Blog categorieën

20-07-2019

Bijenvolken op kleine cellen

Drie jaar geleden ben ik begonnen om kleinere bijen te houden op kleinere cellen. Uit de literatuur geschreven aan het eind van de 19e eeuw blijkt dat onze bijen vroeger kleiner waren (7%). Dat intrigeerde mij, te meer daar in wetenschappelijke publicaties een betere vitaliteit wordt toegeschreven aan de kleinere bijen. In mijn ogen hebben alle insecten vanuit de ovolutieleer een eigen plekje in de natuur verworven en met name onze honingbij in de bloemenwereld. Waarom zouden we dan met een onnatuurlijk grotere honingbij werken als imkers? 

De ene helft van de wetenschappers (de andere helft is het hier niet mee eens) zien een betere hygiene en een betere warmtehuishouding van het broednest bij bijenvolken met kleinere bijen. Dit levert voordelen op in de beperking van de mijtbesmetting. 

Over hoe het waarschijnlijk werkt en wat je moet doen om het maximale profijt te halen uit de kleinere bijen ga ik uitvoerig in bij de laatste editie van mijn imkerboek en in de blogberichten over 'treatment free beekeeping'. Op dit moment mag ik voor en samen met Arista Bee Research een vergelijkend onderzoek doen tussen gelijkwaardige volken op grote cellen en op kleine cellen. We hopen dat de kleinere bijen het varroa sensitief hygienische gedrag extra ondersteunen en dus verhogen. 

De volken, die inmiddels 2 jaar onbehandeld zijn (ook geen kunstzwermen van gemaakt) doen het deze zomer fantastisch en minstens net zo goed als de bijen op grote cellen. Er is zelfs 1 volk (mijn eerste op 4,9 mm cellen), die al een derde winter onbehandeld is blijven leven en het uitstekend doet. Wel is onlangs de moer gewisseld, maar dat mag wel na 3 jaar. In onderstaande video zie je een volk, dat inmiddels 2 jaar niet behandeld is.

Zonder de mijtenbesmetting strikt te monitoren, moet je dit niet nadoen, anders zou de besmetting te hoog op kunnen lopen.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Arend

    20-07-2019 om 22:13

    Nou tientallen miljoenen jaren, volgens mij ongeveer 6000 jaar.

  • Susanne

    20-07-2019 om 22:29

    Het vliegend insect bestaat al 370 miljoen jaar. Dat wij pas daarna honing zijn gaan afnemen wil niet zeggen dat ze niet al eerder bestonden.

  • Ferry

    20-07-2019 om 22:34

    De ontwikkeling van ei tot bij zou ook minder lang duren (in dagen) en daarmee de tijd dat varroa zich kan ontwikkelen.
    Na hoeveel dagen lopen jouw bijtjes uit?

  • anoniem

    20-07-2019 om 22:41

    Ik zou eerst maar eens wat meer aandacht schenken aan de methodologische aspecten voordat je enthousiast conclusies trekt. Bijv de moerwisseling. Dat maakt je conclusies dubieus

  • Ben de blogger

    21-07-2019 om 09:05

    Arend, in aanvulling op Susanne: volgens evolutiewetenschappers bestaan de eerste prille vormen van bloemen en stuifmeelverzamelaars ongeveer 35 miljoen jaar.
    Ferry, ik heb eenmalig onderzoek gedaan naar de broedduur en die was 20 dagen in het 4,9 mm broed.
    Anoniem, heb je eigen ervaringen? Ik ben hierin zeer geinteresseerd. Mijn eerste moerwisseling bij de kleine bijen was na 3 jaar. Op grote cellen kom ik ook wel na 1 of 2 jaar wissels tegen. Ik zie geen verschillen op het vlak van moerwisselingen. Mijn volken met grote en kleine cellen zijn onderhevig aan dezelfde imkermethoden. Deze vloeien weer voort uit de ervaringen van beroepsimkers, zoals Werner Gerdes, Raymond Dimmer en Hans Beers. Groet, Ben

  • Jochum c zwerver 180 hep

    21-07-2019 om 09:16

    Hep kleine zwarte Bij doen het goed gebruik geen vergif 30 jaar imker 21 07 om 9 30

  • Tanja

    21-07-2019 om 10:50

    Voor mezelf sprekend Ben, ik blijf, als altijd graag op de hoogte van je bevindingen .
    Ook al onthoud ik me van commentaar,lees en vreet ik alle informatie die je plaatst.
    Ik zou er blij mee zijn als de gifspuit in de toekomst de kast in kan.Beter voor alle leven.
    Hartelijke groet

  • Marian

    21-07-2019 om 11:16

    Van welk ras is dit kleine bijenvolk? Is het een zachtaardig volk net zoals de Carnica en Buckfast?

    Marian, het zijn gewoon Buckfastbijen. Groet, Ben

  • Jan Roodenburg

    21-07-2019 om 12:12

    Ontzettend interessant Ben, al jou bevindingen en er zullen altijd imkers zijn , die het beter weten. Ik heb 6 volken op normale raten en deze overleven ook al 3 jaar zonder enige bestrijding, misschien wennen onze bijen aan de varroa mijten als vijand en verwijderen deze uit de kasten.

    Jan, volgens mij lukt het vooral als je geen herbesmetting krijgt van mijten en virussen uit vreemde buurvolken, want die brengen weer andere virussen in. Wat ook belangrijk is, is de virustollerantie van je eigen volken. Kunnen de volken goed omgaan met virussen als DWV, dan kunnen we ook vaak een behoorlijke 'miteload' aan. Groet, Ben

  • joost

    21-07-2019 om 20:32

    Gefeliciteerd Ben, dat je een onderzoek mag uitvoeren voor Arista Bee Research. Het lijkt me ongelooflijk belangrijk.
    Je hebt het overigens wel eens vaker over de Housel-theorie gehad. Van bovenaf op de toplatten snap ik er eigenlijk niets van. Zou je dit een keer bij een aantal ramen van de zijkant kunnen laten zien?Hiermee geef je dus eigenlijk ook aan dat je een raam niet zomaar kunt omdraaien. Bij het opzetten van een schudzwerm bv. op kunstraat komt het dus heel nauwkeurig hoe je de ramen er inhangt of heb ik dit mis.

    Joost, op 26 mei heb ik er een blogbericht over geschreven, zie: https://www.bijenhouders.nl/blog/housel-positioning
    Ik pas het wel toe, maar ik hecht er niet zo heel veel geloof aan. Ik zie dat ze vaak in 2 of 3 groepen raat bouwen en die staat soms in verschillende richtingen. Iemand zou het eens uit moeten proberen met natuurbouw. Groet, Ben

  • olav

    21-07-2019 om 23:00

    Bij natuurbouw zoals in warré-kasten of met vogelaar-ramen boetseren de bijen cellen met een formaat naar eigen behoefte. In mijn prille imkerjaren spraken oude imkers vaak over 'mooie donkere raat'; heden een taboe! Telkenmale dat een jonge bij de cel heeft verlaten is deze weer iets kleiner geworden door de achtergebleven cocon. Tot het moment dat het volk de raat afkeurt en deze overlaat aan de vuilnisopruimer: de wasmot. Het kleiner worden van de bijen in een volk vindt stapsgewijs met elke broedgang van nature al plaats.

    Olav, dat is waar. Maar waarschijnlijk duurt het wel tien jaar voor de cellen 4,8 of 4,9 mm klein zijn. Bijen in korven beginnen vaak met 5,1 mm en dat wordt dus in het broednest steeds kleiner. Groet, Ben

  • Jochum c zwerver 180

    22-07-2019 om 07:57

    Ik laat de bijen rechts onder in vliegen wat vele voor delen heeft het blijft droog zitten niet in de tocht bij de thuis komst laat en ze ontlasting los en dat komt in de honing en op de raten ik sluit het in de winter af met een uit sparring bijen houden niet van tocht en de imker ook niet

  • Peter Veenstra

    22-07-2019 om 10:39

    Hallo Ben,

    Ik ben benieuwd of de aangezette raat tegen het sluitblok nu ook kleine cellen zijn? Of blijven de bijen van zichzelf 'grote' cellen aanmaken?

    Peter, was het maar zo makkelijk. Maar onze grote bijen bouwen vanwege hun eigen lichaamsgrootte cellen van ongeveer 5,4 mm. Je moet eerst een nieuwe generatie jonge kleine bijtjes hebben om kunstraat van 4,9 mm te laten uitbouwen. Groet, Ben

  • Haico

    22-07-2019 om 20:09

    Hoi Ben, volgens mij bedoeld Peter; of dat stuk wat jij als wildbouw uit de kast hebt gehaald bestaat uit kleine cellen of afwijkend zijn als ze opnieuw vrij mogen bouwen.

  • Ben de blogger

    22-07-2019 om 20:34

    Haico en Peter, in de vrije ruimte bouwen ze vrijwel altijd darrenraat. Ik heb de celmaat daarvan nooit nagemeten. Groet, Ben

  • RoyHars

    23-07-2019 om 18:03

    Hallo Ben,

    Misschien een interessante pagina van David Heaf om te lezen. Hierin word aangegeven dat voor 1900 de celgrootte al varieerde van 4.70 mm tot 5.64 mm. David geeft ook de literatuur lijst waar hij de celgrootte in teruggevonden heeft.
    http://www.dheaf.plus.com/warrebeekeeping/natural_cell_size_heaf.pdf

    Groetend,

    RoyHars, dank je. Download ook eens de imkerboeken van Thomas Cowan uit 1890, daarin kun je dezelfde gegevens vinden. Kleine cellen in het broednest, grotere cellen boven en naast het broednest voor de opslag van voer.
    Groet, Ben

    Roy

  • Werry Jonker

    10-08-2019 om 16:42

    Bemoedigend resultaat!
    Als er betere warmtehuishouding is en kortere broedtijd, dan ook minder mijten.
    Heb je de mijtenval in je kleine bijen gemeten?
    Die moet dan toch lager zijn, dan in de volken met de grotere bijen?
    Ben, ik ben erg benieuwd

    Werry, Arista Bee Research onderzoekt momenteel - ik ben er direct bij betrokken als co-onderzoeker - de verschillen in mijtbesmetting tussen 4,9- en 5,4-volkjes. Voor de rest zijn de volkjes identiek.
    Zelf volg ik de mijtenval al jaren gedurende de nazomer, herfst en winter in mijn 4,9-volken en het ziet er zeer bemoedigend uit. Mijn 1e 4,9-volk gaat straks de 4e winter onbehandeld in. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht