Blog categorieën

18-03-2024

Biologisch-dynamisch imkeren

Intro: Persoonlijk imker ik met respect voor het natuurlijke gedrag van het bijenvolk, maar ik pas niet strikt de richtlijnen van het biologisch-dynamische imkeren toe. Een imker, die dit wel doet is Ferry Schutzelaars. Ferry is BD-imker in de omgeving van Haarlem en is sinds 38 jaar een bevlogen imker. Het onderstaande verhaal vertelt Ferry als gastblogger over zijn boeiende hobby.  

Geschiedenis: De hobby is hem vanuit zijn voormalige werk in de gezondheidszorg/psychiatrie als het ware aan komen vliegen. Hij had daar vooral de zorg over het buitenterrein. Een oudere dame, weduwe van een imker, riep de hulp van Ferry in omdat er in haar tuin in de nog steeds bevolkte kasten van haar overleden man een voorzwerm was vertrokken. Die had zijn intrek genomen boven in een appelboom. Het verhaal van die dame over de imme en het zien van het wonder van een zwerm deed Ferry geen moment twijfelen en hij schreef zich in voor de basiscursus. In de toenmalige basiscursus stond de Aalstermethode centraal met het maken van de veger als middel om de zwermdrift van bijenvolken te temmen. 

Wat houdt BD-imker zijn in? Bij het Biologisch Dynamische imkeren staat de natuurlijke voortplanting (het zwermen) van het bijenvolk (de imme) centraal maar dan wel naar het plan van het bijenvolk zelf en niet naar die van de imker. Ferry noemt nog twee belangrijke aspecten van het BD-imkeren, te weten het werken met natuurraat en zo veel als mogelijk is: inwinteren op eigen honing. In alles staat de gezondheid van het bijenvolk in haar natuurlijke omgeving voorop. 

Hij ziet de antroposofie van Rudolf Steiner vooral als een leidraad om over na te denken en in de praktisch te vertalen bij het natuurlijke imkeren. Zonder dogma's en met een open onderzoekende nieuwsgierige houding. De imme (het bijenvolk in haar omgeving) staat centraal en bepaalt op een voor ons onzichtbare manier de sturing van alle processen in het volk. 

Ferry's hobby-imkerij: Ferry beheert zo'n 30 volken, die in verschillende type bijenwoningen gehuisvest zijn. Daarbij moet je denken aan TBH's, verticale boomstammen (Klotzbeuten), hangkorven, spaarkasten en topkasten. Het gebruik van onverdeelde broedruimtes wordt door Ferry toegepast. Dit alles op natuurbouw, Ferry gebruikt dus in principe geen kunstraat, behalve wanneer hij wil zien hoe zijn volken omgaan met 5,1 en 4,9 mm kunstraat. Hij imkert met Zwarte bijen en heeft zachtaardige bijen tot zijn beschikking want hij imkert graag zonder beschermende kleding. Ferry richt zich niet primair op de honing, maar op de instandhouding van robuuste, gezonde volken, die dus veel natuurlijke weerstand bieden tegen bedreigingen zoals broedziekten en varroamijten. Honing is een bijproduct en op beperkte schaal produceert hij natuurlijke raat- en pershoning met veel stuifmeel. Soms oogst hij ook slingerhoning, die vanwege de kwetsbaarheid van de raten voorzichtig geslingerd moet worden. Ferry pleit ook voor zo weinig mogelijk en zo kort mogelijke ingrepen in de bijen. Ingrepen kost stress en vermindert de weerstand. Die weerstand hebben volken nodig bij hun eigen strijd tegen de mijten en virussen.

Natuurlijke raatbouw: Soms meet hij uit nieuwsgierigheid de celmaat van de natuurbouwraten en daarbij komt hij bij de overjarige volken in de regel uit op een celmaat van 5.0 mm in de broednesten. Net opgevangen zwermen bouwen in eerste instantie iets grotere cellen, maar naar de kern van het broednest worden de cellen steeds kleiner. Hij laat zijn volken onbeperkt darren produceren. 

 Varroabestrijding: Ongeveer twaalf jaar geleden is Ferry volledig gestopt met de varroabestrijding. Dit is in lijn met de richtlijnen van het Biologisch-dynamische imkeren, die pleit voor zo weinig mogelijk vreemde stoffen inbrengen. Zijn bestrijding was overigens voor die tijd ook al gematigd. De bestrijding in verticale boomstamvolken en korven was gewoon lastig. Het onbehandeld imkeren heeft bij hem geen hoge sterfte tot gevolg gehad. In de meeste jaren bleef zijn verlies beperkt tot gemiddeld 10%. Alleen de laatste twee jaar had hij net als vele andere te kampen met hittegolven, droogte en daardoor gebrek aan stuifmeel, waardoor de opbouw van de langlevende winterbijen verstoord werd. Hierdoor steeg de sterfte tot het landelijke gemiddelde van ongeveer 25%. Veel van zijn imkercollega's in de regio Haarlem zijn ondertussen ook gestopt met de bestrijding, waardoor vooral sterke vitale darren van de Zwarte bij en de lokaal aangepaste bij de bevruchting van jonge moeren kunnen beïnvloeden. Hun genen dragen bij aan vitalere volken met lokaal aangepaste donkere bijen.  

Ferry Schutzelaars, BD-imker en gastblogger

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Marcel Elshout

    18-03-2024 om 21:27

    Prachtig om te lezen,vooral ook met die zwarte min of meer inheemse bijen.

  • Marian

    18-03-2024 om 22:07

    Interessant om te lezen. En ik dacht dat ik het niet goed deed, een luie imker was, maar blijkt nu dat ik per ongeluk bio dynamisch bezig was.
    Ik ben altijd uit gegaan van de kracht van de natuur en de intelligentie van de bijen.
    Ik ben gerust gesteld en ga gewoon zo door.

  • Jab.

    18-03-2024 om 22:23

    Helemaal mijn ding! Ik erger me enorm aan die "hebberige" imkers, die hebben geen oog voor de biodiversiteit. Alleen het zwermen is een beetje lastig in de bebouwde kom, dat pas ik nog toe.

    Ha Jab, je mag jouw geval ook wel een broedaflegger maken volgens de BD-richtlijn mits je wacht tot er daadwerkelijk belegde zwermcellen zijn. Groet, Ben

  • Conny Elizabeth

    18-03-2024 om 22:59

    Naar mijn mening is het BD imkeren "het imkeren". Bijen gezond houden en verantwoording nemen voor gezonde bijen populatie. Bij hobby imkeren hoort de honing cq verkoop niet centraal te staan. Want dan valt men in een andere categorie. Ps mooi beschreven trouwens, complimenten!

  • Desiree

    19-03-2024 om 07:34

    Mooi om te lezen. Ik ben benieuwd naar het vervolg!

  • batse van den beld

    19-03-2024 om 07:39

    geweldig stuk en respect voor deze wijze van imkeren.;Bio dynamisch tuinieren ( ook R.Steiner en Maria Thun) pas ik al 50 jaar toe ( ben 73 jaar ) In mijn vroege periode van imkeren ( van mn 20 tot mn 40 ) volgde ik ook deze methode . na zon 4 jaar geleden weer te zijn begonnen ,doe ik wel aan varroa bestrijding ...ga toch eens wat meer nadenken/toepassen van de "oude "methode

  • Jolandq

    19-03-2024 om 08:19

    Wat word ik blij van dit bericht. Heb nog maar 1 volk, wil graag uitbreiden maar liefst op de BD manier imm(k)ers de bijen kennen hun werkwijze zelf. Ik voel mij bevestigd in mijn gevoel over bijen houden. Dankjewel

  • Philippe

    19-03-2024 om 09:50

    Wat een prachtige gastblog en een inspirerend verhaal! Mooi dat deze vorm van imkeren hier ook aan bod komt.
    En verrassend dat de bijen zelf tot die kleinere celmaat komen. Je gaat he afvragen waarom we zo’n grote celmaat aanhouden op de ‘gewone’ kunstraat hier. Is dat ingegeven door de eeuwige ( maar hopeloze) wens van meer, meer, meer?

    Ha Phillipe, in het archief van het WUR vind je alle oude maandbladen bijenhouden terug. In 1935 is veel geschreven over de aanpassing van ons kunstraat door prof. Baudoux. De gemiddelde natuurmaat is 5,1 mm. Baudoux heeft de standaard veranderd naar 5,4 mm. Groet, Ben

  • Wouter Bleijenberg

    19-03-2024 om 12:48

    Zeker mooi om te lezen. Heb zelf een Warre kast/volk en oogst voorlopig geen honing , zeker niet als het volk flink gezwermd heeft en soms in nazomer nog wat weinig honingvoorraad heeft voer ik met streek honing het volk bij. Zelf ben ik ook lid van BD imkers die regionaal werkgroepen heeft en soms bijeenkomsten hebben die zeker ook openstaan voor belangstellenden www.bdimkers.nl/

  • Philippe

    19-03-2024 om 18:43

    Dank voor je reactie, Ben. Die keuze van prof. Baudoux voor 5,4mm, is die omdat de (honing)opbrengst dan hoger is? Ik kan niets vinden over de reden van die keuze…

    Klopt Philippe, maar dat was wel begrijpelijk. Begin van de vorige eeuw was bijen houden vooral gericht op (bij)verdiensten en minder op de hobby. Groet, Ben

  • Manon de Brabander

    19-03-2024 om 21:30

    Wat fijn om dit soort berichten te lezen, intuïtief voelde ik al meteen aan dat ik n totaal verkeerde imkercursus heb gevolgd en gelukkig nooit in praktijk heb gebracht. Mijn volk is al 4 jaar happy en gezond op eigen kracht!

  • Elias

    20-03-2024 om 17:00

    Dag Ben

    Super blogbericht, wederom!
    Mijn beste volk, een voorzwerm van vorig jaar (ras ongekend), is plots zeer agressief geworden als ik eraan werk anders doen ze geen vlieg kwaad. Dit is onverantwoord want ik imker in de stad…
    Kan ik in april, want komende week slechter weer, de koningin opzoeken en verwijderen en na 12 dagen doppen breken? Erna zou ik een 1 jarige buckfast moer invoeren, eventueel met haar gehele volkje. Zouden ze deze moer goed aanvaarden?

    Super bedankt alvast
    Elias

    Dag Elias, vermoedelijk is een probleem met de moer de reden van het onvriendelijke gedrag. Je kunt beter de moer snel opzoeken en eruit halen en dan direct verenigen. Niet wachten en redcellen laten trekken. Groet, Ben

  • Stefan Waanders

    22-03-2024 om 11:47

    Toch goed te lezen hoe iemand jarenlang biologisch-dynamisch imkert met (lokale) zwarte bijen. Doet de vraag opkomen of dat te overwegen is, deze hobby met de lokale bij te beoefenen i.p.v. met rasbijen als carnica of buckfast?

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht