De uitwintering van onbehandelde volken

Gisteren en eergisteren heb ik al mijn volken geobserveerd en bij twijfel onder het dak gekeken of tegen de kast getikt. Bij mij bleek 8% van de volken uitgevallen te zijn, m.a.w. 1 op de 12 heeft de winter niet overleefd. De helft van de overleden volken waren overjarige grote volken en de andere helft jonge in 2018 opgezette nieuwe volkjes. 

Dat de winter mild geweest is, blijkt wel uit de overleving van 2 Apidea-volkjes (zie foto). Ze halen al weer stuifmeel binnen!

Van de dode volken zal ik komende week de mijtbesmetting analyseren en berekenen via de schudmethode (dat zou iedereen eigenlijk moeten proberen met dode volken). Maar uit onderstaande gegevens zou je voorzichtig kunnen concluderen dat ook volken met een hoge mijtbesmetting per eind september de winter gewoon door kunnen komen. De meeste van mijn 4,9 mm volken hebben geen enkele mijtbehandeling ondergaan (3 overigens wel). Mijn andere 5,4 mm volken zijn wel behandeld in de zomer en de winter. 

In de regel wordt een mijtbesmetting op de bijen van 2% als limiet genoemd, sommigen spreken van 5%. Zelf heb ik ervaren dat volken met 10% de winter makkelijk kunnen overleven. Uit onderstaande gegevens blijkt dat volken met 20% mijtbesmetting de winter goed door kunnen komen. Later in het voorjaar zal ik deze volken open maken en op de video zetten.  

In Brazilie is er een onderzoek verricht met Europese bijen op een afgezonderd eiland. Die bijen overleven al 30 jaar zonder varroabestrijding. Er zijn meerdere metingen gedaan, maar de mijtbesmetting op de bijen is daar gemiddeld 15%. De mijtbesmetting in het werksterbroed is 20% en in het darrenbroed 43%. Dergelijke besmettingen kom ik ook tegen in mijn 4,9 mm volken. Ze hebben daar wel een iets andere variant van de varroamijt.   

De mogelijke verklaring voor het overleven van mijn volken zou kunnen zitten in de virustolerantie van mijn volken of een betere vitaliteit vanwege de kleinere bijen (4,9 mm cellen). Er zit ook een verhoogd hygienische gedrag in mijn volken, waardoor wellicht de mijtbesmetting iets beperkt is. Maar 20% mijtbesmetting is volgens deskundigen dodelijk. Blijkbaar bij mijn bijen dus niet....;-). Ik hou mezelf voor niet te vroeg te juichen, want resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst! 

Voor de geinteresseerden heb ik hieronder de gemiddelde mijtenval en de mijtbesmetting opgenomen. Let op: de eerste 2 volken in de video noem ik L1 en L2. In de tabel staan deze vermeld als A1 en A2. Dit omdat ik op de volgende bijenstand van 9 volken ook L1 en L2 gebruik. 

Mocht je meer willen lezen over de achtergrond van 4,9 mm cellen of de overgang hier naartoe, dan kun je mijn imkerboek erop nalezen. Ook in het archief van de NBV is hier meer over te vinden. Het is een tamelijk lastige materie, dus ga niet zo maar overstappen.

Komend jaar ga ik samen met Arista Bee Research onderzoek doen naar het effect van kleine cellen op het varroa hygienische gedrag van bijenvolken. De resultaten worden via ABR gepubliceerd. 

De gegevens omtrent mijtenval en mijtenbesmetting van nagenoeg onbehandelde volken:

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt