30-10-2020

De meeste volken zijn (bijna) broedloos

In de Achterhoek lijken de volken op een enkele uitzondering na inmiddels broedloos of bijna broedloos te zijn. Dit is af te lezen aan de temperatuursensoren, die in het broednest hangen en het feit dat er geen lichter gekleurde mijten meer vallen. Donker gekleurde mijten zijn de volwassen mijten, lichtergekleurde de jonge mijten. Met het verdwijnen van het broednest lijkt ook de mijtenval te stagneren. In de periode dat er nog wel broed was, verdwenen er ontzettende veel mijten uit de volken, ook bij onbehandelde volken. Blijkbaar kunnen veel mijten niet overleven zonder broed.  

We wisselen met drie imkers onderling de data uit van zes sensoren in zes volken. Er zijn voorzichtig enige voorlopige conclusies te trekken:

  • het lijkt erop dat de volken in polystyreenkasten het broednest en de temperatuur langer op peil houden. Op foto 2 is te zien dat de enige polystyreenkast sinds 2 dagen onder de 33 graden zakt. Hetgeen duidt op de aanwezigheid van uitsluitend gesloten broed. 
  • in de zomer blijft de temperatuur constant met zeer kleine variaties, maar zodra het broed verdwijnt, schommelt de temperatuur mee met de temperatuur van de buitenlucht. De variatie is op een dag wel 5 graden plus of minus het daggemiddelde. 
  • op foto 3 is te zien dat al deze vier volken op dezelfde bijenstand dezelfde temperatuurbewegingen doorloopt; de temperatuurveranderingen van de vier volken verloopt synchroon;
  • in de fase van uitsluitend gesloten broed blijft de temperatuur net rond of net onder de dertig graden hangen;
  • bij broedloze volken zien we de temperatuur op dit moment varieren van 15 tot 20 graden; met dalende buitentemperaturen zal dit zakken naar 10 tot 15 graden;
  • bij de zwarte bij lijkt de broedloosheid eerder in de herfst in te treden dan bij de buckfastvolken.

We blijven de metingen volgen. Ook op internet zijn de metingen in te zien, ook van andere volken in Europa.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Andrew Millar

    30-10-2020 om 15:04

    Geld hetzelfde voor styropor kasten? Ik heb altijd het gevoel dat de bijen in mijn styropor kasten veel actiever blijven dan ze in mijn houten deden. Als ik een oxaalzuur behandeling geef rond de winter zonnewende (bij temperaturen onder of rond 0 graden), lijken ze ook dan nog redelijk actief. Heeft dat ook een invloed of er nog broed zit in de kast?

    Andrew, ik gebruik polystyreen als term voor styropor, maar ik bedoel hetzelfde. Ik zie mijn enige volk in styropor met temperatuursensor nu ook "afkoelen"'. Maar wel veel later dan de houten kasten. De bijen blijven inderdaad langer actief en zijn ook in het voorjaar iets verder in hun ontwikkeling ten opzichte van hout. Groet, Ben

  • Aat Rietveld

    30-10-2020 om 23:39

    in één van je vorige blog liet je zien dat de bijen al aan hun wintervoorraad waren begonnen ...dat is erg vroeg ...
    hoe voorkom je dat ze te kort hebben ??? m.a.w. hoe voer je ze in de winter bij ????

    Aat, ook in andere jaren bleek al uit mijn wegingen van volken in MiniPlus dat er in oktober een gewichtsverlies optreedt. De dagen zijn vaak nat of te kort voor een surplus op maandbasis. Dit gebruik is ingecalculeerd in het voergebruik van 14 kilo bij een 1-baks volk. Bij 14 kilo hou je ruimschoots voer over in onze recente zachte winters.
    Mocht je toch te weinig voer hebben, dan kun je vanaf de tweede helft van februari een 2,5 kilo pak suikerdeeg op het voergat leggen. Groet, Ben

  • Nico van Amstel

    31-10-2020 om 02:52

    Mijn bijen zijn nog bijzonder actief en vliegen ook nog met veel stuifmeel (veel klimop in onze eigen tuin). Ik zie wel meer dan tien mijten dus ik denk dat ik wel nog moet gaan behandelen met oxaalzuur. Ik heb totaal geen ervaring - dit is mijn eerste volk en ik heb geen cursus kunnen volgen (maar wel een flink bedrag betaald en maar een deel teruggekregen) ivm de coronaperikelen. Momenteel hebben mijn bijen ongeveer 11 kilo voer. Is dat voldoende? Of moet ik bijvoeren - en dan nu met suikerdeeg? Het is fijn om ergens die vragen te kunnen stellen.

    Nico, wacht met bijvoeren tot eind februari. In de maanden november, december en januari gebruiken ze heel weinig en voergebrek ontstaat dus pas in maart. Begin maart kun je (indien nodig) een pak suikerdeeg op het voergat leggen. Groet, Ben

  • Nico van Amstel

    31-10-2020 om 03:02

    Ter aanvulling: ik woon aan de kust en ook nu in de nacht is de temperatuur nog boven de 15 graden - dus logisch dat ze nog zo druk vliegen. Ik heb de kast al een hele tijd niet meer opengemaakt maar ik denk dat er nog broed is omdat er nog steeds stuifmeel aangevoerd wordt - of is dat verkeerd gedacht?

    Nico, inderdaad halen de volken met broed nog steeds vers stuifmeel met zonnig weer. Groet, Ben

  • Nico van Amstel

    31-10-2020 om 03:20

    Dus vraag: moet ik nu de kast inspecteren (dus verstoren en raten eruit halen om te bekijken)? En waarom dan? Ik ga sowieso ergens half december behandelen met oxaalzuur (ivm het relatief hoge aantal mijten wat ik zie).

    Nico, bijen vooral met rust laten. Je kunt nu alleen maar problemen veroorzaken in de volken. Dus dicht laten tot de oxaaldruppelbehandeling begin december.
    Groet, Ben

  • Erwin Lankheet

    31-10-2020 om 07:39

    Zelf meten wij om de 5 minuten ook de temperatuur en gewicht van twee bijenvolken. En dan zie je deze effecten ook terug.
    Deze gegevens worden gekoppeld aan de gegevens van ons professioneel weerstation te Haaksbergen.
    De data zijn terug te vinden in onderstaande link.
    www.weerstationhaaksbergen.nl/weather/index.php/Bijen/beehife42hours.html
    Bijenkast-1 staat op 1 spaarkast Bijenkast-2 staat op 2 spaarkasten.
    De grafieken geven de meting weer over de laatste: 42 uur, 7 dagen, 31 dagen en jaar.

    @Ben Som de Ceriff, Misschien heeft u ook wat aan deze gegevens.

  • Nico van Amstel

    31-10-2020 om 15:48

    Dank voor de antwoorden Ben! Ik ben blij met de ondersteuning (die ik uiteraard lokaal via de betaalde cursus zou moeten krijgen).

  • Dirk de Graaf

    31-10-2020 om 19:52

    Bij mij zitten nog op twee ramem en eitjes
    Moer van augustus.

    Dirk, laat geboren moeren gaan nog wel even door met leggen. De mijten dus ook. Groet, Ben

  • Hero

    01-11-2020 om 14:09

    Dag Ben 1 november en ik zie mijn volken nog steeds dikke gele stuifmeelklompen binnen brengen, het is een zeer geel stuifmeel en het lijkt mij op een windstuifmeel, ik hoor vaak over Hedera helix stuifmeel, maar mijn ervaring is dat daar alleen wespen en zweefvliegen op vliegen , vaak zien mensen zweefvliegen aan voor bijen! dus jammer voor de bijen geen stuifmeel van de Hedera? zou het mais stuifmeel kunnen zijn? ik zou het stuifmeel afmoeten nemen en ter onderzoek moeten aanbieden. onze bijtjes blijven ons altijd verbazen, groet Hero.

    Ha Hero, het is zeker geen mais. Die is al geoogst of staat verdroogd op het land. Blijft over Hedera en Mosterdzaad. Ik denk aan het laatste vanwege de helgele kleur.
    Mits je een microscoop hebt, kun je wel iets met de stuifmeelkorrels op de schuiflade... Er zijn ook wel NBV'ers, die een dergelijke cursus gevolgd hebben. Groet, Ben

  • H Van Drie

    01-11-2020 om 17:01

    waarom versuikert fruithoning zo snel en de voorjaarshoning wat kan ik daar aan doen graag een antwoord ??
    Groet herman

    Herman, verhoudingsgewijs zit er in voorjaarshoning vrij veel glucose ten opzichte van fructose. Glucose zorgt voor een snelle kristallisatie. Je kunt er niets tegen doen, je kunt wel gebruik maken van deze eigenschap door de voorjaarshoning in de emmer twee keer per dag 5 minuten te roeren. Na 1 of 2 weken ontstaat er een marmerachtige verkleuring en wordt de honing dikker. Dit is het moment om de honing in potten te stoppen, je krijgt dan prachtige smeerbare crèmehoning.
    Mocht je echt alleen maar vloeibare honing willen eten, dan kun je de potten gekristalliseerde honing in water van 45 graden weer vloeibaar maken (au bien marie).

    Groet, Ben

  • Margriet K.

    01-11-2020 om 22:04

    aan H. van Drie: snel opeten!

  • karin

    02-11-2020 om 08:51

    wanneer je de honing graag vloeibaar houdt, kan je hem dadelijk na inpotten invriezen. Geen kwaliteitsverlies en blijft vloeibaar. Of je kan hem roeren en eventueel enten met een honing die fijn uitkristalliseert ( koolzaad 1:30 kg) wat een mooie crèmehoning oplevert...

    Karin, je advies klopt, maar toch is mijn ervaring dat na 1 of 2 jaar de honing toch ook in de vriezer kristalliseert (tenminste bij mij). Overigens als de vloeibare honing uit de vriezer haalt, dan is koolzaadhoning binnen twee weken weer gekristalliseerd. Groet, Ben

  • Lippe

    02-11-2020 om 09:41

    Hey Ben,
    Interessant bericht weer, dank.
    In de reactie op Aat Rietveld schrijf je dat de volken in de huidige zachte winters ruimschoots overhouden. Is het niet zo dat door de zachte winters het voerverbruik juist stijgt, omdat de bijen actiever zijn? Er valt immers niets te halen op dat moment. Ik herinner me een hele zachte kerst een aantal jaar geleden, toen vlogen er zelfs vlinders. Wij willen de bijen in de winter toch liever strak op de tros hebben?

    Verder ben ik benieuwd of door de zachte dagen nu de volken juist weer wat broed gaan aanzetten en of je verschil gaat zien tussen de soorten. Mijn krainers gaan snel uit het broed als de flow opdroogt . Jij hebt dit bij de zwarte bijen geconstateerd. Ik merk ook dat ze erg zuinig in de winter zijn. Ze zitten op gemiddeld 6 ramen in de wintermaanden.

    Ha Lippe, de verschillen tussen ondersoorten en ecotypen (zwarte bij uit Frankrijk en de zwarte bij uit Ierland zijn bijvoorbeeld verschillende ecotypen) zijn duidelijk aanwezig, ook in hun winterse gedrag en reactie op temperatuurwisselingen. Maar ook binnen het ras zie je verschillen, daar maakt het weer mogelijk om daarop te selecteren.

    Het wordt vaak gezegd dat een stabiele koude winter beter zou zijn voor de bijen. Maar wat als je 1200 kilometer zuidelijker imkert in de Vendee? Of 1500 km noordelijker in Zweden? Wij zitten er een beetje tussen in en krijgen dus dagen met hogere temperaturen zoals vandaag 2 november met 20 graden (net om 9 uur zag ik al stuifmeel binnen komen), maar ook misschien een koude week in februari terwijl er al broed in de volken zit.

    Ik denk dat de overlevingskansen in zachte winters voor zwakkere volken groter is dan in strenge winters. Voor onze bijen zou het beter zijn wanneer de zwakkere broeders dood gaan in de winter. Het is goed om de natuur als selectiemiddel in te zetten en de sterkere volken aan te houden.

    Nog een aanvulling over voergebruik: waarschijnlijk zullen de broedloze perioden iets korter worden in onze huidige warme winters. Echter de evolutionaire klok zorgt er wel voor dat de bijen door de korte daglengte uit het broed gaan in november en in januari zeker weer in het broed komen. Wanneer ze echter met de kerst door zacht weer goed kunnen vliegen op de vroegbloeiende winterheide en kerstroos dan zetten ze ongetwijfeld weer vroeger broed aan. Dit broed vraagt meer voergebruik. Groet, Ben


  • Henk

    02-11-2020 om 11:06

    Hallo Ben, hoe kan je bv in februari controleren of de bijen voer te kort hebben ? ( ik heb doorzichtige folie erop liggen)
    Moet je dan regelmatig op de schuiflade kijken of ze van uit het midden van links naar helemaal rechts gaan , Vr gr Henk

    Henk, je kunt nu al oefenen door de linker- en rechteronderkant 10 cm te liften. Dan weet je nu wat voldoende zwaar voelt, je merkt in februari dat het gewicht afneemt.
    Door het folie kun je nog wel verzegeld voer waarnemen en je kunt ook zien of het volk meer naar de achterkant van de ramen gaat zitten, gerekend vanaf de vliegopening.

    Indien het gewicht van de kast echt lichter gaat voelen en de bijen zitten in maart ook achterin de kast dan weet je dat ze met het laatste voer bezig zijn.

    Heb je echter gezorgd voor 14 kilo wintervoer (=12 kilo droge suiker) dan moeten ze echt voldoende hebben om makkelijk het voorjaar te halen. Groet, Ben

  • Lippe

    02-11-2020 om 12:18

    Dank voor je reactie Ben, het is dus meer de daglengte die zorgt voor broedafname ipv de temperatuur.
    Waar ik wel altijd naar streef is goed inwinteren en behoudens uitzonderingen niet bijvoeren in het vroege voorjaar, omdat dit averechts werkt. Door voeren wordt immers broed aangezet. Ik lees namelijk vaak berichten van angstige imkers die voor de zekerheid soms dan maar voeren. Als het volk niet achterin en bovenin tegen de folie zitten is er geen enkele vrees voor honger.

    Op dit moment is de voor en achterkant ook nagenoeg gelijk van gewicht, maar in het vroege voorjaar is er duidelijk verschil te merken. Als de achterkant onafhankelijk van het totale gewicht zwaarder is dan de voorkant, dan is er genoeg voer.

    Ha Lippe, de biologische klok bepaalt het gedrag van de bijen. De weersomstandigheden zorgen voor de variabele broedaanzet.
    Bij een correcte en tijdige inwintering hoef je inderdaad niet bang te zijn voor voergebrek. Jouw "weegmethode" kan dit alleen maar bevestigen.

    Volken in een een kleine behuizing, zoals 6-ramer of miniplus komen in maart vaak tekort, maar dat ligt aan de beperking in de voervoorraad vanwege gebrek aan voldoende raatoppervlakte. Groet, Ben

  • Kochise58

    05-11-2020 om 19:10

    Beste Ben, In het antwoord aan H. van Drie, met betrekking tot het versuikeren van fruithoning, geef je aan dat de honing weer vloeibaar kan worden gemaakt door deze au bien marie te verwarmen in water van 45 graden. Is dat niet te warm? Ik dacht dat dit tot maximaal 40 graden mag.
    Dank alvast voor je reactie!

    Ha Kochise, dat verschil heeft weinig invloed op het ontstaan van HMF in een pot honing. Maar als je meer tijd neemt dan is 35 of 40 graden inderdaad iets beter. Groet, Ben

  • purchase cialis

    24-01-2021 om 03:27

    tadalafil cialis

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.