Blog categorieën

30-09-2017

De mijtbesmetting per eind september

De mijtbesmetting per eind september

In het kader van het kleine cellen (4,9 mm) project meet ik iedere maand de mijtbesmetting op de bijen en dagelijks tel ik de mijtenval. Gisteren 29 september heb ik twee bijenmonsters genomen uit twee MiniPlus volken, het ene volk is een onbehandeld 4,9 mm Buckfast volk met een F1 moer uit 2016 en het andere volk zit op gewone raat (5,4 mm) en beschikt over een P moer van 2016. 

Het laatstgenoemde volk heeft 3 x een Hive Clean behandeling ondergaan en het 4,9 mm volk heeft in 2017 geen enkele varroabehandeling gehad. Het 4,9 mm volk is nog 1 randje groter dan het 5,4 mm volk. Beide volken bleken gisteren geen broed meer te hebben. Op zich is dat een goed teken dat volken uit het broed gaan. Hiermee heeft de varroamijt geen enkele kans om zich verder te reproduceren. Begin januari begint de moer weer opnieuw eitjes te leggen en daarmee kennen we dus een broedvrije periode van ruim 3 maanden.

In de volgende tabel heb ik de mijtbesmetting op 15 mei, 29 juli, 2 en 29 september weergegeven:

  P.16SDC-ZE03 P.16SDC-ZE04 P.16SDC-ZE05 F1-16SDC-ZE20
celmaat 5,4 mm 5,4 mm 5,4 mm 4,9 mm
15 mei 2017 0% 0% 0% 0,37%
29 juli 2017 6,3% 5,2% 0,9% 1,1%
2 september 2017 17,0% 12,2% 17,7% 2,8%
29 september 2017 15,3% niet gemeten niet gemeten 11,9%
aantal varroabehandelingen 3x 3x 2x 0x
laatste behandeldatum  12 aug 2017 12 aug 2017 12 aug 2017  

Daarnaast heb ik het gemiddelde gewicht van de bijen vastgesteld, om er achter te komen of de bijen geboren in 4,9 mm cellen daadwerkelijk kleiner c.q. lager in gewicht zijn.  Het gemiddelde gewicht bij de meting op 2 september van de gewone bijen was 0,117 gram per bij, terwijl de kleine bijen 0,1068 gram wegen. Op 29 september woog de gemiddelde 4,9 mm bij 0,104 gram terwijl de gewone bijen uit het volk ZE03 gemiddeld 0,134 gram wegen. De kleine bijen zijn dus 22,4% lichter. Hetgeen overeenstemt met de vorige meting. 

Dit betekent dat een kilo gewone bijen bestaat uit 7.500 bijen en een zelfde kilo met 4,9 mm bijen omvat bijna 10.000 bijen. Dit verschil komt overeen met het grotere aantal cellen per vierkante decimeter raat. Op 4,9 mm raat met een kleinere raamafstand (3,2 cm) zitten in een kast ongeveer 30% meer cellen, dus ook veel meer bijen. Hetgeen de broedtemeratuur ten goede komt en het hygienisch gedrag mogelijk bevordert. 

Nu de conclusies uit de laatste meting van de mijtbesmetting:

  • De mijtbesmetting in volk ZE03 (wel behandeld) is de laatste 4 weken iets naar beneden gegaan; 
  • De mijtbesmetting in volk ZE20 (onbehandeld) is de laatste 4 weken met een factor 4 fors gestegen door het uitlopende laatste broed! 
  • In beide volken was eind september geen broed meer te vinden, alle mijten zitten dus op de bijen;
  • De mijtbesmetting in het 4,9 mm volk blijft ondanks het feit dat dit volk niet behandeld is 28,6% lager dan het wel behandelde volk;
  • De mijtbesmetting van 11,9% is iets hoger dan de algemeen gehanteerde norm van 10% als acceptabele grens voor de maximale mijtbesmetting;
  • Beide % zullen de komende weken/maanden nog teruglopen, omdat er dagelijks nog < 10 mijten per dag uitvallen. 

Met het huidige % van 11,9 verwacht ik gezien de sterke bezetting met 4,9 mm bijen dat dit onbehandelde volk prima zal overwinteren. 

De verschillen tussen beide volken kunnen natuurlijk op toeval berusten. Echter bij het vergelijken van de natuurlijke mijtenval van 17 volken, blijken de 3 volken, die op 4,9 mm raat zitten, het altijd beter te doen dan 13 andere volken. Het kan nog steeds toeval zijn. Een meerjarige monitoring kan hierover uitsluitsel geven.

Ben Som de Cerff, docent koninginnenteelt en hobby-imker 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Adri van der Marel

    30-09-2017 om 16:03

    De vraag of anti-Varroa-behandeling de natuurlijke afweer en selectie verlaagt (en daarmee mogelijk bijdraagt aan verdere Varroa-uitgroei) blijft hiermee nog open, maar een voortijdig antwoord ligt op de loer.

  • minke

    30-09-2017 om 18:39

    beste Ben, volk ZE 10 is ZE 20 in je tabel, toch?
    Ik vind de verschillen tussen ZE 03, 04 en 05 verschillen ook interessant.
    Wat is het toch een bijzonder iets, zo'n bijenvolk. Dank voor je blogs, leer er veel van.

    Minke,
    Klopt, heb ZE10 veranderd in ZE20. ZE03 is een andere lijn dan de ZE04 en ZE05, dat zijn zusjes van elkaar. Waarbij de ZE04 duidelijk beter scoort bij de gemiddelde mijtenval (minder mijten dus). Gelukkig heb ik daarvan dit jaar nageteeld.

  • tomer

    30-09-2017 om 21:22

    Als de volken momenteel broedvrij zijn, is het dan geen ideaal moment voor een oxaalzuurbehandeling (bij die volken)? Waarom wachten tot december als het ook nu al kan...?

  • Beatrijs

    30-09-2017 om 21:29

    Ik vind de opmerking van Adri van der Marel erg interessant. Is dit echt een mogelijkheid?

  • Twan

    01-10-2017 om 08:45

    Meten is weten. Top!

  • Ben de blogger

    01-10-2017 om 09:10

    Tomer,
    Deze volken worden begin december uitsluitend behandeld indien de mijtenval in november hiertoe aanleiding geeft. Volgens mijn tellingen van vorig jaar en nu weer zijn sommige volken goed in staat zichzelf in de herfst te ontdoen van veel mijten.
    Beatrijs,
    Ik probeer inderdaad te selecteren op een hogere weerstand tegen het DWV virus en een beter opruimgedrag van de mijten. De bijen zullen het eens zelf op moeten knappen. Het bestrijden van de mijten leidt tot sterkere mijten en stimuleert de bijen niet tot opruimgedrag. Daarvoor heb je namelijk een iets hogere besmetting nodig.
    Indien je niet de mijtenval monitoort, bestrijd ze dan toch maar netjes drie keer per jaar.

  • Jos Visser

    01-10-2017 om 11:19

    Het zou een mooie vergelijk zijn als je ook een volk met 5,4 celmaat zonder varoa behandeling meeneemt in je onderzoek. Ik vraag me nl. af of de varoa mijt zich veel zal aantrekken van de 10% verkeling van de cellen.

  • Ben de blogger

    01-10-2017 om 12:12

    Jos,
    Het gaat niet uitsluitend om de 10% kleinere cellen, maar tevens om:
    1. 20% kleinere raamafstand;
    2. Verkorting van de broedduur met bijna 24 uur;
    3. Een hogere broedtemperatuur;
    4. 20 tot 30% meer bijen;
    5. Hierdoor een toename van hygienisch gedrag;
    6. Kleinere bijen zouden een langere levensduur hebben.

    Let wel: dit alles vind je terug in de literatuur, hetgeen dus niet waar hoeft te zijn. Maar dan is het extra leuk om een stand in te richten met 10 x een 4,9 mm volk en te bezien of ze onbehandeld kunnen blijven.
    Ik monitoor ook 5,4 volken om de mijtenbesmetting te volgen. Ook hierbij zie je wonderlijke zaken, zoals overleving met hoge mijtenbesmetting. Het lijkt er sterk op dat de weerstand tegen de virussen een grote rol speelt bij de overleving.
    Het zou ook kunnen dat de virussen minder ziekmakend oftewel minder virulent zijn geworden. In de UK heeft een imker hier specifiek op geselecteerd.

  • Ben de blogger

    01-10-2017 om 14:34

    En dan vergeet ik nog het zevende punt: een beperkte beschikbaarheid van darrenraat op ieder raam. Zodat de mijten zich daartoe beperken in het voorjaar en de zomer v.w.b. De voortplanting. De mijten laten - als het inderdaad werkt - het kleinere werksterbroed met minder feromonen links liggen.

  • Ghislain De Roeck

    01-10-2017 om 15:50

    Ben toch een beetje minder optimistisch, Ben, gezien de vele studies die het tegendeel aantonen, o.a.:
    https://honeybeesuite.com/monday-morning-myth-small-cell-foundation-discourages-varroa-mites/

  • Willem Beemaster

    01-10-2017 om 21:20

    Kan de koningin die hogere productie aan

  • Ben de blogger

    01-10-2017 om 21:27

    Ghislain,
    Er zijn vele studies, die zowel contra als pro effecten laten zien van kleine cellen. De mogelijke werking rust inderdaad zeker niet op de ruimte tussen de celwand en de larf, want die blijft gelijk. Dat is duidelijk.
    Hierboven in mijn voorgaande reactie noem ik vele andere redenen, waarop de vermindering van de besmetting mogelijk op zou kunnen rusten.
    Gezien de positieve en negatieve studies rondom dit onderwerp wil ik het wel eens met eigen waarnemingen staven.
    Er is niets te verliezen. Bovendien ken ik geen andere meerjarige onderzoeken in Nederland of in Belgie met de Buckfastbij en kleine cellen. Mocht je die wel kennen dan zou ik die graag in willen zien. Bij voorbaat dank!

  • Ben de blogger

    01-10-2017 om 21:46

    Willem,
    een koningin legt net zo lang eitjes tot haar bolvormige broednest voltooid is. Ze hoeft dus niet meer eitjes per dag te leggen om de 20 tot 30% meer cellen te voorzien van een eitje. De omvang/volume van het broednest hangt weer van andere factoren af, zoals aanleg, voeding, broedverzorgende bijen, dracht etc.

  • Wim D

    02-10-2017 om 18:17

    Interessant zou zijn te weten wanneer de behandelingen plaatsvonden ter vergelijking met de sample data in de tabel.

  • Mathijs

    05-10-2017 om 15:18

    Dag Ben,
    Aangezien je nu zeer goed aan het experimenteren bent, de ervaring en de volken hebt zou het interssant zijn om 1 stand in te richten met bijvoorbeeld 5 5,4 mm volken en 5 met 4,9 die gelijk opzetten dat wil zeggen, allemaal even groot maken, 1 maling mijtenvrij maken en met zusterkoninginnen en dan het liefst nog P-moeren, dan hebben ze ook dezelfde vaderlijn. Niet behandelen en dan eens kijken naar de verschillen op de schuflad en mijten op de bijen en poetsgedrag. Hoe je het wilt doen, dat mag je van mij weten en zelf uitzoeken, maar op deze manier wordt het meer/semi wetenschappelijk.
    Wat ook nog interresant is is om het 4,9 mm geen winterbehandeling te geven, en kijken hoeveel mijten er zijn op 1 maart op 1 april. Wie weet is het volk in het voorjaar zo goed als mijtenvrij omdat ze nu aan een natuurlijke sterfte doodgaan omdat er simpelweg geen broed meer is.
    Groeten Mathijs.

  • Ben de blogger

    05-10-2017 om 15:31

    Wim,
    Ik heb de laatste behandeldatum toegevoegd aan de tabel.
    Mathijs,
    dank voor je meedenken. Ik ken de aanpak van wetenschappers, maar die slaan de plank m.i. volledig mis door te denken dat een package bijen inclusief nieuwe koningin behandeld met een chemisch varroamiddel en opnieuw met een gelijk aantal mijten besmet een goede uitgangsbasis is.
    Een bijenvolk moet een harmonisch geheel zijn. Dat bereik je pas in het tweede of derde levensjaar. Ook de verschillende zustergroepen, die voortkomen uit een natuurlijke bevruchting is extreem belangrijk voor het gedrag (o.a. poetsen en hygiëne) van het volk als geheel.
    Ik wil dit aspect nog graag offline per email aan je toelichten. Voor het grote publiek is dit wellicht minder interessant. Indien dat wel zo is, dan kan ik er wel eens een stukje over schrijven.
    PS mijn 1e 4,9 mm volk ga ik o.b.v. de huidige mijtenval geen winterbehandeling geven.

  • achiel

    08-10-2017 om 09:22

    Dg Ben,

    Bij de weging van je eerste bijen is er een verschil van 10% in gewicht (0.117 en 0.106)

    Bij de weging van de tweede reeks is het verschil 22.4% (0.134 en 0.104)

  • Ben de blogger

    08-10-2017 om 09:45

    Achiel, je waarneming klopt. De meting op 2-9 betrof het gemiddelde van drie 5,4 volken. Op 29-9 heb ik slechts 1 volk v 5,4 gewogen. Vandaar het verschil.
    De weging v het 4,9 mm volk betrof steeds hetzelfde volk. Het gewicht van de kleine bijen in dit volk is daarmee 0,105 gram.
    Het zou kunnen zijn dat de grootte van de bijen uit 5,4 mm cellen ook verschillend is afhankelijk van de genetische oorsprong met name bij Buckfastbijen. Denk aan de kleinere Meda bij.

  • Susanne Ramselaar

    08-10-2017 om 16:06

    Dank je wel Ben, voor dit uitzoekproject. Ik ben zeer benieuwd naar het vervolg volgend jaar!

  • Joris

    10-10-2017 om 10:32

    He Ben,
    Zeer interessant. Benieuwd naar het vervolg!
    1 vraagje voor de imker die dit zelf wil proberen: waar haal jij je waswafels/wasplaten van 5,1mm en 4,9mm?
    Er is ook veel sprake van kunstraat van 4,9mm of 5,1mm waarbij de afmetingen in de 3 richtingen niet kloppen.. Is dit iets wat je hebt ondervonden of hebt onderzocht en wat is jou mening?

  • Ben de blogger

    10-10-2017 om 11:22

    Joris,
    De wasplaten van 5,1 mm komen uit Zweden. Maar gezien de interne vraag zijn ze niet zo makkelijk meer bereid om te exporteren.
    De 4,9 mm kunstraat heb ik vorig jaar gekocht bij Imkerij de Linde in Olland van Marcus Mesu. Komende maanden ga ik ze zelf gieten (mal is in Spanje Las Palmas gekocht).
    Men waarschuwt inderdaad voor onjuiste maatvoering van gewalste 4,9 mm raat. Niet zelf ondervonden, maar wel de reden om zelf te gaan gieten met de mal van ResistantBee.com. Komend jaar ga ik deze kunstraat uitproberen.

  • Jan Roodenburg

    16-10-2017 om 21:23

    het geheel is heel interessant en ik zou graag de was raat van 4.9 mm kopen, om zodoende nog beter de varroa-mijt te lijf te gaan. Zal dat mogelijk zijn voor het seizoen 2018?

  • Ben de blogger

    17-10-2017 om 10:12

    Jan, je moet eerst nadenken over de overgang van 5,4 naar 4,9 mm. Dat gaat niet in 1 keer. Dus je moet eerst de overgang maken naar de tussenmaat 5,1 mm. Als je dat bereikt hebt, dan pas kun je over naar 4,9 mm.

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht