Blog categorieën

11-09-2020

De natuurlijke mijtbesmetting

De natuurlijke mijtbesmetting

Wat is de natuurlijke mijtbesmetting eigenlijk? Naar mijn mening is dat de mijtbesmetting op de bijen of in het broed zonder dat de mijten door de imker bestreden worden. Vier jaar geleden begon ik een experiment door mijn eerste bijenvolk over te zetten op kleinere raat. De gebruikelijke raat bevat cellen van 5,4 mm, terwijl mijn kleine bijen zitten op 4,9 mm. Dat scheelt dus 10%. De bijen zijn ongeveer 7% kleiner.

Het is zeker niet verstandig om de varroabestrijding achterwege te laten zonder beoordeling van de mijtbesmetting. Daarom heb ik in augustus en september inmiddels 13 volken bemonsterd en deze monsters onderzocht op de mijtbesmetting. Van de 13 volken zitten er 6 op kleine cellen (4,9 mm) en 7 volken zitten er op een tussenmaat (5,1 mm). 

Inmiddels heb ik 8 onbehandelde volken uit 2018 (2 jaar oud), 7 onbehandelde volken uit 2017 (3 jaar oud) en 1 volk uit 2016 (4 jaar oud). Wat mij vooral van de "kleine bijen"-volken opvalt is hun sterkte. Op ieder broedkamerraam zitten weliswaar 17% meer cellen, maar het is opvallende hoe sterk deze volken nog zijn in de nazomer. Op de onderstaande foto's zie je vier van deze volken, direct na het openmaken van de Dadantkasten. Van enige achteruitgang vanwege het niet bestrijden van de varroamijten is geen sprake, het tegendeel lijkt eerder van toepassing te zijn. 

Uit de afgenomen monsters blijkt dat de gemiddelde mijtenbesmetting van de "kleine bijen"-volken op dit moment gemiddeld 2,05% is (van 0,67% tot 4%). Het vierjarig onbehandelde volk heeft een mijtbesmetting van 1%, hetgeen onwaarschijnlijk laag is voor een volk dat al 4 jaar niet meer behandeld is. De gemiddelde score van de iets grotere bijen op 5,1 mm raat is 7,67% mijtbesmetting (van 1,67% tot 13%). Hierbij vallen twee volken in de categorie "forse mijtbesmetting" met een score van 13%. Ook hierbij zit de rest op 6% of minder.  

De gebruikelijke drempelwaarde om niet te behandelen in de zomer staat op 3%. Uit de eigen praktijk blijkt echter dat volken tot 10% besmetting gemeten in september de winter goed overleven, mits geen andere virussen, zoals DWV en ABPV zichtbaar zijn. 

Uit dit experiment blijkt dus dat de mijtbesmetting in kleine bijen-volken lager uitpakt. Het lijkt er ook op dat de bijen - zodra de mijten niet meer bestreden worden - zelf de mijtenreproductie afremmen. Het is onduidelijk welke factoren, die samenhangen met de kleine cellen hierop invloed hebben. Zonder een degelijke meting van de mijtbesmetting en veel ervaring met het beoordelen van de gezondheid van de bijenvolken moet je niet aan een dergelijk experiment beginnen. Maar oefenen met het meten van de mijtbesmetting op de bijen door middel van een schudbeker is zeker de moeite waard als eerste stap naar het behandelvrij houden van bijen.

Er is niets mooiers dan de bijen op een volledig schone manier zonder toepassing van bestrijdingsmiddelen te houden. Want hoe soft de middelen ook lijken, ze komen altijd in de was of in de honing terecht en beinvloeden op die manier weer het leefmilieu van onze bijen.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

 

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Gert valk

    11-09-2020 om 21:27

    Je bent fantastisch bezig Ben!
    Mooi voorbeeld, hoe het ook kan.
    Hoop dat ik nog eens veel tijd krijg, om ook zo te kunnen onderzoeken.

    Hoe komt het dat je deze volken niet op 10 - 12 ramen inwintert? Alle jonge volken?

    Geluk in het verdere onderzoek!

    Ha Gert, 1 van deze vier volken is al 4 vier jaar oud en zit al 2 jaar in een dadantkast. Het sterker krap zetten lijkt twee extra voordelen te hebben: 1. je krijgt meer honing in de honingkamers, omdat er beneden geen ruimte is voor honing. 2. door een compacte inrichting van het broednest is de warmtehuishouding beter, waardoor de mijtenreproductie afgeremd wordt. Groet, Ben

  • Marinus Pannevis

    12-09-2020 om 06:56

    Alweer een zeer interessante bijdrage Ben. In de afgelopen weken had je een bijdrage over het uitwisselen van een moer uit een van je TBH kasten om zuivere genetische lijnen te behouden, hoewel het volk in de TBH kast er nog goed uitzag. Bij deze bijdrage laat je ook zien dat de huisvesting een positieve rol zou kunnen spelen. Hoe schat je de relatieve invloed van beide (genetische selectie van moeren en aanpassing van huisvesting) op de bestrijding van de mijten?

    Marinus, indien je hoog VSH (Varroa Sensitieve Hygiene) in de genen van je bijen hebt zitten, dan speelt de omgeving een ondersteunende rol. Het maakt het de bijen makkelijker om de mijtenreproductie te verminderen. Indien je laag VSH in je bijen hebt, dan worden o.a. de stressverlagende maatregelen en de warmtehuishouding belangrijker om de balans tussen bijen en mijten te bereiken. Groet, Ben

  • Arnoud

    12-09-2020 om 10:32

    Beste Ben,
    Dank voor al je kennisoverdracht en praktische lessen.
    Helemaal met je eens wel monitoren, maar zo minimaal mogelijk bestrijden en ingrijpen om natuurlijke processen in vitale volken meer kansen te geven.

  • Lizet

    21-09-2020 om 08:43

    Goedemorgen Ben,
    Zoals zovelen: ik ben zo blij met je mentorschap op afstand!
    Wat betreft deze blog: merk je ook een verschil in de mijtenbesmetting, als er juist veel of bijna geen andere kasten in de buurt staan?
    Of een verschil als de kasten in de buurt dicht bij elkaar staan (Bv tegen elkaar tot 1 meter afstand) of dat de afstand een paar meter is?

    Ha Lizet, daar merk ik zelf weinig van. Ik heb onbehandelde volken naast elkaar staan thuis. Het ene volk laat dagelijks 40 mijten vallen, het andere 5 en nog weer andere 0,5 mijt. Die mijtenval ligt nu al 3 weken op hetzelfde nivo per kast. Je ziet geen stijging van de oorspronkelijke lage mijtenval of andersom. In de zomer zal het best iets nivelleren door uitwisseling van vliegbijen, echter de meeste mijten zitten altijd in het broed i.v.m. de voortplanting. De meeste mijten zitten ook op de huisbijen en veel minder op de vliegbijen.

    Het kan wel volledig mis gaan als er zwaar besmette volken in de omgeving dood gaan. Dan loop je het risico dat een rovend volk dat stervende volk leeghaalt inclusief de vele mijten. Groet, Ben



  • Roland

    18-10-2020 om 13:40

    Hoi Ben,

    Hierbij een leuke studie naar Varoa in wilde bijen. Het blijkt dat deze bijen van 5.4mm naar 5.2mm cellen zijn gegaan. Daarnaast is er een enorme selectiedruk geweest op Varoa.

    www.youtube.com/watch?v=D9eIj6PymyU

    Dank je Ronald. Deze video van Dr. Tomas D. Seeley en de daarbij behorende wetenschappelijke studie uit 2016 over het eenbaks imkeren versus twee broedkamers is juist de basis geweest voor mijn tweede imkerboek "eenvoudiger(er) imkeren". Ook wetenschappelijk is er dus bewijs dat imkeren met 1 broedkamer de mijtenvoortplanting fors onderdrukt en ziekten verminderd. Groet, Ben

  • Judith

    29-12-2021 om 01:34

    Hoi Ben,
    Kleinere celmaten van kunstraat, 1 broedkamer, beter isoleren van de kast zorgt voor minder mijten. Op welke andere, natuurlijke manier, kunnen we mijten tegengaan?
    Groetjes Judith

    Ha Judith, andere aanvullende maatregelen zijn:
    - teelt en selectie van varroa-arme volken/teeltmoeren (VSH/SMR);
    - raamafstand in combinatie met kleine cellen beperken tot 3,2 cm;
    - geen bouwraammethode meer toepassen, maar van ieder raam een hoek afsnijden van 8% van het vel kunstraat, zodat er daar een hoek darrenraat ontstaat;
    - housel positionering toepassen op de ramen;

    Deze reactieruimte is te beperkt om alles uitgebreid toe te lichten. Maar mocht je nog een specifieke vraag hebben, dan hoor ik het wel. Groet, Ben

  • Judith

    29-12-2021 om 12:24

    Hoi Ben bedankt voor de snelle reactie
    Zou je dan helemaal (chemische) behandelvrij kunnen imkeren?
    Groetjes Judith

    Ha Judith, ik heb mijn 1e volk in 2016 omgezet naar 4,9 mm raat en ben in dat jaar ook begonnen met het inkruisen van vsh eigenschappen. Mijn 4,9 en 5,1 volken behandel ik helemaal niet meer en de wintersterfte valt alleszins mee. Dus het kan wel zonder chemie. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht