Blog categorieën

10-03-2021

De natuurlijke mijtenval

Natuurlijke mijtenval in herfst en winter van volken op kleine cellen

(klikken)

Al vier jaar volg ik de mijtenval van 1 september tot 1 maart, dus tijdens de nazomer, herfst en winter van de bijenvolken op de thuisstand. Dit betreft vooral volken, waarin de mijten niet meer bestreden worden. Meestal zijn het volken met teeltmoeren (P-) of dochters (F1) van teeltmoeren. Het doel van dit onderzoek is: 

1) selectie op teeltmoeren met een zo laag mogelijke mijtenbesmetting.

2) onderzoeken wat er gebeurt met de mijtengroei in de zomer. Hoe explosief verloopt die? Of valt die explosie wel mee? 

3) selectie op behandelvrije overlevende volken waarin continue mijten aanwezig zijn, waardoor het hygienisch gedrag gestimuleerd wordt (mits dit in de genen zit). 

Volgens de wetenschappers Floris en Padilla is de mijtenval in de herfst en winter, omdat er dan geen mieren en oorkruipers mijten kunnen stelen en er geen broed is, de beste methode om de mijtbesmetting in de volken betrouwbaar te kunnen waarderen. 

Afgelopen zes maanden (180 dagen in de grafieken) heb ik bij 28 volken de natuurlijke mijtenval gevolgd. Bij drie van deze volken heb ik op 13 december (dag 103) wel een oxaalbehandeling toegepast. Deze behandeling is duidelijk terug te zien in de grafieken. De andere stijgingen van de mijtenval hangen samen met temperatuurstijgingen, waarbij de dode achtergebleven mijten loskomen van raten en bijentros. 

Op foto A betreft de bovenste grafiek een zestal volken met een zeer hoge mijtenbesmetting. Hiervan is het volk met de hoogste mijtenval dood gegaan in januari. Op de verticale as staat de mijtenval per dag. De mijtenval begint op te lopen in de tweede helft van augustus, mijn telling begint op 2 september. Hoe hoger de mijtenval in het begin, hoe groter het risico op sterfte. Twee volken met een zeer hoge mijtbesmetting op de bijen (12 en 13%) zijn overigens goed de winter uitgekomen. De onderste grafiek in foto A toont de veel lagere mijtenval van de overige 22 volken op de thuisstand 

De mijtenval van deze 22 volken zie je ook in foto B. De natuurlijke mijtenval blijft gemaximeerd op ongeveer 13 mijten per dag. De zwarte lijn betreft een 7-daags gemiddelde. 

In foto C zie je de gecumuleerde mijtenval van alle 28 volken. Bij de helft blijft deze cumulatief over 180 dagen onder de 450 mijten. Uit het zwaarst besmette volk vielen bijna 13.000 mijten. Echter dit volk heeft de winter gewoon overleeft. 

Samengevat:

  • 27 van de 28 volken overleven de winter ondanks soms hoge mijtbesmettingen van 12 of 13% op de bijen; een hoge mijtbesmetting is dus niet per definitie dodelijk. De virulentie van de mijten of de tolerantie van de bijen is dus blijkbaar verschillend;
  • de verschillen in mijtenval en mijtenbesmetting tussen de volken is erg groot;
  • veel volken hebben een lage besmetting, dit kan samenhangen met de selectie van de teeltmoeren, die al 4 jaar op deze wijze plaats vindt;
  • de meeste volken zitten op kleine cellen, naar mijn ervaring zet dat een rem op de mijtenreproductie; twee zitten nog op 5,4 en een paar op 5,1 mm;
  • de laagste score in het daggemiddelde van de mijtenval over 180 dagen is in 4 jaar tijd gedaald van ruim 1 naar 0,25 mijt per dag
  • na 4 jaar scoren er steeds meer volken onder het daggemiddelde van 1 mijt. 

Na de voorjaarscontrole zal ik nog een blog-bericht schrijven over de overleving van mijn 4,9 mm volken, die al 2,3,4 en 5 jaar zonder behandeling overleven. 

Dit jaar hoop ik de resterende volken van 5,1 over te zetten naar 4,9 mm. Mits ze niet in de gevarenzone komen met een hoge mijtenbesmetting worden ze niet meer behandeld na de omzetting naar 4,9 mm raat. De mijtbesmetting meet ik in augustus met een Vita schudbeker met een bijenmonster van 300 bijen. 5% is een betrouwbare drempelwaarde in augustus om niet meer te behandelen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Marcel Bergmeester

    10-03-2021 om 17:34

    Beste Ben,
    Super resultaten! Knap dat je doorgezet hebt.
    Heb je misschien een tijdschema en of stappenplan gemaakt om over te stappen met de bijen van grote celmaat naar 4,9 mm cellen?
    Zo ja, kunnen wij daar gebruik van maken als imkers?
    Ik hoor graag van je en bedank je voor je blogs.

    Vriendelijk groetend,

    Marcel

    Ha Marcel, het tijdschema is als volgt. Het principe is:
    jaar 1: omzetten van 1 volk naar 1 Miniplus-volk 4,9 mm
    jaar 2: 1 x 4,9 mm MiniPlus-volk omzetten naar 1 x 4,9 mm spaarkast of dadant en tevens opzetten van 4 x nieuwe 4,9 mm MiniPlus-volken
    jaar 3: 4 x Miniplus-volken omzetten naar 4 x spaarkast-volken of 4 dadantvolken en 16 nieuwe MiniPlus-volken
    jaar 4 etc.
    Leuk om te doen!
    Groet, Ben

  • Tomer

    10-03-2021 om 20:17

    Dag Ben, ik tel bij mijn kasten ook de mijten, maar niet dagelijks zes maanden lang :)
    Na het behandelen kunnen er soms vele honderden mijten op de schuif liggen, dan wordt tellen moeilijk en wordt dat eerder schatten.
    Tel jij de mijten allemaal zelf, of maak je gebruik van een computerprogramma dat dit doet adhv foto's?

    Ha Tomer, ik fotografeer de schuifladen en dan tel ik ze handmatig met een photoshop programma, waarbij ik ze kan vergroten en omcirkelen. Aan de hand van mijn tellingen heb ik vast kunnen stellen dat je ook kunt volstaan met de tellingen in de maand september. De ranking over 1 maand is voor 95% nagenoeg gelijk aan de ranking over 6 maanden. Dus met 8 a 10 x fotograferen in september weet je voldoende. Groet, Ben

  • Banier

    11-03-2021 om 09:08

    Hoi Ben, wat vindt je ervan om roofmijten hun werk in de kast te laten doen?
    groetjes, Banier

    Ha Banier, ik vind dat absoluut niet nodig. De bijen kunnen het heel goed zelf oplossen zonder andere insecten.
    Bovendien doen oorwurmen en mieren precies hetzelfde als roofmijten namelijk mijten van de bodem opeten.
    Daarnaast laten wetenschappelijke onderzoeken zien, dat roofmijten helemaal niets uithalen in het broed van de bijen en daar worden de mijten geboren. Bijen kunnen daar wel mijten ruimen. Dus probeer het eens zonder roofmijten, dat gaat minstens net zo goed en is goedkoper.
    Groet, Ben

  • Peter

    11-03-2021 om 10:44

    Hoi
    Welke bijenrassen kan je gemakkelijker overzetten op 4.9 mm raat en welke niet? Of kan je dit met alle bijenrassen?

    Ha Peter, bij zwarte bijen en Buckfast gaat over het algemeen vaker goed dan bij Carnica en Ligustica's. Daar moet je een soort preselectie doen, bij sommige lijnen gaat het goed, bij andere niet. Bij bastaardbijen zal het ook wel lukken. Ligt een beetje aan de herkomst. Groet, Ben

  • jangoedkoop@me.com

    11-03-2021 om 11:43

    Dag Ben, Heb in mijn (korte) tien jarige imkerpraktijk nog nooit kunstraat gebruikt. Mijn 'vrije' bijen bepalen dus zelf hun celgrootte. Vraag me af wat er gebeurt wanneer je nu op 4.9mm 'gezette' volken hun vrijheid geeft. Kan dat misschien interessante resultaten geven?
    Hartelijke groet

    Ha Jan, vorig jaar heb ik een raampje natuurraat laten bouwen door de kleine bijen. Ik kwam op 4,9 en 5,0 mm uit. Bij jou zal het 5,1 cm zijn per tien cellen vermoed ik. Kun je eens meten over een paar weken? Dat zie ik tenminste in mijn TBH's. Groet, Ben

  • Jab.

    11-03-2021 om 20:25

    Hallo Ben, misschien een domme vraag maar wat is een natuurlijke mijtenval?! En hoe past je die toe??
    Mvg:

    Ha Jab, met natuurlijke mijtenval bedoel ik te zeggen: de mijten, die van nature dagelijks vallen zonder dat je bestrijdingsmiddelen toepast. Mijten hebben ook maar een beperkt leventje en vanaf eind augustus beginnen ze in ruime mate te vallen. Het lijkt erop dat de populatie net als bij de bijen een flink stuk kleiner wordt in de herfst. Groet, Ben

  • Ludo Moens

    12-03-2021 om 18:31

    Dag Ben, ik ben blij te lezen dat er zoveel interesse is voor het niet meer behandelen en om ook met kleine bijen te gaan werken. Ikzelf werk ook reeds 6 seizoenen zonder te behandelen. Ook met Buckfast. Ik volg zeer strikt de regels van resistantbees, en dit geeft mij een zeer bevredigend resultaat. Ik vind het dan ook belangrijk dat niet alleen de kleine celmaat belangrijk is maar zeker ook de 32mm raamafstand en de Houselpositie van de ramen. Maar dit vinden je volgers in jou eerste video's over de kleine celmaat of op resistantbees.com. Nogmaals: blijven enthousiasmeren. En bedankt

    Ha Ludo, nog ter aanvulling: beperk de hoeveelheid darrencellen tot 6 a 8%. Snij van ieder vel kunstraat een hoekje af. Groet, Ben

  • germain

    13-03-2021 om 10:59

    Ben
    Waar vind ik meer informatie over :
    - resistantbees ?
    - houselpositie van de ramen ?

    Ha Germain,
    Indien je op de NBV homepage op BLOG klikt, staat er tegenwoordig boven de blogberichten een zoekmechanisme. Indien je daar op Housel zoekt, krijg je het volgende blogbericht te zien:
    https://www.bijenhouders.nl/blog/housel-positioning

    Voor info op de site van resistantbee moet je zoeken naar www.resistantbee.com

    Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht