Blog categorieën

05-04-2019

De overwintering van onbehandelde bijen

Voorafgaand aan mijn BLOG-bericht over mijn onbehandelde volken met kleine bijen, wil ik het belang benadrukken van het drie-gangen behandelmenu. Het toepassen van deze behandelmethode geeft een goede zekerheid over de winteroverleving van bijenvolken door een lage mijtenbesmetting. Alleen door consequent de mijtenbesmetting te monitoren kunnen ervaren imkers van dit protocol afwijken. 

Onderstaand BLOG-bericht is alleen interessant voor de collega-imkers, die meer dan gemiddeld geinteresseerd zijn in de biologie van de varroamijt en het onbehandeld laten van bijenvolken. Dit onderwerp heeft wel mijn persoonlijke interesse, vandaar deze update over de kleine bijen-volken. 

Nu alle volken dit voorjaar gecontroleerd zijn, kan ik jullie ook bijpraten over de overwintering van mijn grotendeels onbehandelde 4,9 mm (kleine cellen) volken. Al ruim een eeuw is het gebruikelijk om volken te houden op 10% grotere 5,4 mm cellen. Ik heb al 2 winters 10 grote volken op kleinere cellen (4,9 mm) ingewinterd. 8 Volken zijn gehuisvest in dadantkasten en 2 in MiniPlus torens (5 verdiepingen). Van de 10 volken is 1 volk de afgelopen winter dood gegaan.  

Het oudste volk in MiniPlus heeft nu de 3e winter overleefd en de andere volken (muv van 1) allemaal hun 2e winter. Alle volken zijn dus ontstaan vanuit broedafleggers in mei/juni 2017, de oudste is al van mei/juni 2016.

Het bijzondere aan dit project is dus dat er in de volken kleinere Buckfastbijen zitten en dat deze grotendeels onbehandeld zijn gebleven. Grotendeels slaat op de uitzondering van drie volken, die ik begin september 2018 alsnog 2 x behandeld heb met ApiLifeVar. De volken zijn eind augustus en eind september 2018 gecheckt via de spoelmethode op de aanwezigheid van mijten op de bijen.  

Twee volken met de hoogste mijtbesmetting eind augustus (10,3% en 16,1%) en 1 volk met de hoogste mijtbesmetting eind september (34,4%) heb ik  2 x behandeld met ApiLifeVar om te voorkomen dat deze volken in de winter ten onder zouden gaan. Alle overige volken zijn dus nooit behandeld. Er zijn ook geen kunstzwermen of afleggers van gemaakt.

Van alle volken, met uitzondering van het 34,4% besmette volk, kan ik zeggen dat ze gemiddeld tot sterk uitgewinterd zijn zonder zichtbare afwijkingen. Het 34,4% volk is aan de zwakke kant (bezet 4 ramen dadant). Dit volk is verwijderd van de proefstand om extra besmetting van de andere volken te voorkomen. De andere volken hadden een mijtbesmetting eind september varierend van 1,1% tot 34,4%.

Het ene volk dat de winter niet overleefde stond naast een ander volk met ongeveer dezelfde mijtbesmetting, namelijk 19,5% (het overleden volk 21,8%).

Heel voorzichtig concludeer ik dat je met de vaststelling van de mijtenbesmetting op de bijen eind augustus het kaf van het koren kan scheiden, met andere woorden: op grond hiervan kun je selectief ingrijpen, indien de mijtbesmetting te hoog is (ik heb de grens op 10% gesteld).  

Een andere voorzichtige conclusie is dat volken met een hogere mijtbesmetting eind september (bijvoorbeeld een volk met 18,1% en een volk met 19,5%) toch sterk kunnen uitwinteren, dus blijkbaar zijn niet alle (hoge) besmettingen per definitie dodelijk voor de bijen. Blijkbaar is de rol van wel of niet virulente virussen veel belangrijker dan de mijtenbesmetting. Alleen een zeer hoge mijtenbesmetting is per definitie dodelijk. Maar die grens ligt misschien veel hoger dan we altijd verondersteld hebben.  

Dit jaar zal ik de vlieger in zetten als imkermethode op deze negen volken om de mijtbesmetting in de hoofdvolken terug te dringen. Eind augustus en eind september zal ik weer de mijtbesmetting op de bijen meten en het protocol van wel of niet behandelen voortzetten. 

In het april nummer van Bienen & Natur werd gemeld dat bij het Bijeninstituut in Kirchhain een zelfde project gaande is met 13 onbehandelde volken opgezet in 2017, daar echter met gewone grotere bijen. De 6 volken met een mijtbesmetting per 12 oktober 2018 van 25 of meer per 100 bijen stierven tijdens de afgelopen winter. In dit project werd ook een waarde van 40 en 58 mijten per 100 bijen gemeten op 31 augustus 2018.

De hoogste waarde in mijn kleine bijen volken per 28 augustus 2018 was 16,1%. Dit blijft gelukkig ver beneden de waarden, die gemeten zijn in Duitsland.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

 

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Anoniem

    01-04-2019 om 20:33

    heel interessant om te lezen Ben. hoe gaat het nu met de volken die je met api life var hebt behandeld? en ik vroeg me af waarom je geen afleggers maakt van de volken met de laagste mijtbesmetting( of de volken die onbehandeld het sterkst uit de winter komen)

    A., het gaat goed met de behandelde volken. Ze verschillen niet van de onbehandelde volken. Ik selecteer op de moeders van deze F1-moeren. Groet, Ben

  • Werry Jonker

    05-04-2019 om 21:50

    Hallo Ben, De vlieger als imkermethode om de mijten terug te dringen ken ik als methode om in de broedloze fasen de volken met oxaalzuur te behandelen. Maar jij bedoelt waarschijnlijk dat in de broedloze fasen de mijten geen kans krijgen zich te vermenigvuldigen? En dat daardoor de mijtendruk afneemt?
    Groet Werry

    Werry, ja precies. De mijten verouderen snel en dan worden ze steriel. Aangezien 65% van de mijten in mei in het broed zit, neem je die mijten weg, want het broed gaat naar een verzamelbroedaflegger op een andere bijenstand. Het hoofdvolk wordt dus voor 65% verschoond. Groet, Ben

  • Marianne Hendriks

    06-04-2019 om 09:56

    Beste Ben, hou je bij de onbehandelde volken op de één of andere manier nog rekening met de leeftijd/vitaliteit van de koningin? Is dit ook onderdeel van je onderzoek?

    Marianne, wetend dat moeren in hun derde levensjaar vaak aftakelen (en het volk ook), vervang ik ze vrijwel altijd in de nazomer van het 2e levensjaar. De moeren van de onbehandelde volken zijn van 2017, dus komen er in augustus/september nieuwe 2019-F1-moeren op. Groet, Ben

  • Jan Adrichem

    06-04-2019 om 10:50

    Hoi Ben
    Mooie info, dank

  • Ralf Borchert

    06-04-2019 om 12:23

    Hallo Ben,
    Heb je al eens overwogen de roofmijtmethode van Geert Steelaet eens te proberen. Zelf 10 v0lken op roofmijt en alle 10 supersterk door de winter gekomen.

    Ralf, geen andere behandeling toegepast?
    Mijn onbehandelde volken komen voor 90% ook sterk de winter uit. Volgens een wetenschappelijke studie eten de roofmijten uitsluitend varroa's van de bodem. In het broed (65% vd mijten) kunnen ze niets uithalen. Groet, Ben

  • Robert

    06-04-2019 om 14:05

    Bedankt voor deze interessante gegevens

  • Christel

    06-04-2019 om 18:08

    (Vraag niet relaterend aan dit onderwerp):
    In een straal van 1,5 meter van de kast liggen redelijk wat dode bijen en lopen heel veel bijen versuft rond, langzaam lopend, alsof ze verdwaald zijn en de kast niet meer terug kunnen vinden. Het is zaterdag 6 april en mooi weer, dus ze zijn niet verkleumd of zo. Wat zou de reden kunnen zijn? Hele jonge haalbijen die hun 'tomtom' nog niet goed hebben ingesteld?! Komt dit vaker voor?

    Christel,
    Het lijkt ook op een virale verlammingsinfectie. Moeilijk te achterhalen. Misschien een bijengezondheidsspecialist naar laten kijken? Voor meiziekte is het nog te vroeg... Groet, Ben

  • Ralf Borchert

    06-04-2019 om 19:12

    Ik vindt de roofmijt nog tot onder de deksels terug...dus ze wandelen door de gehele kast.

    Ralf, ze lopen op alle wanden, maar mijten vind je uitsluitend op de bijen, in het broed en ook nog wat op de bodem. Prima om die roofmijt uit te proberen, maar neem meerdere volken met en zonder roofmijt, laat ze onbehandeld en meet eind september het aantal mijten op 100 bijen. Dan kun je meer zeggen over de verschillen. Groet, Ben

  • karin

    07-04-2019 om 08:15

    Hey Ralf,
    overwinteren die roofmijten mee en overleven ze meerdere seizoenen of moet je elk jaar opnieuw "enten"

  • Ralf Borchert

    09-04-2019 om 07:02

    Hallo Karin,
    De kasten staan nu op een biotoop nan compost waarin de mijten overleven en voortplanten. Dus het wordt een natuurlijk evenwicht.
    Stuur me maar een mail op ralfprive@bofloor.biz dan leg ik het systeem nog eens goed uit

  • Nuray

    16-04-2019 om 12:22

    Beste Ben, de moer van een van mijn volken is na de winter niet zo lekker aan de leg geraakt. Een aantal weken terug heb ik 2 ramen met verse eieren van een andere sterke volk ik deze kast gehangen met het idee dat er daar een moer kan worden gekweekt. Helaas is dit niet gebeurd. Vandaag vond ik de ramen allemaal eitjes op gekke plekken: niet op de bodem maar tegen de wand en sommige cellen hadden meer dan een ei. Gek genoeg heb ik ook wel de moer kunnen spotten. Volgens mij duidt dit op een leggende werkster? Wat kan ik nu het beste doen. Ik lees her en der allerlei tegenstrijdige info. Wat ik altijd heb geleerd is dat uitkloppen van de ramen buiten de kast zou werken. Alle jongen bijen komen terug de kast in maar de leggende werkster word niet binnen gelaten. Klopt dit of moet/kan beter een andere methode uitproberen? Alvast bedankt voor je hulp.

    Nuray, je hebt inderdaad last van leggende werksters. Wel vreemd dat je de moer nog ziet lopen, alhoewel je dit niet letterlijk zegt.
    Dat afslaan op geruime afstand van de kasten doet men om het volk helemaal op te heffen. De meeste bijen vliegen naar de andere kasten en bedelen zich daar in. Maar dan ben je het volk dus kwijt. Aangezien er vooral oude bijen in je kast zitten, is dat wel de beste oplossing.
    Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht