Blog categorieën

03-02-2022

De wintersterfte

Door het zonnige weer kon ik gisteren de verleiding niet weerstaan om een Achterhoeks rondje te maken langs mijn 10 bijenstanden. Kon ik gelijk controleren of de harde wind dit weekend schade veroorzaakt had. Gelukkig niets aan de hand. Ik heb bewust gekozen voor kleine bijenstanden met altijd minder dan 10 volken (behalve de thuisstand met vele kleine teeltvolkjes), zodat de druk op de omgeving vooral ten tijde van drachtschaarste beperkt blijft. Er moet voor alle insecten wat te eten blijven. Gelukkig leggen honingbijen als enige bijensoort grote reservevoorraden aan om schaarsteperioden te overbruggen, dus honingbijen zijn vooral gericht op massale drachten van bloeiende bomen. Het kleine bijzondere spul laten ze met rust, tenzij deze planten weer massaal voorkomen (bijvoorbeeld paardenbloemen). 

Gisteren heb ik alle volken door het folie of onder de dekplanken gecheckt. De winterverliezen zijn bij mij tot op heden evenals voorgaande jaren beperkt gebleven tot 4%. De sterfte betrof volken ontstaan in 2019 en vooral op de bijenstand, waar er in oktober op 500 meter afstand een groot veld met mosterd stond te bloeien. Mijn winterbijen hebben zich blijkbaar kapot gevlogen op dit veld, dat onnatuurlijk laat in bloei stond.

Gelukkig zijn alle oudere volken ontstaan in 2016, 2017 en 2018 goed de winter doorgekomen. Zoals inmiddels bekend worden mijn volken/mijten niet meer behandeld. Het is verrassend dat de inmiddels al 4, 5 of 6 jaar onbehandelde volken vaak sterker de winter uitkomen dan sommige jongere volken. Eigenlijk is er geen peil op te trekken. Blijkbaar hebben de aanwezige varroamijten weinig invloed en is er inmiddels een co-adaptatie tussen bijenvolken en mijtenpopulaties.  

De kern van wintersterfte draait naar mijn mening om de aan- of afwezigheid van DWV- en APV-virussen (verkreukelde vleugeltjes virus en het verlammingsvirus) en tegelijkertijd de (over)gevoeligheid van sommige bijenvolken (lees de genen van de moer) voor deze virussen. Doelbewuste teelt en selectie kan dit probleem verminderen.

Daarnaast speelt de leeftijd van de moer een redelijk grote rol. Veel late wissels mislukken of de opbouw van de winterpopulatie laat te wensen over bij oudere moeren. Bij mij gaan de moeren meestal 2 jaar mee. Vaak worden ze in de zomer in het tweede jaar al vanzelf gewisseld. Zo niet dat wissel ik de moeren om in de tweede helft van augustus of in september. 

Over sterfte door voedseltekort of omgewaaide bomen wil ik het uberhaupt niet hebben want deze oorzaken komen ook in de zomer voor. Dit is dus niet specifieke wintersterfte en deze gevallen vertroebelen het echte beeld over de gezondheid van onze bijenvolken.  

De zwakker uitgewinterde volken zullen in maart verenigd worden. Twee maanden later kunnen de door vereniging versterkte volken weer opgesplits worden, zodat de aantallen volken hetzelfde blijven. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Claudio

    03-02-2022 om 22:22

    Hi Ben,
    Welke maatstaf gebruik jij voordat je een volk zwak vind. Alvorens je deze gaat samen voegen met een ander volk.

    Ha Claudio, tijdens de eerste voorjaarsinspectie in maart tel ik het aantal bezette ramen. Bij 3 of minder ramen dadant en 5 of minder ramen simplex ga ik verenigen. Groet, Ben

  • karin

    04-02-2022 om 13:00

    Hoi Ben,
    ik heb 1 volk dat stilaan teloor gaat...was te verwachten. Half juli broedloos gemaakt, behandeld met oxaal en nieuwe koningin F1 ingevoerd. Stille moerwissel in oktober en herbesmetting, hoge mijtenval en DWV. 4x oxaal met massale mijtenval meer dan 1000 per dag. Winterbehandeling op 6/12, Hoge mijtenval, volk krimpt. Het was mijn grootste volk. De andere 6 zijn volop in broed en gezond.
    Nu nog trosje sinaasappel groot...;en DWV op vliegplank.
    Wat is nu de beste strategie, afzwavelen of stilaan laten uitdoven. Ik wil ze niet verenigen ,moesten ze toch overleven vanwege het DWV.
    Moeten de ramen dan best geloogd worden of overleeft het virus enkel op de bijen en niet op materiaal?

    Ha Karin, hoe kan het toch dat er na de broedafname toch nog duizenden mijten aanwezig zijn? Vreemd. Het lijkt er op dat sommige volken extra gevoelig zijn voor mijtenreproductie.
    Persoonlijk zou ik dit volkje een natuurlijke dood laten sterven. De goede ramen kun je wel hergebruiken mits er geen sprake is van avb. De virussen blijven alleen leven in de gastheer.
    Groet, Ben

  • karin

    05-02-2022 om 13:22

    Ha Ben, er was geen broedafname gebeurd, oude koningin 24 dagen op arrest in scalvini kooitje, tot alle broed uitgelopen was, daarna oxaal en nieuwe F1 ingevoerd die ze na een week of 6 vervangen hebben.
    Is het mogelijk dat een aantal mijten toch overleven tussen de segmenten van het borststuk waardoor ze niet met de oxaaldamp in aanraking kwamen?

    Ha Karin, die conclusie lijkt me wel terecht. Want in juli behandelen met sublimeren en zonder broed zou 95% met een eenmalige behandeling moeten doden. Die 5% kan nooit in drie maanden uitgroeien tot duizenden mijten. Het zou ook nog kunnen dat de temperatuur van de oxaalverhitting niet goed was. Dan werkt het niet effectief.

    Kortom: is bestrijding de heilzame weg? Misschien kun je eens nadenken over selectie op hygiënisch gedrag via de pintest. Ook wel werk, maar positief werk gericht op verbetering van de bijen. ;-) groet, Ben

  • Karin

    06-02-2022 om 14:00

    Dag Ben, ik heb sinds half december geen volk meer. Kan jij me zeggen hoe ik het best terug met een gezond volk kan starten. Als ik een volk koop weet je nog niet of dit bestand is tegen DWV, waar mijn bijen last van hadden.

    Ha Karin, dwv kan ook gerelateerd zijn aan een hoge mijtbesmetting. Maar sommige volken zijn er inderdaad gevoeliger voor. De beste kans op ziektebestendige volken maak je door voor een F1-volk van een bepaald ras te kiezen. Telers selecteren op hygienische en ziektebestendige volken. Maar je eigen omgeving en de dracht spelen net zo'n grote rol bij hun gezondheid en weerstand.
    Kijk vooral ook wat er in jouw omgeving voor bijen gehouden wordt, je kunt beter daarop aansluiten. Misschien kan een lokale teler je verder helpen? Groet, Ben
    PS ik heb uitstluitend Buckfast zoals je weet.

  • Jan Van Tuinen

    08-02-2022 om 20:24

    Dag Ben,
    Ik reageer hier op jouw reactie in Bijenhouden nr 1 van februari 2022 in de rubriek “De Lezer Schrijft”. Je geeft een uitermate duidelijk antwoord op een zeer matig artikel van het Bijengezondheidsteam Brabant. Je hebt op alle punten die je reageert volkomen gelijk; mijn complimenten. Jammer dat het artikel van het BTB gepubliceerd is in Bijenhouden zonder een review van kenners vooraf. Dit systeem van peer review kennen we wel in andere disciplines zoals de medische wereld. Het voorkomt dat de lezer verkeerd geïnformeerd wordt; peer review verhoogt de kwaliteit van het artikel enorm. Altijd beter dan achteraf zoals nu is gebeurd. Het zou goed zijn als de redactie dit ter harte neemt.

  • Geert

    09-02-2022 om 02:11

    Als je oxaalzuur sublimeert moet je opletten dat de kristallen niet te warm worden.
    In de winkel koop je oxaalzuurdihydraat, dwz er zijn 2 water moleculen aan gebonden.
    Als je dit poeder opwarmt komt bij 100°C het water los en gaat verdampen (je ziet de kristallen bruisen).
    Bij ongeveer 155°C zal het oxaalzuur sublimeren. Stook je nog warmer richting 175°C dan zal je oxaalzuur ontbinden in H2O en CO2. Je hebt dan jammer genoeg niets gesublimeert en niet aan varroabestrijding gedaan.

    Ha Geert, bedankt voor deze waardevolle aanvulling. De temperatuur is dus cruciaal om het stadium van het vergassen te bereiken. Een te langzame opwarming leidt dus tot waterdamp terwijl de behandelaar denkt te sublimeren. Een te hoge verhitting doet eveneens niets, dan het middel te splitsen in water en kooldioxide. Van dat laatste hebben wel al genoeg.

    Vanwege bovenstaande zijn er ook duurdere sublimatie-apparaten op de markt gebracht, waarbij je de temperatuur kan aflezen. De meest eenvoudige apparaten met het metalen lepeltje aan een staaf zal wellicht niet altijd de juiste temperatuur hebben. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht