De Zwarte bij

In dit gastblogbericht behandelen we het Zwarte bijenproject van ZwarteBij.org in Nationaal Park Bosland, Limburg in België. 

ZwarteBij.org is een vereniging zonder winstoogmerk opgericht in Belgie ter behoud van de Zwarte bij, Apis mellifera mellifera. ZwarteBij.org is actief in Nederland en België. 

Nationaal Park Bosland is ruim 50 km2 in Belgisch Limburg. Momenteel zit de erkenning als Nationaal park in de laatste fase en we hopen op een snelle beslissing. ZwarteBij.org is al een paar jaar geleden een samenwerking aangegaan met Bosland om hier een landbevruchtingsstand in te richten. In het begin met een achttal darrenvolken, waarmee al succesvolle zuivere paringen werden bereikt. Nu staan er tot 100 darrenvolken en wordt gestreefd naar een stabiele, permanente populatie Zwarte bijen.

Deze 100 darrenvolken komen voornamelijk van de populatie Zwarte bijen uit Chimay in Wallonië. Maar op termijn mogelijk ook voor een deel van Texel en Terschelling in Nederland. Het station richt zich dus op de instandhouding en de verbetering van de Zwarte bij als ondersoort. 

Wij kiezen voor deze bijen omdat deze het meest lokaal zijn en geen import van Zwarte bijen uit verre streken die mogelijk niet goed genoeg met onze lokale omstandigheden om kunnen gaan. Deze 100 darrenvolken staan verspreid over 5 locaties in iedere windrichting. In het midden op een geïsoleerde plek is de eigenlijke paringsstand waar ook darrenvolken staan en de jonge koninginnen, die op bruidsvlucht mogen. Ieder lid mag maximaal 6 bevruchtingkastjes plaatsen. Er worden twee bevruchtingsronden van twee weken gepland.

 In het schema hieronder zie je hoe het project werkt. Er worden koninginnen gekocht of larfjes gehaald om zelf koninginnen van te telen. Allereerst moeten deze volken zonder enige vorm van behandeling de winter doorkomen. In het voorjaar erop zullen deze volken potentiële darrenvolken zijn. Daarvoor worden de darren via DNA getest en moeten een score van 90% kans voor Zwarte bij (of meer) hebben om door te mogen gaan. De grens van 90% probability wordt internationaal aangenomen als een zuivere score. Ook worden de volken getest op zachtaardigheid en goede voorjaars-ontwikkeling. De volken worden dan opgekweekt om darren te leveren voor de bevruchting van jonge koninginnen op de paringsstand.

De volken worden, bij voldoende ontwikkeling een keer gesplitst als vorm van zwerm verhindering en krijgen dan een koningin die bevrucht was op de paringsstand. De volken worden vervolgens weer op geen enkele manier behandeld en moeten zelf de winter doorkomen. Het jaar erop worden de darren van nieuwe koninginnen opnieuw getest op DNA om de raszuiverheid van de moer aan te tonen.

Van enkele potentiële P-moeren worden ook sets van werksters getest om te zien hoe zuiver de bevruchting was. Bij een goede uitwintering worden volken beschikbaar gesteld aan andere projecten zoals: het overlarfnetwerk waar imkers larfjes kunnen halen om zelf Zwarte koninginnen van te telen, of gaan extra darrenvolken naar andere paringsstanden zodat ook daar goede darrenvolken staan, of worden goede volken gebruikt door de selectie werkgroep. 

 Uiteindelijk is het de bedoeling dat er een stabiele populatie Zwarte bijen ontstaat, waarvan de bijen zelf met varroa overweg kunnen en imkers hun koninginnen daar kunnen laten bevruchten om ook deze eigenschappen in hun bijen te krijgen. Als toekomstig doel is het de bedoeling dat de Zwarte bijen weer in het wild voorkomen in Nationaal Park Bosland, in natuurlijke holtes of in daarvoor opgehangen speciale kasten.

Voor meer informatie zie www.zwartebij.org

Mathijs Herremans, secretaris Zwartebij.org