30-05-2021

De zwermdrift

De zwermdrift

Zwermdrift zit in de aard van de honingbij. Het heeft al 35 miljoen jaar zijn nut bewezen in de vorm van verjonging en verschoning van het bijenvolk. Verjonging omdat in het oude volk een jonge koningin ontstaat en in de nakomelingen in de vorm van nazwermen zitten eveneens jonge koninginnen. Via de aanparing ontstaan er weer andere eigenschappen.

De voorzwerm doet alleen aan verschoning omdat de meeste parasieten achter blijven in het oude volk, de voorzwerm betrekt een nieuwe woning en vormt zo nieuwe schone raten. In de zwermen is de mijtbesmetting in de regel gering.

De maatregelen tegen de zwermdrift kun je verdelen in passief en actief en in doeltreffend en hoopgevend. Een passieve vorm is ruimte geven, want overbevolking reduceren vermindert de zwermdrift. Een actieve vorm is het maken van kunstzwermen en broedafleggers.

Het resultaat van die laatste ingreep (aflegger) is in combinatie met doppen breken hoopgevend maar soms niet doeltreffend. De meest doeltreffende ingreep is de kunstzwerm, oftewel de veger en de vlieger. De vlieger resulteert vaak in mooie honingopbrengsten omdat er tijdelijk nauwelijks broed te verzorgen is.

Zelf breek ik wekelijks doppen weg en samen met de 2e keer breken maak ik vaak broedafleggers. Dat levert soms toch zwermen op vooral als je door de aanhoudende regen en kou minder intensief controles kan uitvoeren. Gisteren was het zover, er kwamen enkele zwermen af. Twee keerden dankzij een geknipte moer terug op de kast en twee anderen kon ik scheppen en huisvesten in een nieuwe kast. Na 24 uur waren ze nog aanwezig en heb ik ze een pak suikerdeeg gegeven. 

Van de twee zwermen, die terugkeerden, vond ik van 1 de moer voor de kast en bij het andere volk heb ik een gesloten dop laten uitlopen. Door het koude weer hadden ze het zwermen blijkbaar een week uitgesteld. Mogelijk houdt dit ook verband met de zwermtraagheid van buckfastbijen. In de meeste gevallen zie ik namelijk de moer nog rondlopen terwijl er al gesloten doppen aanwezig kunnen zijn. 

Een voorzwerm, die verloren gaat, kost het volk vervolgens het perspectief van een mooie zomeropbrengst, maar een andere imker is er weer blij mee. In de natuur gaat een volledig afgezwermd volk vaak verloren. Slechts 1 op de 7 zwermen weet zich in de natuur in het eerste jaar te redden. 

In deze video het afkomen  en terugslaan van een voorzwerm. 

 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Haico

    30-05-2021 om 12:10

    Ben, ben ik een slechte imker als ik mijn zwermen het liefst niet voer als ik ze in een nieuwe kast heb gedaan? Ik denk; jullie willen zwermen dus denken jullie het wel te rooien op basis van de aanwezige dracht. Ik vind het lastig om in te schatten waar natuurlijk imkeren begint/eindigt en waar het meer ‘intensieve’ begint/eindigt. Een zwerm die je wel in de gaten houdt en als het enigszins kan niet voert zal zich mogelijk langzamer ontwikkelen (afhankelijk van de aanwezige dracht), maar zou zich toch ook goed moeten kunnen redden?

    Ik lees hierboven dat jij al na 24 uur een pak suikerdeeg geeft, maar ik heb geleerd dat zij voor 3 dagen voer bij hebben. En dus ook pas op dag 3 mag voeren (als je voor de meer intensieve weg kiest).

    Ha Haico, wanneer je de voersituatie in de gaten houdt, dan kun je wellicht vertrouwen op de natuurlijke dracht. Ik weet echter dat de dracht op dit moment nog niet echt op gang komt, dus vandaar de ondersteuning met suikerdeeg (dit is glucose en fructose , geen sacharose). Suikerdeeg zien ze niet als dracht, zoals suikerwater wel doet, dus ze nemen het alleen op wanneer er geen verse nectar binnen komt. Suikerdeeg is dus een extensief middel. Groet, Ben

  • Peter

    30-05-2021 om 15:50

    Ik zou het vooral van de omstandigheden laten afhangen, met deze prima vliegomstandigheden, nu na de afgelopen natte en koude periode.... lijkt me bijvoeren niet noodzakelijk - maar ga vooral op je eigen waarnemingen af....

    Peter, de vliegomstandigheden zijn prima. Maar dat zegt niks over de beschikbare dracht. Vanmorgen zag ik bij twee sterke volken dat ze de darren geslacht hadden, dat is fase 1 van verhongeren. Groet, Ben

  • Edwin

    30-05-2021 om 17:34

    Hoi Ben,
    Net vanmorgen mijn allereerste zwerm.
    Net toen ik de tuin in liep hing er een enorme wolk bijen. Duidelijk een fout van mij: afgelopen woensdag (13e dag) kennelijk een dopje over het hoofd gezien.

    Nog geen 15 minuten later kon ik de zwerm bij de buurvrouw uit een conifeer scheppen. Gelukkig hadden ze de laagste tak van de 6 meter hoge conifeer gekozen.

    Ze zitten keurig in een zevenramer.

    Vraag: Kan ik dat kastje met zwerm gewoon naast de oude kast zetten vanavond of moeten ze verder weg?

    Edwin, gewoon er naast zetten. Groet, Ben

  • Martin

    30-05-2021 om 22:31

    Goedenavond Ben
    Wat is beter voor de voorzwerm ivm maken broednest,na 2-3 dagen eventueel voeren met suikerdeeg of invertsuiker?

    Ha Martin, het klassieke advies is een suikerwateroplossing van 1:1. Maar ik vind dat de bijen hiermee alle net gebouwde cellen direct volgooien, terwijl de koningin juist deze cellen zou moeten beleggen. Dus daarom ben ik voorstander van suikerdeeg. Met 2,5 kilo kun je zeker 2 weken vooruit. Groet, Ben

  • minke

    31-05-2021 om 08:45

    hoi Ben, ik maakte 2 dagen geleden een vlieger en kreeg van een zeer ervaren imker hier de volgende reactie; "De methode is zeer weergevoelig ik doe het nooit of alleen als
    noodmaatregel." Ik snapte dit niet goed, waarop hij uitlegde dat bij slecht weer de vliegbijen alleen water halen waardoor het volk te veel verzwakt. Ik dacht er wat over na, maar ik denk dat hij bedoelt dat er geen stuifmeel wordt gehaald. Dat is nodig voor het broed. Er zit immers helemaal geen stuifmeel in het volk. Klopt dit?

    Ha Minke, bij slecht weer vliegen de volken nauwelijks en voeden ze zich met hun reserves.
    De vlieger behoudt de hk's en heeft nagenoeg geen broed, dus komen ze niks te kort. De afvlieger heeft de bestaande broedkamer, die in de kantramen nog vol zit met stuifmeel en honing. Dus ik zie geen probleem. Groet, Ben

  • nathalie

    31-05-2021 om 08:52

    Hoi Ben,
    Wanneer zie je dat het een stille moerwisseling is of dat ze willen zwermen, is dat de hoeveelheid doppen of de plek?

    Ha Nathalie, in de blogcategorie online praktijklessen staat de uitleg over het verschil in de verschillende doppen. Maarhe hebt het goed, het verschil zit vooral in het aantal (wisseldoppen max 4) en fraai van vorm. Groet, Ben

  • Dirk

    31-05-2021 om 11:14

    Dag Ben,
    toen ik gisteren de vlieger op één dop wilde zetten waren er heel wat redcellen getrokken op het darrenraam, waaronder twee hele mooie (gelukkig waren er ook nog vier redcellen tussen het werksterbroed). Ik heb gekozen voor een redcel tussen het werksterbroed omdat ik ervan uitging dat de redcellen op darrenbroed op niet bevruchte eitjes zijn gebouwd (worden dit dat koningen :-). Klopt dat?

    Ha Dirk, vermoedelijk heb je het over de afvlieger, want de vlieger heeft de oude moer. Vaak zitten er op het bouwraam zwermcellen. Bij het moerloos maken komen er ook redcellen bij. Altijd lastig om ze te onderscheiden wanneer ze uitgebouwd zijn. Echte onbevruchte eitjes leveren geen koninginnen op. Groet, Ben

  • Fernand

    31-05-2021 om 17:17

    Beste Ben, hoe zit dat nu toch met tuten (en kwaken). Vandaag op de kop de 14de dag aan 't luisteren (ook met stethoscoop) aan kast ( aanvlieger met 1 raam broed: ik weet dat er zeker 15 doppen op zitten). Niks te horen. Ben ik nu zeker dat de Q's nog veilig in hun dopje zitten? Of is het luisteren/horen van de koninginnentaal een heel onzekere methode, en breek je de doppen toch maar de 13de dag? Vaak moeten dan de Q'ns uit hun schuilplaats verlost worden, en zijn op zijn minst "heel zwak', vind ik.

    Ha Fernand, de tuter tuut niet altijd aan 1 stuk door, dus zij is ook wel eens een tijdje stil. Wellicht is ze op dag 12 al uitgelopen en heeft ze alle krakers al dood gestoken. Ik zou dat raam maar eens voorzichtig liften. Dan zie je wellicht aan de zijkant open gebeten doppen. Groet Ben

  • Dirk

    01-06-2021 om 11:18

    Ben, zaterdag de eerste maal een zwerm gehad en er vooral van genoten. Je hoopt het ooit eens mee te maken en als je het dan opmerkt gaat het zo snel hé. Echt een belevenis. We hebben de zwerm mooi kunnen afvegen uit de boom en van de eerste keer was de koningin mee en kwam de rest achterna gevlogen en gewandeld.
    Ik heb gisteren het afgezwermde volk gevoederd met een raam wintervoer dat ik bij de voorjaarscontrole uit en volk heb gehaald. Is dat nu wel verstandig nu ik hier lees over bijvoederen met suikerdeeg?

  • Ben de blogger

    01-06-2021 om 16:35

    Ha Dirk, prima om zo'n raam te geven. De bijen hebben in ieder geval voer. Met suikerwater zullen ze iets sneller bouwen. Maar rustig opbouwen is ook goed. Groet, Ben

  • Dave

    02-06-2021 om 09:46

    Hoi Ben. Even een vraag over een luxe probleem. Door alle opgevangen zwermen ben ik door mijn materiaal heen. Als ik wil samenvoegen voor de zomerdracht moet ik wachten tot alle volken een leggende moer heeft toch? Nu zijn het bromzwermen en nazwermen denk ik. Denk je dat deze anders op 1 bk en hk met op tijd honing eraf halen van het zwermen afgehouden kunnen worden? Of heb je andere tips.
    Grt dave

    Ha Dave, je kunt volken met een gelijksoortige moer altijd samenvoegen. Dus drie nazwermen direct samenvoegen is een optie. Echter wel direct aan het scheppen. Voorzwermen moet je gezien hun grootte apart huisvesten. Bij nazwermen hoef je niet bang te zijn voor opnieuw zwermen, dat kan weer wel gebeuren bij zwermdrifige voorzwermen met hun oude moer. Succes met de zwermen. Groet Ben

  • Tine Bosman

    03-06-2021 om 07:03

    Dag Ben,
    Ook wij zijn een aantal zwermen verder. Na het lezen van jouw boek over eenbaks imkeren snappen we ook waar het mis is gegaan. We hebben nog een vraag over een honingkamer als onderbak: kunnen daar gewoon 10 ramen in blijven zitten of moeten dat er 11 zijn net als in de broedkamer? Bedankt maar weer voor je reactie!
    Groet, Tine

    Ha Tine, dat mag gerust een tienraams hk zijn. Je kunt ze net zo goed veel meer ruimte boven het moerrooster gunnen. Groet Ben

  • Freek

    05-06-2021 om 13:13

    Dag Ben,
    Wat een geweldige prestatie zet jij neer met deze rubriek. Edoch, wat betreft voeren van zwermen heb ik andere ervaringen. Ik voer een voorzwerm nooit, gaat altijd goed. Mag ik het illustreren met zwerm van 9 mei - toen was het hoegenaamd nog koud en nat - geschept in 8-ramer, gevuld met alleen raampjes met strips voorbouw. Dat volk had vorige week 6-7 ramen broed en heb ik overgehangen op 10 ramen met honingkamer erop. En waarom je zou overwegen om het afgezwermde volk te voeren, dat is me helemaal een raadsel; daar kunnen ze zich toch volop concentreren op "halen"!

    Ha Freek, ik zet er ook geen bak met suikerwater op maar slechts een pak suikerdeeg. Mochten ze geen behoefte hebben dan hoeft het niet. Het hoofdvolk waar de zwerm uitkomt, hoef je inderdaad niet te voeren. Groet, Ben

  • WimR

    07-06-2021 om 15:08

    Dag Ben,
    Gisteren vlieger gemaakt bij het zien van belegde doppen (en 1 gesloten) dop. Alle doppen in de afvlieger gebroken op 1 na en die op een andere plaats gezet. De vlieger op raampje open broed (met koningin), uitgebouwd raam en de rest kunstraat Ramen. Deze morgen echter een zwerm bij de vlieger. Geen Koningin gevonden in het achtergebleven volk van de vlieger en ook geen enkele dop. Wat is hier dan de oorzaak? En kan ik de zwem en de vlieger terug verenigen? Dank Vg Wim

    Ha Wim, vreemde bijen, blijkbaar was de beslissing om te gaan zwermen al een dag eerder gemaakt. Ik zou ze inderdaad ook maar weer terug stoppen in de vlieger kast. Mochten ze nogmaals zwermen, dan toch maar een nieuwe kast geven. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.