04-04-2016

Een darrenbroedige moer

Een darrenbroedige moer

Het overkomt menig imker in het voorjaar. Maar leuk is het niet wanneer je een darrenbroedige moer tegen komt. Je wordt al op het verkeerde been gezet door het vrij normale vlieggedrag van de bijen en het binnenkomende stuifmeel. Bij de voorjaarskontrole kom je bultbroed tegen, de moer loopt rond alsof er niets aan de hand is. Deze moer was een echte twijfelaar, want ik kwam ook nog enkele vlak verzegelde broedcellen tegen, zelfs een eitje (foto boven in het midden) en larfjes in het voedersap.

Helaas is hier geen kruid tegen gewassen, dus moer opruimen en verenigen met een ander volk(je).

Hoe? Gewoon moer weg nemen en broed ramen van het nieuwe volkje met de nog goede moer tegen de ramen met (darren)broed van het oude volk hangen. Geen krant of andere flauwekul, in het prille voorjaar kun je alles zo bij elkaar hangen. Over een week bij mooi weer eens kijken of de nieuwe moer nog goed aan de leg is.

Je kunt natuurlijk ook alleen de oude moer vervangen, maar aangezien het volk met de defecte moer toch al een flinke achterstand heeft opgelopen, is het verstandiger om een vereniging toe te passen. 

Bij mij was dit voorjaar 1 op de 30 moeren darrenbroedig, dus het is gelukkig een uitzondering.

Verder viel het me vanmorgen op dat er door het prachtige weer van de afgelopen dagen erg veel verse nectar in de kasten zit. 

Ben Som de Cerff, hobbyimker en docent bijenteelt,

tevens auteur van het boek "het jaarrond praktisch imkeren in TBH-, Dadant US of spaarkasten, een beleving". Dit boek is mede gebaseerd op Bijenwerk als onderdeel van NBV-Imkernieuws. 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Geertje Korf

    04-04-2016 om 14:05

    Dag Ben, bij mij was helaas het ene overgebleven volk darrenbroedig. (Van de twee die ik had ingewinterd was het andere volk ofwel losgeraakt van het voer, ofwel het had nosema, in elk geval, van het volk was niets meer over, en ik heb een vuile kast met nog heel veel voer erin..). Verenigen is dus geen optie meer. Maar waar haal ik zo even een nieuwe moer vandaan voor mijn overgebleven volk?

  • Blogger Ben

    04-04-2016 om 14:08

    Ik zou als ik jou was de secretaris van de vereniging Amersfoort vragen een mailtje rond te sturen onder de leden met een oproep voor een moertje. Of plaats zelf een oproep op het Imkerforum.

  • Lineke

    04-04-2016 om 14:32

    Hoi Ben, ik dacht ook een darrenbroedige moer te hebben want ik had op 1 raam hetzelfde beeld als op jouw foto. Maar ik had ook een aantal ramen met prachtig vlak broed, dus ik dacht dat het dan wel goed zat. Of toch niet? Mijn reservevolkje heeft de winter ook niet overleefd, dus ik heb ook niets om mee te verenigen...

  • Cor van den Berg

    04-04-2016 om 15:07

    Beste Peter,
    Èen van mijn volken komt zwak uit de winterzit, heeft weliswaar goed broed en een gezonde eierliggende moer, maar ik wil de moer vervangen door een raszuivere. Kan de door jouw beschreven wijze van vervangen zonder problemen toepassen.
    Dit voor alle zekerheid.....

  • Blogger Ben

    04-04-2016 om 16:54

    Lineke, gewoon even aankijken. Ze kon misschien wat moeilijk op gang komen ;-).
    Cor, gewoon de moer eruit halen en vervolgens de broedramen van beide volken tegen elkaar hangen met de nieuwe moer er tussen. Bewaar je oude moer in een kluisje, er zijn wel liefhebbers voor! Gr. Ben

  • Henk Rijken

    04-04-2016 om 17:34

    Hallo Geertje
    Op 17 april is in Boxtel een bijenmarkt, waar diverse volken worden aangeboden. Ook worden dan o.a. drachtplanten verkocht. De vereniging bestaat dan 250 jaar.

    Kijk voor meer informatie op www.bijeninboxtel.nl

  • Cor van den Berg

    04-04-2016 om 18:35

    Dag Ben, dank voor je bericht en sorry dat ik per abuis jouw naam juist heb geplaatst.

  • Edith

    04-04-2016 om 19:18

    Hoe is het met je volk waar twee koninginnen in liepen?

  • Maria Peters-Faassen

    04-04-2016 om 20:40

    Bij mij was er ook een volk met enkele darrencellen, maar ook met 4 ramen broed. Het kan toch wel dat een volk nu al begint met darrencellen?

  • Hans Pennings

    04-04-2016 om 21:25

    Vandaag onze 5 volken geïnspecteerd. 4 volken waren volgens verwachting goed, redelijk broed en veel vers stuifmeel en nog voldoende voer. 1 volkje dat matig vliegt en sinds pas een aantal dagen stuifmeel binnenbrengt heeft een darrenbroedige moer, de moer had misvormde vleugels (DWV) en .
    is zeer waarschijnlijk niet bevrucht. De moer verwijdert en het volk verenigd met een ander volk.

  • Jan van Cadsand

    04-04-2016 om 21:38

    vandaag 04-04-2016, nog 4 volken gecontroleerd. 3 st prima in orde, maar 1 st had nog een beetje gesloten werkster broed, maar geen larven of eitjes.
    ik vond een uitgelopen zwerm dop, en na wat zoeken een onbevruchte moer. dit is de eerste keer dat ik dit tegen kom, in 35 jaar Imkeren. het volk is best zwaar uitgewinterd, en op 4 ramen zat nog een ring uitlopend broed.

  • Blogger Ben

    05-04-2016 om 08:45

    Edith, die 2 moeren lopen nog steeds samen rond. Zie het BLOG-filmpje over de voorjaarscontrole van de Dadantkast. Op 4.15 minuten zie je ze beiden!

  • Blogger Ben

    05-04-2016 om 08:50

    Maria, je kunt inderdaad nu ook al darrenbroed tegen komen. Ik verwacht hier begin mei al rondvliegende darren, mits de temperatuur > 20 graden komt.
    Jan, de dop die je vond is geen zwermdop, maar een stille moerwisselingdop. Helaas te vroeg en blijkbaar ook besmet met varroamijten.

  • Anna

    05-04-2016 om 10:16

    Hallo Ben,
    Zondag inspectie gedaan in een kast geen koningin maar 5 moerwisseldoppen waarvan 2 net uitgelopen gesloten werkster broed en een beetje darrenbroed.Maakt het nieuwe koninginnetje een kans om bevrucht te worden (indien aanwezig) ?.Durf ze niet te verenigen weet niet welke koningin er dan overblijft.Ben wat kan ik het beste doen.

  • Blogger Ben

    05-04-2016 om 11:04

    Anna, het lijkt me wijs om het maar eens af te wachten. Begin mei verwacht ik hier de eerste darren mits de temperatuur > 20 graden wordt. Een jonge moer heeft tot 4 weken na haar geboorte de tijd om te paren. Het wordt dus krap, maar niet onmogelijk. Controleer je volk nog eens begin mei, je kunt het dan ook altijd nog verenigen.
    Misschien over 2 weken een raam eitjes uit een andere kast bijplaatsen, om bij gebrek aan broed en leggende moer de vorming van eileggende werksters te voorkomen? Gelijk een handige check op de aanwezigheid van een moer. Volg je me nog? ;-)

  • Geertje

    11-04-2016 om 12:45

    Dank voor de tips Ben en henk, mijn buurman Jan leest deze blog ook en bood me direct een klein volkje met goede moer aan. Het gemak van stadsimkeren (en wonen in een fijne straat) :-)

  • lindar

    21-04-2016 om 09:28

    Beste Ben. Gisteren een kast opengemaakt waarvan ik vond dat ze niet zo vlogen. Het volk heeft volgens mij hagelschot. Ook lijken sommige stukjes verzegeld broed wat op darrenbroedigheid.
    Het is een volk op 2 bakken. Hoe voeg ik deze samen met een ander volk op 2 bakken nadat ik de koningin gedood heb? Groet

  • Blogger Ben

    21-04-2016 om 09:52

    Lindar, ik zou voor de zekerheid nog een keer goed het open broed bekijken op kleurafwijkingen. Indien de larven gewoon wit zijn, dan moet het waarschijnlijk darrebroedigheid zijn, dus inderdaad moer opzoeken, verwijderen en verenigen met een ander volk.

  • Irma Johnson

    12-08-2016 om 19:23

    Hoi Ben, mijn hoofdvolk heeft t echt super gedaan...tot nu toe ( 12 aug): ik tref darrenbroed verspreid aan. Niet veel trouwens. Verder totaal geen broed. Help...ik zal nu wel moeten verenigen, klopt dit? Maar hoe vind ik een ongemerkte moer in zo'n groot volk. Nog tips....
    Enne bedankt maar weer.

  • Ben de blogger

    12-08-2016 om 21:08

    Irma, het zou kunnen dat de moer inmiddels gestopt is met leggen (moer van 2015?), het weer was slecht afgelopen week. Ga snel voorzichtig voeren en kijk na een week nog eens. De moer moet er nog in zetten, anders zou je redcellen aantreffen. Er kan ook een stille wissel gaande zijn, maar dan komt er vanzelf wel weer een jonge moer aan de leg. Verenigen heeft dus geen zin, je weet niet welke moer overblijft (misschien de huidige moer).
    Ik zou dus even voeren en over 7 tot 10 dagen nog eens kijken. Kijk vooral naar jonge larjes, die zie je makkelijker dan de eitjes. Denk eraan dat het broednest nu flink krimpt, dus het wordt zoeken!

  • Irma Johnson

    13-08-2016 om 08:56

    De moer is van 2014 idd. Ik ben net met de mierenzuurbehandeling begonnen: deze dan nu afbreken en gaan voeren?
    Kan een moer dan nu nog bevrucht worden in deze tijd vh jaar?

  • Irma Johnson

    13-08-2016 om 11:18

    Ik heb nu trouwens t vermoeden dat er helemaal geen moer aanwezig is maar leggende werksters. Dit omdat het beetje broed dat ik zag compleet verspreid is, her en der.
    Kan het nog wat worden?

  • Ben de blogger

    13-08-2016 om 13:12

    Irma, jonge moeren kunnen nu nog goed bevrucht worden. De behandeling moet je niet afbreken. Ik had echter de behandeling pas begonnen als ik zeker wist dat het volk (moer)goed was. Leggende werksters moet je kunnen herkennen, zeker hun broed en eitjes (zie foto boven). Andere kenmerken: > 3 eitjes per cel, vaak tegen de zijwand. Echt darrenbroed zit altijd verspreid.
    Eerst een goede diagnose stellen en daar naar handelen.
    Als je echt eileggende werksters hebt, wat ik betwijfel, dan is dit volk verloren.

  • Irma Johnson

    13-08-2016 om 16:14

    Bedankt Ben. Ik zal verslag doen.

  • Irma Johnson

    20-08-2016 om 13:42

    Hallo Ben,
    Gelukkig...ik heb normaal broed aangetroffen in het hoofdvolk. Niet veel maar wel netjes aaneengesloten.
    Blij dat ik ben!!
    Wat is er nu gebeurd?: een stille moerwissel,vervokgens een jonge Q die eerst heeft gewacht totdat alle broed van de vorige Q is uitgekomen, dan onbevruchte eitjes is gaan leggen? En daarna na de bruidsvlucht werksterbroed is gaan leggen. Klopt dit?
    Grtjs van een blije imker

  • Ben de blogger

    20-08-2016 om 17:59

    Irma, vermoedelijk hebben er toch enige eileggende werksters eitjes gelegd, daarna is de jonge moer aan de leg gegaan. Door de feromonen van het open broed en van de jonge moer worden de eileggende werksters weer afgeremd in de eiproductie en krijgt het normale broed de overhand. Probleem is opgelost!!
    Mooi nieuws! Nu rustig aan inwinteren, zodat de jonge moer nog een mooi broednest en jonge winterbijen kan opbouwen.

  • Irma

    20-08-2016 om 18:38

    BIJzonder bedankt voor jouw raad en advies! Nu langzaam gaan voeren idd.

  • Irma

    30-08-2016 om 12:22

    Hoi Ben, vanmorgen ook dit volk (bovenstaand) na gekeken. Veel broed en een volle bedoening en ook riant in het voer. MAARRR wat zag ik: 1 pindadop al bijna klaar.....is dit een stille moerwisselling? Ik dacht eigenlijk dat ze net een nieuwe Q hadden. Is deze dan misschien dan niet goed of is de oude Q toch nog in het volk. Ik heb de dop (nog )laten zitten.

  • Ben de blogger

    30-08-2016 om 13:47

    Irma, ik zou die dop maar laten zitten, want de bijen weten het zelf toch het beste. Ook een jonge moer kan afgekeurd worden door de bijen. Was de dop voorzien van een larf in de koniginnengelei en bijna gesloten?
    Gewoon laten zitten, er zijn nog voldoende darren in de volken. Kwam er van morgen nog heel wat tegen.

  • Irma

    30-08-2016 om 14:35

    Oke doe ik. Ik heb idd ook nog darren gezien. Bedankt !

  • pimb

    11-10-2018 om 11:02

    Dankjewel voor dit artikel over darrenbroedige moeren. Gelukkig is het probleem eenvoudig op te lossen door de moer met een ander volk te combineren. Ik denk dat het inderdaad goed is om het volk met de achterstand niet te verenigen met andere moer. https://www.imkerswinkeldelinde.nl/koninginnenteelt/

  • Hans Middendorp

    08-06-2020 om 16:33

    Dag Ben,
    Met Hans mijn vraag is ,in een darrebroedig volk is daar de darrebroedige moer te herkennen ziet ze er ongeveer uit als een gewone goede moer of zijn er meerdere eierleggende werksters?
    Bij voorbaat bedankt

    Hans, bultbroed kan inderdaad twee oorzaken hebben, 1) een darrenbroedige moer (dus onbevrucht) maar wel met net broedpatroon of 2) eileggende werksters met een rommelig broedpatroon. In het eerste geval ziet de moer er gewoon uit. In het 2e geval ontbreekt ze uiteraard ;-). Meestal gaat het om optie 2.
    Groet, Ben

  • René Van Haute

    14-06-2020 om 10:35

    Dag Ben,
    In twee afleggers had ik een nieuwe jonge onbevruchte moer ingevoerd. Tot mijn ontsteltenis moest ik na een week vaststellen dat beide moeren niet aanvaard en dus geliquideerd waren. Bovendien stelde ik open broed vast en de enige conclusie was dus: darrenbroedig volk. Beide volkjes heb ik dan 30 m verder afgeklopt en in de kasten opnieuw twee ramen open broed gestoken. Ik kijk er nu naar uit dat er opnieuw redcellen worden getrokken.
    Was dat de juiste handelwijze of maak ik mij illusies. Indien toch ok, wanneer controleer ik dan opnieuw, één week?
    Dankjewel voor advies. Groetjes

    René, ik begrijp niet goed waarom je concludeerde dat er sprake is van darrenbroedigheid bij het zien van open broed. Zou er niet al een moer in de aflegger gezeten kunnen hebben? Die de door jou ingevoerde moer gewoon dood gestoken heeft?

    Het laten optrekken van redcellen op broedafleggers is niet de meest ideale manier van koninginnenteelt. Je kunt beter starten met een broedaflegger met al vergevorderde zwermcellen, want deze zijn beter verzorgd. Plaats de gemaakte broedaflegger ook op een 3 tot 4 km verderop gelegen bijenstand, dan blijven ze sterker. Controleer drie weken na de vermoedelijke uitloopdatum van de moer(en) op de aanwezigheid van vlak gesloten broed, dan weet je dat het goed zit. Groet, Ben

  • Korneel

    16-04-2021 om 07:44

    Dag Ben, als ik een darrenbroedig volk heb (zonder koningin), is dan de enige optie om ze te verenigen met een ander volk mét koningin? Gaan de eileggende volken dan niet de koningin van het ander volk aanvallen?

    Een lat met open broed van een ander volk zal het waarschijnlijk niet winnen van de eileggende werksters?

    Heb je andere ideeën wat ik toch eens kan uitproberen?
    Bedankt
    Korneel

    Ha Korneel, een volk met eileggende werkster kun je NIET verenigen met een moergoed volk.
    Je zult eerst een einde moeten maken aan het leggen van de eileggende werksters. Deze werksters leggen eitjes vanwege het ontbreken van de feromonen van de moer EN het ontbreken van broedferomonen uit open broed.

    Dit probleem kun je dus opheffen door 2 ramen open broed uit een ander volk in te hangen. Doe dit twee weken na elkaar. Je zult zien dat de eilegende werksters stoppen met het leggen van eitjes. Zodra dit het geval is, kun je het volk wel verenigen (met een krant in dit geval).

    PS in deze tijd zijn eileggende werksters een zeer uitzonderlijk verschijnsel. Weet je het wel zeker?
    Aangezien er nu uitsluitend oude winterbijen in de kast zitten, is het niet de moeite waard dit volk te "repareren". Je kunt de bijen dus beter op geruime afstand van de andere volken afslaan bij mooi weer. Ze bedelen zich wel in en de eileggende werksters blijven op de grond achter. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.