11-06-2020

Een stille moerwisseling in juni

Vandaag zag ik in drie sterke volken dat er een stille moerwisseling gaande was. Vaak hoor ik van andere imkers dat ze dit fenomeen vaak toeschrijven aan de nazomer. Dat is niet terecht, ik zie dit verschijnsel ook regelmatig in lente en zomer gebeuren. Misschien komt het vaker voor bij Buckfastmoeren vanwege de zwermtraagheid. Dus pas op met de ingreep met de kastbeitel, haal deze vaak mooie doppen niet te snel weg. Doe je het wel, dan komen ze direct weer terug. Maar dan moet de oude te vervangen moer nog wel in staat zijn om eitjes te leggen. Dus zie je drie, vier of vijf mooie doppen, ben dan bewust van een mogelijke wissel. 

Het mooiste voorbeeld van een stille wissel in een volk kwam ik vanmiddag tegen. Ik kwam op één raam - vlak bij elkaar - de oude geel gemerkte moer tegen samen met een uitgelopen moerdop en een weggebeten dop (zie foto). Verderop aan de zijkant van de raat zat ook nog een opengebeten dop (zie andere foto). De jonge moer loopt dus ook al in het volk rond. 

Die kom ik vanzelf wel een keertje tegen. Dit prachtige verschijnsel impliceert dat er geen zwerm afkomt en er is nauwelijks sprake van een broedstop, hooguit van een dipje. 

 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Jos Tuynman

    11-06-2020 om 16:43

    Geldt dat ook voor gewone multiculturele huis tuin en keuken bijen? Ik schrik zo als ik die grote doppen zie!

    Jos, ja ook huis-tuin-en-keukenbijen kunnen een stille moerwisseling uitvoeren, maar de kans hierop is wel groter bij rasbijen. Vooral bij de buckfastbij. Groet, Ben

  • Henri

    11-06-2020 om 16:58

    Wat ik vooral merk, is dat dit fenomeen vooral voorkomt bij een dracht pauze.
    Het is of dat er, zoals afgelopen week slechter vliegweer is ( dracht genoeg want hier bloeien de eerste linden al volop), of omdat men tussen twee drachten in zit.
    Want ook in de eerste helft van mei heb ik in elk volk al doppen gehad.
    Een enkele wissel voldoet blijkbaar niet want het volk kan nogmaals beslissen om de K te willen wisselen.
    En dan is het erg praktisch als je aan een (kant en klare) K kunt komen, anders wordt je volk behoorlijk klein. Dit is dan ook hét moment om doppen te breken en een K in te voeren.
    Ik vertel dit omdat mij tot dit jaar niet duidelijk was waarom er altijd gesproken wordt over doppen breken....
    Heb ik het correct Ben of zie jij dit anders?
    Groetjes uit het zuiden van Limburg

    Henri,
    Doppen breken kent verschillende doelen, zoals zwermverhindering en het voorkomen van nazwermen. Bij zwermverhindering breken we zwermcellen en 13 dagen na het maken van een kunstzwerm breken we redcellen.
    Het is een kunst om eventuele wisselcellen te onderkennen (meestal slechts 2 of 3 mooie doppen) want deze behoeven niet gebroken te worden. Doe je dit wel, dan komen er weer nieuwe wisselcellen want de moer is niet goed genoeg meer volgens de bijen. Een wisselcel levert de mooiste moeren op, dus ik geef de voorkeur aan het laten gaan van de wisseling van de wacht, alhoewel ik wel reservemoeren heb. Groet, Ben

  • Jaap uut Ede

    11-06-2020 om 21:42

    Hoi Ben,,
    Is het zo dat alleen jonge moeren doppen afbijten? Toch blijf ik de mogel;ijkheid van zwermerij, bij doppen, eng vinden.
    Groet van Jaap.

    Jaap, een jonge moer kan wel een gaatje in de andere doppen bijten en hier doorheen de andere moeren dood steken. De bijen knagen de doppen verder open en ruimen deze op.
    Het onderscheid tussen de drie doppensoorten vergt wel enige ervaring en soms lijken ze wel een beetje op elkaar. Het blijft oppassen. Groet, Ben

  • jwavrva (jan willem)

    12-06-2020 om 08:19

    dag Ben,
    Zie je dit wisselen ook in een volk dat net een nieuwe koningin heeft voortgebracht ? (ik zag 2 speeldoppen met eitjes in een goed volk waarin een moer aan de leg was gekomen nadat ik de oude er eerder met een koninginnenaflegger uit had gehaald)

    Jan Willem, dit kan twee redenen hebben. 1) de genetische verwantschap tussen het volkje en de nieuwe moer is er niet (bijvoorbeeld Buckfastmoer in een bastaardvolkje). In dit geval moet je enkele weken de ontstane wisselcellen wegbreken, totdat de moer temidden van haar eigen werksters zit. 2) ze heeft daadwerkelijk een defect (bijvoorbeeld er ontbreekt een voetje). In dit geval wordt ze terecht gewisseld. Groet, Ben

  • Eric Wijngaarden

    12-06-2020 om 14:49

    Ik heb hetzelfde fenomeen nu aan de gang in mijn TBH, geconstateerd afgelopen weekend. Echter er zijn geen eitjes meer, de doppen die erin zaten zijn allemaal opengebroken, de cellen zijn wel allemaal mooi gepoetst en er zijn veel darren. Het volk is rustig, vliegt goed op de Linde nu maar er is hier geen afname geweest in de dracht
    Ik zal het weekend weer een kleine inspectie doen maar is er een kans dat het volk nu roerloos is ? en als er een nieuw moertje rondloopt, waar wordt die dan bevrucht ?

    Eric, ik zou het volk maar met rust laten. De open gebeten doppen wijzen er op dat er een jonge moer in zit. Gun haar 4 weken om lekker op gang komen. Vroegtijdige verstoring levert alleen maar risico's op. Je vraagt "waar wordt ze bevrucht?". Ik neem aan dat je toch weet dat ze tijdens de paringsvlucht in de lucht bevrucht wordt door meerdere darren. Of bedoel je de vraag anders? Groet, Ben

  • Dirk Blanken.

    12-06-2020 om 17:57

    Hallo Ben,
    Misschien kan je ook aangeven dat stille omwisseling doppen bijna altijd midden op de raat zitten en meestal maar een stuk of drie.
    Zwermdoppen zitten bijna altijd aan de zijkant en de onderkant van de ramen en vaak in de hoeken.
    Eerst verder kijken als je doppen midden op de raat ziet.
    Ik laat de stille doppen altijd zitten.
    Een makkelijke moerwisseling alleen als het een raszuivere moer betreft baal ik.
    Groet, Dirk

    Dirk, graag de tekst ook lezen, daarin staat namelijk dat het bij een wissel gaat om max 3, 4 of 5 doppen. Soms kom je naast doppen op het broed ook 1 of 2 doppen aan de zijkant tegen. Die staat ook op de foto in dit geval.

    Groet, Ben

  • Guido

    12-06-2020 om 21:17

    Mag je in een kast meerder doppen laten staan, of moet je deze herleiden tot 1 dop( de mooiste) want is het niet zo dat bij meerdere doppen er meerder koninginnen kunnen geboren worden en sommige met een deel v/h volk gaan wegzwermen of is het zo dat de eerste geboren koningin de ander vernietigd of zelfs in de dop doorprikt..graag info Reeds bedankt

    Guido, je laat de twee, drie of vier doppen gewoon staan. Niets aan doen, de koningin regelt het zelf door haar zusters dood te steken. Groet, Ben

  • Jan Adrichem

    12-06-2020 om 21:41

    mooi verhaal Ben.
    Ik heb een andere vraag. Ik zie wisselend darren de kast binnen komen. Maar soms zie ik relatief veel darren de kast binnen gaan. Is er meer bekend over het gedrag van darren die af en aan vliegen in toch wel verschillende hoeveelheden?

    Jan, er is veel bekend over het vlieggedrag van darren. Bij een bepaalde temperatuur en tijdstip verlaten ze massaal de kasten (zeker bij echt zomers weer). Vliegen naar darrenverzamelplaatsen (DVP) en van DVP naar DVP. Na 20 minuten vliegen ze weer terug naar de kasten om bij te tanken en opnieuw te vertrekken. Dit alles zorgt ervoor dat er "golven" darren af en aan vliegen. Op de DVP zelf schijnen ze als een spreeuwenzwerm vliegbewegingen te maken. Groet, Ben

  • Jos. Jac. J. van Melick (alias: Broer)

    13-06-2020 om 12:04

    Waar door mij sinds jaar en dag de Bijen worden gehouden voor de bestuiving van de fruitbomen, heb ik doorgaans en wellicht ook een andere invalshoek voor dit Bijenhouden... met name, mijn biologisch-dynamische opstelling.
    Alles gebeurd in hoofdzaak dus niet behoudens, 'een schoon en vers huishouden naast de dagelijkse belanstelling in observatie.
    En zo, bemerkte ik afgelopen donderdagmiddag 11 juni 2020, voor een vijfde jaar op rij een stille moerwisseling, bekend "Feestelijk omrand tot in de puntjes"

    Voor mij was dit voor de eerste maal eveneens erg opvallend en was dit duidelijk een geopathisch gevolg van een sterk veranderde werreld; ook nú, werd ik wederom aan die sterke verandering herinnerd.
    Met die geopathische vergiftiging bedoel ik te wijzen naar de grote energetische fout die door de economische acties worden begaan en maar niet wìl stoppen.

    Geachte Bijenvrienden, let op de Bijen met het boek van Dr. Rudolf Steiner in de hand, na de inhoud ervan ruimschoots door jezelf is eigengemaakt... zo leer je de wereld beter kennen.
    De vogels zijn eveneens al enige jaren van streek en anders in hun gedrag.
    Het zou goed zijn, als de mens op staande voet het magnetische veld op Aarde zou willen herstellen zoals dit ooit was...

  • Joost

    13-06-2020 om 14:14

    Beste Ben,

    Meer dan een maand geleden heb ik bij een volk een aflegger gemaakt. Vorige week (ong. een maand na het maken van de aflegger) heb ik voor het eerst in het hoofdvolk gekeken of er terug een leggende koningin inzat en gesloten broed inzat.

    Na inspectie zag ik twee ramen met eigenlijk best mooi aangesloten broed, maar op het broed zaten ook een heleboel koninginnendoppen (ook al gesloten). Alle andere ramen bevatten geen eitjes.

    Ik heb een week getwijfeld wat ik er mee zou moeten doen, nieuwe doppen laten uitkomen en afwachten of het volk dan maar verenigen met een ander volk of misschien een nieuwe koningin die ik aan het opkweken was in 3-ramer, introduceren.

    Alleen na een week zijn de doppen reeds uitgelopen, hierdoor zit er dus misschien een nieuwe onbelegde? koningin in het volk. Ik kon de koningin niet meteen vinden, dus hierdoor lijkt verenigen of nieuwe koningin introduceren geen optie meer. Maar wanneer de nieuwe koningin aan de leg is en het broed uiteindelijk komt, zijn er toch al twee maanden geen nieuwe bijen bijgekomen. Ik merk ook dat de sterkte van het volk aan het afnemen is.

    Heb je dit al eerder meegemaakt en/of misschien suggesties wat ik hier mee moet doen?

    Joost, er loopt inderdaad een nieuwe koningin in je volk. Door de broedstop loopt het volk, maar ook de varroabesmetting terug. Je kunt weinig anders doen dan afwachten. Geef ze een 2,5 kg pak suikerdeeg op de bodem. Dat bevordert de opbouw van het nieuwe broednest. Groet, Ben

  • Tomer

    15-06-2020 om 15:56

    Ik merk hier tot nu toe veel minder zwermdrang dan andere jaren. Ik heb momenteel wel een aantal volken met doppen. Het is toch niet altijd zo duidelijk of het zwerm- of wisseldoppen zijn. Er hangen dan bvb 2-3 grote ontwikkelde doppen samen midden op een raam, maar verder ook nog een aantal (meer dan 5) kleine doppen, zoals speeldopjes, onderaan, bovenaan en aan de zijkanten, belegd met een eitje. Tel je de belegde dopjes dan ook allemaal mee, of enkel de doppen met een larve? Kan het zijn dat het toch zwermdoppen zijn, maar dat ze er maar een beperkt aantal laten ontwikkelen?

    Tomer, zoals jij het beschrijft zou ik het houden op wisselcellen. Je moet echter ook het leggedrag van de moer meewegen in je beoordeling. Bij een wissel zie je het leggedrag vaak teruglopen. Groet, Ben

  • Yorben

    16-06-2020 om 21:34

    Ben,

    Ik vroeg mij af hoe men te werk gaat met koninginnen teelt in de dadant us kasten. Ik lees dat de finisher bestaat uit een moer goed volk met de moer in de onderste kamer en boven het moer rooster de doppen uit de starter. Maar dit gaat uit van een spaarkast situatie waar er al 2 broed kamers aanwezig zijn. Hoe werkt deze handelijk in een dadant kast welke slechts 1 broed kamer heeft?

    Alvast bedankt!

    Yorben, bij Dadant werk ik uitsluitend met grote broedverzamelafleggers, die ik na 9 dagen hopeloos moerloos maak en vervolgens gebruik als start- en pleegvolk. Mocht ik te veel geaccepteerde larven hebben dan kan ik ze nog in een dubbele Dadant hk hangen met aan beide kanten open broed voor het aantrekken van voedsterbijen. Groet, Ben

  • Frank

    21-06-2020 om 07:50

    Ben, een vraag wat deze topic licht raakt.

    Hoe en wanneer wissel jij je "oude" moeren uit productievolken? Ben elke keer bang dat ze worden afgestoken.

    Grt Frank

    Frank, ik wissel moeren meestal in de tweede helft van augustus of in september. Na de darrenslacht en na het begin van inwinteren in ieder geval.
    Tussendoor - zoals nu - doe ik ook wel bij moerproblemen. Groet, Ben

  • jan van Cadsand

    25-06-2020 om 22:07

    mijn bijen maat en ik hebben een paar jaar geleden tjechische Carnica moeren gekocht, rustige bijen, met een redelijke haaldrift, en matig grote volken. MAAR ze doen van af half Juni niets anders dan stille moerwisselingen, af en toe tot ze niet meer bevrucht worden in het najaar aan toe. Er waren geen Schier moeren te verkrijgen, daar door deze aankoop. We werken ze er nu met moer teelt met andere zuivere carnica's er weer uit. we hebben deze ervaring meet meerdere moeren gehad.

  • Ben de blogger

    26-06-2020 om 08:17

    Jan, het herhaald wisselen heeft vast met een genetische afwijking te maken. De bijen merken deze op en wij niet. Vaak is een pootje niet compleet. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.