26-06-2019

Eileggende werksters

 

Ieder jaar wordt menig imker weer geplaagd door eileggende werksters. In de meeste gevallen wordt dit veroorzaakt door een mislukte introductie van een jonge koningin. Indien de moer niet terugkeert van de bruidsvlucht is de rem op de mogelijkheid op eitjes te leggen door werksters verdwenen.

In ieder moergoed volk komen ook eileggende werksters voor, maar behalve af en toe een gesloten darrencel of meerdere darrencellen in de honingkamer boven het moerrooster merken we er niets van. Het hek is van de dam indien zowel de moer als open broed verdwenen is, want beiden geven feromonen af. Het aantal eileggende werksters neemt sterk toe, het kunnen er honderden worden. De werksters leggen onbevruchte eitjes in werksterbroed en zelfs moerdoppen worden er opgetrokken. Kansloos omdat er niets bevrucht is.

Een snelle toevoeging van een paar ramen open broed uit een moergoed volk kan weer een rem zetten op de eileggende werksters en na een paar dagen de introductie van een jonge moer mogelijk maken. Er kleeft hieraan wel een risico, maar als je toch een jonge moer over hebt, dan is het zeker de moeite van het proberen waard. 

Heb je geen jonge moer over, sla dan alle bijen op enige meters voor de bijenstal met mooi weer af in het gras. De eileggende werksters zijn niet georienteerd en blijven op de grond achter. De rest bedelt zich wel in bij de andere volken. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • j v Cadsand

    26-06-2019 om 19:08

    Ik vind het niet verstandig, om er een (leggende) jonge moer in te hangen met een kooitje. Ik sla het volk in een grote pvc emmer van b.v. 20 liter, eerst wel een lege kast met een dekplaat, neerzetten op de bodem je laat de vlieg bijen afvliegen die gaan naar de lege kast. de afgelsagen ramen in een br. kamer hangen, eventueel 2 zonder de ramen met eitjes larven en bultbroed, is de grote emmer goed afgevlogen, nevel ze dan nat, vervolgens haal je het deksel van de onderbak sla de bijen er af en nevel ze met een spuit zo goed mogelijk in de onderbak, leg er een moer rooster op zet de ramen met st.m. honing en lege er op, en giet in een overgelaten stuk in de boven bak de vochtige (niet kletsnatte) jonge bijen, en laat er de jonge aan de leg zijnde jonge moer er invallen. na minstens 3 dagen de zaak controleren, en de onderste bak met rooster verwijderen, na nog een minstens 3 dagen controleren of de Moer aan de leg is. ik heb dit al verschillende malen uitgevoerd, met steeds succes.

    Jan, ik bedoelde een jonge onbevruchte moer. Want aangezien er ook vaak redcellen in een dergelijk volk met eileggende werksters zitten, verwachten de bijen een jonge net geboren moer. Groet, Ben
    .

  • Hans

    26-06-2019 om 21:51

    Nog een andere methode die gemakkelijk in ERB of natuurbouwkast kan worden toegepast. Je hebt een zwerm nodig, die je naast het moerloze volk huisvest, gescheiden door een gaaswand. Na twee weken heeft het moerloze volk de geur van de koningin geaccepteerd en zullen de legbijen stoppen met eitjes leggen. Je kunt dan de gaaswand wegnemen en de volken samenvoegen. Ik heb deze methode enkele keren met succes toegepast.

    Hans, dit werkt inderdaad prima. Maar je hebt er echter geen zwerm voor nodig. Leg op een moergoed volk een reisraam met vliegopening aan de bovenkant en zet hier het volk met de eileggende werksters op. De eileggende werksters stoppen vrij snel met eitjes leggen vanwege de broed feromonen en de feromonen van de moer. Na een week kun je het reisraam vervangen door een moerrooster. Dit om risico's te vermijden met een eventuele jonge moer, die ingevlogen zou kunnen zijn. Groet, Ben

  • Jan Kuijpers

    27-06-2019 om 06:36

    Ben kan een topbar hive kast , dwars geplaatst met ronde vliegopeningen aan de zijkant gebruikt worden om een aantal volkjes in op te kweken ( allemaal jonge koninginnen) voordeel gemakkelijk zones te vergroten door een volk er tussen uit te halen of volken samen te voegen.
    Het zijn experimentele gedachten
    Maar wellicht maak ik een denkfout
    Dus eigenlijk een multifunctionele grote bevruchtings / ontwikkel topbar kast met een aantal afsluitbare vliegopeningen. Het aantal volken zou voor het inwinteren terug geschroefd kunnen worden naar twee of drie door verenigen of herplaatsingen in andere kasten.
    Groet Jan

    Jan, dat kan. ik heb ook een kast, waarin 4 miniplusvolkjes zitten met schuifbare tussenwanden. Ik heb deze ook in dadantformaat. Met een TBH moet het ook kunnen, alleen is het erg lastig om 100% afsluitbare wanden te maken, vanwege de trapeziumvorm van de kast. groet, Ben

  • Jenny

    27-06-2019 om 13:47

    Nog een vraag over de eileggend werksters. Is het niet diervriendelijker om de kast verder weg te zetten en de vliegbijen vliegen dan gewoon uit en komen met nectar en stuifmeel naar hun oude plek terug of ergens daar in de buurt. Maar dan hebben ze tenminste wat in te brengen in dat nieuwe volk en lopen niet het risico massaal geslacht te worden, zoals ik dat een keer meegemaakt heb. De rest van de bijen kun je dan alsnog afslaan.

    Jenny, is het niet het meest diervriendelijk om dit volk te redden door het inhangen van open broed en vervolgens een jonge onbevruchte moer in te voeren? Heb je die niet, dan kun je beter alle bijen uit dit volk afslaan. Die bijen voegen zich wel bij de andere volken. Groet, Ben

  • Pieter

    27-06-2019 om 20:14

    Beste Ben,

    Kan je nog eens uitleggen hoeveel kilo drooggewicht suiker ik per volk (dus 6-ramer, volk op 1 BK en 2 BK) moet voeren? De oplosverhouding weet ik, maar reken liever met drooggewicht zodat ik weet hoeveel ik moet bestellen.

    Pieter, bij een 6-ramer 8 kilo droge suiker, bij een 1 BK-volk 12 kilo droge suiker en bij een 2 BK-volk 15 kg droge suiker. Groet, Ben

  • Jacqueline

    27-06-2019 om 22:30

    Met het afslaan voor de kasten, loop je dan geen risico dat de eileggende werksters zich toch binnendringen in een van de andere kasten en daar de boel ontregelen? Ik twijfel wat ik moet doen want heb de situatie nog niet eerder meegemaakt. Het inhangen van een raam met eitjes heeft niet geholpen en ik heb nog geen jonge koninginnen.

    Jacqueline, het inhangen van eitjes of larven biedt geen oplossing, maar vermindert wel de eileggende werksters. Bovendien koop je tijd om aan een jonge moer te komen. Je kunt dus iedere week een raam open broed bijhangen. Maar goed, je kunt ook het volk opheffen door het af te slaan. De eileggende werksters zijn niet georienteerd op de omgeving. Dus die blijven vaak op de grond achter in een kluitje. Je hoeft dus niet bang te zijn voor de andere volken. Groet, Ben

  • Hero

    28-06-2019 om 16:15

    Beste Ben, mijn 3 koningineafleggers groeien als kool, ben een beetje bang voor zwermneiging, kan ik daar een verzamelbroedaflegger van maken in deze tijd? Dan wilde ik over 10 dagen doppen breken,en met de krantenmetode een klein volkje met een aan de !eg zijnde f1 buckfast invoeren in de 2e broedbak. Is dit een goed plan of niet ,groet Hero.

    Hero, het klinkt mij allemaal een beetje omslachtig/ingewikkeld en ik weet niet wat je doel is met die koninginnenafleggers. Wil je die aanhouden voor volgend jaar? Geef ze dan vooral ruimte en een raam met kunstraat.
    Wil je oude moeren vervangen? Stel dat dan uit tot eind augustus of september, dat verhoogt de kans op succes! Groet, Ben

  • Hero

    28-06-2019 om 17:55

    Ben ik wil deze koningine afleggers overwinteren, ze staan op 2 broedbakken spaarkastformaat, maar kan ze niet meer ruimte geven omdat ik geen bakken meer heb, dus ik dacht zo, ik maak een verzamelbroedaflegger, breek 10 dagen later de doppen en voer dan een 5 raams volkje in met een jonge f1 moer, de 3 konigineafleggers denken niet aan zwermen en het klein volkje word flink versterkt, 2 vliegen in 1 klap? Hoop dat ik deze keer wat duidelijker ben groet Hero.

    Hero, het is riskant om in juni te verenigen. Ik zou het 5-raams volkje 1 x of meerdere keren versterken met een raam uitlopend broed zonder opzittende bijen uit 1 van de koninginnenafleggers. Dat remt de groei van de aflegger en versterkt je F1-volk, zodat je die ook kunt inwinteren. Die K-afleggers in 2-baks kasten zullen na de langste dag overigens niet meer zo snel gaan zwermen. Groei, Ben

  • Jan JANSEN

    28-06-2019 om 21:38

    Dag Ben, ik heb de situatie dat ik leggende werk bijen hebben, en daar heel vrolijk een jonge koningin tussen loopt! Wat nu?

    Jan, laat ze lekker 4 weken met rust. Dan vind je vanzelf weer vlak gesloten broed en zijn de eileggende werksters weer nagenoeg gestopt met hun 'hobby'. Groet, Ben

  • Herman

    29-06-2019 om 15:27

    Dag Ben, Ik dacht morgen te gaan slingeren. Twee weken geleden de honingkamer bekeken; 10 ramen vol en volledig verzegeld. Vandaag wilde ik er een bijenuitlaat tussen plaatsen. Nog even naar de honingraten gekeken. Op 1 i of 2 na, zijn ze allemaal niet meer verzegeld. Honing eruit en is werksterbroed aanwezig. Jammer, het zou mijn eerste honing zijn geweest.

    In deze kast heb ik in mei doppen gebroken en een aantal koninginnen in laten lopen. Ik heb nog een ander volk ernaast staan, met de oude koningin van vorig jaar die ik uit de eerst genoemde kast heb gehaald. Wat kan ik het beste doen ?

  • Ben de blogger

    29-06-2019 om 16:04

    Herman, heb je bij je vorige controle per ongeluk de moer in de honingkamer los gelaten? Voor haar maken de bijen wel ruimte vrij.
    Je kunt de moer opzoeken en weer onder het moerrooster stoppen. Misschien brengen de bijen de honing uit de BK weer naar boven.
    Groet Ben

  • Hero

    29-06-2019 om 16:17

    Beste Ben, ooit had ik jonge f2 buckfastmoeren, eind july nam ik hun honingkamers af en hoopte dat ze de najaarshoning zouden opslaan in hun 2 broedkamers, het resultaat was dat deze volken alemaal wegzwermden in augustus!, te weinig ruimte in de 20 ramen spaarkast. Vandaar dat niet niet zo zeker ben dat ze na de langste dag niet meer gaan zwermen. Vriendelijke groet Hero.

  • Ben de blogger

    29-06-2019 om 17:05

    Hero, overjarige moeren kunnen nog een 2e of 3e keer zwermen, maar jonge moeren zwermen m.i. niet meer in hun geboortejaar gezien hun sterke feromoonproductie. Ik heb het nog nooit meegemaakt. Er kan natuurlijk een moer sneuvelen met redcellen als gevolg, dan kun je wel zwermen krijgen. Maar normaal gesproken hoef je bij jonge moeren geen angst te hebben voor zwermen. Groet Ben

  • Rudolf Fontein-Hubregtse

    03-07-2019 om 11:14

    Van Johan Calis, beroeps bestuivingsimker en voorzitter VBBN Blaricum, kreeg ik eens te horen: Verenigen met moergoed volk door moergoed volk boven op eileggend werkstervolk te plaatsen, Wel er tussenin: 1 krant met speldeprikgaatjes, daarop een rooster en dan 14 dagen met rust laten. Johan beweerde dat dat in 75% van de gevallen goed afliep. Mijn ervaring: van de 14 x dat ik dat toepaste gingen er 13 goed!

    Rudolf, bedankt voor je suggestie. ik denk dat we de leerboeken voor de basiscursus moeten gaan herschrijven, want mij is het ook al vaak gelukt om volken met eileggende werksters te redden. Groet, Ben

  • Andrés

    10-07-2019 om 19:47

    Hoi Ben, ik had een zwerm met hagelschot darren broed op 4 ramen, in een 6 ramer.
    Deze heb ik verenigd op een grotere zwerm die in een 11 ramer zat en nu gaat het goed...
    Gr.

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.