12-10-2024

Herfstverliezen

Herfstverliezen

Inmiddels worden de eerste herfstverliezen al weer gemeld. Het beeld op de foto is typisch voor het overall beeld in de bijenkast. Je treft nog volop geloten wintervoer aan, mooie stuifmeelranden en gesloten broed. Wat kan hier nou gebeurd zijn? Het mankeert de bijen aan niets, zou je op het eerste gezicht zeggen. 

Bij nader inzien is er juist veel aan de hand. De bijen zijn ziek, ze zijn zwaar belast met DWV-virussen, te zien aan de verkorte achterlichamen van de poppen die in het broed zitten. Door middel van een binoculair met een vergrotingsfactor 10x kun je met een eenvoudige pinset de poppen uit de cellen lichten en op een telformulier leggen. Wat bleek? 1 op de 2 cellen was bezet met een mijtenfamilie. Met andere woorden: de helft van de bijen wordt geparasiteerd oftewel aangetast geboren. De aantasting bestaat niet alleen uit verkreukelde vleugels of verkorte achterlijven, maar ook uit gewichtsverlies en een gebrek aan eiwitreserves en een verminderd immuunsysteem. 

In werkelijkheid kan het nog erger zijn, want de niet met mijten besmette poppen zijn wel in het larvale stadium gevoed door mogelijk viraal besmette voedsterbijen en zo wordt de hele bijenpopulatie viraal besmet. Het DWV-virus type B zorgt voor een extra verkorting van de levensduur. Type A deed dit ook al, maar type B verkort de levensduur nog verder. Hierdoor worden de winterbijen, die vanaf augustus geboren worden kortlevend en zij verlaten ziek van de virussen de kast en keren niet meer terug. Na twee a drie maanden is de kast volledig leeg met achterlating van wintervoer, bijenbrood en een gatenkaas aan gesloten broed.  Naast de vele geruimde cellen uit het broednest zie je ook vele cellen gesloten broed met kleine en grotere gaatjes in de cel. De laatste bijen hebben hun uiterste best gedaan de troep te ruimen, echter de taak werd ze te groot. 

 

Dit volk was een in mei geschepte voorzwerm. De zomerbehandeling met Thymovar werd door imkercollega Gerrit op tijd begonnen, namelijk in de tweede helft van juli. Dit volk moet genetisch een zwakke weerstand gehad hebben, waarbij de zomerbijen reeds besmet waren door virussen. Het duurt vaak maanden voordat de virussen het volk verlaten na een zomervarroabestrijding. De mijten kunnen dan wel snel verdwijnen, maar de virussen hebben tenminste twee maanden nodig om uit het volk te verdwijnen. Helaas is dit voor sommige volken met een verminderde weerstand noodlottig. 

Het moraal van dit verhaal? Probeer eens met geselecteerde koninginnen te werken. Koninginnen, die bewezen kwaliteiten hebben op het vlak van overleving, bijengezondheid en lage mijtenaantallen. De in Nederland gebruikte rassen: de Zwarte bij, Carnica en Buckfast bieden betere uitgangspunten dan bastaardbijen, waarvan geen enkele teeltwaarde (kwaliteiten) bekend is.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt en koniginnenteelt

Het telformulier dat ik gebruikt heb, kun je onder deze link vinden. Helaas kon ik het WORD-document niet meer vinden, vandaar deze foto. 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Peter

    12-10-2024 om 10:44

    Uitstekend advies! Alleen blijft de vraag open hoe dat dan te realiseren. Een koningin kopen die wellicht hoog VSH is, is geen oplossing. Er moet ook informatie komen, kennis van een en ander. Wellicht is het Duitse project een goed idee: varroaresistenzprojekt.eu

    Ha Peter, een nationaal lange termijnplan om alle imkers met zwarte-, carnica- of buckfastbijen aan varroaresistent materiaal te helpen, is zeker de ultieme weg om tot behandelvrij imkeren te komen. in NL staat er nog steeds geen initiatiefnemer op.
    Er moet een netwerkorganisatie opgetuigd worden van partijen, die dit van de grond willen tillen. De basis kan gelegd worden door rasverenigingen en bevruchtingsstations onder leiding van een nationaal coördinator. Maar wie brengt de partijen aan tafel?
    Groet, Ben

  • Willem

    12-10-2024 om 11:18

    Beste Ben,

    Zou je kunnen stellen de zomer behandeling niet effectief is geweest? Er was toch een grote hoeveelheid mijten aanwezig?
    En wat als de nieuw geschelpte zwerm eerst met oxaalzuur was behandeld? De mate van besmetting met virussen zou dan lager moeten zijn.

    Groeten, Willem

    Ha Willem, het probleem zal in dit geval de virussen geweest zijn, als gevolg van de mijten in combinatie met een volk met genetisch weinig weerstand.
    Een preventieve behandeling van de zwerm had waarschijnlijk op de korte termijn geholpen, maar voor de lange termijn is het beter dat dit volk haar genen niet verder verspreid via de darren.

    Je hebt gelijk over de niet effectieve zomerbehandeling. De mijten in het broed ontsnappen na de eerste effectieve behandelingsdagen waarschijnlijk aan de werking van Thymovar. Daarnaast verdwijnen de virussen pas twee maanden later. Groet, Ben

  • Sjon

    12-10-2024 om 17:49

    De in Nederland gebruikte rassen: de Zwarte bij, Carnica en Buckfast bieden betere uitgangspunten dan bastaardbijen, waarvan geen enkele teeltwaarde (kwaliteiten) bekend is.
    Je gaat er automatisch van uit dat de kwaliteiten van bastaardbijen minder zijn dan de genoemde rassen.
    Je zou daarin gelijk kunnen hebben, maar aan de andere kant kun je ook denken dat sterfte leidt tot resistentie bij de overlevers en dat je juist in die bastaarden weerstand gaat vinden tegen genoemde bijen ziekten.

    Ha Sjon, je zou gelijk kunnen hebben, maar zonder daadwerkelijk te meten, zul je het nooit weten. Sommige telers van rasbijen waarderen hun bijen op teeltwaarden om te kunnen selecteren via koninginnenteelt. Dat zou ook kunnen met hybriden (bastaarden), maar wie test zijn bastaarden op mijtbesmetting in het broed? Groet, Ben

  • Mike Meeusen

    12-10-2024 om 18:34

    Vandaag bij de laatste controle tot mijn verdriet gezien dat mijn volkje er niet meer is

    Spijtig Mike, nog voer en gesloten broed aanwezig?
    Groet, Ben

  • Albert Reynaers

    12-10-2024 om 23:04

    Dag Ben,
    Is het telformulier waarover jij ‘t hebt ergens te bekomen?

    Dag Albert, ik zal het morgen wel als linkje onder het blogbericht opnemen. Groet, Ben

  • karin

    13-10-2024 om 09:32

    Dag Ben,
    heb je er zicht op of de virale besmetting ook via het bijenbrood kan doorgegeven worden? Zou je de stuifmeelvorraad kunnen recupereren of besmet je het ontvangende volk ?

    Dag Karin, op basis van de huidige inzichten heb je een levende gastheer nodig voor de virussen, zoals mijten of bijen. Je kunt dus honing en bijenbrood gerust hergebruiken bij een volk dat dood gegaan is vanwege mijten/DWV. Ramen met dood gesloten brood wel als huisafval afvoeren. Groet, Ben

  • Twan Stemkens

    14-10-2024 om 11:26

    Misschien is het dan zaak dat de lokale imkerverenigingen massaal met hun leden aan koninginneteelt gaan doen?
    Bijv. door in het voorjaar een gezamenlijk moment te realiseren dat leden kunnen komen overlarven?

    Ha Twan, ik zou de teelt en selectie via bijenverenigingen zeker willen promoten. Het helpt zeker door van geselecteerde P-moeren, die geteeld zijn onder andere op het criterium van hygiëne, na te telen. Groet, Ben

  • Wendy

    14-10-2024 om 11:57

    Bij mij is ook 1 volk van de 2 verdwenen. Alleen is er geen broed meer aanwezig, maar nog wel veel voer. Het moet gebeurt zijn voor de laatste keer bijvoeren, want al de eerdere giften waren compleet opgenomen.

    Ha Wendy, als er geen restanten gesloten broed zijn achtergebleven, duidt dit eerder op een K-probleem. Misschien is er een wissel geweest en is de nieuwe K niet terug gekomen van de bruidsvlucht. Gewoon pech! Groet, Ben

  • John Hoogendoorn

    14-10-2024 om 15:50

    Koninginnenteelt en selectie is het beste “medicijn” voor gezonde vitale bijenvolken. Daarnaast genoeg jonge volken opzetten van schudzwermen welke worden voorzien met de geteelde koninginnen. De ingewinterde jonge volken worden het volgend jaar ingezet als hoofdvolken. Wintersterfte wordt hiermee tot een minimum beperkt.

    Is ook mijn ervaring John, groet, Ben

  • mark

    14-10-2024 om 16:12

    Mmm ik denk dat je gelijk hebt Ben. We zullen het moeten gaan hebben van VSH moeren, maar dat zal voor ons als hobby imkers nog even duren. Ik merk duidelijk dat ze met Buckfast verder zijn dan met Carnica. Ook ik heb verliezen gehad nog voor het echt winter werd. Vraag me af of de huidige bestrijding methodes nog up to date zijn. Als we nu deze verliezen al zien, dan vraag ik me af of we wellicht extra/eerder oxaal verdampen meer in moeten zetten. Maar wat dan met de honing die erop staat. Je wilt daar immers geen rommel in hebben. Ik weet nog goed dat ik een jaar of 10 geleden imkers zag die Tiktok of zoiets gebruikte en geen verliezen hadden. Maar als je dat spul rook....... Bah, dat wil je echt niet in je kasten hebben.

    Ha Mark, heb je Carnica's? Anders kun je met mijn teeltgroep meeliften. Ik vrees dat virulente virussen een rol spelen. In de Duitse bladen kwamen weer nieuwe voor mij onbekende virussen langs. Daarop valt lastig te selecteren. Echter wel op algemene en varroa hygiene. Wellicht moeten we direct na de lindedracht aan de slag met de arrestraam methode. Die zou eens goed beproefd moeten worden. Groet, Ben
    ps ik zal het Duitse onderzoek met arrestraam nog eens bestuderen.

  • mark

    15-10-2024 om 16:49

    Hoi Ben, ik heb idd Canica's. Ben jij daar ook mee bezig? Dacht alleen Buckfast. Interessant. Ook die arrest methode werd mij al eens eerder onder de aandacht gebracht. Een broedstop zou wel eens resultaat kunnen geven, maar dat met wel onderzocht worden, en de periode moet gunstig zijn. Ik vond dat dit jaar, ondanks de vroege start van een warme periode, de volken pas laat op sterkte waren.

    Dag Mark, ik heb inderdaad alleen buckfast. Dat wil ik je niet aandoen: weinig zwermen en veel honing. Het voorjaar was dit jaar koud en erg nat, dus inderdaad laat op sterkte. Ik denk dat je direct na of nog beter tijdens de lindedracht moet arresten. Er zijn positieve wetenschappelijke publicaties. Groet, Ben
    PS ik wil het wel testen in een lijn met aardig veel mijten, maar dan moet ik het arrestraam van het Ielgat tijdelijk krijgen

  • mark

    17-10-2024 om 13:38

    He Ben, ja jij een bent een mooie:) Ik zou ook wel willen werken in mijn t-shirt, maar ik switch nog niet over. Een goede maat van heeft nl ook Carnica, dus dan kunnen we elkaar helpen. Hier in buurt helaas geen Buckfast specialisten. Zou het Ielgat je dat niet in bruikleen willen geven? Zij hebben immers ook profijt van dat onderzoek. Ahmo (ik noem verder de naam niet, maar misschien ken je hem), was hier 5 jaar geleden al heilig van overtuigd. Hij verkocht ze toen voor weinig geld.

    Ha Mark, Carnica kan toch ook superlief zijn? Kwestie van de goede lijnen kiezen. Misschien leest het Ielgat wel mee..we zullen het zien. Ik heb nog wel een lijn die voldoende mijten aanhoudt om het eens te beproeven. Het wetenschappelijk onderzoek is positief hierover. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.