20-02-2018

Het wegnemen van de onderste BK

Naast het verschonen van de bodem kun je tevens aan het eind van de winter vaak de onderste BK leeg wegnemen. Op deze video zie je dat ik eerst bekijk of het volk bovenin zit. Daarmee is de kans zeer groot dat de onderste BK niet meer bezet wordt door bijen.  Je kunt natuurlijk ook aan de zijkant luisteren om vast te stellen waar het volk zit. In 6 op de 10 gevallen zit het volk bovenin en kun je de bak met oude ramen wegnemen. 

De ramen in de weggenomen onderste broedkamer zien er vaak zwaar gehavend uit, vooral schimmels en gekristalliseerde voerrestanten blijven achter. Op de onderstaande foto's (klikken om te vergroten) zie je ook nog veel bijenbrood restanten en een paar kleine stukjes verzegeld wintervoer. Op de ramen kun je tevens de verhouding zien tussen werkster- en darrenraat. De raten zijn overigens eenzijdig gefotografeerd. Aan de bovenkant zie je op verschillende ramen gaten in de raat, waarmee de bijen zich kunnen verplaatsen tussen de raten onderling.

Alle ramen gaan later de stoomwassmelter of zonnewassmelter in. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt, voor meer info: o.a. uit Bijenwerk zie: de nieuwste editie van mijn imkerboek 'het jaarrond imkeren etc.'.

Deel dit bericht

Reacties

  • Jan van Cadsand

    21-02-2018 om 20:21

    Ik hanteer al jaren een heel ander systeem.(spaarkast) Ik haal lege oude raten uit de onder bak, en soms een raam honing uit de bovenste broedkamer, er blijven bij mij 1 darren raat 2 sluitramen, en 6 ramen, +2 sluitramen in de onder bak. Het bijhangen van kunst raat is in het voorjaar, dan veel gemakkelijker, en door later volle ramen gesloten broed naar beneden te hangen is er altijd voor 6 ramen kunst raat plaats. In de loop van het jaar probeer ik net als ieder een ? oude zwarte, en raten met te veel darren raat naar de onder bak aan de zijkanten te hangen, die dan voor het invoeren kunnen worden verwijderd.

    Jan, er leiden vele wegen naar Rome. Ik probeer de verstoring zo kort mogelijk te houden. Dus volle bak in 1x keer wegnemen rond 1 maart (tevens schone bodem geven) en als de wilg begint te bloeien en de bovenbak bijna bezet is met bijen komt er in 1x keer een halve of hele bak met 9 kunstraat en 2 uitgebouwde nieuwe ramen in het midden onder te staan. Hiermee verstoor ik het volk niet of nauwelijks. Pas eind maart/begin april bij > 15 graden vervang ik overtollige voerramen in de bovenbak voor een bouwraam op pos 2 of 9/10 en plaats ik 1 of 2 ramen met kunstraat. Bouwraam altijd in de bovenbak, want daar wordt het eerste darrenraat aan de zijkant van het broednest gebouwd.
    Maar nogmaals er zijn meerdere wegen.....
    Groet, Ben

  • Daniel

    21-02-2018 om 20:41

    Ik dacht dat als je met broedbeperking werkt zoals ik , het meeste stuifmeel in die onderbak zit? Als je die dan wegneemt, komen ze dan niet zonder stuifmeel te zitten?

    Daniel, de bijen slaan het stuifmeel in het najaar in de regel op rond en in het krimpende en vrijkomende broednest. In de onderbak zul je vrijwel nooit stuifmeel aantreffen na de winter. In dit geval waren dit 2 verenigde volken, die voorheen het stuifmeel rond en in het eigen broednest hebben opgeslagen. Na de vereniging hebben ze wel de 'honing' verplaatst, maar dat kan niet met bijenbrood. Groet, Ben

  • Johan

    21-02-2018 om 21:08

    Ik weet niet of het zo'n goed idee is om nu bijenbrood uit volkeren te verwijderen?
    Net nu de bijen broed beginnen aan te zetten, het koud is zodat ze de kast niet uit kunnen en vers stuifmeel nog zeer schaars is..
    Ik zou enkel ramen vrij van stuifmeel wegnemen en er waswafels voor in de plaats hangen nu of binnen enkele weken.

    Johan, de onderbak zat vol vieze beschimmelde ramen. Het volk in de onderbak was na de vereniging naar boven getrokken. In de bovenbak zat zeker nog net zoveel bijenbrood/stuifmeel en 12 kg wintervoer. Ik zal er eind maart een video van schieten. Ik wilde met de video laten zien dat het wegnemen van een totale onderbak de meest efficiënte handeling is, die het volk nauwelijks stoort. Ze hebben de onderbak nu helemaal niet nodig in de meeste gevallen. Groet, Ben

  • Frank

    22-02-2018 om 00:29

    Het wordt nog flink koud, en er wordt nog maar spaarzaam gevlogen en gehaald. de broednestjes zijn in ontwikkeling. Ik zou voorlopig nog geen voer en stuifmeel weghalen.

    Frank, eens. Maar dit betrof een verlaten onderbak als gevolg van een vereniging tijdens het inwinteren vorig jaar. In de bovenbak zat zeker nog 12 kilo wintervoer en ook moet er nog veel bijenbrood in de bovenbak rond het broednest zitten van het afgelopen najaar. De ramen in de onderbak waren beschimmeld, dus rijp voor de stoomwassmelter. Groet, Ben

  • Willy

    22-02-2018 om 07:33

    Geen probleem om ramen met sporen van schimmel zomaar mee te smelten dan?
    Groet

    Willy, nee dat is geen probleem. Het zijn natuurlijke schimmels, die zich van nature ophouden in de onbewoonde delen van de nestholte van bijen. In een zonne- en stoomwassmelter smelt uitsluitend de was. De hoge temperatuur doodt dan veel andere sporen, schimmels en bacteriën. Niet alles overigens. Maar gezonde bijen hebben voldoende natuurlijke weerstand. Groet Ben

  • Dick

    22-02-2018 om 09:20

    Hartelijk dank voor deze blogberichten; een prima initiatief.!
    Lekker helder en eenvoudig toe te passen.
    Ik blijf ze volgen en ben heel benieuwd naar het vervolg.

  • Bart Pietersma

    22-02-2018 om 09:27

    Het is nu veel te koud om in de bijen te werken toch?

    Bart, zeker. Er wordt bij het wegnemen van de onderste bak ook geen raam uit het bewoonde gedeelte van de kast gehaald en de dekplank komt er zeker niet af. In het filmpje zeg ik ook dat ik deze handeling meestal rond of net na 1 maart uitvoer. Groet, Ben

  • Tour

    22-02-2018 om 18:59

    Arme bijtjes, met deze kou. Nu dichthouden hoor!

    T.sol, Ik ben al truitjes en sokjes aan het breien. Maar het voorjaar komt er binnenkort aan, gisteren zijn er hier 4 kieviten aangekomen. Veel succes met de bij(en)les! Groet, Ben

  • Renee

    23-02-2018 om 10:20

    Beste Ben,
    Wat doe jij aan 'verschonen' bij een topbarhive? Vorig jaar hebben we, toen de temperatuur het toe liet, het volk met al het noodzakelijke materiaal, overgezet in een schone lege tbh. Gelijk een check gedaan en het overbodige materiaal niet mee verhuisd. Hoe pak jij dit aan?
    Groet, Renee

    Renee, mijn TBH-bodems zijn dicht en daar wonen veel pissebedden, die alles wat valt, opruimen. Midden in de zomer steek ik de bodems schoon van wasresten en tijdens de voorjaarsinspectie haal ik de overtollige raten eruit. Groet, Ben

  • Ina ter Haar

    23-02-2018 om 21:50

    Dag Ben.

    Misschien slaat het nergens op, maar ik dacht in navolging van Willy: Is het niet verstandig om de dode (misschien virale bijen?) mee te nemen en ergens anders weg te gooien? Of zitten hier geen virussen, sporen of andere ziektekiemen op?

    Ina, indien ik de bodems niet omstreeks 1 maart schoonmaak, zullen de bijen op de eerste mooie voorjaarsdag iedere dode bij op de bodem proberen op te ruimen. Daarmee komen ze in contact met iedere individuele bij op de bodem.

    Dat probeer ik juist te voorkomen door vroegtijdig de bodems te verschonen. De bijen, die ik 20 m verderop in het gras gooi, zullen door de bos- en spitsmuizen, koolmezen etc opgepeuzeld worden. Over 2 of 3 weken, wanneer de bijen weer kunnen vliegen, zullen ze de stinse planten opzoeken en niet die oude ingedroogde bijen, mochten die er nog liggen. Groet, Ben

  • Mathijs

    24-02-2018 om 22:02

    Mij is verteld dat het stuifmeel wat in het voorjaar nog in de onderbak zit door de bijen niet meer gebruikt, wordt. Dit stuifmeel is niet meer geschikt en dat weten de bijen.

    Mathijs, in mijn ramen was de hoeveelheid bijenbrood erg weinig. Misschien dat de schimmelvorming het bijenbrood onaantrekkelijk maakt. De ramen waren bovendien donker geworden van het broeden, dus weg ermee! Alle donkere, niet bezette ramen gaan er in het voorjaar bij mij uit en worden vervangen door eigen kunstraat. Groet, Ben

  • Bart

    27-02-2018 om 10:54

    Het wegnemen van de onderste bak wil ik zaterdag ochtend doen. Dan is het nog net wat koud en zijn de bijen nog zo compact mogelijk. Na zaterdag gaat de temperatuur (hopelijk) omhoog.
    Is dit een goed moment?

    Bart, goede timing! Groet, Ben

  • nathalie

    27-02-2018 om 14:27

    Hoi Ben,

    Hoe weet ik dat ik voldoende voer in de bak heb van de bijen als ik onderste wegneem met voer?

    Nathalie, indien de bijen in de bovenste BK overwinteren, dan zit daar ook het wintervoer. Dat slaan ze altijd boven, achter en naast het broednest op in augustus en september. Nooit aan de onderkant. Er kunnen nog wat resten stuifmeel in de onderste ramen zitten. Zit het volk wel beneden, dan zit daar ook het wintervoer. Maar dan kun je de onderste BK niet wegnemen. Groet, Ben

  • Anoniem

    05-03-2018 om 18:47

    Hallo Ben
    wegens omstandigheden kon ik niet eerder de onderbak verwijderen. Met een snelle blik kwam ik er vandaag achter dat ze al op beide bakken zitten, balen natuurlijk! het broednest zal vast nog wel klein zijn en ik zou ze graag willen terug zetten op 1 bak. Het betekent wel dat ik dan echt in de kast moet. morgen wordt het 10 graden. Richt ik schade aan aan het broed als ik er dan in ga ?

    P., Ik zou zeker geen broedramen eruit halen, want dan koelt het broed te veel af. Broed is 34,5 graden C. en buiten is het 1- graden, 25 graden verschil. Dat leidt snel tot broedschade of kalkbroed. Gewoon wachten dus....op > 15 graden en dan het broednest in 1 BK hangen en er misschien een bak kunstraat gelijk onder zetten?
    Groet, Ben

  • Anoniem

    06-03-2018 om 01:29

    oke Ben,

    bedankt. Gewoon even geduld hebben dus !!!

  • Bjorn Kokkeler

    06-03-2018 om 09:48

    Hallo Ben,
    Ik imker met segeberger kasten in een bijenstal die van driekanten gesloten is. Mijn ervaring dit en de jaren er voor is dat de onderbak ook rond het vriespunt helemaal bezet zijn met bijen terwijl de ramen (op een na met voer) volledig leeg zijn. Toch zal ik de onderbakken volledig reinigen en diverse raampjes waar verdacht kunstraat in zit vervangen. Kan ik de onderbak verwijderen en de bijen op grote vliegplank afslaan zodat ze weer naar binnen kunnen met de temperaturen van vandaag of moet de kast met broed opengemaakt worden en ze daar bovenin stoten? Groet Bjorn

    Bjorn, indien er absoluut geen broed meer zit in de onderste BK, dan kun je deze met goed vliegweer rustig afstoten. Mits je voldoende zonnewarmte hebt op de vliegplank kun je ze daar op afstoten (mits het echt goed vliegweer is), anders zou ik ze in een emmer afstoten en ze in de bovenbak weer terug geven. Omdat er nog nagenoeg geen stuifmeel en nectar binnenkomt, kun je ook nog 1 of 2 weken wachten met deze actie. Maar pas op, zodra er dracht is, wordt de onderbak gevuld met vers stuifmeel. Dan ben je te laat. Groet, Ben

  • pol wijnberg

    11-03-2018 om 14:23

    Hoi Ben, Ik heb o.a. een volk op 2 broedkamers, reinigingsvlucht is net vorige week geweest.
    Vandaag ging ik OOK kijken of de onderste broedbak leeg is zodat ik deze kon weghalen (en schoonmaken)..Tijdens deze actie vandaag bleek bij het aftillen van de bovenste bak dat er heel veel bijen in beide bakken zitten. de bovenste bak met meer dan voldoende voer en onder met weinig tot geen voer maar wel met broeden ook veel bijen!! Een mooi sterk volk op beide bakken dus.
    Ik heb de onderste bak maar laten staan en de bovenste er weer op getild (12 kilo oid)
    Tijdens dit hele verhaal veel bijen in de lucht, veel onrust, veel prik gedrag.
    veel bijen verstoord en verloren dus.
    Ik heb het idee dat het geen goede actie was om de bovenste bak op te tillen om te kijken wat er in de onderste bak zat. Ik voel me schuldig en onzeker over het feit dat ik dit heb gedaan.
    De bijen zullen zich wel herstellen maar het was onnodige stres met veel agressieve bijen.
    Heb ik iets fout gedaan en wat adviseer jij de volgende keer te doen?
    Nogmaals in de onderste bak heb ik 2 raten bekeken ( ik was toch bezig met verstoren ) en vond dat open broed.....dank voor je reactie en je advies....

    Pol, een paar tips:
    - je kunt het beste de onderbak inspecteren door deze slechts een paar centimeters te liften van achteren. Dan kun je door de opening/kier in de onderbak kijken. Zie je volop bijen dan direct weer laten zakken en klaar is kees. Verstoring is dan gering;
    - dit liften doe je bij voorkeur rondom 1 maart, want dan is het meestal nog koud en zit het volk nog op de wintertros (kijk maar naar mijn video, er vliegt slechts een enkele bij op)
    - jij hebt met goede bedoelingen juist gekeken op een goede vliegdag (gisteren 15 graden, vandaag 14 graden). De bijen zijn al vanaf 5 maart ongeveer los van de tros en de K is snel alles gaan beleggen wat bezet is met bijen.
    - jouw voervoorraad van 12 kg is nog erg groot, waardoor er waarschijnlijk nog een voerkoepel boven het broednest zit. Dit drukt de bijen naar beneden, dus daarom zitten ze bij jou ook beneden. Bovendien is je volk sterk, dus niet ieder volk past uitsluitend in de bovenbak.
    - in de regel zitten 6 a 7 van de 10 volken per 1 maart uitsluitend in de bovenbak. De andere 3 of 4 zitten ook beneden.
    - door het gebruik van folie als dekplaat, kun je zien of het volk bovenin zit. Zie je niets dan bezetten ze vaak onder- en bovenbak. ik hoop dat je hier iets mee kunt. groet, Ben

  • pol wijnberg

    12-03-2018 om 13:27

    Dank voor je antwoord Ben,
    Begrepen. ik was dus te laat ;-(
    Hier in het Hoge Noorden ( tegen de kustlijn) is het vaak een stuk kouder dan in de rest van NL en bloeit alles dus ook later.
    Ik laat het volk nu zitten op 2 bakken begrijp ik.
    In het voorjaar straks de honingkamer erop....( koningin rooster ertussen)
    Het zal wel een zwerm graag volk worden als het nu al zo vol zit...
    Zelf nu ruim 10 jaar met bijen in de weer en volg de blog graag.
    Geweldig hoe ja alles steeds met geduld uitlegt aan een ieder!

    Pol, zodra de nectardracht los breekt (wilg bij jullie?) en er is stabiel goed vliegweer in aantocht, dan plaats je de 1e HK met het liefst uitgebouwde raten. Zodra halfvol de 2e HK plaatsen. Groet, Ben

  • Karin

    06-04-2018 om 18:45

    Hallo, morgen wil ik mijn twee kasten inspecteren. Ik heb beide volken ingewinterd op 8 ramen. Is het verstandig om nu ook weer twee lege ramen erbij in te zetten? En zo ja, zet ik deze aan de buitenkant van de kast of aan de buitenkant van het broednest?

    Karin, als de bijen eraan toe zijn v.w.b. de bezetting kun je inderdaad 2 kunstraat geven, altijd tegen het broednest aan plaatsen. Zie mijn e.v. video. Groet, Ben

  • Jos pieters

    06-03-2020 om 12:50

    Ik las dat je 1 maart de onderste bak kunt verwijderen, maar onder en boven zitten bomvol met bijen.
    Hoe doen jullie dat?
    Groet van Jos.

    Jos, dan moet je het uitstellen tot mooi warm weer. Dan kun je bij de voorjaarscontrole kijken welke ramen in de onderbak leeg zijn en die uitsluitend eruit halen, indien ze zwart zijn of beschimmeld. De voerkoepel heeft het broednest waarschijnlijk naar beneden gedrukt midden op de overgang van bk 1 en 2. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.