Blog categorieën

01-04-2022

Hoeveel tijd kost imkeren?

Tijdens de praktijkles "raampjes timmeren" is het altijd weer een gezellige drukte met veel herrie door het timmeren op de werkbanken van het Isendoorn College in Zutphen dit jaar. Er komen ook vele gesprekken op gang en de cursisten leren elkaar onderling beter kennen. 

Basiscursist Lianneke vroeg zich af of ze verantwoordelijk bijenhouden wel kan combineren met een fulltime baan en een druk prive bestaan? Waarschijnlijk zitten meer beginnende imkers met deze vraag. Vandaar dat ik dit onderwerp in dit blogbericht zal proberen toe te lichten. 

Bijenhouden kun je op tal van verschillende manieren doen. Intensief maar ook extensief. Je kunt er het uiterste in termen van volksgrootte en honingoogst uit proberen te halen, maar voor vele nieuwe imkers gaat het meer om de "natuurbeleving en de verwondering" voor die nijvere en interessante insecten in de natuur. 

In het laatste geval laat je liever de kast zo veel mogelijk dicht en wil je meer gadeslaan en je beperken tot de meest noodzakelijke ingrepen. Dit komt de gezondheid van het bijenvolk ook ten goede, want iedere ingreep leidt tot warmteverlies en stress voor de bijen. Je kunt al diverse ingrepen voorkomen door een perspex plaat op de bovenste rand van de kast te leggen. Weet je dat na de eerste vluchtige voorjaarscontrole (1) in maart dat je moer nog in goede conditie is en het volk over voldoende voer beschikt en geen beschimmelde kantramen heeft, dan kan de broedkamer voorlopig gesloten blijven.

Je kijkt af en toe door het perspex en tegen de tijd dat de broedkamer bijna vol zit met bijen neem het je het perspex weg (2) en plaats je een moerrooster en een honingkamer met uitgebouwde ramen. Perspex terug en klaar ben je weer. Het is mooi wanneer dit al kan vlak voor de kersen beginnen te bloeien. Bereikt je volk pas 4 weken later de gewenste sterkte voor een honingkamer dan is er helaas geen voorjaarsoogst te verwachten. 

Na het plaatsen van de eerste honingkamer loer je weer af en toe via het perspex naar de bezetting in de hk. Zie je overal bijen aan het werk dan mag je een 2e honingkamer met eventueel kunstraat plaatsen (3). Dit kost je hooguit 3 minuten werk. 

Tegen het einde van april/begin mei kan de zwermdrift eventueel op beginnen te spelen. Wil je weinig tijd kwijt zijn aan wekelijke controles om hiermee de zwermdrift te onderdrukken via het breken van belegde zwermcellen, dan kun je beter - mits het volk inderdaad voldoende gegroeid is zoals hierboven geschetst - een vlieger of veger inplannen en vervolgens maken (4). Hiermee ben je in een keer af van de zwermdrift en daarmee van de kans op zwermen bij de buren. Het maken van de vlieger kost minder tijd dan het maken van een veger, want je hoeft geen bijen af te staan bij de vlieger, je hoeft niet te voeren en hoogstwaarschijnlijk ook geen redcellen te breken (dit laatste hangt sterk af van de bezetting op dag 13 in de afvlieger). 

Na 4 weken kun je beide volken controleren op moergoedheid en zorgen voor voldoende honingkamers voor de zomerdracht (5). Waarschijnlijk moet je tijdens de zomerdracht nog wel een tweede of derde honingkamer plaatsen (6). Daarna volgt medio juli de zomeroogst (6) en het slingeren van de honing. Direct aansluitend plaats je na het afnemen van de honingkamers het zomerbestrijdingsmiddel van de varroamijten (6), meestal gevolgd na 2 of 3 weken door een tweede behandeling (7). Medio augustus begin je met de inwintering (8), in drie porties kun je de volken voldoende suikerwater geven. Dit rond je af medio september.  Begin december pas je de winterbehandeling toe via oxaalzuur druppelen (9). Om het aantal imkerhandelingen keurig af te ronden op het getal 10 kun je eind februari nog de bodem verschonen. Vele beginnende en ook ervaren imkers zullen vaker willen kijken, dat mag, maar hoeft perse niet. 

Uiteraard ben ik gemakshalve uitgegaan van het eenbaksimkeren in een enkele broedkamer. Dat levert tijdswinst op en maakt bepaalde handelingen eenvoudiger en vermindert de kans op fouten (denk aan niet kunnen vinden van de moer of het over het hoofd zien van zwerm- en redcellen).  

Op de vraag van basiscursist Reginald, die veel op pad wil gaan met de camper, heb ik een vergelijkbaar antwoord gegeven. Sommige ingrepen kun je vervroegen of vertragen. Je kunt bijvoorbeeld direct al een 2e honingkamer plaatsen, waarbij je een krant legt tussen de 1e en de 2e kamer, zodat er voorlopig geen warmte kan opstijgen en de bijen de krant wegvreten tegen de tijd dat ze de ruimte nodig hebben. 

Je moet gewoon je eigen manier van imkeren proberen te vinden waarbij de gezondheid van de bijen en je eigen plezier in deze mooie hobby voorop staat. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Wim Verbeke

    01-04-2022 om 16:19

    In het maartnummer 2022 van het maandblad van de Koninklijke Vlaamse Imkersbond (KonVIB) publiceerde ik een artikel over 'Bijenwerk aan drie volken' na mijn tijdsbesteding aan de bijen in 2021 nauwgezet te hebben genoteerd. Het resultaat was 160 uren (= een 20-tal mandagen) ongeveer gelijk verdeeld over (1) werken aan de bijen zelf (56 uren), (2) bijenproducten (honing en was) verwerken (56 uren), en (3) onderhouden, schoonmaken en aankopen van materialen (48 uren). De piek situeerde zich in juli (30 uren), gevolgd door een 20-tal uren in elk van de maanden mei, juni en augustus. De overige maanden bedroeg de tijdsbesteding 5-10 uren per maand. Ik imker sinds 2018 en heb dus nog maar een beperkte ervaring. De cijfers hierboven bieden de cursisten hopelijk enig houvast.

    Ha Wim, bedankt voor je aanvulling. Deze betreft dan wel de intensieve vorm van imkeren. Mijn samenvatting betreft een extensieve manier van imkeren. Groet, Ben

  • Heidi

    01-04-2022 om 16:22

    Dank voor deze mooie samenvatting!

  • Anneke van Pelt

    01-04-2022 om 18:09

    Het werken in de kast en het zo ook gaandeslaan en volgen van het volk is wat het meest bewondering en voldoening geeft wat mij betreft. Wat mij toch iedere
    keer een beetje tegenvalt qua tijd is het was smelten en schoon maken van de raampjes en vrijgekomen bakken. Niet het leukste karweitje, maar wel met liefde gedaan, want je wilt je volken zo goed mogelijk verzorgen. Dat dit tijd en ook best veel ruimte kost, moet je ook meewegen. En hoe meer volken hoe meer tijd natuurlijk! En je komt altijd op meer uit dan je aanvankelijk van plan was......!

    Ha Anneke, vanwege al die reservebakken en verschillende raampjes is de Topkast geboren. Vreselijk eenvoudig en handig als je je beperkt tot enkele kasten. Voor het meer gevorderde imkeren blijft voor mij de Dadantkast met zijn enkele broedkamer de topkast. Groet, Ben

  • Gerhard

    01-04-2022 om 18:47

    Beste Ben,
    Ik heb de bijen volken op ander halve broedbak staan, en vorige week vrijdag een honingkamer type (spaarkast) geplaatst omdat de BK boorde vol bijen zat met veel broed en al darren raat en het weer was uitermate mooi bij 18 gr. Maar nu met amper 2gr overdag en in de nacht lichte vorst met veel wind gaat dat allemaal wel goed komen, of moet ik een krant tussen bk. en hk. leggen.

    Ha Gerhard, geen perspex op je kast? Ik heb vanmiddag in de hk gekeken van een styroporkast maar de bijen werken lekker door in de hk. Die hebben geen last van de kou dankzij de warmte uit het grote broednest. Groet, Ben

  • Gerhard

    01-04-2022 om 19:34

    Ha Ben,
    Dank voor de snelle reactie ik heb er wel perspex op liggen, dus morgen maar voorzichtig even spieken, het zijn houten red-ceder kasten, met een 6 cm
    isolerende dekplaat maar de zijkant is maar 2cm hout.is dat voldoende.
    Kasten staan wel in overdekte bijenstal.

    Ha Gerhard, vooral de isolatie van het plafond is het belangrijkste. Groet, Ben

  • Tomer

    01-04-2022 om 22:13

    Het voelt wel raar: koud, nat, sneeuw en een honingkamer op de kasten. Vóór de koudeperiode begon heb ik eens gekeken naar wat ze op een week tijd gedaan hebben. Bij de meeste grote volken voelde de HK al redelijk zwaar, ik zou zeggen ongeveer halfvol. Bij een paar minder grote volken zat er nauwelijks iets in, daar heb ik ze er toch maar terug afgehaald. Wel allemaal een raam kunstraat gegeven.
    Behalve de "productievolken", waar ik zeer veel tijd in steek, heb ik ook een glazen vitrinekast met een volume van een dadantkast met 2 honingkamers. Hier doe ik niks van imkerhandelingen, enkel zwermen scheppen, bijvoeren en oxaalzuur sublimeren :-)
    Die kost mij dus bijna geen tijd, brengt ook wel geen honing op, maar wel kijkplezier en enkele extra volken.

    Ha Tomer, de sterke volken hebben van 21 tot 27 maart behoorlijk wat kilo's honing verzameld. Daar kunnen ze nu de kachel van opstoken, want volgens mijn sensoren blijft het vlak 35,2 graden C midden in het broednest. De randen van het broednest volgen meer de buitentemperatuur weliswaar opgekrikt naar max 30 graden. Groet, Ben

  • Suzanne

    01-04-2022 om 22:47

    Beste Ben,

    Nu heb ik van deze winter nog open pakken suikerdeeg over die de bijen niet op hebben gegeten. Kun je dit nog in de koelkast/vriezer bewaren en dan weer gebruiken? Of weggooien?

    Met vriendelijke groet,

    Suzanne

    Ha Suzanne, die kun je gewoon gebruiken dit voorjaar/zomer. Wel eerst op kamertemperatuur brengen.
    Groet, Ben

  • Leo Hazelzet

    02-04-2022 om 10:06

    Mooi artikel, maar ik zou de touwen nog strakker aantrekken, wat zou je kunnen bereiken als je aanstuurt op zelforganisatie van de bijen. Dat je honing ziet als een gift voor een mooi drachtgebied en een goede stand, wat kunnen de bijen missen.
    Moet ik zo nodig weten of de moer moergoed is, door haar te gaan chasen, volgens mij kun je aan de bijen en de vlucht voldoende zien of het voldoende goed gaat. Ingrijpen is antiproces. Zo ook met raat, geen gekunstelde raampjes die uitnodigen om storen in het nijvere werk van mijn dames, maar mooie vormen van natuurlijk en dan nog in een ronde kast zoals vorig jaar in. ‘Bijenhouden’ stond, super.
    En ook geen slinger meer nodig, gewoon , als er wat over is voor ons om te overwinteren (het inwinteren van de mens) dan door een simpel fruitpersje, super en volgens mij betere honing.
    Waarom zijn de methodes nog steeds gericht op honingwinst, en wat minder op de schoonheid van het ecosysteem ‘ bijen doen zich zelf’ , dat doen ze volgens mij al miljoenen jaren.
    Ik hoor uiteraard raat en daat?

    Ha Leo, het mooie van deze hobby is dat iedereen het op zijn eigen wijze kan doen. Toen ik zelf begon met imkeren wilde ik wekelijks ieder raampje bekijken, wist ik veel dat bijen ook stress ervaren? Nu leer ik ook mijn cursisten om niet op de koningin te jagen. Het bekijken van het eerste raampje met vlak gesloten broed is voldoende om haar aanwezigheid te verraden. Ook in gewone kasten kun je via een driehoekig latje aan de toplat natuurraat laten bouwen. Honingraat in gesneden vorm is als raathoning de mooiste delicatesse van de natuur. Laat het een mooi zoemend jaar worden met veel verwondering en ontspanning. Groet, Ben

  • mark

    02-04-2022 om 16:52

    Hoi Ben, even een vraag. Ik ken de Renson methode, en heb daar ook wel eens mee gewerkt. Waarom zou je niet onder de onderste broedkamer en de uitgang een moerrooster plaatsen? Dan kan de koningin ook niet weg. Of zie ik dat verkeerd? Er zullen dan wel wat darren het slachtoffer worden, maar dat is ook bij Renson. Ik vraag dit als een noodoplossing als er geen tijd is om vliegers of vegers te maken, net voor de meivakantie begint. Dan is het hier meestal altijd raak met zwermen. Hoor graag jou mening hierover. Groet en dank Mark

    Ha Mark, een vlieger maken is niet veel meer dan een geprepareerde kast op de plek van het bestaande volk neerzetten, de moer opzoeken en overzetten met een raampje open broed, de honingbakken overzetten en klaar is Kees. Wanneer je dat begin mei doet, ben je af van het zwermen en het volk zich schoon opbouwen en de honingzolders vullen. De afvlieger kun je zonodig nadat ze broedloos is behandelen.
    Bij de Rensonmethode ben je helemaal niet af van de zwermdrift, het enige wat je bereikt is dat de moer opgesloten zit tussen twee moerroosters. Het gevolg is dat het volk overdag gewoon zwermt maar dat de bijen bij gebrek aan de moer weer terugslaan op de kast. Dit geeft zeer veel stress, want het kan zich herhalen.
    Als je geluk hebt, ontwikkelt het volk geen zwermdrift en zit ze dus voor niets opgesloten. Kortom: naar mijn bescheiden mening geen mooie natuureigen methode. Groet, Ben

  • Iris van de Graaf

    02-04-2022 om 16:55

    Beste Ben,
    Kan ik met dit koude weer een bijenkast 500 meter verlaatsen?

    Ha Iris, helaas kan dit niet omdat je bijen al weken ingevlogen zijn op de huidige plaats. Ze zullen dus voor een groot deel terugvliegen naar de oude plaats. De afstand moet nu 2 a 3 km zijn en in de zomer 5 a 6 km. Groet, Ben

  • mark

    05-04-2022 om 11:16

    Hoi Ben, dank voor je antwoord. Het is idd niet de meest ideale oplossing, maar ik zit altijd met de vakantie dan. Dacht dit is een goede noodoplossing daarvoor. Groet Mark

  • Maurits Campert

    13-05-2022 om 12:30

    Dank Ben. Gaat toe naar zo natuurlijk mogelijk imkeren zonder honingoogst maar wel met zwermverhindering en varroa bestrijding.
    Sluit mooi aan bij De 16 jaarlijkse Imkerhandelingen. Super handige handleidingen voor de 'luie' imker....

  • Maurits Campert

    17-05-2022 om 15:50

    Hallo Ben, kan je als je geen honing wilt oogsten maar alles aan de bijen wilt laten ook een 2e BK opzetten i.p.v. steeds nieuwe HK's?
    Ik (als oudere 70 plus luie imker) ben n.l. op zoek naar een zoveel mogelijk op BD/Natuurimkeren/ZwarteBIj/extensieve lijkende methode in mijn gewone 5 en 10 raam spaarkastjes met 1 cm voorbouw.
    Darrenbroed uitsnijden, mierenzuur, enz. liggen wat moeilijk. Lijkt me dat augustus Thymovar en december Oxuvar druppelen wel nodig blijft en ook kunstzwermen lijkt op de natuur met respect voor omwonenden...

    Ha Maurits, in de zomer kun je uiteraard ook de hoge bk's als hk inzetten. In het voorjaar zou ik het niet doen iv, warmteverlies, dan kun je dus beter een lage hk gebruiken. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht