Honingkamer wel/niet en boven/onder in de winter

Blogvolgster Elza vraagt zich af wat nut en noodzaak is van het gebruik van honingkamers met reservevoer in de winter en waar je dan de hk moet plaatsen. Aangezien deze vraag heel vaak gesteld wordt, zal ik mijn overwegingen nog eens op een rijtje zetten. 

Van nature zullen de bijen hun reservevoedsel in de omgeving van het broednest opslaan. Indien er ruimte  (cellen) vrij zijn dan slaan ze de gerijpte honing/wintervoer op links en rechts naast het broednest, achter het broednest en  boven het broednest. In het voorjaar is het broednest nog klein. Werk je met een tweede broedkamer, die je in het voorjaar bovenop zet, dan wordt die direct gevuld met broed en honing. Naar mijn menig kun je dus de tweede broedkamer beter onder plaatsen of nog liever en eenvoudiger eenbaks werken met slechts één broedkamer simplex of dadant.  

Op de foto zie je dat ze bij plaatsgebrek zelfs natuurraat bouwen tussen toplatten en folie om de honing op te kunnen slaan. 

Werk je eenbaks (spaar- of dadantkast) dan slaan de bijen de honing vrij snel op in de bovenop geplaatste honingkamer/zolder. Het broednest dijt namelijk snel uit en vult nagenoeg bij goede koninginnen de hele broedkamer. Bij minder productieve koninginnen wordt er veel honing opgeslagen in de broedkamer. Het is zaak steeds ruimte te geven in de vorm van volgende hk's bovenop. 

In de nazomer gaat het broednest weer krimpen en ontstaat er eind augustus/september weer voldoende ruimte voor de opslag van 14 kilo wintervoer in één spaarkast broedkamer en 18 tot 22 kilo in een dadantkastbroedkamer of dubbele spaarkast bk's. Het broednest blijft in de nazomer en herfst aan de voorkant achter de vliegopening gepositioneerd en krimpt als een langzaam leeglopende ballon. Je hebt de komende herfst/winter voldoende aan deze broedkamer zonder honingkamer. 

Nu komt de vraag: wat nu als ik een volle hk met zomerhoning bewaard heb met als bestemming wintervoer? Nou die is natuurlijk uitstekend geschikt als wintervoer. Dus plaats deze hk na afloop van de zomerbehandeling terug op de bk en wel zonder moerrooster. Bovenop want daar hoort het ook van nature  thuis. Tijdens de zomerbehandeling van de varroamijten mag er geen honingkamer op het volk staan, want dat levert contaminatie op van de honing en/of bijenwas. Laat je die hk wel staan, dan moet je deze in het voorjaar wegnemen en alsnog onder plaatsen om alle honing eruit te krijgen. Daarna is deze weer leeg inzetbaar als hk bovenop. 

Nu een andere vraag: Ik heb nog een hk met onrijpe gedeeltelijk gevulde honing. Dus geen 10 volle verzegelde ramen maar restanten, die je niet meer wilt slingeren. Je moet dus nog bijvoeren met kristal- of invertsuiker en je wil uiteraard geen suiker in die hk krijgen. Omdat de bijen je gevoerde suikerwater boven opslaan, plaats je dus deze deels gevulde hk onder de bk. Het gevoerde suikerwater komt nu bovenin de bk te zitten en niet in de onder geplaatse hk. De bijen spreken de honing/nectar in de onder geplaatste hk de komende weken aan en in oktober is deze hk in de meeste gevallen al leeg. Ik zou deze hk gewoon tot eind februari laten staan, mits het volk sterk is, want deze hk is voor middelmatig bezette volken slecht te verdedigen tegen wespen en hoornaars.

Voordeel hiervan is dat je in herfst en winter zicht houdt op de wintertros in de broedkamer door het folie/ plexiglas. Bij een volle hk bovenop verdwijnen de bijen met de wintertros onder de voerkoepel. Daar is niets mis mee, maar je kunt ze dan niet meer zien. 

De techniek van het onderplaatsen van de hk kun je ook toepassen met hk-ramen waarin nog veel stuifmeel zit. Ben je klein behuist dan kun je de hk's altijd leeg onderop bewaren. Bij mij staan ze gewoon geslingerd en dus nog eningszins nat van de honing gestapeld in de schuur. Wist je dat ze deze natte ramen in het voorjaar als een speer weer bezetten, schoonpoetsen en repareren?

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt