06-07-2022

Honingkamers afnemen en ruimtebeperking

Het zal niemand verbazen dat de overjarige volken in de eerste helft van juli hun maximale omvang bereiken. Ook in het eenbaksimkeren met spaar- en dadantkast kunnen de volken ondanks de beperkte broedruimte zich enorm sterk ontwikkelen. Misschien moet het woordje "ondanks" wel "dankzij" worden, want vele deskundigen zeggen dat broed dat zich in optimale omstandigheden kan ontwikkelen vaak ook langer levende bijen oplevert. Dit vergroot dus eveneens de bijensterkte en een goede warmtehuishouding door het compacte broednest zet een rem op de mijtenvoortplanting (Velthuis en Kraus).  Twee vliegen in één klap: sterkere volken en minder mijten. 

Dit geldt natuurlijk uitsluitend voor de volken, die gestaag door hebben kunnen groeien, zonder aderlatingen ten gevolge van broedafleggers of kunstzwermen. Dergelijke volken zullen bij het afnemen van de honingzolders wel degelijk overbevolkt lijken, echter voor de ontwikkeling van zwermdrift in dergelijke volken hoef je niet meer bang te zijn. Hiermee zeg ik niet dat zwermen uitgesloten zijn in juli en augustus, maar dit is niet het gevolg van het afnemen van de honingverdiepingen. 

Zorg bij het afnemen van de honingkamers dat er altijd reservevoer (ongeveer 4 kilo minimaal) overblijft voor de bijen. Daarom laat ik vaak de laatste niet verzegelde honingkamer achter onder of op de huidige broedkamer, dit geldt vooral bij het eenbaksimkeren. Soms is er voer plenty aanwezig in de broedkamer en neem ik alle honingkamers af. Medio augustus neem ik soms die resterende honingkamer alsnog weg, want dan begin ik met het inwinteren.

Dat sterke volken na het afnemen van de honingkamers aan baardvorming doen, is begrijpelijk. Het binnenklimaat moet geregeld worden via luchtstromen door de straatjes heen en daarom moeten er niet te veel bijen binnen zitten. Bij hoge bodems kunnen bijen aan de onderkant van de ramen gaan hangen, iets dat wij zelf niet kunnen waarnemen. Is de ruimte binnen beperkt dan doen zij hetzelfde maar dan buiten. Zowel op de voorkant als onder de vliegplank kunnen de eerste dagen/weken soms veel zomerbijen buiten zitten. In de nacht wanneer het koeler wordt, trekken ze weer naar binnen, overdag gaan ze weer buiten zitten. De volksgrootte zal in juli en augustus sterk krimpen vanwege de grote slijtageslag onder de ouder wordende zomerbijen. 

Straks maken zij plaats voor de langlevende winterbijen, die slechts eenderde van de sterkte hebben van het huidige zomervolk. 

Het komende seizoen starten er weer vele leuke, interessante en leerzame basiscursussen in Nederland. Zo ook in Hengelo (Gelderland) en Bussum waar ik een basiscursus zal geven. Alle NBV-cursussen kun je HIER vinden. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Ted van Loon

    06-07-2022 om 17:33

    Bij mij in de omgeving bevindt zich veel Jacobskruiskruid. Levert dit giftige honing op?

    Ha Ted, dat ligt vooral aan de mate waarop deze plant bevlogen wordt. Zijn er voor de bijen betere alternatieven, dan vliegen ze er niet op. Er zijn wel enige publicaties over de contaminatie met alkaloïden. In een enkel geval kunnen drempelwaarden overschreden worden. Misschien kun je in gesprek gaan met de eigenaar van het land. In gedroogd gras kan het dodelijk zijn voor dieren, die het eten. Groet, Ben

  • Arnold

    06-07-2022 om 18:01

    Ben, Inwinteren op een broedbak, spaarkast?
    Begrijp ik dat uit jouw blog?

    Ha Arnold, ja klopt. Doe ik al jaren. Google maar eens op Single Hive Management, dan vind je allerlei instituten en beroepsimkers die dit ook doen. In Canada overwintert een imker 1500 volken in 1 bk. Daarvan zitten er 400 in 5- en 6-ramers. Ruimte genoeg, ook voor sterkere volken. Groet, Ben

  • Dennis

    07-07-2022 om 07:22

    Hey Ben,
    Ik vraag me af hoe jij de natte ramen klaar maakt voor opslag.
    En ik wil ze 1 hk laten houden met alle overzegelde ramen.
    Moet ik het moerrooster dan verwijderen?
    Groet,
    Dennis

    Ha Dennis, ik stapel de geslingerde hk's gewoon op in de schuur. Op iedere hk leg ik een paar walnootboombladeren tegen de wasmot. Sla vooral uitsluitend onbebroede ramen op. Bebroede ramen smelt ik om tot was. De bovenkant goed afsluiten.

    Restanten met deels gevulde honingramen zet ik onder een bk, zodat ik die aan het eind van de winter weer leeg weg kan halen. Groet, Ben

  • Corine

    07-07-2022 om 08:48

    Hoi Ben. Dank voor al je informatieve filmpjes!
    Als je een honingkamer onder de broedkamer zet, is het dan geen probleem als de honingkamer 10 ramen heeft en de broedkamer 11?
    Groet, Corine

    Ha Corine, nee totaal niet. Heel veel beroepsimkers gebruiken verschillende aantallen ramen per bak, vooral om dikkere honingramen te krijgen (minder werk met ontzegelen en slingeren). Groet, Ben

  • Margriet

    07-07-2022 om 10:00

    Ha Ben , ik wil de bijen een boost geven. Wanneer kan ik een pak suikerdeeg geven? Groetjes Margriet

    Ha Margriet, leg nu gerust een 2,5 kilo pak suikerdeeg op het voergat of op de bodem van de kast. Groet, Ben

  • Christof Victor

    07-07-2022 om 10:27

    Dag Ben ,
    Ik imker nu met Dadant Blatt op 1 BK. De bijen zitten nu op 8 ramen( +2 kantramen). Heb vorig WE de HZ eraf gehaald waardoor de bijen idd buiten hangen. Is het een optie om ze nog 2 ramen te geven die ze kunnen opbouwen waarin ze dan straks hun wintervoer kunnen in opslaan ?

    Ha Christof, inderdaad kun je ze extra kunsraat geven. Daar gaan we wel op zitten. Uitbouwen hangt af van dracht. Groet, Ben

  • Werry Jonker

    07-07-2022 om 11:12

    Dag Ben, heb in mijn 5 Golzkasten (17 broedramen en 17 honingramen) grote volken, als ik straks de honingramen afneem zit er rondom tegen alle wanden van de HK een dikke laag bijen 3-5 cm. Zo laten tot het volk zodanig gekrompen is dat alle bijen in de broedkamer zijn? Bij de grootste volken kan dat wel tot eind van het jaar duren.
    Ik geef ze meestal toch wel ramen, maar gezien je antwoord bij Arnold: achter het moerrooster jagen met rook en dan de plank voor het moerrooster tussen HK en BK?
    Groet Werry

    Ha Werry, je kunt ze inderdaad wat extra ramen geven, in Golz-, TBH-, Dadant- en Topkasten heb je die optie nog. Kasten met hoge bodem is ook een oplossing. Maar het zal de bijen niet veel uitmaken. Groet, Ben

  • Dennis

    07-07-2022 om 11:31

    Hey Ben,
    Dank voor je antwoord wbt de opslag van natte ramen.
    Nog 1 vraag: is het verstandig om op de HK die met de onverzegelde ‘restjes’ onder de BK wordt geplaatst een moerrooster te leggen zodat deze volgend jaar na het verwijderen weer als uitgebouwde Hk gebruikt kan worden. Ik ben bang dat bij een warme herfst de BF moer anders deze hk ook gaat beleggen.
    Groet
    Dennis

    Ha Dennis, normaal gesproken hoef je daar niet bang voor te zijn. Het broednest krimpt alleen maar de komende tijd. Ook bij buckfast. Groet, Ben

  • Robert

    07-07-2022 om 11:55

    Hallo Ben, ik heb nog enkele ramen wintervoer van afgelopen voorjaar over. Kan ik die in volken erbij hangen, of is dit te oud?
    Groet, Robert

    Ha Robert, je kunt ze twee jaar gebruiken, dus het kan nog goed voor de komende winter. Groet, Ben

  • Natasja

    07-07-2022 om 14:37

    Hoi Ben,
    Ik heb nog 1 hk erop staan die was nog niet verzegeld die wou ik evt nog gaan slingeren.
    In mijn tweede bk die boven de 1ste bk staat hebben de bijen als honing bak gebruikt wat kan ik daar nu het beste meedoen evt omdraaien en dan in maart verwijderen? En kan deze als wintervoorraad voor de bijen functioneren?
    Groetjes Natasja

    Ha Natasja, wanneer je wilt overwinteren op de eigen honing dan moet je de bk met honing gewoon boven laten staan. Het moet half augustus wel in totaal 14 tot 16 kilo zijn voor een 2-baks volk. Zoniet dan moet je het verschil bijvoeren met honing of suiker. Groet, Ben

  • Frank

    07-07-2022 om 15:26

    Beste Ben,
    Kan men weer makkelijk overgaan van een naar tweebaks ( broedkamer + honingkamer ) overwinteren om bijvoorbeeld alle raten vernieuwt te hebben in het voorjaar ?
    Groet
    Frank

    Ha Frank, je kunt er nu rustig een bk met kunstraat bovenop zetten en laten uitbouwen door veel 1:1 suikerwater te voeren. Dan heb je een schone bk boven. Maar het kost je wel veel suikerwater. Je kunt ook in het voorjaar oude ramen vervangen door kunstraat. Met 33% per jaar vervangen heb je voldoende vervanging. Groet, Ben

  • Frauke

    07-07-2022 om 16:08

    Beste Ben en medelezers,
    het lijkt erop dat de darrenslacht reeds is begonnen. Bij mijn kasten wordt hen te toegang vanuit de vliegplank onmogelijk gemaakt!!!
    Groeten

  • Niki

    08-07-2022 om 09:53

    Ha die Ben,
    Ik heb een vraag over de TOPkast.
    Onlangs heb ik mijn volk op 2 BK’s overgehangen in de TOPkast. Omdat er veel ramen met voer, stuifmeel en broed waren heb ik ze alle 20 erin gehangen. Langzaam wil ik natuurlijk ramen eruit werken zodat ik ze op 8 tot 10 ramen kan inwinteren. Het broednest zit nu ongeveer in het midden van de kast. Hoe pak ik dit het handigste aan? Langzaam het broednest richting de voorzijde (een raam per keer?) schuiven en ramen die ervoor zitten achterin plaatsen totdat ze die leeg hebben gemaakt?
    Thanks alvast voor je reactie :-)
    Groetjes Niki

    Ha Niki, in een topkast is het toch geen bezwaar om ze op meer dan 11 ramen te laten zitten? Je kunt het volk en de ramen direct in één keer op de juiste manier inrichten. Gewoon 2 stuifmeelramen voorin bij de vliegopening plaatsen, daarachter alle ramen met broed en daarachter alle ramen met honing en evt nog stuifmeel. Dan ben je klaar. Groet, Ben

  • Dennis

    08-07-2022 om 15:08

    De darrenslacht is bij mij ook in volle gang.
    Honderden darren lopen ontheemd door mijn tuin en de wespen zijn er blij mee.
    Een beetje aandoenlijk is het wel.

    Ha Dennis, hebben je volken nog wel voldoende reservevoer in de ramen? Bij gebrek aan nectar worden de darren buiten gezet. Groet, Ben

  • Dennis

    08-07-2022 om 20:36

    Hey Ben,
    Alle vier de naast elkaar gelegen volken gooien de darren naar buiten.
    Al mijn volken (5) hebben minimaal 1 volledig gevulde honingkamer want ik heb nog niet geslingerd.
    Twee van mijn darren slachtende volken hebben zelfs drie Hk’s
    Misschien voelen ze zich comfortabel??
    Hier in Soest is de lindedracht nog in volle gang en Soest is afgeladen met lindebomen.
    Sommige straten en lanen geuren bedwelmend.

    Ha Dennis, dan hebben de volken gezonde moeren en is de zwermdrift over, zodat ze geen darren meer nodig hebben.
    Makkelijk toch! Groet, Ben

  • Dennis

    09-07-2022 om 11:10

    Zeker!
    Goed weekend.
    ( en bedankt voor je vele tips.)

  • Robert Asbeek Brusse

    09-07-2022 om 17:23

    Hoi Ben,
    Ik heb een vraag over een topkast: op welke plaats op een broedraam moet ik de kopspijkers bevestigen,

    en wat is de afmeting van zo'n kopspijker?

    Alle lof voor al jouw films die je steeds laat zien!

    Ha Robert, de kopspijkers van 10 mm zijn alleen bruikbaar bij kunstraat van 4,9 en 5,1 mm. Bij normale cellen van 5,4 mm kun je beter plastic afstandhouders gebruiken.
    Per raam gebruik je 4 kopspijkers, aan beide linker kant 2 kopspijkers, eentje boven en eentje onder. Groet, Ben

  • Claria

    10-07-2022 om 21:36

    Hi Ben,
    Een vraag over gang van zaken in een topkast. Ik heb een zwerm opgevangen in een spaarkast, en deze later overgezet in een topkast (die was eerder nog niet 'vrij'). Vanuit de spaarkast is het broed aan de invliegkant gezet, daarnaast kunstraat en daarna de al verzamelde honing en nog extra kunstraat.
    Alles werd mooi uitgebouwd. Afgelopen week bleek, tot mijn verrassing, dat aan de invliegkant nog iets uitlopend broed zat met was open honing, daarna eitjes, daarna platen met gesloten broed met een brede krans gesloten honing. De koningin is door de hele kast aan het zigzaggen, 18 ramen breed. Hoe moet ik dit zien mbt de wintervoervoorraad? Ik verwacht dat ze na het uitlopen van het broed, links, deze ramen met voer gaan vullen? Mijn verrassing zat hem ook in het feit dat ik dacht dat er 2 overgangsramen tussen broednest en voer zou zitten, maar dat was volledig anders. Moet ik acties ondernemen of ze rustig de boel laten uitzoeken?
    groet, Claria

    Ha Claria,
    Ik zou niets doen. Deze zwerm zit weer in een andere levensfase dan de volken, die gewoon de winter uitgekomen zijn. Dit volk zet in op maximale groei van het broednest. Over een paar weken gaat het broednest wel weer slinken en blijft er weer voldoende ruimte over voor de opslag van het wintervoer. Je kunt in de toekomst beter de ramen met kunstraat tegen het broednest aan geven als je het broednest wil vergroten of aan de achterkant van de opgeslagen honing om meer honingopslag mogelijk te maken. Maar niet op twee plaatsen tegelijk, want bij beperkte dracht en een goede moer legt ze dan alle nieuw uitgebouwde raat vol met eitjes. Bij een normale voorjaarsontwikkeling loopt het dus anders dan nu tijdens de zomerdracht. Groet, Ben

  • Lambert

    10-07-2022 om 22:40

    Onder je vorige blog heb ik de vraag gesteld wat er met mijn volk aan de hand kan zijn nu flinke bloei is in de omgeving maar mijn volk niet of nauwelijks in gewicht wil toenemen. Ze vliegen mondjesmaat, de pit is eruit, dit ben ik niet gewend! Is er misschien een mogelijkheid om ze te activeren?

    Ha Lambert, ik weet natuurlijk niet in welke regio je woont, maar hier is de zomerdracht ook voorbij en is de enorme bijenvlucht ook verstomd. Er komt nauwelijks nog nieuwe honing bij. De verse nectar die nog binnenkomt, is voor het dagelijks gebruik, want de grote broednesten hebben nog veel voedsel nodig.
    Zou het een nacht flink regenen en wordt het daarna 25 graden dan komt de nectardracht weer voor een paar dagen op gang, maar reken je niet rijk. Die kans is namelijk klein. Groet, Ben

  • Lippe

    11-07-2022 om 13:43

    Hey Ben,

    In de omgeving Deventer is de linde ook uitgebloeid end e dracht voorbij.
    De zilverlinde bloeit nog, maar er komt niet meer veel bij. Zoals jij zegt, ze halen de kost nog op, maar daar is het ook mee gezegd. Gisteren nog 2 zuivere moeren nagekeken die erg groot waren, maar die ik met wat broedafname gedurende het seizoen uit de zwermerij heb kunnen houden.

    Het was een moer van 2021 en van 2019 en ik merkte een hoop lege cellen op in de broedruimte.. Ze zijn duidelijk gaan minderen, maar de darren worden er nog niet uitgegooid. Honing zal ook niet meer in HK's worden opgeslagen als er al wat bij komt, want er is ruimte genoeg in de BK's. Ook vliegen ze lang niet meer zo wild als weken geleden. Dit was de laatste keer dat ik ze check dit jaar, het zwermseizoen is over bij mij. Aanstaande zaterdag gaat de honing eraf.

    Ha Lippe, raszuivere moeren mogen toch geen zwermdrift vertonen? Je kunt ze beter in mp's houden, gaan ze langer mee. Ik laat de honing dit jaar erop zitten ivm een verbouwing totdat ik medio augustus ga ik winteren. Komen ze in ieder geval niets te kort. Groet, Ben

  • Haico

    11-07-2022 om 18:42

    Ik imker al enkele jaren op één bak, maar ben rond deze tijd altijd aan het stoeien met de varroa bestrijding en honing afname. Vaak geef ik veel ruimte om zwermen te voorkomen. En heb ik dus 3 honingkamers erop staan; de onderste is half stuifmeel/lege cellen en half gevuld met honing, de middelste is vaak prima gevuld met honing en de bovenste nauwelijks of een beetje gevuld. Daarnaast wil ik graag wat honing achter laten (niet maximaal oogsten) en zoveel mogelijk rust houden in het volk (dus niet continu alles opnieuw rangschikking).

    De middelste bak is makkelijk afnemen, maar wat doe ik met de rest in combinatie met varroa bestrijding, achterlaten van honing en naar de toekomst kijkend met wintervoer en resten van bestrijding? Onderop zetten geeft veel verstoring (denk ik), bovenop laten staan geeft vermenging met wintervoer. Misschien zie ik te veel problemen? Hoe ga ik hier praktisch mee om?

    Ha Haico, het is vooral een kwestie van prioriteiten stellen. Mijn keuze is: ik wil geen mengsel van honing en inwintersuiker in de hk's krijgen, dus worden de volle hk's geslingerd en gaan de overblijvende hk of hk's onder de bk en kun je de komende weken de varroabestrijding uitvoeren. Ik check medio augustus de honingvoorraad in de bk, de hk's laat ik ongemoeid, en vul deze aan tot 14 kilo wintervoer. Eind februari haal ik beide hk's weg. Daar komt dus echt nu geen broed in en de bijen zitten deze winter keurig zichtbaar in de bk. Groet, Ben

  • Jeroen

    16-07-2022 om 10:37

    Hoi Ben,
    Mag ik je advies over hoe jij de geslingerde ramen in de honingkamers opslaat? Laat jij de bijen ze eerst nog leeg eten, of direct na het slingeren opslaan? En met ijsazijn erop?

    Dank!

    Ha Jeroen,
    Ik sla uitsluitend onbebroede natte hk-ramen op. Tussen iedere hk een paar verse walnotenbladeren en stapelen maar. IJsazijn is alleen zinvol om Nosema sporen te doden. Ik doe dit alleen in jaren met nosema, anders niet. Boven en onderkant wel goed afsluiten. Totaal geen last van wasmot, want die zoeken juist droge bebroede ramen. Groot, Ben

  • Frans Molenaars

    23-07-2022 om 23:43

    Hoi Ben, naar aanleiding van je reactie op de vraag van Haico het volgende. Waarom haal je de HK onder BK in februari weg? Zit er dan nog honing in om te slingeren? Of vervang je deze dan door een HK met 'schone' raten en, zo ja, hang je er dan uitgebouwde raten van de vorige zomer in? Groet, Frans
    PS: Enorm bedankt voor al je adviezen!

    Ha Frans, ik imker uitsluitend met 1 broedkamer en wil dus niet met 1,5 bk (20 ramen) het voorjaar ingaan. Het volk is eind februari op zijn kleinst en die onderste hk is al lang leeg. Dus kan ik 'm mooi weghalen. Zou je twee wachten, dan zit er volop nectar en stuifmeel van de wilg in en dat wil je niet wegnemen. Dus uiterlijk eind februari is de juiste timing ongeacht de buitentemperatuur. Groet, Ben

  • Jennifer

    23-08-2022 om 11:44

    Hoi Ben,
    Gezien de vragen hier over het inwinteren met 1.5 BK: tel jij de hoeveelheid voer in de honingkamer eronder mee als totale voorraad voor de winter? Of zorg je dat er los van wat er in de HK zit, er circa 14 kg in de broedkamer zit?
    Bedankt!

    Ha Jennifer, als er verzegelde honing in die ramen zit, tel ik die wel mee. Groet, Ben

  • Jelle

    28-02-2023 om 21:48

    Hallo Ben,

    Ik ben je boek eenvoudig(er) en duurzaam imkeren aan het lezen. Omdat ik verder wil met het eenbaksimkeren.

    Na de honingoogst is de ruimte ineens een stuk beperkter voor de bijen. Is het daarom een idee om de bodem permanent te verhogen ( bv een lege halve honingzolder met daarop een bouwstop) ? Dan kunnen ze na het afnemen van de honing in die ruimte 'hangen'. De rest van het jaar lijkt me die extra ruimte ook niet nadelig?

    Alvast bedankt,
    Jelle

    Ha Jelle, je kunt ze in augustus rustig buiten laten zitten of tijdelijk een hk met 4 klimramen aanbieden. Eind februari weer wegnemen. Indien je eenbaks wil imkeren, dan zeker geen onderbak in voorjaar of zomer geven. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.