22-09-2021

Is de inwintering al afgesloten?

De dag- en nachtlengte zijn vandaag precies even lang. Vandaag begint de herfst. Dat is ook goed te merken aan de nachttemperaturen. Vlak boven de grond, waar vaak onze bijenvolken staan, was het vanochtend in het oosten net 2 graden.  Overdag wordt het vandaag 22 graden, een mega verschil. De volken trekken zich in de nacht dus al iets samen, overdag merk je daar niets meer van. Je ziet 's morgens vroeg hooguit iets van condensvocht aan de onderkant van het folie of plexiglas in de hoeken van de dekplaat. 

De terugkerende kou en mist in de morgen maakt het voor de bijen wel lastig om wintervoer in te dampen, zorg dus dat je het inwinteren snel afrond. Het laatst opgeslagen voer kan vanwege de hoge vochtigheid vooral door gemiddelde en zwakke volken niet meer genoeg ingedampt worden, zodoende kunnen de vrijvoorkomende gistcellen hun werk doen en het wintervoer ongeschikt maken voor onze bijen vanwege het ontstaan van alcohol. Sterke volken hebben hier veel minder last van. 

Heb je meerdere volken, winter dan uitsluitend sterke volken in. Gemiddelde en zwakke volken kunnen beter paarsgewijs verenigd worden, zodat ze samen sterk de winter in gaan, het liefst met een jonge 2021-moer. De beste garantie voor een goede uitwintering zijn sterke volken met jonge moeren. Een goede uitwintering geeft vervolgens weer de beste papieren voor mooie voorjaarshoning. 

In de nazomer en herfst wordt dus de basis gelegd voor een succesvol volgend bijenjaar.  Het huidige mooie weer zorgt voor een goede opbouw van de langlevende winterbijen. Er komt namelijk veel stuifmeel binnen van de Helix hedera (Klimop). In de Achterhoekse eikenbomen zijn ze volop aanwezig, ondanks de jaarlijkse snoeibeurten langs wegen en paden. Blijkbaar zijn er in de klimvarianten ook meerdere ondersoorten. De ene soort (zie foto) wordt massaal bevlogen, terwijl de meer donkergroene variant kleinere bloemen geeft en nauwelijks bevolgen wordt. 

In onderstaande video check ik de wintervoorraad van een TBH-volk. Gezien de ouderdom van de moer, ze is van 2019, ben ik niet tevreden over het nog aanwezige broednestje en de aanwas van langlevende winterbijen. Gezien de over 18 latten verspreid zittende bijen zal de wintertros wel voldoende bezet zijn, ik verwacht echter toch een zwakke uitwintering van dit volk. De moer had ik beter kunnen vervangen, ik hoopte dat ze dat zelf zouden doen. Aangezien ik hier geen ander TBH-volk heb om mee te verenigen, laat ik ze nu maar verder met rust. Komend voorjaar vervang ik de TBH's door Topkasten. Met die simplexramen op geleidestrips is het werken in de bijen toch een stuk gemakkelijker dan met die soms kwetsbare toplatraten. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Lineke

    22-09-2021 om 13:08

    Ha Ben, een ander vraagje; een tijdje geleden liet ik weten dat een natuurzwerm in een grote roofvolgelnestkast getrokken was. Ze leken het goed te doen en ook jij gaf aan dat ze best een kans hadden om de winter door te komen. Helaas is vorige week de nestkast uit de boom gewaaid, maar bij inspectie bleek dat er behalve een heleboel ook bebroede raat niets meer in zat; geen honing, stuifmeel of broed. Dus ik vermoed dat ze al eerder weer vertrokken waren. Ik hoop maar dat het goed met ze is.

    En wat ik bijzonder vond om te zien; ze hadden de raat in koudbouw gebouwd (dus haaks op de ingang). Ik zou zeggen dat dat dan wellicht toch hun voorkeur heeft ten opzichte van warmbouw, aangezien ze zelf mochten kiezen :-) Wat denk jij?

    Groet, Lineke

    Ha Lineke, volgens ervaringen van meerdere imkers zit er geen logica in de richting waarin ze de raten bouwen. Vaak is deze schuin in de kast, tenminste dat ervaren TBH-imkers vaak. Het zou leuk zijn dit fenomeen te onderzoeken, maar tegelijk razend moeilijk om allerlei externe factoren uit te sluiten. Zelfs elektromagnetische velden vanuit de aarde zouden een rol kunnen spelen of een aanhechting aan het plafond van jouw uilenkast.
    Groet, Ben

  • Karin Noordanus

    22-09-2021 om 17:12

    Door omstandigheden heb ik mijn volkjes niet met mierenzuur kunnen behandelen. Ze hebben behoorlijk varroa zie ik aan de mijtenval. Wat zal ik doen? Toch nog behandelen of pas met kerst oxalen? Dank je!

    Ha Karin, als jij normaal gesproken met mierenzuur behandelt, dan zou je dat vandaag of morgen nog kunnen beginnen, gezien de huidige middagtemperaturen van 20 graden of hoger. Met 1 week is de eenmalige behandeling dan klaar. Ik hoop wel dat de volken nog voldoende sterk zijn, want zwakke volken krijgen wel een tik van mierenzuur.
    Groet, Ben

  • Christel

    22-09-2021 om 19:41

    Hoi Ben,

    Ik vat even 2 verhaallijnen van mijn bijen uit vragen bij andere blogs even samen:
    Volk 1: super sterk volk, had ineens geen brias meer.
    Ik heb er toen een briasraam uit ander volk ingehangen, maar er werd geen redcel aangemaakt. Onze conclusie was: hoewel er nergens een lege moerdop te bekennen is, zal er toch een stille wissel hebben plaatsgevonden en met wat geduld zal er toch weer brias in de kast komen.
    Volk 2: heel het seizoen al armzalig: koningin legt weinig eitjes, volk brengt geen honing binnen (die moest ik 's zomers bijvoeren). Duidelijk slechte koninging, maar volk maakt geen wisselcel aan. De koningin heb ik verwijderd en dit zwakke volk heb ik verenigd met volk 1.

    Vereniging is goed gegaan.

    Ik heb zojuist de BK van volk 2 verwijderd om het volk in 1 BK te krijgen. Ik dacht: toch even spieken in volk 1 hoe het brias eruit ziet. maar er is nog steeds geen brias!!!! niks nada noppes!
    De BK-ramen van volk 1 zijn voor meer dan de helft leeg, heel klein beetje honing en verder stuifmeel.

    Wat is er toch aan de hand?!?!

    Volk 1 had na vereniging ook op het brias van volk 2 een redcel kunnen maken, maar heeft dat niet gedaan. Dus er zit toch een koningin in (maar eentje die nog niet bevrucht is??)

    Volk 1 is nu al bijna een maand zonder brias!

    Gelukkig heb ik een HK met honingramen bewaard (voor de helft met honing bezet, daar is van gegeten) die er bovenop staat. Met invertsuiker kan ik dat nog snel tot 14 kg aanvullen.

    Maar ja; als er geen brias komt en er wordt door dit (sterke!) volk geen redcel gemaakt, dan zijn beide (!) volken uiteindelijk toch ten dode opgeschreven?

    Ik zit met mijn handen in het haar, ik snap er niets van.

    Heb jij een suggestie?!

    Ha Christel, er moet inderdaad een niet leggende moer zitten in het oorspronkelijke volk 1.
    Die zit nu dus in het verenigde volk. Het is niet relevant of ze oud of jong is, ze had al lang eitjes moeten leggen. Tenzij het een overjarige moer is, die bij gebrek aan stuifmeel (te) vroeg gestopt is met het leggen van eitjes. Hoe lang geleden heb je de laatste eitjes of larven gezien?
    De enige oplossing blijft om haar op te zoeken en eruit te halen en nogmaals te verenigen met een klein volkje met goede moer. Of een jonge leggende moer kopen en invoeren.
    Kun je haar niet vinden, dan het volk afslaan in twee lege bakken gescheiden door een moerrooster. De bijen door het rooster "roken". Moer blijft over. Groet, Ben

  • Paul

    22-09-2021 om 20:47

    Dag Ben, wilde deze winter zelf een top kast maken. Weet jij ergens tekeningen?
    Alvast bedankt

    Ha Paul, je kunt de maten zo overnemen van twee tegen elkaar geplaatste broedkamers. Maar pas op met bijenruimte, deze moet overal goed zijn.
    Groet, Ben

  • arie

    22-09-2021 om 21:30

    bij mij zie ik veel bijen op fluor-melde Chenopodium giganteum stuifmeel halen.

  • Nelleke

    23-09-2021 om 10:08

    Hallo Ben, bij de laatste controle van een groot volk, 2 broedkamers, raamvast, q gezien 2020, geen eitjes, wel larven en veel gesloten broed, kwam ik darrenbroed, belegde speeldoppen en moerdoppen tegen. Een andere imker in de buurt heeft dit ook. Heb jij dit ook al eens mee gemaakt? Laten zitten?

    Ha Nelleke, weet je heel zeker dat het zwermcellen zijn? Kunnen het geen redcellen zijn. Wanneer heb je de voorlaatste controle gedaan? Zwermdrift eind september heb ik nooit meegemaakt. Groet, Ben

  • Toon B

    23-09-2021 om 15:17

    Hi Ben. Als beginnende imker in Corona tijd veel praktische wijsheid opgedaan van jouw filmpjes en blog. Heel fijn!
    Ik wil 2 volken (zwermen van een F1) verenigen in mijn nieuwe TopBar..
    ze zullen beide wel de winter goed door komen. Ga ik dat nu doen of wacht ik op het voorjaar?

    Ha Toon, wanneer beide volken sterk genoeg zijn om te overwinteren, zou ik de vereniging komend voorjaar doen. Dan zit de groei in de volken en volop dracht om te bouwen, dus dat is verstandiger. Groet, Ben

  • Henk

    24-09-2021 om 10:30

    Hoi Ben, heb mijn volken, in spaarkasten,al volledig ingewinterd. Wil nu twee volken verenigen. Wat is het besten: 6 ramen met voer en 1 raam met stuifmeel in 1 kast laten en de overige (3 ramen) bijen uit beide kasten zetten !!
    En overige ramen met bijen afslaan !
    In de kast of ervoor?
    Vr gr Henk

    Ha Henk, heb je gewone tienraams spaarkasten? Wil je ze verenigen omdat ze zwak zijn? Indien ze gewone redelijk sterke volken zijn, zou ik je willen adviseren om het verenigen na de winter te doen in maart. Je hebt ze toch al ingewinterd.
    Mochten ze inderdaad aan de kleine kant zijn, dan is het goed om ze samen te voegen. Mits het tiensraams volken zijn, dan kun je gewoon de BK's op elkaar plaatsen.
    Eind februari kun je dan hoogstwaarschijnlijk een lege onderbak wegnemen. Dus geen krant, maar gewoon op elkaar plaatsen. Houd het volk met de beste moer maar onderin en de andere er bovenop. Groet, Ben

  • mark

    24-09-2021 om 12:16

    Hoi Ben, ik heb een paar weken geleden een aantal koninginnen vervangen. 1 koningin heb ik in een drieramertje gedaan als reserve, mocht er iets mis gaan. Is het een idee om deze 3 raampjes boven een volk te plaatsen met een koninginnenrooster ertussen? De winter komt ze anders niet door met de paar bijen die er nu bij zitten. Dank

    Ha Mark, ik vrees dat dat niet veel gaat helpen. Het onderste volk gaat bij strenge vorst zich samenpakken in een wintertros en probeert daarmee de uitstraling van warmte te voorkomen. Dan komt je kleine volkje alsnog in de kou te zitten.
    Een tweede optie is dat de twee volken zich verenigen rond dat moerrooster, maar dan zal het volk vermoedelijk 1 moer om zeep helen.
    Wat mij wel geholpen heeft, is het naar binnen halen van het kastje (aoidea) tijdens dagen met matige en strenge vorst - onze garage blijft altijd minstens plus 5 graden in de winter - zodra de vorst weer weg is, weer naar buiten zetten. Alle volkjes kunnen tot minus 3 graden wel buiten blijven. probeer het maar eens! Succes. Groet, Ben

    PS 2 of 4 volken in 1 broedkamer overwinteren gaat wel goed met een hermetisch sluitend tussenschot. Dan positioneren de volken zich tegen het sluitbord.

  • mark

    24-09-2021 om 13:28

    Hoi Ben, dank je!

  • Joost

    24-09-2021 om 19:44

    Dag Ben,

    Een volkje in een miniplus op 2 randjes en een 6-ramer stoppen ineens met het opnemen van het suikerwater, kan ik er dan vanuit gaan dat er genoeg voer in zit of zou je zo'n volk toch nog open maken om het te controleren. Weet jij toevallig wat een miniplus totaal moet wegen?

    Ha Joost, een 2 rands miniplus met houten bodem moet 12 kilo wegen. In een zesramer kun je ongeveer 8 kilo wintervoer stoppen. Wel eind februari vaak bijvoeren met pak suikerdeeg. Groet, Ben

  • Niki

    25-09-2021 om 18:24

    Ha die Ben!

    Een paar maanden geleden vroeg ik jou om advies aangaande een volk waarin de bijen dit jaar voor troonopvolging hebben gezorgd (ik heb een zwermcel laten uitlopen en een kunstzwerm met de oorspronkelijke moer gemaakt).
    Het volk werd met de nieuwe Q steeds opvliegender. Jij gaf aan dat het mogelijk te maken zou kunnen hebben met de mix van de bijen van de oude Q en die van de nieuwe Q. Wellicht zou het minder worden wanneer er alleen bijen van de nieuwe Q in de kast zouden zitten. Maar, je vond het geen goed voorteken en wellicht zou verenigen volgend voorjaar een betere optie zijn.
    Ik heb dit seizoen verder aangekeken, maar beter wordt het niet. Eerder slechter. Inmiddels overweeg ik een Kevlar pak om in dit volk te werken; het is echt verschrikkelijk en daar baal ik van.

    Omdat de bovenste BK 10-raams spaarkast helemaal vol zit met o.a. heidehoning, wilde ik daar vanmiddag 2 ramen uithalen; de heide oogsten en tevens ruimte bieden in de bovenste bak. Mijn mentor heeft dit voor mij gedaan, maar dat was op zijn zachts gezegd geen pretje. Het was zwart van de bijen en ze hebben hem flink gestoken. Daarna zat de hele voorzijde van de kast onder de bijen en werden we gevolgd tot in de auto.

    Nu denk ik erover om ze toch te verenigen. Ik heb nog een 6-ramer waarin haar zus Q zit; zij is wel rustig. Maar ja…in het agressieve volk de Q zoeken is gewoonweg geen optie. Dat volk staat op 2 spaarkast 10-raams broedbakken, waarvan de bovenste bak bijna helemaal vol zit met honing.

    Een heel verhaal, maar ik hoop dat jij wellicht een goede tip of advies hebt in deze.

    Goed weekend!
    Groet Niki

    Ha Niki, jammer van die vliegende punaises!
    Aangezien het volk toch al ingewinterd is, zou ik je toch willen adviseren om de vervanging van de moer uit te stellen tot maart/April.
    Volken zijn in de nazomer het meest defensief en in het voorjaar het meest zachtaardig. Daarnaast is het volk eind maart op zijn kleinst.
    Dat maakt de kans dat je de moer vindt een stuk makkelijker en wellicht zitten ze dan in 1 bk.
    De kans dat er nu ongelukken gebeuren vanwege de stekerigheid is nu veel te groot. Dus gewoon met rust laten en in maart de moer laten hemelen.
    In het voorjaar gaat het verenigen ook makkelijker, gewoon bakken op elkaar zetten en 10 dagen later de ramen reorganiseren.
    Groet, Ben

  • Niki

    26-09-2021 om 08:55

    Goedemorgen Ben,
    Thanks voor je advies!
    Dit was aanvankelijk ook mijn eigen idee, maar na de episode gistermiddag drong de gedachte tot verenigen zich toch enorm op. Dan laat ik het zo en dan zie ik ze in december (oxaal) en mrt/april wel weer.
    Van de week wel nog even in Kevlar de 2 uitgenomen BK ramen terug hangen hahaha! Nu zit daar een gat, iets terug hangen ging niet meer.
    Wederom dank Ben!
    Goed weekend, groet Niki

  • Niki

    26-09-2021 om 09:10

    Nog een vraag Ben; wat zou een verklaring kunnen zijn voor het feit dat ze zo fel zijn. Zit dat in de bevruchting van de moer of in een disbalans in het volk?
    De moeder van deze moer is namelijk een geweldige fijne en zachtaardige Q.

    Ha Niki, een volk (het moedervolk) kan wel zachtaardig zijn, maar dat hoeft niet altijd vererfbaar te zijn. Naarmate een moer meer raszuiver is, zal de kans groter zijn dat ze die eigenschappen ook doorgeeft in het nageslacht.

    De aanparing kan natuurlijk ook flink roet in het eten strooien. Je hebt daar bij F1's tot F16's geen invloed op.

    Een andere reden kan nog een ziekte zijn, hetgeen stress en disbalans veroorzaakt of de mix van oude bijen van een oude moer en andere jonge bijen van een wisselmoer.

    Vaak is de situatie wat stabieler na de winter en zijn de aantallen bijen veel kleiner, dan wordt het makkelijker om de moer eruit te halen. Groet, Ben

  • Niki

    17-10-2021 om 14:48

    Ha die Ben,

    Terugkomend op de correspondentie hiervoor, heb ik nog een vraag.

    Zojuist was ik even bij mijn bijen om de varroalades te controleren.
    Enkel het volk van de vliegende punaises was hier niet van gediend en ze kwamen massaal naar buiten. Best overdreven in mijn beleving, ik haal enkel rustig de lade uit de kast.
    Afijn, toen de rust langzaam wederkeerde ben ik eens goed op de vliegplank gaan kijken naar de bijen.
    Het viel mij op dat er, in tegenstelling tot mijn andere 5 kasten, op de vliegplank best veel zwarte bijen rondliepen. Ze vertoonden geen getril met vleugels of ander afwijkend gedrag. Althans, dit volk vertoont natuurlijk al afwijkend gedrag.
    Mijn eerste gedachte was dat het wellicht zwartzucht zou kunnen zijn en ik vroeg me af of dat de reden voor het afwijkende gedrag zou kunnen zijn. Jij noemde al eens dat een ziekte ook verstoord gedrag kan veroorzaken.
    Er lopen ook nog “gewone” bijen rond en er komt stuifmeel binnen.
    Maar ja, het zouden ook rovers of oude zomerbijen kunnen zijn natuurlijk. Maar als dat zo is, waarom dan alleen bij dit volk?!

    Stel het is zwartzucht; wat kan ik dan nu nog doen? Of gewoon wachten en kijken of en hoe ze de winter uitkomen.

    Heel verhaal, maar wat context helpt naar mijn idee ;-)

    Fijne zondag!
    Groet Niki

    Ha Niki, het kan zwartzucht zijn, misschien is een bepaalde zustergroep daar gevoelig voor. Nu niks doen, deze kale bijen zullen wel vervroegd verdwijnen. In het voorjaar kijken of het nageslacht vd nieuwe moer er weer gezond uit ziet. Zo niet dan moer vervangen in mei. Groet, fijn weekend,
    Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.