03-09-2020

Koninginnen opzoeken en in kluisjes stoppen

Menig imker slaat de schrik om zijn hart wanneer een net gevonden moer op de vleugels gaat. Vaak vliegen ze op uit een koninginnenteeltkastje wanneer je ze probeert te pakken of wanneer het 'opkooien' niet volgens plan verloopt.  Collega-imker Anneke stelde mij de vraag hoe ik moeren in kluisjes stop. 

Gistermiddag was het prachtig nazomerweer en er moest nog een moer gewisseld worden. Een onbekende moer uit een TBH moest gewisseld worden tegen een jonge F1-koningin met goede stamboomeigenschappen. In de video laat ik zien hoe je de moeren opzoekt en in Nicot kluisjes stopt. Het beste kun je de koningin aan een vleugel of borststuk van de ramen pakken en voorzichtig en vooral rustig door een kleine opening in het kluisje kan laten lopen. Voorwaarde voor het makkelijk kunnen vinden is het merken van de koninginnen net na de geboorte. 

De tweede koningin in de video was niet gemerkt, daarom kon ik vaststellen dat het een wisselmoer was. De wisseling kun je het beste direct uitvoeren, met weinig (niet plakkend) suikerdeeg op de plaats van het weggebroken clipje. De moer gaat na een uurtje gewoon door met leggen in haar nieuwe omgeving. 

Mocht je koninginnen niet merken na de geboorte, merk ze dan vooral tijdens de eerste of tweede voorjaarscontrole. De grootte van het volk is dan op zijn kleinst en de bezetting op de broedramen is ook erg dun. Gebruik vooral geen rook tijdens het opzoeken van de moer. Je kunt de moer dan makkelijk vinden. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Anneke van Pelt

    03-09-2020 om 17:42

    Dank voor de uitleg Ben! Ik ga het proberen, al moet ik nog steeds iets overwinnen om haar zo maar te pakken...
    Ook de manier van invoeren in de TBH vond ik nuttig om te zien!

    Anneke, Vooral oefenen met darren en daarna met jonge bijen. Groet, Ben

  • Marinus Pannevis

    04-09-2020 om 06:30

    Hallo Ben, wat is de reden dat de koningin in de TBH uitgewisseld moest worden?

    Marinus, in het BLOG-bericht heb ik geprobeerd de reden aan te geven: in de TBH zat een moer met onbekende afstemming. Wanneer je aan teelt en selectie doet, wil je graag in iedere kast een volk hebben met een bekende afstamming, zodat zo'n volk mee kan draaien in de beoordeling van een dergelijke koningin/lijn.
    Groet, Ben

  • Wilma

    04-09-2020 om 08:00

    hoi ben, ik heb nog een f1 carnica moer in een miniplus kastje. En een buckfastvolk waar de koningin aan vervanging toe is. Zou het problemen geven om deze carnica q in te voeren? Gr.w

    Ha Wilma, waarschijnlijk geeft dit problemen. Er is een kans dat ze de F1 Carnica moer zullen proberen te wisselen, het wordt echter wel laat voor een behoorlijke bevruchting van de F2 moer. Groet, Ben

  • Henk

    04-09-2020 om 10:38

    Is het niet beter om het voerdeeg in het kluisje aan de andere kant tegen de doorgang aan te brengen.? De kans dat de koningin zich vast draait en verkleefd is dan aanmerkelijk kleiner. Ook is het oppervlak aan de kant van de bijen groter en zal de moer sneller vrij zijn.

    Henk, ik denk dat het voorportaal dan tjokvol komt te zitten met bijen, die de candipolline willen opeten. Dat geeft wellicht stress onder de bijen. Dat lijkt me minder goed voor de acceptatie en het uitlopen van de moer. Het is maar een gevoelskwestie, maar deze oplossing met beetje deeg achter clipje werkt vrijwel altijd goed bij me. Groet, Ben

  • Lippe

    04-09-2020 om 12:11

    Hey Ben,
    Zoals Henk hierboven duw ik het deeg ook tegen de andere kant om dezelfde reden. Ik zie wel eens telers het gehele compartiment volstouwen, maar dat doe ik ook niet. Max een halve centimeter, zodat de moer ook binnen enkele uren bevrijd is. De legcapaciteit blijft dan ook optimaal.

    Wat is voor jouw de reden om in het najaar te wisselen en niet in het voorjaar? Broeder Adam wisselde ook in het voorjaar namelijk, hoewel ik de P-moeren laat uitgroeien tot volwaardige volken. Mijn reden om dat te doen is minder risico bij het kneuzen van de jonge moer in een tijd dat vervanging niet meer mogelijk is en risicospreiding door dus meer volken in te winteren. Er is altijd een hoop vraag naar volken in het vroege voorjaar.
    Groeten

    Ha Lippe, de reden om moeren in augustus en ook nog in september te vervangen is domweg het feit dat de oude moeren niet goed functioneren. Dus ze leggen slecht of ze hebben geen mooi broed of de volken zijn defensief.
    Een minder broednest leidt tot minder winterbijen en risico's op wintersterfte. Ik wil dus uitsluitend goede sterke volken inwinteren met een goede koningin.
    Ik winter ook nog wel zo'n 20 miniplussen in met F0- en F1-moeren, maar daar selecteer ik op en deze gaan in april over op dadantkasten. Mits ze door de selectie komen. Groet, Ben

  • Tomer

    04-09-2020 om 13:44

    Dag Ben,
    Ik heb enkele volken waar geen of nauwelijks nog broed te zien is. De moeren zijn wel aanwezig, maar zijn al uit het broed sinds half augustus, waarschijnlijk door een stuifmeelgebrek. Is de laatst geboren generatie bijen voldoende voor een wintervolk, of gaat dit problemen geven?
    Er komt nu wel wat stuifmeel binnen, maar ik verwacht niet dat de moeren terug aan de leg zullen gaan?

    Dag Tomer, mijn vroegere bastaardbijen en ook zwarte bijen gaan vaak vroeg uit het broed. De hitteperiode waarbij er ook weinig stuifmeel binnen kwam, doet de moeren soms ook stoppen met eitjes leggen.
    Op dit moment zie ik zelf prachtige broednesten.

    Kan het iets met je varroabehandeling te maken hebben? zijn ze vanaf die tijd van de leg?

    Toch verwacht ik dat ik dat ze bij mooi weer in de komende weken toch weer een broednest op zullen bouwen. Kijk over tien dagen nog maar eens. Groet, Ben

  • Hero

    04-09-2020 om 18:02

    Dag Ben wat zou jij vragen voor een volk op 10 spaarkast ramen in het voorjaar? Groet Hero.

    Ha Hero, niet de kast maar het aantal goed bezette ramen is bepalend voor de prijs. Ik vraag meestal 10 euro per bezet simplexraam plus een toeslag als er een jonge F1-moer in zit.
    Maar ik zie ook 12,50 euro per raam als prijs. In de regel is er wel vraag in het voorjaar. De prijs is ook afhankelijk van de wintersterfte, maw vraag en aanbod. Groet, Ben

  • Tomer

    04-09-2020 om 19:41

    Nee, ik heb enkel oxaalzuur gesproeid half juli bij de volken die in de tweede week van juli broedloos gemaakt waren door broedafname (de koninginnen heb ik ontweken). Tegen eind juli hadden deze volken terug broed op ongeveer 5 ramen. Maar ik zie het ook bij enkele volken die ik helemaal niet behandeld heb (varroa-arme zwermen en afleggers van mei). Allemaal grote sterke volken op 10 ramen dadant. Ik zou ramen kunnen wisselen met ramen stuifmeel uit andere volken, maar dat is een heel gedoe, dus mss beter gewoon de natuur haar gang laten gaan.

    Tomer, heb je uitsluitend broedramen afgenomen of heb je ze volledig op kunstraat gezet? Ik ben geen voorstander van totale broedafname, want je haalt wel je hele toekomstige generatie jonge bijen eruit. Ik zou bijna denken dat daarin de oorzaak zit, maar je hebt het ook bij zwermen. En je doet dit al meerdere jaren.
    Maar goed.... zwermen hebben een onbekende moer, die vaak overjarig is. Dus kan die wel stoppen met leggen.
    Ik denk dat je even moet afwachten, je kunt er bij eentje een pond candipolline als proef opleggen. Ik vind het te laat er voor. Maar jet kunt het eenmalig proberen.
    Overigens denk ik dat ze wel weer gaan leggen.
    Groet, Ben

  • John

    04-09-2020 om 19:55

    Tjonge wat een vragen, dat jij die allemaal kunt beantwoorden knap hoor petje af. Ik ben een beginner van dit jaar. Veel problemen om de opleiding te volgen door de covid en volgend jaar ook. Heb nu zelf 1 volk, zeer sterk en er komen nog 2 bij deze maand.ik zit natuurlijk met veel vragen en kan dat hier of op het forum en weet jij toevallig een mentor in de omgeving van Kamen of Zwolle??

    John, sluit je aan bij een lokale bijenvereniging, daar helpen ze wel met een mentor. Geef je toch vast op voor een basiscursus, want bijenhouden is een echt ambacht. Groet, Ben

  • Jolanda

    05-09-2020 om 09:51

    Hoi Ben,
    Mooi om een moer aan de vleugels te verplaatsen.
    Jij knipt de vleugels/ vleugel van jouw moeren dus niet wanneer ze gemerkt wordt ?
    Merk zelf de moer met beetje nagellak, zit prima.
    Alvast bedankt voor je reactie
    Groet Jolanda

    Jolanda, nee, niet bij de geboorte ;-) wanneer ik wel merk. Ik knip alle moeren in het voorjaar. Groet, Ben

  • Luc Verachtert

    05-09-2020 om 11:39

    Dag Ben
    Het hoort niet bij jouw blogbericht, maar ik weet niet hoe ik mijn vraag op een andere manier aan jou kan stellen. Een Europese hoornaar komt de hele dag bijen vangen aan mijn bijenkasten. Moet ik dat zo maar laten begaan, of kan ik er iets aan veranderen?
    Bedankt voor je antwoord
    Groetjes Luc Verachtert

    Luc, Europese hoornaars zijn beschermd. Je kunt er weinig tegen uitrichten. Het zijn wellicht de oude zomerbijen die ten prooi vallen aan deze hoornaars. Je mag natuurlijk wel een petfles met afgesneden hals met Cola erin neerzetten. Bij mij tref ik dan ook veel hoornaars erin aan, die blijkbaar dorst hebben ;-). Groet, Ben

  • Henk P,

    05-09-2020 om 12:27

    Sinds enkele jaren voer ik de koningin in door een streep honing op haar lijf aan te brengen.
    De bijen hebben dan wat te doen en krijgen de tijd om haar te accepteren.. Is deze methode gangbaar?
    Groet

    Henk, het is wel een gangbare methode om jonge onbevruchte moeren in een verdunde honing oplossing te dopen en daarna in te laten lopen in apidea-kastjes (ik gooi ze er zo in). Maar om leggende moeren in te voeren in grote volken, gebruik ik altijd deeg en een Nicot kluisje.
    De acceptatie van een leggende moer wordt sterk beïnvloed door het gedrag van de moer zelf. Ze moet vooral niet gestresst zijn en derhalve langzaam lopen, misschien doet de honing van jou haar vertragen. Groet, Ben

  • Jan A

    05-09-2020 om 21:26

    Hallo Ben : kunnen mensen niet even wat langer wachten om te merken ? als ze een paar weken goed aan de leg zijn vliegen ze ook niet meer op, men moet jonge volken gewoon rust en tijd gunnen de natuur laat zich ook niet opjagen, vooral de beginners zitten de hele dagen in de kasten te loeren is mijn ervaring alleen maar veel stress.
    groet Jan A

  • Ferry Bantjes senior

    06-09-2020 om 00:36

    Ben in en van je eerdere blogs vertel je dat je ook apidea's inwintert en dat dat prima gaat. Nou heb ik dit jaar net als alle andere jaren altijd laat in het seizoen nog een paar Apidea's met nakomelingen van de P moeren. Dat zijn dus moeren die ik graag wil houden maar die volkjes zijn nog zo klein nu. Ik heb er al een tweede broedkamertje opgezet en ze wat gevoerd maar wat is nou de beste manier om zo'n apidea door de winter te krijgen? Ik neem aan nog een broedkamertje erop zodat je 3 verdiepingen hebt maar hoe doe je dat met invoeren en hoeveel geef je dan? Kortom zou je daar eens een blog aan willen wijden. Of is het beter om haar alsnog in te voeren in een Miniplus met veel bijen en uitlopend broed.

    Ferry, ik probeer alle moeren in MiniPlussen onder te brengen (2-rands). Bij uitzondering hou ik soms 1 of 2 apidea's over. Een soort verzamelplaats van alle overgebleven apidea-raampjes. Er staan dan vaak 3 opzetbakjes op. Ik gok de hoeveelheid voer. Als ze zwaar wegen, ben ik tevreden. Met dagen matige vorst zet ik ze soms een paar nachten binnen. Dus eigenlijk is het geen goede methode. Groet, Ben

  • jan Mannaert

    06-09-2020 om 09:06

    Beste Ben allereerst dank voor de prachtige filmpjes en je boek erg veel plezier van gehad , nu een brandende vraag ik heb 2 volkjes opgestart met p moeren 1 volk gaat als een speer nu 8 ramen bezet en grote plak broed , het andere volkje is in de opstartfase een paar uur geroofd ondanks klein vlieggat en alleen aanwezigheid van jonge bijen zijn er toch minder bijen in het kastje achtergebleven hoe kan ik dit kleine volkje versterken voor de winter ? ze hebben genoeg voer en stuifmeel en voer ook nog kleine beetjes suikerwater bij groet Jan

    Ha Jan, geef ze gewoon 2 of 3 ramen met gesloten broed uit andere volken. Ramen een beetje afschudden en gewoon erbij hangen. Dat geeft veel winterbijen extra. Groet, Ben

  • Margriet

    07-09-2020 om 15:08

    Dag Ben,
    Dat het volk in de TBH zo rustig volk is, zou dat misschien ook kunnen komen doordat ze zelf kunnen bepalen hoe ze de raten bouwen en inrichten en niet zozeer door de koningin?
    Als dat zo is, dan zou dit volk met deze koningin in een gewone kast met kunstraat, bouwraam etc. minder rustig zijn.
    Groet, Margriet

    Dag Margriet, zoals je op andere video's kunt zien, zijn vrijwel al mijn Buckfastvolken zo rustig, dat zit 'm in de genen van deze volken. Het is wel zo dat volken, die minder gecontroleerd worden, ook minder gestresst reageren op ingrepen van de imker. Groet, Ben

  • Michael

    11-06-2022 om 03:24

    Dag Ben,
    Kan een met stift gemerkte koningin ook terug haar markering verliezen?
    Groet Michael

    Ha Michael, de merkjes kunnen inderdaad slijten. Na een jaar is er meestal weinig van over. Daarom geef ik de voorkeur aan genummerde gelijmde plaatjes. Alhoewel de kwaliteit het laatste jaar ook minder is, waardoor het nummertje eraf slijt. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.