16-02-2023

Laatste missie mislukt

Laatste missie mislukt

Het wintervolk zoals we dit nu in de kasten aantreffen, werd al in de nazomer gevormd. In juli en augustus slinkt het broednest en worden er daardoor steeds meer jonge bijen geboren, die geen voedselverzorgende taken meer te vervullen hebben. Dat gaat zo door tot in oktober/november. Vaak zijn de laatst geboren jonge bijen het meest getroffen door de nog levende mijten/virussen, die versterkt het laatste beetje broed parasiteren.  

De winterbijen, al geboren in augustus zijn inmiddels bejaarde bijen van vijf of zes maanden oud. Deze bijen hebben hun beste tijd erop zitten. Toch spannen ze zich nog in voor het hogere doel namelijk het bijenvolk met de jongste generatie larfjes. Vooral op dagen waarop de tegenstelling in temperaturen tussen "in de zon" en "in de schaduw" groot is, hebben ze behoorlijk veel pech wanneer ze vol beladen met stuifmeel voor de vliegplank of zelfs achter de kast belanden en verkleumen op de koude ondergrond in de schaduw. Bij acht graden raken de individuele bijen in coma en wacht het einde van hun leven. Mocht je hun leven nog met een paar dagen willen verlengen, breng ze dan binnen op temperatuur en ze vliegen vervolgens weer vrolijk terug naar hun huis. Overmorgen wacht ze vervolgens waarschijnlijk hetzelfde lot. Maar het geeft je als beginnende imker wel het blijde gevoel dat je weer vele levens heb kunnen redden. Wat hebben we toch een mooie hobby!

Voor alle imkers, die niet konden genieten van de bijenvlucht in de afgelopen dagen, dit korte videootje van stuifmeelverzamelde bijen met helaas enige tientallen verkleumende lotgenoten. 

Nog een laatste tip: laat je volken nu vooral met rust. Een bodem verschonen zonder de kast te openen, mag gerust maar haal er geen ramen met bijen uit want het is pas februari. Pas bij meer dan 15 graden in de schaduw kun je voorzichtig en snel een korte inspectie uitvoeren. Wacht hiermee dus nog een maandje. 

Ben Som de Cerff, docent bijenteelt en hobby-imker

Deel dit bericht

Reacties

  • Gerrit Bijvank

    16-02-2023 om 14:17

    een algemene vraag:. Op welke wijze bouwen bijen de raat als er op geen enkele een richting wordt aangegeven. Dus bijv. in een holle boom of i.d. In warm of koud bouw. (heb gezocht maar ik heb geen antwoord kunnen vinden)

    Ha Gerrit, ene David de Jong heeft er in 1982 over gepubliceerd. Er wordt gedacht dat de richting van de raten van zich opnieuw vestigende zwermen met het aardmagnetisme verband houdt. Volken die gedwongen overgezet worden naar bijvoorbeeld een andere korf houden vaak de oorspronkelijke richting aan van de vorige korf, Groet, Ben

  • Sander uit Groningen

    17-02-2023 om 07:50

    Hoi Ben, algemene vraag. Ik heb nu een 8 tal volken in een park staan en krijg de laatste tijd steeds meer de vragen van andere gebruikers in het park over de wilde bijen. En of de honingbijen deze niet teveel verdrijven of beconcurreren. Heb jij hier wat inzichten/meningen over? Hoor het graag. Groet Sander

    Ha Sander, er loopt een meerjarig wetenschappelijk onderzoek naar dit onderwerp. Het onderzoek wordt geleid door Frens Pries, hoogleraar bij InHolland.

    Maar ik wil je wel mijn mening geven. Alle insecten hebben een bepaald fouragegedrag, waarbij er een natuurlijk evenwicht ontstaat tussen aanbod van stuifmeel/nectar en de behoefte aan voedsel van insecten. Veel insecten hebben een specifieke voorkeur voor bepaalde planten, anderen nemen bijna genoegen met alles. Ieder insect heeft zijn eigen plekje in de natuur in samenhang met andere insecten en vogels...... Zolang de mens de natuur niet verstoort, is er niets aan de hand.

    Honingbijen zijn bijzondere insecten, die zich heel anders gedragen dan andere insecten. Als een van de weinigen zijn het echte generalisten, die vooral uit zijn op massaal voorkomende drachten, zoals de fruitbloesem, wilgen, lindebomen, tamme kastanjes, paardenkastanjes en luizenplagen.
    Ze zullen dus in korte tijd op veel voorkomende planten snel veel voedsel binnenhalen en opslaan als reserve voor mindere tijden. Dat doen andere insecten niet. Die leven met de dag en verzorgen uitsluitend hun kroost.
    Doordat honingbijen vooral grote drachten opspeuren, laten ze de andere minder veelvuldig voorkomende planten meestal links liggen.
    In mijn eigen tuin zie ik heel weinig honingbijen en heel veel wilde bijen, terwijl er altijd veel kleine volkjes hier in de tuin staan. Op sommige planten zie je uitsluitend bepaalde wilde bijen en nooit een honingbij. Denk aan het lathyrusbijtje op de vaste Lathyrusplant.
    In onze tuin staat nu een grote kornoelje en een toverhazelaar in bloei, maar ik zie er geen honingbij op vliegen. De honingbijen vliegen nu liever op de heel veel voorkomende elzen en hazelaars. Honingbijen zijn dus vooral uit op veel voorkomende drachten en laten de rest meestal links liggen.

    Indien de mens die veel voorkomende drachten saneert, bijvoorbeeld door in weilanden alle paardenbloemen weg te spuiten of niet toe te laten, dan hebben alle insecten het nakijken. De mens kan dus veel doen aan het herstel van de natuur door vooral bloemvormende bomen en heesters aan te planten en boeren goed voor te lichten over de voordelen van kruiden in de weilanden.

    Zodra weilanden veranderen in lelie- of gladiolenbollenteelt gaat het natuurlijk helemaal bergafwaarts met de natuurlijke habitat en ons grondwater.

    Imkers kunnen bijdragen aan een natuurlijk evenwicht door minder met grote aantallen bijenvolken te reizen. Het reizen naar landbouwgebieden met specifieke drachten als koolzaad en fruitbloesem kan geen kwaad.
    Echter het tijdelijk plaatsen van grote aantallen volken in een natuurlijke omgeving verstoort wel het evenwicht. Plotseling komen er heel veel kostgangers bij, die de spoeling dun maken.

    Jouw aantal van 8 hoofdvolken in het park zie ik persoonlijk als een juiste limiet. Bij meer volken wordt wellicht de druk voor het gebied te groot en ontstaat er concurrentie.
    Het vermogen van honingbijen om in korte tijd heel veel reserves van specifieke drachten aan te leggen, zorgt ervoor dat de andere insecten gewoon kunnen blijven fourageren op die minder massaal voorkomende drachten.
    Groet, Ben


  • Arend

    17-02-2023 om 08:52

    Hi Ben, ik heb hier vorig jaar ook mee te maken gehad. Ik schrok me een ongeluk toen ik al die bijen zag liggen. Dit jaar heb ik een ander probleem. Ik heb een volk dat vol zit met CBPV. Zijn die nog te redden? Moet ik ze apart zetten? Ik ga ze sowieso een schone, nieuwe bodem geven. Maar verder weet ik het ook niet. Heb je advies?

    Ha Arend, bedoel je Zwartzucht? Gladde zwarte trillende bijen met uitstekende vleugels, die geweerd worden door de andere bijen? Meestal ontstaat dat beeld in de zomer en overleven de volken het niet, tenzij je de moer vervangt.
    De meeste ziekten kunnen ontstaan door een gebrek aan hygiënisch gedrag. Dat geldt vooral bij broedziekten.

    Bij een CBPV besmetting zou ik in het voorjaar de moer vervangen en inderdaad het volk afscheiden van de rest (quarantaine), want het is een besmettelijke ziekte. De meeste volken zijn er wel tegenop gewassen, omdat ze in een vroeg stadium de besmetting opruimen.
    Groet, Ben

  • Marina

    17-02-2023 om 09:33

    Hier in t Noorden werd ook druk gevlogen hoor. Heb niet (bewust) verkleumende bijen opgemerkt, maar heb wel de vliegopening vergroot zodat ze sneller naar binnen konden.

  • Gerrit Bijvank

    17-02-2023 om 11:36

    Ben dank voor het bericht.
    Heb jij welicht een link voor mij. Via google kan ik het niet vinden
    groet,
    Gerrit

    Ha Gerrit, ik zal het document je persoonlijk via de mail toesturen. Groet, Ben

  • Gerrit Knoef

    17-02-2023 om 13:39

    Vandaag geconstateerd dat in 1 volk geen levende bij meer aanwezig is. Veel dode bijen op de gaasbodem maar ook op de ramen. Opvallend is dat de vliegplank de afgelopen weken veel vuiler werd dan die bij andere volken. Ik heb even in de kast gekeken: de voervoorraad was beperkt. Enkele weken geleden had ik er een pak Apifonda erop gelegd. Daarvan hebben ze weinig opgenomen. Heb jij een idee wat de oorzaak kan zijn?
    Ik ga de kast leegruimen, de ramen weggooien en de kast met soda schoonmaken en ontsmetten (uitbranden met gasbrander).

    Ha Gerrit, jammer. Ook nog poep op de ramen? Je kunt eens kijken hoe het met de mijtenbesmetting staat in dit volk. Neem 200 bijen, stop ze in een honingpot met water en een paar druppels zeep. Drie minuten schudden en dan in de dubbele honingzeef afspoelen onder de warme kraan. In de onderste zeef kun je de mijten tellen. Boven de 15% besmetting? Dan zijn de mijten/virussen de oorzaak. Nosema kan ook nog de oorzaak zijn, maar daarvoor moet je microscopisch onderzoek doen.

    Heb je al een broednestje kunnen vinden? Zo niet, dan kan het een probleem met de moer geweest zijn. Oudere moer? Groet, Ben

  • Gerrit Knoef

    17-02-2023 om 15:11

    Moer was uit een zwermcel vorig jaar eind april. Geen zomerbehandeling gedaan vanwege lage besmetting. Eind november wel gedruppeld. Tijdens mijten tellingen in sept-okt wat besmetting betreft op de grens. In november groot volk 7 ramen bezet.
    Wat poep op de ramen en de mijten besmetting betreft: dat ga ik nog checken.

  • Gerrit Knoef

    17-02-2023 om 16:32

    Hoi Ben, bedankt voor jouw reactie.
    Ik heb mijtenbesmetting bekeken: veel lager dan 15%. In de kast weinig poep gevonden. Wat opvallend was: alleen uitlopend broed. Dus toch probleem met de koningin.
    Bovenstaand (vorige reactie) info klopt niet (verkeerde kast kaart:-0). Koningin was van 2021. Volk wel zomerbehandeling gehad niet gedruppeld. Volk zat begin september op 5 ramen.

    Ha Gerrit, die 5 ramen in september duidt al op een matig gezet volk. Geen eitjes en larfjes duidt ook op een moer, die het al enige tijd opgegeven heeft. Zo is de natuur nu eenmaal, hoort erbij. Groet, Ben
    PS hoe hoog was de mijtenbesmetting?

  • Margriet K

    17-02-2023 om 22:53

    Dag Ben,
    Afgelopen week heb ik de honingkamers die onder de broedkamers stonden weggehaald en daarbij de bodems waar nodig schoongemaakt. Bij 1 volk zag ik op enkele ramen in de HK een plakje broed en ook in de BK zat broed. Beide kamers hebben even apart gestaan en ik heb de HK bovenop de BK gezet. Het was 11 gr. bij weinig wind, te koud denk ik voor het broed. Wat kan er nu gebeuren?

    Dag Margriet, je had de hk beter weer onder terug kunnen zetten en pas later in maart de hk naar boven kunnen verplaatsen (boven een moerrooster), zodat het weinige broed kan uitlopen.
    Nu zal het volk waarschijnlijk de hk verder in gebruik nemen omdat de warmte naar boven stijgt. In de hk zal dus een groter deel van het broednest komen.
    Bij de huidige zachte weersomstandigheden zullen ze het broed in de hk wel verzorgen en warm houden, want de bijen zitten niet meer op de tros. Het kost alleen veel energie om alles warm te houden. Maar bij intredende kou trekken ze zich terug en zal het broed in de hk afkoelen en geruimd worden. Groet, Ben

  • Gerhard

    18-02-2023 om 11:07

    Ha Ben,
    Heel andere vraag, als je een hoek van de kunstraten afsnijdt voor darrenraat, ga je die hoeken dan ook weer uitsnijden als er gesloten broed op zit?
    en is het dan ook niet meer nodig om bouwramen te plaatsen.
    Gr. Gerhard

    Ha Gerhard, die hoekjes darrenraat laten staan (dus niet wegsnijden) zijn onderdeel van het "kleine cellen systeem". Hierin wordt geen bouwraam toegepast. Dus 4,9 of 5,1 mm kunstraat, 3,2 cm raamafstand en Housel positioning. Die beperkte hoeveelheid darrenraat zorgt ervoor dat de mijten, die liever de kleine cellen mijden, meervoudig instappen in 1 cel. Dat verstoort de reproductie van mijten.
    Probeer door de pintest en gerichte aanparing van teeltmoeren ook het hygiënisch nivo en nog liever het VSH-nivo van je bijen te verhogen.
    En stop nooit met bestrijding als je de mijtenbesmetting niet weet. De schudmethode in juli en augustus moet een uitslag van maximaal 5% mijtenbesmetting geven om niet te behandelen.
    Is dit te veel werk, blijf dan de 3-gangen menu methode toepassen ;-). Groet, Ben

  • Gerhard

    18-02-2023 om 11:27

    Ha Ben,
    Hartelijk dank, voor het duidelijk antwoord, ik ga dit jaar voor het eerst over op 1baks
    imkeren met 5.1 mm kunstraat op 11 ramen en hoop de mijten besmetting hiermee
    te onderdrukken.

    Ha Gerhard, je reduceert hiermee de mijtenvoortplanting enigszins. Maar van onderdrukken is geen sprake. Dat moet je ook met geselecteerde bijen (VSH) gaan werken. Groet, Ben

  • jan w. ruis

    19-02-2023 om 11:31

    Ben ik heb een vraag aan je, bij bodem reiniging vrij veel dode bijen , volk nog wel groot en actief bezig, maar in de verwijderde onder BK zat nog enig gesloten voer maar veel ramen waar ik schimmel op had en veel waterige vloeistof uit kon slaan.
    vraag : is dit waterige natte honing (dorst er niet aan te likken ), de bijen hebben tot in november nog gehaald uit de klimop, kan dit zijn gaan gisten ,alcohol vorming en zijn ze misschien aan de drank bezweken??? groet jan ruis

    Ha Jan, nectar is inderdaad zeer hygroscopisch, waardoor de nectar in de cellen eruit "bolt". De opslag in de BK onder duidt er ook op dat ze dat nog laat nectar hebben verzameld en niet meer hebben kunnen indampen.
    Ik vermoed dat ze daar niet van gegeten hebben, je kunt het rustig proeven. In de kou zal de gistvorming niet erg sterk geweest zijn. Sterfte tot 20% van de winterbijen is niet abnormaal. Aangezien ze ver vanaf het broednest liggen, is de neiging om ze op te ruimen door de bijen minder. Groet, Ben

  • Henk

    01-03-2023 om 20:39

    Hoi Ben, als ik naar 32 mm raam afstand wil, in mijn spaarkasten, passen er ruim 12 raampjes in. Verdeel jij de raampjes gewoon op gevoel of gebruik je spijkertje !!
    Of zelf afstands strips maken !
    Alvast bedankt voor je antwoord!!

    Ha Henk, ik gebruik kopnagels van 10 mm, te koop in de imkerwinkels. 1 links boven en 1 links onder aan beide kanten. Groet, Ben

  • Audrey Doornbos

    09-04-2023 om 21:55

    Goedenavond,
    Vandaag bij mijn beide kasten veel activiteit en flinke kluitjes stuifmeel die werden binnengebracht. Zag er mooi uit.
    Maar halverwege de middag zag ik best veel bijen die, zoals beschreven in bovenstaand artikel, achter de kast in het gras zaten. De meesten met stuifmeel maar te sloom om nog op te vliegen.
    Deze winter de kasten naar deze nieuwe locatie gebracht. Kasten staan in de luwte van 5 dennenbomen (aan de zuid-westzijde) op zo’n 2-3 meter afstand van de bomen met ook de vliegopening op zuid zuid-west, dus richting de bomen. Ochtendzon op de kasten, gedurende de dag gesluierde zon. Achter de kasten de moestuin en dan weiland rondom. Veel drachtbomen en struiken rondom onze woonboerderij net als bij de andere boerderijen in de buurt.
    Op de “oude” locatie dit niet eerder gezien, of in ieder geval niet opgevallen.
    Heeft dit te maken met de plaatsing van de kasten of helaas pech door de lage temperatuur in de schaduw en lagere temperaturen in de wind (tijdens het vliegen)?
    Hartelijke groet Audrey

    Ha Audrey, ik zag het ook bij één van mijn kasten, terwijl de vier andere ernaast geen last hadden. M.i. zijn dit oude haalbijen, die hun laatste kracht gebruikt hebben om thuis te komen. Ze laten zich in het gras storten en verkleumen daar in de schaduw. Ze worden letterlijk bevangen door de kou. Bij mij betrof het juist het sterkst uitgewinterde volk. Dus met veel oude winterbijen. Groet, Ben

  • Freek Hessels

    21-04-2023 om 09:22

    Ik kijk ze juist altijd zo half a eind februari even na. En daarmee heb ik dit keer een moerloze of darrenbroedige kunnen redden door een goed klein volk bij te voegen (verenigen) zonder krant. Je moet wel weten wat je doet natuurlijk ik doe maar een zon inspectie in februari het darrenbroedig volk heb ik wel tien dagen later nagekeken toen had de nieuwe moer al flink gelegd. Door vroeg te handelen is ie niet achter gaan lopen op de moergoede en staat ie nu op het fruit. Blij dat ik zo gedaan heb want ook twee volken helemaal dood en een gedecimeerd.

    Freek

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.