11-10-2022

Medio oktober, wintertros en stuifmeel halen op één dag

Vanmorgen heeft het in de Achterhoek dichtbij de grond gevroren. De volken beginnen zich al bij enkele graden boven nul op de wintertros terug te trekken, zodat het verlies aan warmte vanuit de tros beperkt wordt. 

De tegenstelling tussen ochtend en middag was groot vandaag. Met 16 graden en zonnig weer werd er nog volop gevlogen en kwamen veel bijen thuis met geel stuifmeel van de klimop. 

De volken zijn nu bijna klaar met het opbouwen van de winterpopulatie. De sterkte van de volken eind oktober is bij gezonde volken bepalend voor de uitwintering in maart. Wanneer de jonge bijen daadwerkelijk langlevende winterbijen zijn geworden -  door voldoende eiwitreserves aan te leggen - dan overbruggen zij samen met de aanwezige koningin de winter. 

Door houten dekplanken te vervangen door folie of flexiglas heb je de hele winter goed zicht op je bijen en kun je ze altijd blijven volgen. Tenminste wanneer je inwintert op  één broedkamer. Bij het gebruik van twee broedkamers duiken ze vaak verder naar beneden en raak je het zicht op de bijen kwijt. Een broedkamer is overigens meer dan genoeg ruimte om een volk goed te overwinteren. Het bijkomende voordeel om het zicht op de bijen te behouden, is natuurlijk heel plezierig. Ook de komende maanden wil je zien dat het goed gaat met je bijen. Te vaak zien imkers pas bij de oxaalbehandeling voor het eerst dat hun kast leeg is. Met plexiglas zie je in oktober en november al dat het mis gaat. 

In de onderstaande video vervang ik de houten dekplanken bij vier eenbaksvolken door plexiglasplaten. Let eens op de sterkte van het vierde en laatste volk. Dit volk is 5 jaar geleden ontstaan en is nog nooit behandeld tegen de varroamijten. Het volk zit op 5,1 mm cellen en heeft dit jaar 75 kilo honing verzameld. Een zeer vitaal volk, dat in volledige harmonie leeft met de mijten. Het zijn de bijen en de manier van imkeren, die zorgen voor een coevolutie tussen gastheer en parasiet. 

Denk bij het plaatsen van folie of plexiglas aan twee belangrijke zaken: 1) zorg dat er tussen de toplatten en het folie/plexiglas altijd de bekende bijenruimte aanwezig is, zodat de bijen zich in de winter over de toplatten kunnen verplaatsen en 2) zorg voor een degelijke isolaag direct op het folie/plexiglas onder het dak. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Mick

    12-10-2022 om 12:14

    Dat wil zeggen dat volken op 5,1 ook kunnen overleven zonder behandeling. Mits goed monitoren.
    Heb hier alles op 5,1 zitten en 1 miniplus op 4,9 sedert afgelopen seizoen. Maar durf het nog niet goed aan om niet te behandelen..

    Ha Mick, ik ken dat gevoel. De 1e drie jaar was voor mij ook spannend. Houd je volken compact op één broedkamer, dat helpt ook tegen de mijtenvoortplanting. Het enige dat je dan nog kan doen, is met vsh bijen te beginnen. Groet, Ben

  • Mick

    12-10-2022 om 18:39

    Laat nou net dat imkeren op één broedkamer in orde zijn, werk met golz/Bremer en dadant :-)

  • Judith

    13-10-2022 om 03:55

    Ha Ben
    Het kunnen kijken in de bak, wat heeft dat als voordeel? Met andere woorden: op welke manier kan ik in de winter ingrijpen als ik zou zien dat het volk bv kleiner wordt?

    Ik ben vorig jaar gestopt met behandelen met het idee dat de sterkste volken overleven en zwakke ten onder gaan, natuurlijke selectie
    Nu had ik 6 zeer grote volken maar zeer veel last van wespen en rovende bijen. Er zijn er 4 in 1 week volledig verdwenen. Ik ga niet dagelijks kijken maar op maandag nog volop activiteit, op vrijdag de kasten leeg (stuifmeelramen en verzegeld suikerwater nog in de kast aanwezig, geen enkele dode bij te vinden) heb jij dit al eens meegemaakt en een verklaring?
    Groetjes Judith

    Ha Judith, niet zelf meegemaakt, maar wel van anderen dezelfde ervaring gehoord. Toch waarschijnlijk ten onder gegaan aan virussen, die zich in de mijten kunnen vermenigvuldigen. Niet alle volken zijn daar gevoelig voor en niet alle mijten dragen deze virussen. Dat zie je bij jou: 2 van de 6 blijven leven en sterk.

    Met plexiglas zou je bij sterk afnemende sterkte in oktober of november nog steeds kunnen verenigen. Gewoon 2 broedkamers zo op elkaar zetten dat de bezette ramen boven elkaar zitten. Groet, Ben

  • Marjan

    13-10-2022 om 08:21

    Hoi Ben, Als mijn volken nu nog op 1,5 bak staan, zou ik dan nu nog de onderste HK bak eronderuit halen? Is dat beter?

    Ha Marjan, het is beter om het zo te laten. Je kunt ze dus beter met rust laten. Het broednest zit bij jou in de bovenste broedkamer, dus dat is goed. Groet, Ben

  • Dennis

    13-10-2022 om 11:12

    Hoi Ben, van mijn zes spaarkasten heb ik twijfels over de sterkte in bezetting bij drie kasten.
    er was sprake van een ernstige Varroa besmetting bij alle kasten maar bij deze drie het meest.
    gemiddeld 4000 gevallen moedermijten per kast met oxaal verdampen in drie behandelingen met tien dagen tussenruimte. de besmetting lijkt nu onder controle en zodra het volk broedvrij is doe ik nogmaals een verdamping.
    Ik kan de volken op 1,5 kamer prachtig zien door glazen dekplanken maar van drie word ik dus niet vrolijk.
    Voer hebben ze allemaal genoeg.
    Wat te doen?

    Ha Dennis, je kunt overwegen om die drie zwakkere volken alsnog te verenigen tot 1 of 2 volken afhankelijk van het totaal aantal bezette ramen. De onderste hk kun je dan weglaten en de bk's gewoon stapelen met de bezette ramen boven elkaar of komende week bij 18 graden de broedramen bij elkaar hangen en aanvullen met voerramen. Groet, Ben

  • Gerard

    13-10-2022 om 12:51

    Dag Ben, ik wil graag overstappen van 5,4 naar 5,1 met al mijn volken en definitief op 5,1 blijven. Hoe pak ik dat het beste aan. Groet, Gerard

    Ha Gerard, in het voorjaar kun je gewoon oude (voer)ramen vervangen door 5,1 mm kunstraat. Daarnaast kun je kunstzwermen of broedafleggers maken op 5,1 mm kunstraat. Dan kun je in 2 jaar volledig over zijn. Je kunt de honingkamerramen op 5,4 mm blijven gebruiken. Maar die mag je geleidelijk ook vervangen. Groet, Ben

  • Jab.

    13-10-2022 om 17:18

    Hallo Ben, er is een nieuw product op de markt Oxuvar- een kant en klaar oxaalzuuroplossing. Weet je er wat meer van? Ben je van plan het te gebruiken? Ik ben een beetje afwachtend omdat ik het product Varomed ook had gebruikt en in het voorjaar de helft van mijn volken verloren waren kwam het artikel van NBV helaas te laat. Groet:

    Ha Jab, Oxuvar is al langer op de markt en wordt vooral veel in Duitsland toegepast, omdat daar strenger toezicht is op het gebruik van varroabestrijdingsmiddelen, want formeel zijn oxaalzuurkristallen niet toegestaan. Begrijpelijk want je kunt makkelijk fouten maken bij het wegen en maken van de oplossing.
    Zelf pas ik helemaal geen varroabestrijding meer toe. Ik imker eenbaks, werk met kleine cellen en met geselecteerde hoog hygiënische bijen. Ze blijven prima in leven.
    Ik zou jouw sterfte zeker niet verbinden aan VarroMed. Ik heb dat middel vele jaren met succes toegepast. Groet, Ben

  • Marila

    14-10-2022 om 14:46

    Hallo Ben, wij hebben 5 volken waarvan nog 2 kasten met twee broedkamers. Kun je nu de bovenste broedkamer nog verwijderen en de volken op 1 bak laten winteren als er in de bovenste bb geen broed meer aanwezig is?

    Alvast bedankt maar weer.
    Groet

    Ha Marilla, ik zou nu zeker niets meer veranderen aan de kasten. Grote kans namelijk dat het wintervoer bovenin zit en de bijen tussen de 1e en 2e kamer. Lekker met rust laten. Groet, Ben

  • Jeroen

    15-10-2022 om 10:06

    Ben,

    Wanneer je in het voorjaar wilt overstappen van 5,4 naar 5,1 mm kunstraad. Dan volstaat toch niet enkel het juiste kunstraad gebruiken?
    Je moet dan toch ook de afstand tussen de ramen gaan aanpassen voor het juiste effect van de kleinere cellen?
    Dus van 11-raams kast met 5,4mm naar 11-raams kast naar 5,1mm moet je een geleide rails plaatsen (afstandsreep omdraaien) én afstandsblikjes aan de raampjes bevestigen. Of kopspijkers, maar welke mast weet ik niet. Of wijzigt de hart-op-hart afstand tussen de ramen dan enkel bij 4,9mm kunstraad? Dus enkel dan de 100mm kopspijkers?

    Ha Jeroen, het is altijd verstandig om 11 ramen te gebruiken in een bk spaarkast. Dit geldt zowel voor grote (5,4) cellen als voor 5,1 mm cellen. Voor 11 ramen zijn afstandsrepen te koop. Pas wanneer je overgestapt bent naar 4,9 moet je ook naar 12 ramen in een spaarkast of 10 of 11 met sluitbord.

    Bij 4,9 moet je dus werken met een geleidestrip en met 4 kopnagels van 10 mm per raam. Groet, Ben

  • Rob.

    19-10-2022 om 17:10

    Hoi Ben,
    Net even een volk bekeken omdat het wel erg druk was voor de kast. Roverij.
    Tijdens controle bleek het broednest enorm gekrompen te zijn wel nog her en der gesloten broed en jonge bijen met uitgestoken tong. Het volk beslaat 1 raam en de grote van het volk is hoogstens 1 vierkante dm. Wel de koningin gezien.
    Wat kan ik het beste doen? volk afslaan boven een andere kast en de moer verwijderen? Vervolgens alle ramen uit de betreffende kast verdelen in andere kasten?
    Kan dit in deze tijd van het jaar nog wel?
    Met vriendelijke groet, Rob.

    Ha Rob, twee maanden geleden was dit nog een normaal volk, inmiddels is het volk nagenoeg verdwenen. Ik zou de andere volken niet belasten met deze bijen, want mogelijk zijn ze zwaar belast met virussen. Ik zou dus met deze ene vierkante decimeter bijen niets doen. Aangezien de andere volken al ingewinterd zijn, zou ik de andere volken met rust laten. Ik zou het zwakke volk dicht doen, zodat de beroving stopt. Groet, Ben
    PS nieuwe ramen met verzegeld wintervoer kun je eventueel invriezen. De oude ramen zou ik omsmelten.

  • Rob.

    21-10-2022 om 11:56

    Bedankt voor de reactie.
    Is dit probleem gedurende het seizoen te voorkomen?
    Buiten alle regulieren maatregelen om?
    Of is het een kwestie van echt met sterke volken in een bak werken, die op 11 ramen zitten en die ik gedurende een aantal jaar over zet naar kleine cellen.
    Is het gaan werken met geselecteerde koninginnen ook een optie.?
    Deze zijn meestal in het voorjaar niet voorradig.
    P.s ga het boek eenvoudig imkeren aanschaffen , natuurlijk selectie tegen virussen is toch wel belangrijk.
    Met vriendelijke groet Rob.

  • Frank S

    21-10-2022 om 19:07

    Hoi Ben,
    Nu met deze zachte dagen in oktober, vraag ik me af of het een zegen of een risico is voor onze bijen. Ze kunnen nog steeds stuifmeel halen, maar vliegen kost energie en waarschijnlijk ook bijen. Kun jij met jou temperatuursensor in een volk zien of er nog broed is? Dan zou dit weer zorgen dat er langer winterbijen worden geboren. Van de andere kant overleven volken ook in zuid Europa, dus komt het misschien allemaal wel goed.
    Groeten, Frank

    Ha Frank, ik zou me geen zorgen maken over de temperatuurschommelingen. Ik zie dat de temperatuur in het broednest weer boven de dertig graden komt zodra de buitentemperatuur ook in de buurt van 20 graden komt. Het lijkt alsof ze altijd zo'n 10 graden verschil overbruggen. Of dat leidt tot vergrote broedaanzet betwijfel ik zeer. Aan het vallen van de mijten kan ik wel afleiden dat er nog broed uitloopt. Dat zal in de loop van november wel sterk verminderen. Het verschilt trouwens ook per volk. Maar ik denk dat de meeste volken nagenoeg uit het broed zijn.

    Je opmerking over Zuid Europa is volkomen terecht. In de omgeving van Bordeaux hadden ze lange tijd het klimaat gehad dat wij nu hebben. De bijen liften mee op het klimaat en zijn super flexibel. Groet, Ben

  • Peter

    22-10-2022 om 00:26

    Ben je schrijft dat een van je volken 75kg honing heeft opgehaald. Slinger je zowel voorjaar als zomer of wacht je tot de zomer en alles in één keer.
    Grt.
    Peter

    Ha Peter, ik slinger altijd half mei en in juli/augustus na onze vakantie. Soms nog acacia tussendoor, maar vaker merk ik de hk's wanneer ze vol acaciahoning zitten. Dan laat ik die op de volken tot juli/augustus. Dus ik slinger twee keer per jaar.
    Ik zou anders veel meer hk's en ramen nodig hebben. Bovendien ben ik bang voor kristallisatie van de voorjaarshoning in de raten. Dus tussentijds slingeren. Geeft bovendien meer soortspecifieke honing.
    Groet, Ben

  • Rob.

    23-10-2022 om 10:21

    Hoi Ben,
    Naar aanleiding van mijn bovenstaand bericht, bestaat de kans dat de andere volken nu ook besmet zijn? Door de roverij van een paar dagen geleden.
    Groet, Rob.

    Ha Rob, vitale sterke volken hebben meestal voldoende weerstand om opgewassen te zijn tegen virussen. Uiteraard bestaat er een kans dat rovers mijten of virussen mee naar huis nemen.
    Maar het blijft gissen, want het is niet duidelijk waaraan het zwakke volken ten onder gegaan is.
    Meestal zijn er meerdere factoren in het spel. Het verzwakken van een volk is niet altijd te voorkomen. Je kunt alleen proberen om alle omstandigheden optimaal te maken voor je volken, maar je hebt ook veel niet in de hand. Denk hierbij aan dracht, de eigenschappen van de darren, de weersomstandigheden etc. Dit maakt het ook weer interessant. Groet, Ben

  • Natasja

    23-10-2022 om 14:40

    Hoi Ben,
    Ik zie dat mijn bijen nog volop vliegen maar eigenlijk niks meer ophalen, nu heb ik door de plexiglas plaat gekeken en gezien dat de bijen toch nog redelijk wat van hun honing voorraad hebben gegeten?
    Is dit iets om me zorgen om te maken gezien dat ze nog een hele winter moeten of moet ik gewoon in maart gaan checken en gaan bijvoeren?
    Volgende week zullen ze ook weer gaan vliegen gezien de temperatuur en vliegen is veel energie dus ook eten.
    Bedankt Natasja ik laat mijn bijen overwinteren op hun eigen honingkamer.

    Ha Natasja, vliegen kost veel minder energie dan een groot broednest verzorgen. Meestal eten de volken veel voer in oktober. Met warm weer wordt soms het broednest ook langer aangehouden. De kasten moeten nog wel zwaar aanvoelen, want de winter moet echt nog komen. Had het volk wel 14 kilo honing eind september? Groet, Ben

  • Natasja

    24-10-2022 om 08:33

    Hoi Ben
    Het volk had genoeg honing ik heb ze bijgevoerd en toen op eigen honing gezet en naar mijn idee kwam ik op 14 kilo, maar als ik nu kijk zie ik dat ze al best veel gebruikt hebben in de hk , ik zal deze week effe kijken snel qua kast gewicht, en dan gewoon zo laten of wat zou u doen?
    Groetjes Natasja

    Ha Natasja, de bijen eten eerst het voer aan de buitenkant op, dus het verst afgelegen van het broednest. Daarom zie je dat al verminderen. In oktober gebruiken ze vaak nog 2 a 3 kilo, dus dat is wel normaal. Ik zou de kast aan beide zijkanten 10 cm optillen, zodat ik kan voelen of de kast nog zwaar aanvoelt. Maar als ik weet dat er 14 kilo in zat, zou ik me tot eind februari geen zorgen maken. Begin maart weer liften. Groet, Ben

  • Maurits Campert

    25-11-2022 om 15:35

    Hallo Ben,

    Ik stelde vast dat onder plexi mijn volk in de Topkast al vanaf 5 november steeds ongeveer op 8/9 ramen verblijft in bijna tros. Echter stelde ik vanmorgen vast dat het volk in mijn twee BK spaarkast 3 weken geleden nog op 6/7 ramen onder plexi bovenin goed te volgen was maar dat ze vanmorgen naar het midden verdeeld over de twee aan het verhuizen zijn. De temperaturen hier in Zeeland zijn op 1 nacht na nooit onder de 8 graden gekomen. Vraag is: moet ik nu Oxuvar straks toch eerst op de onderbak druppelen waarbij kiepen dus nodig is, of toch maar op de gok b.v. 5 straten rond het midden van bovenaf druppelen in de veronderstelling dat de dames het goedje zelf als dan wel in de tros verspreiden?

    Ha Maurits, wanneer je nog steeds goed zicht hebt op de bezette straatjes, want dat bepaalt de dosering, dan kun je van bovenaf druppelen. Wanneer je twijfelt omdat ze te diep zitten dan moet je kiepen en uitsluitend op de straatjes in de onderbak druppelen. Hier zie je weer een voordeel van het eenbaksimkeren. Groet, Ben

  • Maurits Campert

    26-11-2022 om 10:38

    Dank Ben. Volgend jaar toch maar weer terug naar eenbaksimkeren! En er is hoop op kou in Zeeland na Sinterklaas! Goed weekend.

  • Matthijs

    27-07-2023 om 14:46

    Ik gebruik de hele zomer ook de plexiglas plaat. Ben beginner en zo kan ik regelmatig kijken wat er gebeurt zonder ze te veel te storen. Maar dacht in de winter de dekplaat met gat te plaatsen. Of zaag je een gat in de pg plaat zodat je kan bijvoeren indien nodig? En waar doe je dat, in het hard of aan de zijkant?

    Ha Mathijs, ik gebruik heel vaak interne voerbakken, dus heb ik dat probleem niet. Soms gebruik ik tijdelijk in de inwintertijd van half augustus tot half september een houten dekplank met voergat. Daarna gaat het pg er weer op. Goed afgedekt met een isoplaat. In de winter hoef je nooit bij te voeren. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.