Blog categorieën

02-10-2022

Meten levert bijdrage aan natuurlijke selectie

Meten levert bijdrage aan natuurlijke selectie

Door de natuur een handje te helpen, kun je de natuurlijke  selectie versnellen en de bestrijding van de mijten steeds vaker achterwege laten. Op Cuba besloot men twintig jaar geleden bij de introductie van de varroamijt om helemaal niets te doen. Het ontbrak daar nu eenmaal aan financiele middelen om volken en mijten te bestrijden. In tegenstelling tot een sterfte van bijna alle volken (zoals ons in het verleden wel werd voorgehouden), bleek slechts 40% van de bijenvolken ten onder te gaan aan de gevolgen van de mijtenbesmetting. Gezien de enorme creativiteit en veerkracht van imkers werd deze achteruitgang in het aantal volken al snel weer ingelopen. Daarnaast bleken juist de niet tegen de mijten en virussen opgewassen volken het onderspit te delven. De overblijvende volken waren duidelijk sterker en opgewassen tegen de mijtenreproductie en de virussen. Na 4 a 5 jaar waren de oude aantallen volken (220.000 volken) weer hersteld en bleken de bijen goed opgewassen te zijn tegen mijten en virussen. Er was door coevolutie een nieuw evenwicht ontstaan in de natuur. Voor meer info kun je onder DEZE LINK de publicatie lezen. 

Hoe kunnen we deze coevolutie tussen gastheer (bij) en parasiet (mijt) ondersteunen en versnellen? 

Wanneer we weten welke raszuivere teeltvolken (P-moeren) beter de mijtenreproductie weten te onderdrukken, kunnen we deze teeltmoeren bij voorkeur gebruiken voor de verdere teelt van koninginnen en volken. De overblijvende koninginnen, waarvan niet meer verder wordt geteeld, zijn natuurlijk goed genoeg om in te zetten in de gewone bijenvolken, eventueel met een gewone mijtbestrijding.

Hoe weten we welke volken de minste mijtbesmetting hebben?

Gewoon door deze volken niet meer te bestrijden, krijgen ze de vrijheid om zelf te bepalen hoe ze met de mijten omgaan. De volken/moeren die blijkbaar de mijtendruk laag weten te houden, verraden dit doordat er ook dagelijks in herfst en winter minder mijtenval is te zien op de schuifladen. Minder of geen mijtenval correleert volgens publicaties van Flores met een lagere mijtenbesmetting in de volken. Dagelijks tel ik de mijtenval - deze herfst/winter voor het zevende jaar - om de volken/moeren met de allerlaagste mijtenbesmetting te kunnen selecteren. Dat kun je zien in onderstaande video:

  

Overigens is er in die zes jaar nog nooit een miniplus dood gegaan aan het achterwege laten van de bestrijding. Blijkbaar kunnen ze goed samenleven met de mijten. Er zijn ook nog andere meetmethoden, zoals de besmetting in het broed en de besmetting op de bijen. Ook deze methoden pas ik soms selectief toe om bepaalde resultaten extra te verifieren. 

Indien je de beste koninginnen per lijn weer laat aanparen via bevruchtingstations met darren afkomstig van hoog VSH- en hoog algemeen hygienische volken dan versterk je daarmee de eigenschappen, die leiden tot een lagere mijtbesmetting in de volken. Dit effect zie je terug in de mijtbesmetting van je volken. Omdat mijn meeste volken over een lokaal bevruchte F1 moer beschikken, zit er net voldoende hygiene in de volken om deze onbehandeld goed te laten overleven. Het gebruik van kleine cellen geeft net dat beetje extra reductie in de mijtenvoortplanting en extra sterke bijenvolken zodat de wintersterfte zeer laag blijft. 

Iedereen die aan koninginnenteelt doet, lokaal of via bevruchtingstations - kan op deze manier de natuur een handje helpen door uitsluitend verder te gaan met de mijtarmste volken/moeren. Op Cuba waren ze in 4 a 5 jaar verlost van de mijtgevoelige volken, dit was vooral te danken aan het niet bestrijden van de varroamijten. Alles wat overgevoelig was voor mijten stierf van nature uit. Voor de sceptici onder ons: op Cuba werken ze ook met de onze bijensoort Apis Mellifera en hebben ze net als hier ook te dealen met DWV-virussen. 

Echter opgepast: meten is weten. Zonder het meten van de mijtbesmetting moet je echt de mijten bestrijden, want 40% sterfte blijft natuurlijk veel te hoog. Bovendien is 40% een gemiddelde van imkers die 100% verlies hebben en imkers met minder verliezen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Henk Postma

    02-10-2022 om 17:33

    Goedemiddag Ben, ben even bebieuwd naar het type minipluskastje wat je gebruikt, daar past blijkbaar een schuiflade in.

    Groet,

    Henk

    Ha Henk, het zijn gewone miniplussen. Holtermann verkoopt de losse houten bodems met schuiflade. Groet, Ben

  • Karen

    03-10-2022 om 09:28

    Wat fijn dat je dit onder de aandacht brengt, niets doen is vaak beter, ik behandel ook niet en laat ze overwinteren op eigen honing, heb 3 sterke volken en geniet mateloos van het observeren van hun gedrag. Ze leren ons zoveel.
    Wij mensen met alle ingrepen en soms afname van alle honing zijn de grootste stress factoren voor de volken waardoor ze minder weerbaar zijn.
    Jij laat aan heel veel mensen zien dat het anders kan en moet.

    Dank je Karin. Ik hoop dat imkers meegaan in het selectief bestrijden en selectief voortplanten van de goede sterke volken en vooral niet bestrijden wanneer het niet nodig is. De producten afgeleid van zuren en tijmolie horen niet thuis in bijenvolken. Soms lijkt het een noodzakelijk kwaad, maar het kan ook vaak anders. Groet, Ben

  • Gerard

    03-10-2022 om 09:43

    Beste Ben,
    Kan ik deze week nog een volk met mierenzuur behandelen ?
    Gr Gerhard

    Ha Gerard, dat heeft geen zin meer want de langlevende winterbijen zijn inmiddels al wel of niet geboren. Met andere woorden: mijten moet je bestrijden vooral in juli en augustus. De mijten, die nu nog aanwezig zijn, kun je eind november bestrijden met oxaalzuur. Dan is bijna al het broed verdwenen en kun je op de wintertros druppelen om de resterende mijten om zeep te helpen. Groet, Ben

  • Jan Roodenburg

    03-10-2022 om 10:31

    Hoi Ben , wat goed dat je dit ons imkers laat weten over niet bestrijden van de varroa mijt. Zoals je weet heb ik nog nooit een bestrijding gedaan en het gaat bijzonder goed met mijn volken. Ze hebben ontzettend veel honing gehaald deze zomer en zijn nu ingewinterd met een bak eigen honing en wat suiker om de gaatjes te vullen.
    Het zou goed zijn , om Cuba te volgen en massaal te stoppen met bestrijden.
    het hoort niet in de bijenvolken deze giftige stoffen en helemaal niet in de honing, wat soms toch waarschijnlijk wel het geval is.
    groetjes uit Noord Holland.

  • Mari van Iersel

    03-10-2022 om 11:06

    Meten is weten. Dat geldt ook als je wel bestrijd. Dan vind je ook de volken/koninginnen die de mijtpopulatie beter of slechter onder controle houden en waarvan je dus wel of niet moet natelen. Door Arista Bee Research ben ik op het spoor gezet van SDI-koninginnen (SDI = single drone insemination) . Deze volkjes kun je selecteren op een lage mijtval. Met natelen van deze SDI koninginnen ken je zowel de vader als de moeder en is de kans groter dat je de goede eigenschappen doorgeeft. Sinds ik dat doe zie ik de mijtpopulaties op mijn bijenstand dalen. Geen rsistente volken maar volken met minder mijten en dus vitaler. Meer honing maar vooral geen wintersterfte. Nou is KI niet voor elke imker weggelegd maar met een groep imkers zou dat toch wel moeten kunnen.

    Ha Mari, in 2016 begon ik met kleine cellen en KI. Toen nog in Belgie, in 2019 een tweede KI-ronde hier thuis. In 2021 voor het eerst eilandbevruchting met VSH-darren en in 2022 opnieuw via Ameland. Vanaf 2017 zag ik mijn varroawaarden halveren. Inmiddels is de mijtendruk stabiel laag en kan ik de volken met een gerust hard onbehandeld laten. Wel onderzoek ik nog steeds mijn langst onbehandelde volken op de mijtbesmetting. Meten blijft weten. Inderdaad is het meten raadzaam op alle volken. Veel volken zijn hygiënisch zonder dat de imker het weet.
    Groet, Ben

  • Jolieke

    03-10-2022 om 13:58

    Dag Ben,
    Hoe pas je het best 'meten is weten' toe in een topkast? Ik twijfel of ik bereid ben bijen te bemonsteren in een schudbeker. Papier erin schuiven lukt eigenlijk niet want daar is geen ruimte voor met twee volken naast elkaar. Maar afwachten en niet bestrijden is ook geen optie begrijp ik?

    Ha Jolieke, met huis-tuin-en-keuken bijen kun je het beste de mijten toch maar bestrijden. Voor een zomerbehandeling is het nu te laat, dus dan maar oxaal druppelen begin december.
    Volgend jaar kun je de poedersuikermethode gebruiken, dan blijven je bijen leven en weet je wel wat de besmetting is. Groet, Ben

  • Henk Tas

    03-10-2022 om 14:29

    Ik heb mijn hele leven nog niet bestreden, wel veel volken verloren toen de Mijt op Texel kwam.
    Gedacht als de bijen niet overleven dan stop ik, maar de bijen op Texel overleven en ik ben nog steeds imker. Nu stoppen met bestrijden en overgaan op lokale bijen en het liefst zo zwart mogelijk, dan kan je gewoon zonder die troep.
    Groet Henk Tas

    Ha Henk, het overleven heb je vooral te danken aan de natuurlijke selectie. Op Texel gebeurde hetzelfde als op Cuba. Dit kan met iedere ondersoort. Ik bestrijd al jaren mijn buckfastbijen niet meer. Groet, Ben

  • Marina

    03-10-2022 om 15:16

    Mari, waarin zit het onderscheidt in jouw opmerking; "Geen resistente volken maar volken met minder mijten en dus vitaler"?
    Zijn jouw volken dan niet resistent te noemen?

    Ha Marina, ik zal je vast een antwoord geven, omdat ik niet weet of Mari jouw vraag ook leest. Volken met een 100% VSH-moer geven nagenoeg resistente volken. Toch is dat VSH-onderzoek een momentopname, dus die 100% kan ook 98% of minder zijn. Bovendien worden de meeste F1-dochters van 100% VSH P-moeren standbevrucht aangepaard waardoor de nakomelingen minder doortastend de mijten opruimen. Maar deze volken bevatten wel veel minder mijten, zodat deze volken gezond en sterk blijven en niet ten onder gaan aan virussen. Groet, Ben
    PS ieder volk zal mijten bevatten, alleen al door vervliegen van bijen en darren vindt er continue herbesmetting plaats.

  • Aziz Manar

    03-10-2022 om 17:10

    Beste Ben,
    ik ben een beginnend imker. Heb twee bijenvolken. deze ben ik aan het inwinteren. Ene volk neemt wel suikerwater terwijl de ander dat niet doet. Heb je enig idee waar dat aan kan liggen?
    vriendelijke groeten
    Aziz Manar

    Ha Aziz, vaak ligt dit aan een gezondheidsprobleem en/of een verminderde bezetting/sterkte van het volk. Groet, Ben

  • Gert Valk

    03-10-2022 om 20:52

    Bedankt voor je mooie blogbericht Ben!
    Tellen zit er weer op in de maand september,16 miniplusvolken geteld.

    Ha Gert, met het tellen in de maand september weet je met 90% betrouwbaarheid net zoveel als met 6 maanden tellen. Dit blijkt als ik de rangorde in mijtenval vaststel over 1 maand september en de volledige herfst en winterperiode. Ieder jaar zie ik hetzelfde beeld. Met 1 maand tellen ken je dus je minst besmette volken/teeltmoeren. Je kunt dus met de beste moeren verder gaan. In het voorjaar nog wel even de andere eigenschappen waarderen. Maar met zuivere Buckfast zit het meestal wel goed met de andere eigenschappen. Uiteraard blijven er altijd kleine verschillen merkbaar. Groet, Ben

  • Maria

    06-10-2022 om 18:48

    Beste Ben,
    Het wordt dit weekend ( zaterdag en zondag) 17 graden C kan ik nog mijn gemaakte veger weer terug verenigen met oorspronkelijk hoofdvolk met krant er tussen. Het is helaas wel wat laat ...Na 1 dag wil ik krant verwijderen en bak B iets reorganiseren met ramen van de veger. De moeren moeten het zelf dan verder uitzoeken wie overblijft. Moer van veger is gemerkt. Kan dit nog? Groeten Maria

    Ha Maria, ja hoor, geen probleem. Je kunt ook direct de broednesten reorganiseren. Dan doe je alles in één keer. Groet, Ben

  • Maria

    06-10-2022 om 19:21

    Beste Ben,
    Toch een vraag weer...zodat ik het goed begrijp.
    Je zegt dat ik de broednesten direct kan reorganiseren zodat ik alles in 1 x kan doen. Mijn hoofdvolk staat nu op twee broedkamers Bak A en Bak B. Jij zegt als ik het goed begrijp dus dat ik direct de veger ramen in Bak B van het hoofdvolk kan reorganiseren met een krantje tussen Bak A en Bak B. Klopt dat? Maar ik zal de dag erna toch de krant nog moeten verwijderen, neem ik aan?
    Groeten Maria

    Maria, met de R in de maand hoef je geen krant te gebruiken. Je kunt gewoon de bezette ramen uit de veger in bak a of bak b hangen. Zorg wel dat alle broedramen naast elkaar of boven elkaar komen te hangen. Ik ga er wel vanuit dat het dezelfde soort bijen zijn. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht