Blog categorieën

08-11-2021

Muldiagnose - wel of niet oxalen?

Muldiagnose - wel of niet oxalen?

In de nazomer en herfst vallen de meeste varroamijten doordat het broednest, waarin ze zich altijd ophouden, aan het verdwijnen is. De mijtenpopulatie kan in het voorjaar en de zomer tot duizenden varroamijten oplopen. Bij mijtgevoelige volken kan dit tot vele duizenen mijten oplopen, 8 tot 10.000 mijten is in dergelijke volken zonder zomerbehandeling geen uitzondering. De meeste imkers passen de zomerbehandeling toe, waardoor de restbesmetting eind augustus bestaat uit tientallen tot enige honderden mijten (wanneer de bestrijding effectief is geweest). Daarna zal de mijtenpopulatie zich weer deels kunnen herstellen in het nazomerse broednest. Een flink deel daarvan sterft weer in september, oktober en begin november. 

Hoeveel mijten zitten er eind november nog in de volken?

Volgens Flores en Padilla is de dagelijkse mijtenval de meest betrouwbare methode om de algehele mijtbesmetting in het volk vast te stellen. Zitten er nog maar tientallen foretische mijten op de bijen - het broed is inmiddels uit de meeste volken verdwenen - dan heeft een heksenjacht naar die laatste mijten geen zin. De oxaalzuurkristallen op de bijen zijn ook niet volledig onschadelijk voor de bijen. 

In de tweede helft van november kun je het beste gedurende 5 tot 7 dagen de mijtenval bestuderen, dit wordt een muldiagnose genoemd. Een tussentijdse meting na drie dagen maakt het tellen van de mijten makkelijker vanwege de mul die ook al zou kunnen vallen. Zelf maak ik foto's van de schuifladen en tel de mijten via een fotoshop programma op de laptop.  

Tweeledige conclusies op basis van de mijtenval

De mijtenval per dag geeft dus een betrouwbaar beeld van de restbesmetting, waarmee het volk straks eventueel de winter uitkomt.

1. Indien de gemiddelde mijtenval per dag één mijt of minder is, dan kun je dit volk verder met rust laten en hoef je ze niet te plagen met een oxaalbehandeling begin december.

2. De tweede conclusie die je kan trekken is dat de zomerbehandeling waarschijnlijk effectief geweest is of dat dit volk minder gevoelig is voor mijten. Deze laatste conclusie kun je beter trekken op basis van de mijtenval eind juli of door de bijen eind juli te bemonsteren en te onderzoeken op mijten. 

Bij meer dan één mijt gemiddeld per dag gedurende vijf tot zeven dagen is wel raadzaam om de bijen/mijten te behandelen met oxaalzuur. Aangezien deze methode zeer effectief is zonder dat er broed aanwezig is, waarin de mijten zich kunnen verstoppen, moeten we wachten tot de volken broedloos zijn.

Wanneer de volken min of meer permanent op de wintertros zitten, zal de moer tevens de productie van eitjes nagenoeg stoppen. De wintertros hangt direct samen met de buitentemperatuur en het verminderde daglicht. Bij een paar koude nachten in november treedt de winterrust in en trekken zich terug op de tros. Hier in de Achterhoek zitten alle volken al enige dagen op de wintertros. Zie het andere blogbericht met de laatste nieuwe foto's. Drie weken na een periode van enkele nachten met vorst is het rekentechnisch zover dat de volken broedloos zijn. Voor heel Nederland is het zeker nog niet zover. Dus het zal wel december worden voor we massaal kunnen gaan oxalen. Daarover volgt tzt een nieuw blogbericht.

De mijtenval in mijn onbehandelde volken

Vanaf 20 augustus jl volg ik dagelijks de mijtenval van alle 22 volken op de thuisstand (met uitzondering van een Topkast en een TBH). Dit onderzoek doe ik inmiddels al 5 jaar. Ik wil namelijk de mijtenval in volledig onbehandelde volken bestuderen en streef naar een natuurlijk evenwicht tussen mijten en bijenvolk. 

Van de 22 volken is bij 19 volken de gemiddelde mijtenval gedurende de laatste zeven dagen ver onder de één mijt per dag. Slechts bij 3 volken is de mijtenval hoger dan 1, namelijk 20, 12 en 7 mijten per dag. In het volk op de foto links vallen nog 20 mijten per dag. Het wordt echter met de dag minder. Op grond van de sterkte (7 straten Dadant) weet ik op basis van ervaring dat dit volk hoogstwaarschijnlijk goed de winter doorkomt. 

De aanpak voor het onbehandeld laten van mijn volken bestaat uit drie aspecten, namelijk:

- de teelt en selectie van varroa-arme volken/teeltmoeren;

- bijna alle volken zitten op kleine cellen (4,9 mm) en kleinere raatafstand;

- imkeren met een aangepaste beperkte broedruimte, het zogenaamde eenbaksimkeren. Volgende week woensdagavond 17 november tijdens het NBV webinar zal ik iets meer vertellen over de achtergronden van deze methode. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

 

 

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Arnoud

    08-11-2021 om 16:47

    Beste Ben,
    Dank voor je heldere uitleg steeds.
    Vraag: waarom valt er in 1 Zwartebij volk nu heel veel mul op de bodemlade? en in de andere 5 Zwarte volken nagenoeg niets? Alvast dank voor antwoord.
    Ter info:
    varroamijten op de lade komt een enkeling keer voor in de afgelopen 2 weken tijdens monitoring.

    Ha Arnold, dit verschil kan verschillende oorzaken hebben. Volken beschikken in oktober over gesloten voer en open voer. Ze spreken in eerste instantie het open voer aan, daarna maken ze het gesloten open. Blijkbaar is dit volk als eerste door het open voer heen en knagen ze het verzegelde voer open.
    De volken gaan ook niet allemaal gelijk uit het broed, dit kan bijvoorbeeld liggen aan de leeftijd van de moer. Broed in oktober bepaalt in grote mate het voergebruik. Sommige volken gebruiken dus meer voer.
    In de loop van november zakt het gebruik terug naar 1 kilo per maand. Dan staat het volk op de spaarbrander. Groet, Ben

  • Louis

    08-11-2021 om 20:09

    Dag Ben
    Bij dagelijkse telling sinds 23 oktober vielen er in 1 volk tot 120 mijten per dag .. bij de andere volken was dit 0 tot 33 .. Ik heb dan besloten om een blokbehandeling met Oxaalsublimatie te starten op mijn 19 volken .. na 3x sublimeren zit ik nu aan een telling van 93 tot 2500 op 2 weken .. het zijn de grootste volken die het meeste mijten hebben .. ik ga nog 2x sublimeren zodat ik 25 dagen overbrug .. groetjes

    Ha Louis, interessant dat je telt. de oxaalbehandeling werkt altijd nog 4 weken door na het behandelen, dus op grond van de gedwongen mijtenval hoef je niet meer te behandelen. Je weet nu in ieder geval welke volken het meest mijtgevoelig zijn. Hiervan kun je komend jaar maar beter snel afscheid nemen, tenminste van de moeren.
    Je zegt terecht dat de grootste volken de meeste mijten hebben. Enige broedbeperking in de vorm van eenbaksimkeren zou je eens kunnen uitproberen. Het scheelt veel mijten. Groet, Ben

  • Dirk Blanken

    09-11-2021 om 17:23

    Hallo Ben.
    Ik heb me altijd verbaasd over die grens van 1 mijt per dag.
    Er hoeven maar enkele dode bijen en grof mul op het rooster te liggen om mijten op de lade te missen.
    Ik ben inmiddels begonnen om na te telen van VSH koninginnen en dat schijnt te werken.
    Minder mijten t.o.v. de oude lijnen.
    Bovendien dit jaar minder mijten bij alle volken.
    Misschien heel schoon begonnen.
    Groet Dirk.

    Ha Dirk, vooral op een iets warmere dag kan er veel mul vallen, dus ik controleer mijn mijtenval dagelijks in de teeltvolken/moeren. Door kleine cellen en SMR/VSH vallen er nagenoeg geen mijten meer. In 2016 ben ik ermee begonnen, ik zie jaarlijks een halvering van de mijtendruk.
    Die grens van 1 mag wat mij betreft best op 2 of 3 mijten liggen om de selectiedruk wat hoger te houden. De volken kunnen dood gaan aan de virussen, maar ze kunnen heel veel "schone" mijten verdragen, weet ik uit ervaring.
    PS ken je mijn selectiemethode voor de beste SMR teeltmoeren?
    Groet, Ben

  • Ton Donders

    19-11-2021 om 07:45

    Hoi Ben,
    Dit jaar ben ik imker geworden.
    Heb 2 volken.In okt. stelde ik vast dat er op 1 volk(groot) +25 mijten vielen.
    Kleine volk had 5 dode mijten op de plank.
    Ben op 25 okt nog gaan mierenzuren (via zo'n doekje methode) ivm hoge temp.
    Heb in 1 week 40ml zuur toegepast.
    10 ml per keer,op ma,wo,vr,en zondag.
    Nu 18 nov,vallen er op het grote volk nog 17 en op het kleine volk tussen de 0 en de 7 in 4 dagen( 0,1,3,7).
    Wat raad U mij aan om te doen ivm met oxalen en wanneer?
    Wachten tot dec/jan of zo snel mogelijk als de temp het toestaat.
    Woon in Brabant bij Eindhoven.
    Volk moet natuurlijk broedloos zijn.
    Heb nu mijn eerste volkjes en zou balen als ze nu al sneuvelen.

    Een beginnend cursist in Jan,
    Dank u wel, Ton

    Ha Ton, het is ook lastig om zonder basiscursus de juiste behandelingen te geven. Imkers kennen een voorjaars-, zomer- en winterbehandeling. Jouw behandeling was een veel te laat uitgevoerde zomerbehandeling. Die moet je altijd eind juli beginnen. Jouw sponsmethode is de meest heftige voor de bijen, je kunt in de toekomst beter de Liebig methode toepassen of nog softere.
    De winterbehandeling kun je het beste in de eerste helft van december uitvoeren. Begin volgende week wordt het kouder en stoppen de moeren zeker met eitjes leggen. omstreeks 15 december kun je dus het beste oxaalzuur druppelen.
    Let vooral op de sterkte, bij meer dan 5 straatjes (de ruimte tussen de ramen zijn dan bezet met bijen) kun je oxalen. Daaronder niet oxalen, ze verdragen de afkoeling niet goed. Pas op je handen en ogen want oxaalzuur is gemeen spul.
    Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht