Blog categorieën

25-10-2024

Natuurlijke selectie op varroa-arme volken

Dit beeld van een dood volk door een te hoge mijtenbesmetting wil je niet aantreffen komende herfst en winter.

Natuurlijke selectie is een belangrijk onderdeel van het natuurlijke imkeren. Voor mij is natuurlijk imkeren het ultieme doel. Iedereen zal zijn eigen definitie hanteren van natuurlijk imkeren. Gekscherend heb ik wel eens gezegd dat natuurlijk imkeren bijenhouden is op 8 meter hoogte in een nestholte van een dikke eikenboom. 

Tijdens de studiedag op 2 november aanstaande in Horst (Limburg) zal collega bijenteeltleraar Henk van Gerwen zijn manier van natuurlijk imkeren toelichten. Om deze studiedag bij te wonen kun je je nog opgeven via DEZE LINK. 

Waarschijnlijk ervaar je van een volk hoog in een boom niet het ultieme genot dat je wel bereikt wanneer je op een mooie voorjaarsmiddag voor het eerst weer vol bewondering in je bijenvolk kijkt en die heerlijke geur vanuit het broednest opsnuift. Natuurlijk imkeren is voor mij al 8  jaar imkeren zonder het gebruik van varroabestrijdingsmiddelen. Dit kan alleen door heel veel te monitoren en streng te selecteren op de beste kwaliteit koninginnen. In de beginjaren was het zoeken naar de juiste drempelwaarden waaronder je moest blijven om de volken te laten overleven. Nu wordt de selectie vooral bij het ontstaan van de nieuwe volken gedaan. 

Jaarlijks worden er 15 tot 20 nieuwe volkjes opgezet in minipluskastjes met nieuwe teeltmoeren en dochters hiervan. Door zowel moeders als dochters te testen krijg je een goed beeld van de vererving van de Suppressed Mite Reduction eigenschappen. Het gaat bij mij dus niet om één specifieke eigenschap, maar om selectie op het overall eindresultaat: volken, die een lagere mijtenbesmetting opbouwen. Dit zijn dus volken met een vertraagde opbouw van de mijtenpopulatie. Uiteraard hebben deze volken ook een zekere mate van Varroa Sensitieve Hygiene, waardoor ze eventueel wel besmette cellen opruimen. We slaan dus twee vliegen in één klap: 1. een lagere voortplanting en 2. als ze zich toch voortplanten, wordt een deel daarvan opgeruimd. 

Daarnaast ondersteunen imkertechnische maatregelen zoals kleine cellen en het eenbaksimkeren de warmtehuishouding en derhalve de bijengezondheid. 

In onderstaande video zie je hoe ik dagelijks van 1 september tot 1 maart de mijtenval van 15 tot 20 volken opneem. Op basis van data van de afgelopen 7 jaar kun je concluderen dat de telgegevens van alleen de maand september al een goed inzicht geeft in de best presterende volken/teeltmoeren. Met een telling van om de drie tot vier dagen - dus negen keer tellen in de maand september - kun je de best presterende moeren selecteren. De overige eigenschappen van de koningin en de bijen kun je in de komende seizoen verifieren. Dit alles gaat uit van onbehandelde volken.

Behandel je je volken volgens het driegangenmenu, dan kun je in de tweede week van juli voorafgaande aan de varroabestrijding de mijtenval gedurende een week meten. Ook dit geeft een redelijk goed beeld van de relatieve mijtenbesmetting in de volken. Vooral het verschil tussen volken zal je verrassen. Verder gaan met de volken/moeren met de minste mijtenval is een stapje in de richting van toekomstig natuurlijk imkeren zonder bestrijdingsmiddelen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Bennie

    25-10-2024 om 13:36

    Kun je aangeven wat de maximale mijten val mag zijn in juli,augustus en september wil je geen bestrijding meer willen uitvoeren ?

    Dag Bennie, de maximale mijtbesmetting op de bijen mag officieel niet hoger zijn dan 3%. Persoonlijk vind ik een drempelwaarde van 5% nog zeker acceptabel.
    Deze meting doe je in de tweede helft van juli en indien < 3% herhaal je dit onderzoek via de schudmethode in de tweede helft van augustus.
    De mijtenval moet in augustus en september onder de 5 mijten per dag blijven. Maar voor het wel of niet behandelen is de mijtbesmetting op de bijen een goede graadmeter. Groet, Ben

  • Jab.

    26-10-2024 om 19:20

    Hoi Ben, ik vroeg me wat af over Miniplus: waar plaats je het koninginnerooster in het volk tijdens de dracht? Bij eenbaksimkeren plaats je deze op de 1e bak, bij miniplus ook?
    (ik denk het niet ivm ruimte voor broed...) Gr. Bianca.

    Ha Bianca, ik gebruik eigenlijk nooit roosters in de mp's. Die zijn allemaal bestemd voor de koninginnenteelt en de selectie van moeren. De meeste overwinter ik op eigen honing. Groet, Ben

  • Willem

    26-10-2024 om 21:00

    Beste Ben

    Ik heb van de zomer mijn eerste volkje gekregen van een mevrouw waarmee ik dit seizoen heb meegelopen, zij heeft voor elke keer dat ik langskwam een les uit de basiscursus uitgeprint voor me. Ik heb me helemaal precies aan de varroabehandeling gehouden zoals het in de lessen stond, maar daar heb ik spijt van... Ik ben namelijk door de behandeling met de oxaalzuuroplossing mijn koningin verloren. Nadat de redcellen zijn uitgekomen is er geen nieuwe koningin gaan leggen. Ik heb mijn situatie voorgelegd in de ledenapp van mijn lokale vereniging en er was iemand die wel een volkje wou verenigen. Ik heb nu sinds ongeveer 5 weken weer een goede leggende koningin, ik heb ze klaargestoomd voor de winter en ik heb ook heel af en toe eens op de varroalade gekeken, dit was eigenlijk bijna altijd 0 mijten. U begrijpt waarschijnlijk wel dat ik ben gaan twijfelen aan het oxaalzuur, ik heb mezelf voorgenomen om volgend jaar niet meer te behandelen. Mijn vraag was of u ook denkt dat dit mogelijk is?

    Met vriendelijke groet Willem.

    Dag Willem, wanneer en hoe heb je met oxaalzuur behandeld? Zou de jonge koningin niet verongelukt kunnen zijn tijdens de paringsvlucht. 80% lukt, 20% niet.
    Niet behandelen is onverstandig voor beginnende imkers. Het vraagt veel vakkennis en ervaring en streng geselecteerde bijen om behandelvrij te kunnen imkeren. Bewaar dit doel voor de toekomst. Eerst echt het ambacht goed onder de knie krijgen, want dat vraagt zeker 4 a 5 jaar. Groet, Ben

  • Willem

    27-10-2024 om 06:59

    Ik heb nadat ik met oxaalzuur heb behandeld (begin juli want ik wist al dat ik toch geen honing kon gaan oogsten want het volkje zat nog maar op 5 ramen) toen heb ik ongeveer 2 weken erna nog eens gecontroleerd en ik zag geen larfjes geen eitjes, wel nog een klein beetje gesloten broed, en ik zag al open redcellen. Daarna heb ik 2½ week gewacht en ik vond helemaal geen broed meer en het volkje was al een stuk ingekrompen. Ik heb met een 3 procent oplossing de bijen schuin vanaf boven bespoten met een plantenspuit.

    Ha Willem, tja een dure les. Bij opgroeiende nieuwe volken kun je juist beter de bestrijding uitstellen tot de 2e helft van augustus. Waarom? Omdat 1. de mijtbesmetting in een klein volkje nooit ernstig kan zijn 2. gezien de beperkte bezetting is het volkje kwetsbaar 3. met een vroege bestrijding loop je daarna nog risico's op herbesmetting vanuit andere volken.

    Bij het vernevelen met oxaalzuur is de dosis belangrijk en kun je beter de moer tijdelijk wegnemen.

    Overall heeft de bestrijding van jonge volken een geringere noodzaak omdat de mijtbesmetting ook nog niet hoog is zoals bij overjarige volken. Het groeiende volkje blijft de mijtengroei in het 1e jaar nog de baas. Groet, Ben
    ps voor reguliere imkers is het driegangen menu toereikend.

  • Willem

    27-10-2024 om 14:23

    Bedankt voor de goede tips Ben! Ga ik volgend jaar zeker doen.

  • GerdP

    29-10-2024 om 13:27

    Dag Ben.
    Je selecteert op varroa resistentie door van de beste volken na te telen. Selectie op varroa èn op andere gewenste eigenschappen, duidelijk. Dat is de koninginnen kant, maar hoe zit het aan de kant van de darren? Doe je stand-bevruchting?
    Vervang je ook de minder presterende koninginnen in het volgende jaar?

    Dag Gerd, ik bezoek bevruchtingsstations met VSH-darrenvolken en doe zelf aan kunstmatige inseminatie. De minder presterende volken worden ingezet op de productievolken. Ook daar blijven ze onbehandeld en overleven in de regel. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht