Blog categorieën

04-02-2021

Noodvoedering in de late winter

De hazelaar, kerstroos, toverhazelaar en sneeuwklokjes komen of staan al in bloei, toch moeten de bijen nog even wachten en maken vele beginnende imkers zich zorgen over de voervoorraad.  Bij een goede inwintering is dat eigenlijk niet nodig.

Wat betekent een goede inwintering  (4 checks)?

Vooral sterk (1) ingewinterde, gezonde (2) volken met een vitale moer (3) en voldoende wintervoer (4) zijn zeker opgewassen tegen iedere winter.  Gezonde volken (2) bereik je door tijdig de mijten te bestrijden, dus eind juli of de 1e helft van augustus. Later beginnen betekent dat een deel van de winterbijen mogelijk niet langlevend wordt en voortijdig in de winter op de bodem beland.  

Een vitale moer (3) legt goed en bouwt in de nazomer nog een sterk volk volk op. Zwakke en middelmatige volken (1) kun je beter in de zomer of nazomer verenigen. Minder presterende moeren kun je eind augustus en september beter omwisselen voor een jonge leggende moer. 

Voldoende wintervoer (4) is vooral een kwestie van tijdig voldoende voeren en twee keer controleren of het gewicht van de kast inclusief voer in orde is. De eerste keer controleer je medio september wanneer het voeren afgerond moet zijn. De tweede keer controleer je eind oktober, dan moet het zware gewicht nog steeds aanwezig zijn. incidenteel zetten ze het voer wel eens om in een groot broednest, dan moet er dus nog flink nagevoerd worden om de wintervoorraad alsnog op orde te brengen. 

Voercontrole voor de uitwintering 

In februari en maart begint het voergebruik weer toe te nemen vanwege het groeiende broednestje. In november, december en januari volstaan de volken met 1 kilo voer per maand, maar daarna gaat het snel naar 2 kilo per maand en in april zelfs 4 kilo per maand wanneer er geen verse nectar zou binnen komen. De dracht begint meestal pas half maart voorzichtig op gang te komen.

Dus moeten ze het tot die tijd wel vol kunnen houden op de oude voorraden. Check dus in de loop van februari het gewicht van de kast. Twijfel je? Til dan eerst de kast via de bodem aan de voorkant op en pas daarna de achterkant. Het verschil in gewicht is de voervoorraad, die meestal nog achterin de kast zit. Je kunt ook het mul op de schuifla bekijken, zitten ze nog voorin of halverwege dan is er niets mis met de voervoorraad. Een andere manier is om het gewicht van meerdere kasten te vergelijken, controleer dan bij twijfel de lichtste kast. Beter een kast openen dan dood laten gaan. Check alleen de buitenste ramen en blijf van het broednest af. 

Noodvoedering

De eenvoudigste manier van het toepassen van noodvoedering is om een raam gesloten wintervoer van de zwaarste kast over te hevelen naar de lichtste kast. Plaats het volle raam zo dicht mogelijk tegen de wintertros aan. Kun je gelijk zien of die ramen inderdaad leeg zijn, vaak valt het nog wel mee. 

Heb je die mogelijkheid niet, dan plaats je een 2,5 kilo pak suikerdeeg met een gat van 8 cm doorsnee op het voergat van de dekplank. Draai desnoods de dekplank zodat het voergat boven de tros komt te zitten. De bijen hebben voldoende condenswater in de kast om het voer goed op te nemen. Voorwaarde voor deze plaatsing boven is wel dat de bijen ook bovenin de kast zitten. 

Zie je ze niet van boven - dit is vaak het geval bij het gebruik van twee broedkamers - dan moet je van onderaf voeren. Plaats het pak dan op de bodem met het gat naar boven onder de bijen. Door de bakken te kiepen, kun je de bijen zien zitten. 

Vloeibaar voeren is ten strengste af te raden. Of ze kunnen er niet bijkomen of ze verzuipen in het koude suikerwater. 

Geef echt uitsluitend aanvullend voer wanneer er nood heerst, met bovengenoemde maatregelen tijdens het inwinteren zou noodvoedering eigenlijk niet nodig moeten zijn. Prikkelvoeren of drijfvoeren (kleine hoeveelheden voeren om de moer te stimuleren) heeft totaal geen zin, de afwezigheid van vers stuifmeel leidt tot  een onnatuurlijke vergroting van het broednest en een enorme verkorting van de levensduur van de jonge bijen. Zonde van de energie en de stress voor de bijen, dus niet doen. 

Vanmiddag 4 februari was er weer een zonnetje en kwamen de bijen naar buiten voor een reinigingsvlucht.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Margriet

    04-02-2021 om 15:02

    Ha , Ben ik zie heel veel ontlasting bij de kast en op de vliegplank Is het nosema? wat kan ik daaraan doen ? Groetjes Margriet

    Ha Margriet, de verschijningsvorm van de uitwerpselen op kast en vliegplank en eventueel binnen op de ramen kan verschillende oorzaken hebben, zoals Nosema of Amoebeziekte of Roer. Roer is donkerbruin en Amoebe is geel van kleur. Nosema is druppelvormig.
    Nosema en Amoebe zijn alleen microscopisch vast te stellen.
    Er worden verschillende oorzaken genoemd, maar echte oplossingen anders dan gezondheid verbeterende maatregelen (stuifmeel en geen verstoringen in de winter, stress) zijn er niet. Soms verdwijnt het in de loop van het voorjaar, soms gaat je volk zienderogen achteruit. Hopen op beterschap. Groet, Ben

  • Werry Jonker

    04-02-2021 om 15:10

    Hoi Ben,
    Tussen de toplatten en de de doorzichtige dekplank is 9mm ruimte. Daar past precies het verkrijgbare 10mm dikke suikerdeeg tussen. Het is wel suikerdeeg met een toevoeging, zoals proteïnen. Zijn die proteïnen nuttig? Of het baat niet, maar het schaadt ook niet.
    Groet Werry

    Werry, proteïnen zijn stuifmeelvervangers. Ik zou deze pas later geven, wanneer de bijen weer veel naar buiten kunnen. Proteïnen zetten aan tot broedaanleg, daarvoor kun je beter wachten. Groet, Ben

  • Henk P.

    04-02-2021 om 15:37

    Beste Ben,
    Voldoende wintervoer is de enige menselijke factor. Een dood volk ten gevolge van te weinig voer overkomt een goede imker maar 1 keer. Waarom niet spelen op zeker en voor de inwintering 20 kg suiker geven/adviseren? De gehele winter geen zorgen over de warmte-en voedselhuishoudig en bijen zijn gelukkig.
    In het voorjaar alle voerramen onderin plaatsen en de bijen zullen je belonen met een goede oogst.
    Een goed biienjaar toegewenst.
    Henk O.

    Ha Henk, inderdaad helemaal in lijn met mijn advies. Zie het blogbericht onder de blogcategorie online imkerpraktijk: https://www.bijenhouders.nl/blog/10-medio-augustus-het-inwinteren-begint . Groet, Ben

  • Jos Stroet

    04-02-2021 om 18:40

    Belangrijk is om je bijen op een natuurlijke manier gezond te houden dit kan op verschillende manieren een daarvan is sneeuwklokjes een vroege en taaie plant( bolletjes) waar bijen een lange tijd hun nectar vandaan kunnen halen nu planten kan nog maar wacht niet te lang.Heb nu nog Ghalantus nivales het gewone sneeuwklokje 100 st/€20,00 als je er "imker" bij vermeld krijg je t/M10 februari 10% extra bolletjes j _stroet@hotmail.com

  • Tomer

    04-02-2021 om 20:21

    Rond de middag scheen de zon en er waren enkele bijen die met wat geel stuifmeel thuiskwamen.
    Ik heb mijn dadant zesramers eens allemaal op de weegschaal gezet om de voervoorraad te schatten. Als ik het gewicht vergelijk met dat van een zelfde lege kast + lege uitgebouwde ramen, kom ik bij de meeste uit bij 6 tot 8 kg voorraad. Enkele zouden nog maar 5 kg hebben en een enkeling slechts 3 kg. Even de lichtste kasten opengemaakt en ik zag nog wel verzegeld voer, maar die laatste zal ik toch maar een pak suikerdeeg geven.
    Ze hadden na inwintering ongeveer 12 kg wintervoorraad.
    Voor het gewicht van de bijen en van het broed heb ik 1,5 en 1 kg afgetrokken. Zou dat gewicht van het broed ongeveer kloppen zo?

    Ha Tomer, 10.000 bijen wegen 1 kilo ongeveer. Broed is veel lastiger in te schatten. Uitsluitend poppen leggen gewicht in de schaal. 3 handgrote vlakken broed waarvan 1/3 gesloten is, zal ongeveer 1 pond wegen. Dus met 1,5 kilo zit je inderdaad goed! De 5/6-ramer volken hebben nu nog minimaal 5 kilo nodig denk ik. Groet, Ben

  • Nico

    05-02-2021 om 06:46

    Ik heb haken bevestigd aan beide zijden van de kast. Mbv een unster (ooit aangeschaft om koffers te wegen ivm beperkingen met een vliegreis) kan ik zo heel snel te weten komen hoeveel voer er nog is op een objectieve manier (want ik weet exact hoe zwaar een lege kast is - aan twee kanten even een stukje optillen en bij elkaar optellen). Als je veel ervaring hebt kan je dat wel goed inschatten - maar ik heb geen enkele ervaring. En ja - de mul zit nog op de voorste helft (met nagenoeg geen varroa - misschien twee per week). De hoeveelheid mul is wel aan het toenemen. Overigens heb ik al heel lang de kast niet geopend (laatste keer in december voor een behandeling met mierenzuur) - wel het deksel eraf maar ik heb een perspex plaatje dus ik kan alles redelijk goed volgen zonder veel onrust te veroorzaken.

  • Jacob van Welzen

    05-02-2021 om 08:40

    Hai Ben,
    Iets andere vraag: ik heb 3 kasten die erg vochtig zijn binnen. 2 met dubbele broedkamer , ik heb de varoa lades eruit gehaald. Kan dat kwaad met de strenge vorst ? En denkt u dat het helpt tegen het vocht? Op de sommige voerramen zat eind dec wat aanslag . Zijn die nog te redden ?
    Mvg

    Jacob

    Ha Jacob, een iets groengrijze aanslag op de (verzegelde) ramen is eigenlijk heel normaal. Het kan zeker geen kwaad. Schuifladen eruit halen kun je tot medio januari doen, het helpt wel tegen vocht. Maar ik zou ze er nu maar snel onder doen, harde oostenwind en min 10 is bepaald niet prettig voor het broednest. Groet, Ben

  • jan minkels

    05-02-2021 om 11:41

    beginnende imker,
    moet ik nog iets extra's doen voor de komende extreme koude ??

    Jan, schuifladen erin houden. Voor de rest niets. De bijen hebben dit vaker meegemaakt in de afgelopen 30 miljoen jaar.
    Groet, Ben

  • Jacob van Welzen

    05-02-2021 om 12:16

    Bedankt Ben voor de antwoorden super. Kan ik de ramen met dicht voer met aanslag gewoon gebruiken in het voorjaar ?

    Ja hoor, geen enkel probleem.
    Groet, Ben

  • Lippe

    05-02-2021 om 13:13

    Helder en sterk verhaal Ben, geen speld tussen te krijgen!

    Klein vraagje: Doe je nog wat aan extra isolatie bij je MP's en eventueel andere kleinere kastjes?
    Ik weet dat bijen uitstekend tegen kou kunnen, maar -10 heb ik volgens mij nog niet meegemaakt in mijn 5 jaar imkerschap. De tienramers maak ik me dan ook geen zorgen over, maar ik heb ook 5 kunststof simplexformaat zesramers strak tegen elkaar staan in mijn tuin bij huis beschut tegen de kou. Voerbakken staan er nog op ter isolatie. Ik kan ze in de schuur zetten een paar dagen, maar liever niet, want dan kan ik ook op goede wintergenen selecteren. Wat zou jij doen?

    Ha Lippe, ik laat alle MP's en 6-ramers gewoon buiten staan. Daar zitten voldoende bijen in om een volwaardige tros te vormen en voldoende warmte te genereren en vast te houden. Echter mijn ene apidea, die gisteren nog vloog, die zet ik in de onverwarmde garage voor een paar dagen.
    Daar zitten te weinig bijen in om zichzelf voldoende op te warmen bij min 10. Groet, Ben

  • Silvia Meijran

    05-02-2021 om 15:13

    Goedemiddag Ben,

    Eergisteren heb ik nagevoeld, ik kon de kast in september niet meer tillen en had dan ook een deel van de honing bovenop laten zitten ipv te slingeren. Bleek dat ik de kast nu met 2 vingers gemakkelijk kon optillen aan 1 kant. Mijn imkermaatje gaf aan bijvoeren. Dus heb ik gisteren de tijdelijk ingevroren en inmiddels weer ontdooide ramen in een honingkast bovenop de honingkast geplaatst.
    Echter waren de dames er niet van gediend en heeft mij 1 behoorlijk in de nek gestoken. Dat had uiteindelijk een Anafylactische shock als gevolg. Ik heb geluk gehad en de huisarts was net optijd. Gelukkig werd er in mijn opleiding goed aandacht aan veiligheid besteed (Deventer) en had ik de epen (die eigenlijk voor een allergische reactie voor wespen had) bij mij. Ik kan het gelukkig navertellen. Maar wil dat nog wel kwijt. Vreemd was dat ik vaker gestoken ben in het verleden zonder een reactie. Misch kun jij hier in je bloggs nog eens een keertje aandacht aan besteden. Want ik wist niet dat je een allergie kunt ontwikkelen tegen de bij. Ik heb het geluk dat ik een imkermaatje heb die mij wil helpen en ik zo mag en kan blijven imkeren (niet meer alleen). En de meisjes? ik hoop dat ze het voer gebruiken. Het was hun eigen honing en ik heb een aantal zegels losgekrapt zodat ze het misch eerder zouden vinden.

    Ha Silvia, nare ervaring, flink geschrokken zeker. Een allergische reactie ligt - ook al is het uitzonderlijk - altijd op de loer. Ook nadat je maanden of langer geimkerd hebt. Ja zelfs op hoge imkerleeftijd kan het zelfs ook nog ontstaan. Groet, Ben

  • Anneke van Pelt

    06-02-2021 om 09:58

    Hallo Ben, misschien kun je een keer iets uitleggen en laten zien over de Y en omgekeerde Y die je in een raatcel ziet, en het belang daarvan.

    Ha Anneke, is hier te vinden in de blog categorie "behandelvrij imkeren": https://www.bijenhouders.nl/blog/housel-positioning Baat het niet, schaden zal het zeker niet.
    Groet, Ben

  • ivo

    06-02-2021 om 10:34

    Leuven centrum, 5 februari , 11°C. Drukte aan de bijenkast. Merkwaardig genoeg kwam ELKE bij terug met een fllinke lading stuifmeel.

    Ivo, de stadsverwarming staat altijd aan ;-). Dus altijd een paar graden warmer. Er zal wel winterheide bloeien of kerstroos. Mooi bericht! Hier in het buitengebied hebben de bijen vaak meerdere dagen goed vliegweer nodig om de hazelaars te ontdekken. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    06-02-2021 om 15:15

    Hoi Ben,
    Vorig jaar, eind juli heb ik een zwerm opgehaald en in een Segeberger 10 raams kast gehuisvest. Ook heb ik uit voorzorg een mierenzuur behandeling toegepast en daarvan viel de mijtenval heel erg mee. Eerst een ca 25 mijten en elke dag wat minder tot 0 mijten.
    Ik heb dir volk ingewinterd zonder oxaalzuur behandeling en pas nu (door werkzaamheden aan hun standplek) heb ik de kast gewogen en op mijtenval gecontroleerd. Voer zit er ruim voldoende in maar het aantal mijten wat ik vond was verontrustend, tientallen vond ik er.
    Het volk zelf is ter vergelijk van mijn Carnica volken groot te noemen, dit volk bezet zowat alle 10 de ramen en zien er vitaal uit.
    Moet en/of k an ik nu nog wat doen om deze mijtenbesmetting te verhelpen.
    Hartelijke groet uit Schagen, Ed

    Ed, wel nee. Die tientallen mijten zijn gevallen over een langere periode. Het zijn er geen honderden. Dus niets aan de hand. Het volk is sterk, dat is veel belangrijker. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht