Blog categorieën

18-12-2023

Onderzoek naar mierenzuur

Onderzoek naar mierenzuur

Mierenzuur is een veel gebruikt bestrijdingsmiddel tegen varroamijten. Het middel wordt toegepast voor de zomerbestrijding van de varroamijten, als tweede gang van het driegangenmenu. De Liebig dispenser in combinatie met Formivar 60 wordt vaak toegepast. Een ander product van dezelfde leverancier betreft Formic Pro. Dit product heeft dezelfde werking, maar is zonder de dispenser eenvoudiger toe te passen en in verschillende klein- en grootverpakkingen verkrijgbaar. 

De Universiteit Wageningen heeft de beide producten, die formeel toegelaten zijn in Nederland door het College ter beoordeling van Geneesmiddelen, onderzocht en daarover verscheen op 13 december jongstleden een publicatie. Onder deze link kunnen jullie de publicatie zelf lezen. Het is een interessant onderzoek en de bevindingen sluiten goed aan bij mijn eigen ervaringen en de geluiden die ik onder collega-imkers verneem. 

De belangrijkste conclusies wil ik graag met jullie delen. Beide middelen werken uiterst effectief (ruim 95% van de mijten worden gedood). Van mierenzuur is bekend dat deze als enige bestrijdingsmiddel ook werkt in het gesloten broed. Daarom kan een eenmalige behandeling toereikend zijn. 

Uit het onderzoek kwamen ook nadelen naar voren. Deze zijn:

  1. in de behandelde volken kwamen 50% (de helft!!) van alle koninginnen om het leven, terwijl in de onbehandelde controle volken 20% van de moeren verloren ging. Opmerking: dit laatste vind ik nog veel, alhoewel stille wissels wel vaker voorkomen in deze periode, maar dan spreek je over vervanging en niet over sterfte. 
  2. in de onderzoeksperiode ging de hoeveelheid broed in de onbehandelde controlevolken terug met twee ramen broed. Echter in de behandelde volken ging de hoeveelheid broed met 3,56 ramen achteruit. Opmerking: Een raam dat 50% broedcellen bevat, levert ongeveer 2.500 jonge bijen op. Een extra achteruitgang ten gevolge van het mierenzuur kost dus 1,56 x 2.500 bijen = 3.900 bijen. 

Verdere opmerkingen mijnerzijds ten aanzien van het onderzoek:

  1. de volken zaten bij aanvang van het onderzoek zonder of bijna zonder reservevoer. Het is altijd raadzaam om bij het afnemen van de honingkamers voorafgaande aan de varroabehandeling alle volken 4 of 5 liter invertsuiker te voeren; In dit geval is er tijdens het onderzoek gevoerd. Het tegelijk voeren van suikerwater in combinatie met de toepassing van mierenzuur leidt tot slechte opname van het voer;
  2. de dertig volken, die in drie groepen van tien gebruikt zijn in dit onderzoek, hadden bij het begin van het onderzoek last van een ernstige mijtbesmetting en hadden zichtbaar last van het DWV-virus. Mogelijk waren de volken in een slechte conditie en hadden weinig weerstand;
  3. de temperatuur was gemiddeld bijna 20 graden, echter met uitschieters van boven de 25 graden. De leverancier waarschuwt voor de gevolgen van temperaturen boven de 29,5 graden gedurende de eerste drie dagen. Dit leidt tot schade aan broed en koninginnen. 
  4. tijdens het onderzoek zijn volken uit de proef genomen vanwege het feit dat er volken dood gingen of last hadden van "breeding drones". Zijn deze volken al tijdens het onderzoek gestorven door honger of door een extreme mijtendruk/DWV? 
  5. vanwege het mierenzuur zijn er ook volken die extreme baardvorming lieten zien en zelfs de kast volledig hebben verlaten met achterlating van het broed (absonding); 

Mijn eigen ervaringen waren gelukkig niet zo negatief als tijdens dit onderzoek. Vooral het verlies van 50% van de koninginnen in de behandelde volken is zeer hoog, vooral ongelukkig op zo'n laat moment in het jaar. Gelukkig lagen mijn koninginnenverliezen veel lager. Echter het verlies van veel broed, met name het open broed gaat dood, was voor mij de laatste druppel, waarop ik besloot over te stappen op Hive Clean en later VarroMed. Af en toe wisselde ik dit af met ApiLifeVar. Met VarroMed heb ik nooit koninginnen- of broedverlies waargenomen. Dit middel werkt echter niet in het broed en dient derhalve twee tot drie keren toegepast te worden in een blokbehandeling voor een voldoende resultaat. Vele jaren heb ik dit middel zonder winterverliezen toegepast.

Bestrijd vooral tijdig, dat wil zeggen probeer eind juli met de zomerbestrijding te beginnen. De strijd richt zich op de mijten onder de laatste generatie zomerbijen, die de komende generatie winterbijen moet gaan voeren en verzorgen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • JP Slootmans

    18-12-2023 om 14:48

    Persoonlijk zweer ik bij het sublimeren van oxaalzuur, ± drie weken na het opsluiten van de koningin (Scalvini). De koningin kan na 16 dagen al bevrijd worden. Op de dagen 22, 23 en 24 is er geen gesloten broed meer (koppen van evt. darrenbroed). Het verlies van koninginnen is ook de reden waarom ik met mierenzuur gestopt ben.

    Ha JP, op jouw manier kun je in de zomer sublimeren en de winterbehandeling achterwege laten. Dat scheelt werk en ingrepen. In Italië met zijn zachte winters en altijd broed wordt deze methode veel toegepast. Persoonlijk vind ik het opsluiten van de moer te onnatuurlijk en probeer ik het mijtenprobleem te mitigeren via kleine cellen, VSH en eenbaksimkeren. Maar jouw methode is inderdaad zeer effectief. Groet, Ben

  • Marianne

    18-12-2023 om 16:49

    Beste Bram,
    Hoeveel % van al jou volken behandel je nog en hoe vaak.
    Ik heb van mijn 9 volken, na drie weken tellen van de mijtenval, dit jaar 4 volken met oxaalzuur behandeld. Ik blijf de mijtenval in de gaten houden en ben zeer benieuwd naar de resultaten. Evt volken met hoge mijtenval wil ik komend jaar een nieuwe koningin uit een sterk volk geven. De middenwanden heb ik afgelopen jaar voor een groot deel op 5,1 gezet en heb ik de zomer 1x met mierenzuur behandeld.

    Ha Marianne, ik heet Ben (al een tijdje ;-) en ik behandel sinds 2019 geen enkel volk. In 2016 ben ik deels gestopt met behandelen. Groet, Ben

  • Henk Postma

    18-12-2023 om 16:51

    hallo Ben,in je vorige blog gaf je aan dat het te warmzou worden voor oxaalzuur druppelen. Buienradar geeft nu aan dat het na de Kerst een paar dagen overdag 5 en 's nachts 2 graden gaat worden. Dat zijn de goede temperaturen daarvoor toch? Of denk je dat er al broed zal zijn?

    Groet,
    Henk

    Dag Henk, prima condities om te oxalen. Direct na de kerst is er nog geen gesloten broed, waarschijnlijk wel open broed. Maar daar zit voorlopig geen mijt in, dus gewoon druppelen. Groet, Ben

  • Ghislain De Roeck

    18-12-2023 om 17:41

    Ik vrees dat mierenzuur weinig mijten dood in het gesloten broed, Ben. Ik ken daar alleszins geen betrouwbare studies over en zou dat gegeven nooit meenemen in mijn bestrijdingsplan.
    Wat de zomerbestrijding betreft, dit is de mening van de verleden week overleden Kim Flotum van Bee Culture: "Zorg goed voor de bijen, die zorgen voor de bijen, die je winterbijen verzorgen".
    Prettige eindejaarsdagen!

    ‘Zorg goed voor de bijen, die zorgen voor de bijen, die je winterbijen verzorgen’

    Dag Ghislain, dank! Voor jou ook prettige feestdagen. Ik laat het de bijen ook zelf oplossen. Groet, Ben

  • JanA

    18-12-2023 om 18:51

    Hallo Ben: ik lees niets over de sterkte van het mierenzuur zelf verdun ik van 85 naar 65 procent voor de combi bakken via sponsdoek op de schuiflade om de 4 a 5 dagen en dan 6 tot 8 keer in totaal ,de miniplus kastjes ook met 60 procent via de bovenkant met sponsdoek met een extra bak er op waar lege ramen in zitten dan is het zuur ver genoeg van het broed af, doe dit al een aantal jaren en bevalt prima, zonder verlies van koninginnen ,na het oxalen (druppelen) zie ik wel vaak veel dode bijen op de vliegplank, zwakke volken behandel ik niet meer met oxaal.
    Groet Jan

    Ha Jan, het product in dit onderzoek heet Formivar 60. Dit staat voor 60% sterkte. Er bestaat ook Formivar 85. Als ik jou was, zou ik dus de Formivar 60 kopen in de toekomst. Dat voorkomt ongelukjes bij het verdunnen. Groet, Ben

  • Anneke van Pelt

    18-12-2023 om 23:08

    Hallo Ben, wat zijn 'breeding drones'.. ?
    Prettige feestdagen!

    Ha Anneke, nog even nagedacht. Ik denk dat er volken met darrenbroedige moeren of eileggende werksters mee bedoeld wordt. Prettige feestdagen! Groet, Ben

  • Jan Spronk

    19-12-2023 om 17:39

    Dag Ben
    Ik gebruik bij het 3 gangen menu al 2 jaar VarroMed. Vorige winter had ik nauwelijks sterfte en het aantal mijten op de plank was de afgelopen weken nihil. Wat vind jij van het gebruik van VarroMed?

    Dag Jan, ik vind het een goed middel, mits tijdig toegepast, werkt het effectief. Daarnaast is het gebruiksvriendelijk voor bijen en imker. Tevens kan het bij iedere temperatuur toegepast worden. Een nadeel is de grote verpakking van 555 ml. De oplossing is wellicht om samen te werken met andere imkers. Groet, Ben
    ps ik heb het vele jaren naar tevredenheid gebruikt, zowel in juli als in december.

  • anneke van pelt

    20-12-2023 om 10:43

    hi ben, inderdaad darrenbroedige moeren en geen broedende darren ha ha!!

  • Yves Meert

    12-10-2024 om 16:04

    dag iedereen,
    Ik ben beginnende bijenhouder en heb de eerste keer na de zomeroogst Formic Pro gebruikt.
    Ik heb 1 ding over het hoofd gezien en heb de honingkamer teruggezet met nieuwe raten en nog 2 niet gesloten raten met honing.
    Nu ben ik wat laat met het bijvoederen van de bijen en zag vandaag dat de honingkamer vol zat met honing.
    Gelet ik eind augustus de FormicPro legde is mijn vraag of de honing nog bruikbaar is voor de mens of gebruik ik hem beter als voeding

    alvast bedankt,
    Yves

    Dag Yves, honing gecontamineerd met mierenzuur mag je nooit meer als zuivere honing verhandelen of consumeren. Dus uitsluitend gebruiken als wintervoer voor de bijen. Groet, Ben
    ps in de toekomst te consumeren honing wegnemen voor de zomerbestrijding. Deze moet trouwens al in juli begonnen worden

  • Yves Meert

    13-10-2024 om 09:07

    Dag Ben,

    Bedankt voor uw antwoord.
    Ik sla het op als wintervoer.

    grtjs
    Yves

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht