11-10-2020

Op en in de kasten verandert er van alles

Op de foto klikken voor de volledige foto.

Deze prachtige doodshoofdvlinder (het doodshoofd is duidelijk te herkennen op de foto) kan een geur aannemen, die door de bijen niet als vreemd wordt aangemerkt. Zo kan deze enorm grote pijlstaartvlinder ongemerkt van de honing snoepen. Ze heeft vliegend een spanwijdte van bijna 14 cm. Collega-hulpimker Servaas (zijn vrouw heeft bijen) trof deze vlinder aan in een ton in de bijenstal in Ouddorp. Meer info over deze vlindersoort vind je hier

Met de kouder wordende nachten - met temperaturen rond de 5 of 6 graden - trekken de bijen zich in de nacht weer terug op de wintertros (zie 2 foto's hieronder). Die trosvorming is nu nog van tijdelijke aard en verdwijnt weer in de loop van de ochtend wanneer de temperatuur stijgt. Het broednest is in veel volken al verdwenen of het beperkt zich tot een paar vlakken gesloten broed. Op de ene foto met 3 kasten (van imkercollega Jorgen) met de temperatuursensor op de bovenkant van de broedkamerramen zie je dat in de tweede helft van augustus de temperatuur al gaat dalen vanwege het krimpende broednest. De andere foto betreft een enkele kast van mijzelf, waarbij de sensor midden in het broednest zit. Hier gaat de daling langzamer.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Arnold Pera

    11-10-2020 om 16:36

    Enkele jaren geleden kwamen we in een bijenkast een doodshoofdvlinder tegen. De bijen hadden de vlinder helemaal bedekt met propolis. Mummificeren?

    Arnold, jazeker! Groet, Ben

  • Jantje

    11-10-2020 om 20:49

    Ben,
    Tot hoelang kan men kijken in de kast? Er ligt plexiglas op de kast;
    mvg
    Jantje

    Zolang je het plexiglas dicht houdt, kun je dagelijks even kijken. Niet te lang, want dan koelt het af. En belangrijk: isolatiepiepschuim in de binnenkant van je dak! Groet, Ben

  • Theo Koelman

    11-10-2020 om 22:22

    Is het de geur die de vlinder afgeeft of het geluid dat de vlinder maakt waardoor de bijen de vlinder ongemoeid laten?

    Theo, er wordt over beiden gesproken, echter er is geen wetenschappelijk bewijs voor. Groet, Ben

  • Ange

    12-10-2020 om 07:15

    Hi Ben,
    Als nieuwe imker ga ik mij eerste winter in. Ik heb een imker leraar en een imker coach, allebei met een andere mening over de schuif / varoaladen inaten of weg halen in de winter. Ben benieuwd naar your mening en ervaring.

    Ha Ange, over dit onderwerp zijn de meningen verdeeld en iedereen heeft vanuit zijn standpunt gelijk.
    Voordelen uithalen schuiflade:
    - bij zwakkere volken geen last van schimmelvorming kantramen (zwakkere volken zou je eigenlijk niet moeten inwinteren of moeten voorzien van sluitblokken)
    - de moer stopt sneller met eitjes leggen vanwege de kou van onderen

    Nadelen: - het nog aanwezige broed zal vooral aan de randen sneller afkoelen waardoor de mijtenreproductie hoger is;
    - het voergebruik in de winter is hoger vanwege de extra afkoeling
    - zonder schuifla kun je de mijtenval niet controleren;
    - bijen gebruiken het condenswater op de wanden van de kast;

    Op de lange termijn zullen de bijen de gaasbodem proberen dicht te kitten, dat doen ze niet voor niets. Volgens mij zouden de bijen gezien dat dichtkitten niet zelf kiezen voor een open bodem.

    Groet, Ben


  • Folkert

    12-10-2020 om 10:57

    Hoi ben.
    Dit jaar een goed jaar gehad. Dank voor de tips. 5 volken ingewinterd en tegen varoamijt bestreden met thymovar. Alles ging goed totdat een volk minder werd en niets van overbleef. Waarschijnlijk leeggeroofd. Nooit eerder gehad dus niet direct herkent. Alle vlieggaten verkleint ter grote van een bij. Een volgend volk ook al heel klein geworden en in een 6 raker elders geplaatst. Die gaat het niet redden. Nog 3 volken over. Vandaag een kast open gehaald omdat er al een aantal dagen geen vliegbeweging meer is en de wespen in en uit vliegen. Deze kast ook totaal leeg, nog wel voldoende wintervoorraad aanwezig, op een dode bij na “ de koningin” Deze mee naar binnen genomen om even te laten zien. En daar komt ze weer tot leven (dit jaar gekochte bukfast koningin)

    Ik snap er niets van. Roverij door de wespen,? (voor het eerst ook op 2 bakken ingewinterd ipv 1. Minder verdediging blijde poort dus wellicht ook van invloed)
    Nog steeds roverij van bijen. Was een groot en sterk volk. Anders?

    Wat is jouw kijk hierop?

    Groet

    Ha Foldert, trieste zaak. Jammer dat je overgestapt bent op 2 bakken. De volken moeten wel heel groot zijn of beneden in de onderste BK zitten om de vliegopening te kunnen verdedigen. Ik zie bij mij de wespen 's morgens vroeg al de kasten proberen binnen te dringen, maar ze komen er heel snel weer uit en blijven bij mijn volken "bot" vangen.
    Maar vinden ze een volk met onvoldoende verdediging dan wordt dat hun slachtoffer.
    Mogelijk zijn sommige van je volken aan de zwakke kant, dat kan ik niet beoordelen.
    Maar de combinatie van zeer veel wespen dit jaar en jouw dubbele broedkamers is blijkbaar een onhandige combinatie.
    Ik weet niet of de onderbakken leeg zijn of deels bijen bevatten. Meestal zijn ze deels nog gevuld met bijen en kun je ze dus nu niet meer wegnemen. Groet, Ben

  • Janske

    12-10-2020 om 13:31

    Goedendag Ben, Bij verschillende sterke bijenvolken op 1 bak,vliegen de wespen in en uit, waardoor de volken niet genoeg voer hebben voor de winter, ondanks het vele voeren, ik zorg dat ik niet knoei, dat ik voer als het koud is in de avonden als er geen wespen vliegen. Vervolgens heb ik deze volken toch verplaatst, nu zag ik tot mijn schrik dat de overige volken belaagd werden door wespen, vlogen nu hier in en uit, ik kan niet alle volken weg brengen, wat kan ik hieraan doen, ik heb overal wespenvangers maar dit helpt niet. Nog een vraag kan ik nu nog voeren. In 15 jaar goed imkeren heb ik dit nog niet meegemaakt.

    Ha Janske, wat en ramp die wespen en dan te weten dat de wespen geen wintervoorraden aanleggen en de winter toch niet overleven. Alhoewel er uitzonderingen zijn gedocumenteerd. Heb je de vliegopeningen al verkleind tot de doorgang van 1 bij? Dat helpt meestal voldoende.

    Mocht dat niet helpen dan moet je maar een "avondklok" instellen. Je kunt wanneer de volken in je achtertuin staan, de vliegopeningen in de namiddag sluiten en die pas later op de ochtend open zetten. Bij koudere avonden/nachten clusteren de bijen samen en laten de verdediging van de vliegopening achterwege. Dus alleen een paar uur in de middag bij de hoogste dagtemperaturen open zetten. Dat haalt de wespen uit hun ritme en geeft de bijen een betere kans om zich overdag te verdedigen.

    Je kunt nog wel bijvoeren, mochten ze niets meer opnemen, dan moet je maar stoppen en hopen dat ze voldoende hebben opgeslagen. Groet en succes, Ben

  • Henk

    12-10-2020 om 13:36

    Hoi Ben, even een andere vraag:: wat gebeurt er met bijen als ze in kassen staan voor bestuivings doeleinden . Temp is daar ook in de winter hoog genoeg om ze te laten vliegen en voedsel te vinden.. Komen er dan geen “ winterbijen” en gaat de koningin gewoon door met leggen!!
    Vr gr Henk

    Henk, bestuivingsimkers laten hun (kleine) volken nooit langer dan 4 tot 5 weken in een kas staan, daarna mogen ze in de bijenstal weer bijkomen of ze worden verenigd met andere volken. Het bestuivingsseizoen loopt van februari tot november. In de echte wintermaanden kost het bijstoken te veel en zullen er nauwelijks bijen ingezet worden. Groet, Ben

  • Hinke

    12-10-2020 om 18:34

    Dag Ben,
    Eind augustus ben ik gestart met de varroabestrijding met Varromed. Het was toen nog vrij warm, rond de 28 gr. De 3e behandeling heb ik op 1 sept gedaan. Daarna ben ik ze gaan voeren. Tot aan vandaag vallen er per dag veel mijten. Gemiddeld 30 a 40 stuks. Dit had ik vorig jaar niet. Kan ik u nog wat doen? Of wachten tot de winter en met oxaalzuur behandelen?

    Dag Hinke, volgend jaar zeker proberen om een maand vroeger te bestrijden. Eind juli is het beste moment om een te hoge mijtenbesmetting in het broed te voorkomen. De mijten in het broed verdwijnen niet en die zie je nu nog vallen. Ik zou gewoon wachten tot eind november en dan bij koud licht vriezend weer de oxaalbehandeling uitvoeren. Groet, Ben

  • Folkert

    12-10-2020 om 18:59

    Hoi ben,

    De volken waren best op sterkte. Zeker de laatste. Zat nog gesloten broed en eitjes in. In hele korte tijd is de boel verlaten. Maar goed. Volgend jaar weer overwinteren op een bak. Alleen met een kleine stand de winter in.
    Groet

    Hoi Folkert, speelt misschien een hoge mijtenbesmetting een rol? Heb je iets kunnen zien aan de mijtenval of viel die mee? Mijten kunnen een volk ook verzwakken waardoor wespen makkelijker binnen dringen. Maar de eenvoudigste oplossing is inderdaad compacter en vroeg inwinteren zodat ze de opening goed kunnen verdedigen. Groet, Ben

  • Margeo

    12-10-2020 om 21:08

    Hoi Ben
    Ik heb ook het probleem met de wespen op 1 volk , de wespen hebben die leeg geroofd
    kan ik nog bij voederen of is dit volk verloren.
    Mvg Margeo

    Ha Margeo, mits het volk nog voldoende sterk is, kun je nog wel bijvoeren. Ze nemen het langzamer op vanwege de kou. Misschien ook de vliegopening alleen in de loop van de ochtend en middag openen en daarna sluiten vanwege de wespen. Groet, Ben

  • Adri van der Marel

    13-10-2020 om 10:24

    Ooit één jaar Buckfast bijen gehad, 3 volken en uiterst vriendelijk. Vooral voor wespen.
    Op een dag zag ik door het glas, dat er bji het deksel zich heel veel wespen verdrongen om daar naar buiten te gaan. Die vrijheid heb ik ze gegeven.
    De winter daaropvolgend hebben die volken niet overleefd. Vermoedelijk toch te vriendelijk en te weinig weerstand door weinig propolisvorming.

    Adri, niet iedere (Buckfast)bij of lijn is goed genoeg. Het zijn inderdaad meestal de iets zwakkere volken, die ten prooi vallen aan wespen. Groet, Ben

  • henk rotteveel

    13-10-2020 om 12:37

    mij is ter ore gekomen dat de chemiereuzen de sterfte tolerantie van 7% naar 20% willen regelen
    in brussel. De actievoerders zijn bang dat Carola zal toegeven.Vandaar een handtekenactie
    Als je dat formulier niet hebt ontvangen,stuur me dan je email.
    Vr. Gr. Henk Rotteveel

  • Minke

    14-10-2020 om 10:00

    Even verder over de wespen wat nu ook bij mij een punt is. Ik blijk 4 wespennesten rond de bijenstal te hebben (zijn nl natuurinclusief aan het land beheren. Wat ik vooral wilde laten weten is dat ik nu 5 van de 10 volken heb moeten opruimen, omdat dit jaar een heel slecht nieuwe moeren jaar is geweest. Ik snap niet waarom ik opeens zoveel darrenbroedige volken heb gekregen en ik hoor dat van een aantal andere mij bekende imkers ook. Van zulke volkjes weten wespen natuurlijk wel de ingang te vinden hoe je het vlieggat ook verkleind.

    Ha Minke, juiste constatering. Volken die moer- of andere problemen hebben, functioneren niet goed en laten o.a. hun verdediging versloffen. Dat geeft wespen kansen op leeg roven, maar ook andere bijenvolken kunnen gaan roven.
    Ik weet het niet zeker (ik ben geen wespenspecialist), maar wespen zijn eerder uit op poppen en larven (soms zie je ze met iets wits uit een kast vliegen) en andere bijen op de voervoorraad. Deze roverij zie je ook in de zomer bij apidea's zonder moer.
    PS je 2 reacties samen gevoegd ;-).
    Groet, Ben

  • ivo (B)

    15-10-2020 om 13:40

    goedemiddag,
    Moeten we ons in de lage landen zorgen maken over rhodondendrons? (zie rapportages in de Volkskrant en de Standaard). In elk dorp is er wel een (kasteel)tuin met een haag van rhodondendrons.

    beste groeten.
    Ivo

    Dag Ivo, dat hoeft niet, want hier vliegen de honingbijen niet op de Rhodo's. Ze geven hier nauwelijks nectar of stuifmeel. Hommels willen nog wel eens foerageren op Rhodo's. Groet, Ben

  • Lippe

    16-10-2020 om 14:24

    Naar aanleiding van wat verontrustende berichten over wespen heb ik mij volken ook bekeken. Bekeken in de zin van het optillen van de kast aan de achterkant om te voelen wat het gewicht is. Duidelijk dat er ondanks dat ze op gewicht waren nu een heel stuk lichter aanvoelen. Geen idee of het de wespen zijn, want heb de bijen niet bij huis staan. Wel zijn de volken zeer sterk, staan op 2 bakken en de gehele vliegopening staat nog open. Ik ben voornemens met de aankomende zachte dagen alsnog een liter of 5 bij te voeren en overal de vliegopeningen te verkleinen.
    Ook kan ik de ervaringen van Minke onderschrijven vwb de q-teelt.

    Wat ik me nog afvroeg, is er een specifieke tijd op de dag dat de wespen hun kans grijpen? Gisteren van 11:00 tot 14:00 rond de bijenstal aan het werk geweest, maar geen roverij gezien. Slechts een enkele wesp gezien.

    Ha Lippe, mocht je last hebben van rovende wespen dan vliegen ze echt van de vroege ochtend tot de schemering. Ik zie zelf dat de wespen al vroeger vliegen dan de bijen.
    Ik heb gisteren ook nog 2 zeer sterke volken bijgevoerd (daar zijn geen wespen actief). De sterkte komt voort uit een groot broednest in augustus/september en dat kost zeker in die maanden nog veel voer. Ze spreken in oktober hun wintervoorraad al aan, dat is vrij normaal. Groet, Ben

  • Lippe

    17-10-2020 om 09:17

    Dank Ben, je stelt me gerust. Ik vermoed dan ook de sterkte van het broednest. Ben de suiker alweer aan het roeren.

    Lippe, bij sterke broedontwikkeling in oktober kan er zo maar 2 tot 3 kilo doorheen gaan. Zo'n beetje hetzelfde als in maart. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    19-10-2020 om 11:32

    Hallo Ben,
    Mag ik zo vrij zijn om buiten het thema van deze blog om wat vragen te stellen?
    Ik heb een sterk volk wat nu in rust is dat ik van het voorjaar in een TBH wil overzetten.
    Ik las in jouw boek wanneer ik dat het beste kan doen en ook hoe het moet met de ramen op maat maken en aan de latten van de TBH vastmaken. Maar moet ik voor elk bouwraampje dat ik van bijen ontdaan heb een lege in de oude spaarkast plaatsen? En als ik aan de ramen met het broednest toe ben hoelang heb je dan de tijd om deze in de TBH te plaatsen zonder dat het teveel afkoelt?
    Er komt natuurlijk een moment dat ook de bijen overgezet moeten worden inclusief de koningin, schud ik die van de ramen uit de spaarkast af?
    Ben benieuwd hoe ik dit aanpak maar op voorhand heb ik er erg veel zin in.
    Vriendelijke groet, Ed

    Ha Ed, ik wil je eerst nog op een alternatief voor de TBH attenderen. Mocht je nog geen TBH hebben dan zou je de bouw of aanschaf van een TOPKAST kunnen overwegen. Die kun je ook in de blogberichten vinden. In die kast (zelfde lengte ongeveer als een TBH) kun je zo de raampjes overhangen. Ook kun je daarin werken met natuurbouw.

    Mocht je toch een TBH willen gebruiken, dan moet je het overplaatsen van je volk bij mooi warm voorjaarsweer doen. Je kunt de moer tijdelijk in een kluisje doen en de bijen van de ramen afslaan in een emmer (kluisje aan een draadje in de emmer met bijen hangen) en daarna de ramen bijknippen en aan de toplatten vastbinden.
    Daarna de ramen met broed tegen elkaar aanhangen in de TBH met voerramen aan de buitenkant er tegenaan. Vervolgens moer met kluisje en suikerdeeg (clipje wegbreken) tussen het broed hangen en de bijen uit de emmer in de TBH gieten/stoten. Daarna de oude spaarkast volledig verwijderen. Denk eraan dat de TBH of topkast wel op dezelfde plaats moet komen te staan als de oude spaarkast. Er zijn ook varianten voor later in het voorjaar te bedenken met een vlieger, maar deze manier van overzetten kun je in april doen. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    19-10-2020 om 12:56

    Hoi Ben,
    Hopsakee, daar kan ik wat mee. Ik heb samen met mijn schoonzoon een TBH gekocht en die staat al op de goede plek vlak naast de spaarkast met het volk wat daar in mag. Nu geduldig afwachten op het voorjaar.
    Bedank voor deze heldere uiteenzetting.
    Hartelijke groet, Ed

  • Joost

    20-10-2020 om 20:33

    Dag Ben,
    Vanmiddag een prachtige red ceder Topkast gekocht in het Bijenhuis alleen zonder bodem. Deze moet ik zelf maken, kan ik gewoon de hoogte van een spaarkastbodem aanhouden of zou je meer ruimte over houden, net als jouw prototype.

    Ha Joost, ik zou tussen de vier en zeven centimeter aanhouden. Het geeft wel kans op darrenbroed aan de onderkant van de ramen, maar dat houdt de mijten in het voorjaar en zomer uit het werksterbroed. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.