27-10-2020

Open of gesloten bodems?

Het antwoord op de vraag: "open of gesloten bodems" houdt menig imker bezig. Er zijn imkers, die denken dat bijenvolken eerder in de herfst uit het broed gaan wanneer de optrekkende nachtkou het binnenklimaat van een bijenkast zonder schuifla kan bereiken. Persoonlijk denk ik dat ik er andere factoren een rol spelen bij het uit het broed gaan van volken, zoals ras, daglicht en gebrek aan vers stuifmeel en nectar. 

Andere imkers laten de schuifla er altijd in (ik ook meestal) en geven er de voorkeur aan om o.a. de mijtenval te kunnen monitoren. De vraag is "hoe denken de bijen eigenlijk over een bodem van gaas ". 

Tijdens het controleren van de mijtenval kwam ik een volk tegen met een kleine halve cirkel aan gevallen mul en mijten (zie foto), blijkbaar was er iets mis met de bodem. Lag er nog een leeg pak apifonda op de gaasbodem? 

Er bleek iets anders aan de hand te zijn. De bijen hadden de alu-bodemplaat, die voorzien was van kleine gaatjes, bijna volledig dicht gekit in de afgelopen jaren. Alleen een twee vierkante decimeters groot stuk vlak bij de vliegopening was open gehouden als ventilatie-opening. Zeker 90% van het totale oppervlakte was dichtgekit. Dit lijkt me een passend antwoord van mijn bijen op de vraag of bijen een voorkeur hebben voor een volledige open bodem met gaas. Mijn bijen zeggen daar blijkbaar nee tegen. Zelfs met de schuifla erin kitten ze de gaatjes dicht. 

Wellicht willen ze in de zomer wel een iets vergrote vlieg- en ventilatie-opening, vroeger haalde ik in mei de losse vliegopeningblokjes uit mijn kasten, misschien moet ik dat weer gaan doen, maar wel met een dichte bodem. 

De belangrijkste reden voor de open bodem is het voorkomen van beschimmelde kantramen. Meestal gebeurt dat uitsluitend bij zwakke of matig sterke volken die een beperkt aantal ramen bezetten. In zo'n geval kun je beter voor het invoeren twee sluitramen aan de zijkanten van de kast plaatsen om het beschimmelen van de kantramen voorkomen. Voordeel hiervan is tevens dat het wintervoer compact rond het broednest wordt opgeslagen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Bert en Gerda Burgers

    27-10-2020 om 11:32

    Ben,
    Bedankt weer voor een interressante stukje. Mooi dat je het zo gezien hebt en het ons laat weten. Ook de oplossing van de kantramen is heel slim.

  • Reynaers Albert

    27-10-2020 om 14:20

    Beste Ben,
    Omdat uw bodem geen echte gaasbodem is, die in de bijenteelt gebruikt wordt, heb ik het vermoeden dat de bijen dat inderdaad dicht gekit hebben. Zou het kunnen dat de gaatjes te klein zijn?
    Mijn bodems worden alleszins niet dicht gekit.
    Mvg,
    Albert

    Beste Albert, het ras zou ook nog een rol kunnen spelen. Toch zie ik bij de gewone gaasbodems toch ook vaak propolisering vanaf de zijkanten. Echter door de grootte van de gaatjes duurt dat vele jaren voordat ze die klus kunnen klaren. Groet, Ben

  • Johan Boyen

    27-10-2020 om 19:47

    Dag Ben, ik heb een tussenoplossing bedacht voor open of gesloten bodems... Vóór dat er met oxaal wordt behandeld in december laat ik "altijd" de bodems open. Het volk voelt de koude, de koningin stopt dan meestal met leggen en we kunnen de oxaalkuur uitvoeren. Om de oxaalkuur te kunnen doen slagen hebben we stevige koude nodig en dan is volgens mij een open bodem broodnodig, zeker in deze opwarmingsperiode vd aarde. Zodra de oxaalkuur is uitgevoerd hou ik de temperaturen in de gaten en steek ik mijn schuiven in als het écht koud wordt. En dan bedoel ik vanaf -10 graden. De bijen kunnen volgens mij zéér goed de koude opvangen en ik heb meestal (gelukkig) grote volken die uit de winter komen. Ik heb wel altijd een grote witte plastieken plaat onder mijn bijenkasten liggen (luier) waar ik de stand van zaken van het bijenvolk in de winter kan monitoren en dat werkt voor mij althans perfect. Groeten en bedankt voor de altijd weer de zó leerrijke blogs te mogen lezen. Johan

    Johan, ik zou je willen adviseren de schuifladen erin te steken zodra je verwacht dat er weer broed in de volken komt. Dit jaar kan ik dit voor het eerst objectief vaststellen aan de hand van mijn twee broedsensoren. Maar ik verwacht dat dit eind december/begin januari zal zijn. Ik ben het met je eens dat de bijen door extra wintervoer te benutten de temperatuur goed zelf kunnen regelen, maar een dichte bodem (zoals ook in de natuur) helpt ze wel en voorkomt dus stress. Groet, Ben

  • Paul van Doremalen

    27-10-2020 om 22:51

    Het dichten van de gaatjes kan ook te maken hebben met de bijenruimte. Alles kleiner dan de bijenruimte wordt dicht gekit. Ik ben ooit vergeten, tot mijn grote schrik, de schuiflade onder een volk terug te doen. Bij de uitwintering was dat mijn sterkste volk. Sindsdien laat ik volken gerust van onderen open. Het "klimaat" van een volk speelt zich in de winter af in de tros en niet in de kast. Geen betere isolatie dan droge lucht. Voldoende ventilatie zorgt dat het niet te vochtig wordt. Het volk produceert in de winter door de verbranding van suiker een grote hoeveelheid water.

    Paul, eens. De reden dat bijen kleine scheurtjes of openingen dicht kitten heeft wel een reden, zoals alles in de natuur een reden heeft. Bijen beschermen zich tegen tocht en indringers. Vandaar dat ze kieren, scheuren en gaatjes dichtkitten. Volken kunnen prima uitwinteren met open bodems, maar dat wil nog niet zeggen dat dit geen extra wintervoer vergt. In de Duitse imkerbladen (60.000 leden) en de Duitse bijeninstituten adviseert men vooral de bodems goed te sluiten zodra er broed in de volken komt.

    In november en december is de verbranding nog zeer gering, de voedselopname komt pas goed op gang wanneer het broednest in februari begint te groeien. In februari gebruiken de bijen het condensvocht van de kastwanden om hun voedselvoorraden aan te spreken, dit is hun natuurlijke waterbron. Het is dan vaak te koud om uit te vliegen.

    De bijen zijn vooral in rust in de herfst, die loopt tot 21 december. Vanaf de winterzonnewende komt het volk weer heel langzaam in de opbouwfase. Groet, Ben

  • Alwin

    28-10-2020 om 01:26

    Hoi Ben,

    Zou het te maken kunnen hebben met tocht/trek. Bij kasten die bijvoorbeeld op balken staan en ook nog tiental centimeters van de grond en waar de wind rechstreeks op kan waaien vormt toch een(minimale) vorm van trek vanonder.

    Hoi Alwin, inderdaad, tocht is funest voor bijen. Wanneer de kasten in een driezijdig dichte bijenstal staan, hebben ze daar geen last van en kan een open bodem met daaronder planken een drogend effect hebben. Groet, Ben

  • Louis

    28-10-2020 om 07:54

    bij mij zit de schuiflade er altijd in met een luier er op .. ze zit wel 3 cm onder de verluchtingsdraad en die spleet blijft altijd open, zo is er verluchting zonder veel tocht .. alleen bij oxaal verdampen gaat ze een half uurtje dicht samen met de vliegopening .. groetjes

  • Depauws

    28-10-2020 om 07:54

    Ik werk met simplex dubbele broedbak.
    De gaasbodem blijft altijd volledig open.
    In sept/okt haal ik 2 kantramen links en 2 ramen rechts uit de onderbak, dat zijn 4 ramen die niet schimmelen. Geen probleem voor de bijen tot de voorjaarsdracht. Dan wordt er aangevuld met waswafel in het midden en openschuiven van de ramen.

  • Arnold 't Hart

    28-10-2020 om 08:45

    In de jaren voor Varroa werden de kasten vrijwel altijd met een dichte bodem geleverd. De (houten) kasten werden soms wat vochtig. Een kleine ventilatie opening hielp daarbij. Het gaf weinig problemen. Maar van wat voor ras mijn bijen waren.....? Bij mijn Buckfastvolken laat ik de schuiflades meestal zitten om, zoals al eeder genoemd, de mijtval te monitoren.

    Arnold, ik ben ook nog van de tijd van voor de varroamijten en alle kasten hadden voor het varroatijdperk altijd dichte bodems. Uit voorzorg voor beschimmelde kantramen werden er vaak sluitblokken geplaatst. Nu is het monitoren van de mijtval een onderdeel van het bijenhouden, vooral bedoeld om de slechte volken er tussen uit te kunnen halen. Groet, Ben

  • Kees van den Engh

    28-10-2020 om 11:47

    Dag Ben, ruim 50 jaar(!) geleden was ik begonnen met bijen gedurende 20 jaar.
    Altijd werd gesproken over de mijt. Nu, heel recent, weer begonnen met deze mooie hobby. Veel aandacht voor de varroamijt. Waar is onze vertrouwde mijt gebleven?
    Is ze gemuteerd of een volkomen nieuwe mijt?
    Groet, Kees.

    Kees, bedoel je de tracheeenmijt? Deze komt inderdaad nu veel minder voor door de varroabehandelingen. De behandeling doodt dus tevens vele vele andere organismen.
    Groet, Ben

  • Lippe

    28-10-2020 om 13:05

    Hier ook altijd de bodems open, tenzij er nog een flinke nachtvorst wordt verwacht in maar/april. Wel winter ik op dubbele bakken in. Het volk zit dus wat verder van de open bodem af.
    Het dichtkitten van het bodemgaas heb ik nog niet gezien, ook geen beginnetje aan de randen, maar ik imker ook nog maar 5 jaar.
    Wellicht werkt jouw bodemplaat meer als een soort propolismat zoals hierboven geopperd.

    Lippe, door de afstand ten opzichte van het gaas laten ze het gaas ongemoeid. Toch zou ik je willen adviseren om na de broedaanzet de bodem te sluiten in februari voor koude lucht. De kern van het broednest is 35 graden en buiten is het bijvoorbeeld tussen de 0 en 10 graden. Realiseer je je hoeveel verschil de bijen moeten opwarmen? Dat kost veel energie en dus inspanning. Kijk maar eens naar de gasmeter in je huis met openstaande deuren. ;-)) Groet, Ben

  • Lippe

    28-10-2020 om 16:24

    Dank voor je reactie, ik ga het bekijken dit jaar. Zal bij de helft in februari de lade eronder schuiven en andere helft niet. Hopelijk winteren ze enigszins gelijkwaardig uit, zodat de verschillen meetbaar zijn.

    Ha Lippe, de verschillen zijn zeer subtiel, dus ook niet echt meetbaar. je maakt het met een dichte bodem de bijen iets makkelijker om de temperatuur van het broednest op peil te houden. De invloed van temperatuurschommeling vanaf de koude ondergrond wordt iets getemperd.
    Maar alle kleine beetjes bij elkaar heeft wel invloed op het welzijn van de bijen. En welzijn betekent een betere immuniteit tegen virussen en dergelijke en daar gaat het mij om. Ik streef ernaar om de bijen sterker te maken tegen de virussen, die de mijten met zich meebrengen.
    Groet, Ben

  • karin

    29-10-2020 om 09:06

    Ik imker op polystereen kasten Dadant. Mijn kasten zijn dus zeker goed geïsoleerd en warm. Sinds ik deze kasten heb, waarvan de bodem heel het jaar rond gesloten blijft, is de varroabesmetting merkelijk beter onder controle. Wellicht heeft dit te maken met de hogere kasttemperatuur. Ik heb ook nog nooit beschimmelde ramen gehad, de bijen hangen zo goed als nooit in wintertros en houden de kast schoon. Enkel wanneer het echt vriest hangt er een wintertros s'morgens, in de loop van de dag gaan ze weer aan de slag.

    Karin, ik deel je waarnemingen volledig. Vooral je verminderde mijtenbesmetting is belangrijk. Laten we ons realiseren dat bijenvolken in de nestholte van een dikke boom ook een enorme isolatielaag om zich heen hebben.
    In houten kasten kom ik soms beschimmelde kantramen tegen bij minder sterke volken, dat gebeurt niet in polystyreenkasten.
    Groet, Ben

  • Henk Oplaat

    01-11-2020 om 20:30

    Dag Ben, vaak lees ik met plezier je blog berichten, niet dat ik het altijd met je eens ben, maar je weet het: als je 2 imkers ziet die het met elkaar eens zijn is het vaak een imker die in de spiegel kijkt. wat de bodems betreft, er zijn ook tussenoplossingen, ik laat de bodems een klein eindje open staan, zodat ze wel ietsje ventileren maar mi geen echte tocht geven, ik stuur nog een paar fotos, bedankt voor je mooie acties, Henk

    Dag Henk, dan doe je eigenlijk wat mijn bijen ook gedaan hebben. Die hadden de bodem gesloten met uitzondering van het voorste deel. De vliegopening vonden ze blijkbaar net te klein als ventilatie opening. Groet, Ben

  • Henk Oplaat

    01-11-2020 om 21:56

    Dag Ben, hoe krijg ik fotos in een dit bericht naar jou toe, of stuur me anders, als je wilt een Email adres, Henk

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.