21-08-2020

Oude koninginnen vervangen door jonge

Oude koninginnen vervangen door jonge

Collega-imker Dirk vroeg naar mijn methode van moeren omwisselen, dat wil zeggen: hoe en wanneer vervang ik oude koninginnen door (leggende) jonge koninginnen? Het antwoord is eigenlijk niet mijn antwoord, maar de methode die vrijwel alle Duitse beroepsimkers toepassen. De directe omwisseling van oud naar nieuw via een Nicot kluisje in augustus of september blijkt in meer dan negen op de tien gevallen goed uit te pakken. 

Zie hier mijn antwoord, verpakt in een beeldverslag. Meer over koninginnenteelt kun je natuurlijk zien en lezen in de blogcategorie Koninginnenteelt en o.a. in het imkerboek Bijvriendelijk imkeren 2.0. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Tomer

    22-08-2020 om 00:43

    Dag Ben, mooie tuin heb je :)
    Ik wou onlangs een koningin van 2018 vervangen door een nieuwe door te verenigen. Ik dacht dat het juist goed was om de oude weg te nemen en dan 2 uur te wachten, zodat ze zich moerloos zouden voelen en de nieuwe sneller zouden aannemen. Dan zesramer op de tienramer gezet met krant ertussen. Maar na enkele uren leek het niet goed te gaan. Er verschenen meer en meer dode bijen op de vliegplank en ook op de gaasbodem lagen dode bijen. Dus beslist om de zesramer er terug af te halen, omdat ik vreesde dat die anders volledig afgemaakt zou worden. Oude koningin teruggegeven, bijen waren zeer blij haar terug te zien! De schade is dus beperkt gebleven tot enkele honderden bijen.
    Normaal gaat het verenigen met een krant altijd goed, wat deed ik verkeerd en kan ik bij een volgende poging anders doen?

    Tomer, bijenvolken hebben soms een onvoorspelbaar gedrag. Daarom hanteer ik soms wat spelregels die de risico's op mislukkingen moeten verminderen.

    Een van de spelregels is om nooit in mei, juni en juli volken te verenigen. De eigenheid van de volken is dan zo groot, dat ze elkaar minder verdragen en als de vlam in de pan slaat door een kleine toevalligheid dan is het oorlog.

    Ook koninginnen vervangen doe ik met name in augustus en september.

    Soms moet je eerder handelen, maar dan moet je de risico's incalculeren, het blijft natuurlijk wel wild materiaal.

    Indien je een moer moet vervangen in een goed volk dan zou ik me liever beperken tot die ene moer en dus niet verenigen. Laat maar een nieuwe moer ontstaat in dat moerloze volk en gebruik dit volk later eventueel om andere volken te versterken met broed of afvliegende bijen. Groet, Ben

  • De Woldimker

    22-08-2020 om 15:28

    Ook ik heb wel eens een mooie koningin verloren door kleverig suikerdeeg
    Onder welke naam word het door U gebruikte deeg verkocht en gebruik U het ook in bevruchtings- kastjes

    Het voederdeeg dat ik gebruik wordt verkocht onder de naam Candipolline Gold. Het is een middel waarin ook stuifmeel verwerkt is. Er is ook nog een suikerdeeg op de markt speciaal voor bevruchtingskastjes. Maar o plakken te voorkomen, leg ik daar een reepje plastic of papier op, zodat de bijen alleen bij de randen kunnen eten. Groet, Ben

  • kees Adema

    22-08-2020 om 18:17

    Hallo vraag jullie spreken over een oude Moer , Als de Moer 2 jaar is en de productie wat zij levert is nog ruim voldoende, vervangen jullie die dan nog steeds.
    Wat is een oude Moer leeftijd??
    hoor graag

    Ha Kees, het woord "oud" is eigenlijk verkeerd gekozen, het gaat om slechter presterende moeren. Sommige moeren doen het in hun derde levensjaar nog prima, anderen blijken in hun eerste levensjaar al de verkeerde eigenschappen te hebben.
    Groet, Ben

  • Ferry Bantjes senior

    23-08-2020 om 00:21

    Nou afgelopen week ook geprobeerd nieuwe moer in te voeren met candipoline voerbakje in gele uitloopkooitje niet helemaal vol gedaan expres zodat ze er snel uit zou zijn. Andere dag even gekeken en wat bleek de nieuwe moer zat helemaal vastgeplakt in de candipoline en was dus dood. Zo zie je maar dat ook met dit voer dat dus duidelijk minder plakkerig is dan Apifonda kan de nieuwe moer vast komen te zitten. ik baalde wel als een stekker want was een P moer van Ameland.

    Dat is erg vervelend Ferry. Je schrijft "niet helemaal vol", maar ik doe er maar een heel smal reepje deeg in en controleer of het deeg niet plakkend is. Misschien heeft de broedwarmte het spul plakkerig gemaakt. Groet, Ben

  • Werry Jonker

    23-08-2020 om 09:43

    Waarom niet zelf deeg gemaakt. Ik doe dat van een paar theelepels verse honing van eigen stal en dan mengen met zoveel poedersuiker tot het niet meer kleeft. Dat werkt prima.
    Pia Aumeyer vertelde tijdens NBV Beilen dat ze een stukje marshmallow gebruikt, maar dat heb ik nog niet geprobeerd. Iemand anders misschien?

  • Michel

    23-08-2020 om 11:28

    Dag Ben, vriendelijk dank voor jouw telkens interessante blogberichten. Ik vervang de koninginnen ook meestal op "jouw" manier, maar mijn (onaangename) ervaring is wel dat in zowat 25% van mijn volken die nieuwe goede koningin blijkbaar nog in het najaar vervangen wordt door een stille moerwissel. Ik stel dat dan vast bij de eerste voorjaarscontrole. Je doet dan zo je best om goede nieuwe koninginnen te telen! Zo zie je maar dat de bijenvolken meestal hun eigen willetje doordrijven en de imker zo nu en dan voor aap zetten.
    Ik ben overigens stikjaloers als ik jou met blote handen en armen zie werken aan jouw bijenvolken. Ik probeer nochtans ook te selecteren op zachtaardigheid, maar dat lukt me maar gedeeltelijk tot nu toe.

    Dag Michel, ik heb minder last van wisselen omdat ik vrijwel altijd werk met verwante dochters. Veel imkers halen larfjes bij de vereniging of andere imkers en zo krijg je weer vreemd materiaal zonder verwantschap met je huidige bijen. Dat laatste werkt wisselcellen in de hand.
    Dus je kunt het beste zelf twee P-moeren proberen aan te houden en daar jaarlijks weer een paar nieuwe F1- en P-moeren van telen. Groet, Ben

  • Andrés

    23-08-2020 om 17:11

    Hallo Ben.

    Doe je de nieuwe moer al markeren voordat je deze inhangt?

    Wat doe je met het volkje in het kastje waar de nieuwe moer vandan komt? Deze is tenslotte moerloos...
    Kan je de "oude" moer zo in het kastje waar de nieuwe moer uitkomt inhangen om deze te bewaren? (Om die weg te geven of zo)

    Bedankt....

    Ha Andrés, vrijwel iedere geteelde moer wordt na haar geboorte gemerkt met een genummerd merkje. Kleurtjes van merkstiften vervagen namelijk vrij snel.

    Meestal laat ik de kastjes (Apidea of miniplus) moerloos staan. Vaak steek ik de oude moeren in een nicotkluisje in de apidea of miniplus om weg te geven aan andere imkers.

    Later sla ik die bijen af in de omgeving van andere kasten zodat ze zich bij de andere kasten inbedelen. Soms versterk ik een minder bezet volk met twee randjes miniplus met uitlopend broed wanneer de jonge moer eruit is. Groet, Ben

  • Tomer

    23-08-2020 om 18:21

    Ik doe het reepje suikerdeeg aan de andere kant van het kleinste compartiment van het gele kooitje. Zo kan de koningin niet in dat klein gedeelte komen en kan ze niet vast komen te plakken.

  • Berto Smit

    23-08-2020 om 19:12

    Hallo Ben,
    Wat doe je met de volken waar je de koningin uithaalt. Voeg je die dan later alsnog samen. Ik zag in de 4 miniplus-kast dat je er 2 Q’s uit had gehaald. Maar wat doe je met die bijen? Daar ben ik wel even benieuwd naar. Dank bij voorbaat.

    Ha Berto,
    Toevallig heb ik die raampjes met bijen en uitlopend broed via een krantje en een moerrooster op het voergat gezet van een volk dat wel wat versterking kon gebruiken. Eerst de redcellen gebroken uiteraard. Over twee weken raampjes afslaan en het volk verder controleren op sterkte en brias. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    24-08-2020 om 09:45

    Hoi Ben,

    van de 5 volken die ik heb zijn er drie waarvan ik niet weet wat voor bijen het zijn omdat die van een zwerm zijn. Ik weet dus ook niet hoe oud die moeren zijn, de volken doen het overigens prima, waarneer zou je deze moeren dan moeten vervangen voor een meer raszuivere? Typisch vind ik het ook dat het agressiefste volk (ook een zwerm volk) nu heel goed benaderbaar is en ook nog productief is.

    Groeten, Ed

    Ed, moeren, die vriendelijke volken geven en in augustus nog een mooi broednest hebben, hoef je niet te vervangen. Je kunt volgend jaar wel proberen - als je er aan toe bent - om met raszuivere larfjes een paar koninginnetjes op te kweken, die kun je dan invoeren bij broedafleggers van deze volken. Maar je kunt misschien beter het aantal volken beperkt houden en daarvan genieten ;-). Groet, Ben

  • Anneke van Pelt

    24-08-2020 om 17:58

    Hallo Ben, over 1 essentiële handeling ga je wel heel snel voorbij ha ha...nl hoe krijg je de moer gemakkelijk in het kooitje! Ik stond vanmiddag onhandig te doen, bang om haar te beschadigen met het dichtschuiven van het klepje, en daar ging mevrouw op de vleugels! na 10 min zoeken en kijken begonnen ook de bijen te stertselen. Gelukkig niet opgegeven en toen zag ik haar door het hoge gras lopen, goed te zien door de gele stip op haar rug...pfff...gauw maar weer teruggeplaatst! Zou ze de kast zelf weer teruggevonden hebben of is die kans wel heel klein..?

    Anneke, ik wil het wel een keer proberen te filmen, want het is een handigheidje, zoals zo vaak ;-). Wat een geluk dat je haar gemerkt hebt! Ze had het thuishonk waarschijnlijk niet meer gevonden, tenzij ze daar vandaan kort geleden de bruidsvlucht gedaan heeft. Groet, Ben

  • Ramin

    24-08-2020 om 22:14

    Dag Ben,

    Een vraag: wanneer vervang je de koninginnen …. Ik bedoel na de varroa behandeling of voor de behandeling? I behandel mijn volken met mierenzuur ( Liebig Despencer ) en vaak wordt er een koningin gesnuffeld …. Dus ik doe na de behandeling … heb je een andere suggesties?
    En is er tevens een opname van varooa behandeling op jouw blog?
    Alvast bedankt, Ramin

    Ramin, onder de blogcategorie varroamijten vind je allerlei berichten en video's over de behandelingen. Ik zou de moeren na de mierenzuurbehandeling omruilen, dan ontloopt de nieuwe moer tenminste die eerste behandeling. Groet, Ben

  • Anneke van Pelt

    25-08-2020 om 00:28

    Nog een vraagje Ben. Ik heb wel eens gehoord dat je het nicotkluisje maar 1 keer moet gebruiken omdat de koningin haar geur erin achterlaat. Is dat zo en is dat dan erg?

    Anneke, ik gebruik heel vaak al meerdere keren gebruikte kluisjes. Nog nooit een probleem mee ervaren.
    Groet, Ben

  • joost

    25-08-2020 om 09:44

    Dag Ben, vorige week bezig geweest met het wisselen van jonge moeren, dus net voor jouw video. Helaas wel alle volken eerst moerloos (laten bruisen) gemaakt, dus ik ben benieuwd. Zelf werk ik vooral met Kielerkastjes. Alle opzetrandjes met bijen op het voergat van een te klein volk gezet het zat helemaal vol broed, dus afslaan was geen optie . Wanneer kan ik deze randjes er afhalen? Hoe voorkom ik dat ze hier voer in gaan opslaan/

    Joost, ik leg er vaak een moerrooster onder, anders blijft de moer er soms in rondlopen. Na het leggen van het moerrooster duurt het 3 weken voor al het broed is uitgelopen. Maar is het de moeite om daar op te wachten?
    Je kont niet voorkomen dat ze er voer in opslaan, dat is de aard van het beestje ;-). Groet, Ben

  • Patrick

    29-08-2020 om 16:33

    Goede middag Ben,
    Het is weer prettig dat Jij altijd weer thema’s behandeld die zich nu voordoen in het seizoen.
    Ook ik wil volgende week een moer vervangen.
    Het betreft n raszuivere buckfastmoer van 1jaar oud.
    Deze koningin krijg ik over de post.
    De methode die jij beschrijft,oude koningin opsluiten in kluisje na 10min vervangen door nieuwe moer in kluisje met suikerdeeg vind ik wat riskant omdat de koningin van de leg is en niet echt een sterke geur.
    Is het misschien veiliger om n 3ramer te vullen met 3ramen open broed uit t volk nieuwe koningin met kluisje erin doen en de 3ramer op n andere stand terzetten.
    Op 3km afstand en later deze maand als nog met hoofdvolk
    Mvg.Patrick

    Patrick, bij het invoeren van een P-moer, die van de leg is i.v.m. de postverzending, kun je de moer beter eerst twee dagen in een dicht kluisje erin hangen en dan na twee dagen pas het clipje vervangen door suikerdeeg. Als je daarbij als tussenoplossing een afgevlogen drieramer (vooral met uitlopend broed in plaats van open broed) gebruikt, dan zal dat je kansen wel vergroten in eerste instantie. Maar je moet dan nog een keertje de twee volken verenigen (klein risico). Ik zou dat pas na 12 dagen doen, dan zijn de twee volken gelijk gestemd en hebben ze beiden brias. Groet, Ben




  • joost

    29-08-2020 om 17:05

    Net de volken na 9 dagen gecontroleerd, ben ik tot mijn grote schrik bij een nicotkluisje vergeten het klepje weg te breken. De moer zag er nog actief uit, dus is gelukkig wel gevoerd, maar hoe groot is de kans nu dat ze nog aan de leg gaat of is de kans heel groot dat ze verloren gaat ? Ze heeft dus 9 dagen in een nicotkluisje in een volk gehangen .

    Joost, is mij ook wel eens overkomen ;-). Niks aan de hand dus, ze gaat wel weer aan de leg. Maar verwacht in deze tijd van het jaar geen grote daden meer van haar. Groet, Ben

  • Patrick

    29-08-2020 om 17:31

    Ben bedankt voor je reactie.
    Ik vraag me echter wel af of het volk geen redcellen gaat maken als de koningin pas na 3a4 dagen bevrijd is.

    Patrick, wellicht wel. Ik controleer het nooit. Ik ga ervan uit dat de nieuwe moer in een dergelijk geval deze nieuwe moeren in de dop dood steekt. Ik heb weinig last van wissels na het invoeren van moeren in augustus en september. In maart zit de nieuwe moer er in de regel nog netjes in. Groet, Ben

  • Joost

    29-08-2020 om 17:58

    Bedankt voor je reactie . Kan ik tenminste rustig gaan slapen. Ze hadden overigens wel 3 redcellen aangezet, die heb ik uiteraard weggebroken.

  • Johanna Gronloh

    29-03-2021 om 23:40

    Marshmellow werkt prima Werry. Plakt totaal niet.

  • Germain

    25-07-2021 om 16:26

    Ben , Ik heb het nergens gevonden , daarom mijn vraag : " Wat doe je met de begeleid-bijen in het kluisje van een met de post toegestuurde koningin ? Bij het invoeren van die koningin ? Verwijderen ? In het kluisje laten en mee met de koningin laten bevrijden ?

    Ha Germain, je kunt de bijen er het beste uitlaten, deze kunnen anders voor extra stress zorgen. Groet, Ben

  • Michelr

    16-08-2021 om 07:45

    Goede morgen Ben,
    Afgelopen vrijdag geconstateerd dat een volk darrenbroedig is. Of het de Q is die niet goed aan de leg komt of de werksters weet ik nog niet. Wanneer het weer vandaag even meezit dan check ik of een raampje dat ik met lafjes heb ingehangen is voorzien van doppen. Is dit zo dan heb ik een aantal keuzes. Ik zou graag dit grote volk willen behouden en een van mijn jonge moeren erop willen zetten. Dit is een moertje uit een teeltprogramma en niet afkomstig uit mijn eigen lijn. Hoe ga ik hiermee om en voorkom ik dat ze wordt afgestoken?

    Ha Michel, het moeilijkste is toch wel het invoeren van een moer in een volk met eileggende werksters.
    Je zult eerst de reden waarom de werksters eitjes leggen weg moeten nemen, namelijk het ontbreken van open broed. Hang in week 1 twee ramen open broed in het midden van het volk. Herhaal dit in week 2 nog een keer. De larven geven broedferomonen af waardoor het eitjes leggen stopt. Hang in week 3 de jonge leggende moer in een nicot kluisje met suikerdeeg tussen het broed. Nu maak je de meeste kans op acceptatie, maar zonder risico is het niet. Groet, Ben

  • Dirk

    13-09-2021 om 00:39

    Dag Ben, na het uithalen van de nieuwe koningin uit een apidea, hoe geraken de bijen in deze kastjes het best in een andere kast. Ik heb je antwoord gelezen over redcellen breken na 9 dagen en 12 dagen later afkloppen voor een kast. Kan dit eerder zonder dat ze hopeloos moer loos zijn?

    Ha Dirk, apideakastje bij mooi zonnig weer gewoon leeg kloppen voor de andere kasten. Met een dag zijn alle bijtjes ingebedeld in de andere kasten. Groet, Ben

  • Peter

    02-06-2022 om 23:22

    Ben ik ga ervanuit dat het bevruchte koniginnen zijn. Is het mogelijk onbevruchte in te voeren. Dat zal dan denk ik eerder in het seizoen moeten zijn? Zo ja tot wanneer kan dat. Grt. Peter

    Ha Peter, een onbevruchte K kun je het beste invoeren in een 9 dagen oude afgevlogen broedaflegger waaruit je op dag 9 de redcellen weg gebroken hebt. Dit kan het hele seizoen. Groet, Ben

  • Peter

    03-06-2022 om 09:38

    Hi Ben, bedankt voor je antwoord. In mijn gedachten was ik helder als ik nu achteraf lees heb ik de helft niet opgeschreven. Het gaat om het volgende ik heb een volk wat extreem rustig is of ik nu overdag open maak wanneer meeste vliegbijen weg zijn of einde dag ze zitten geplakt op de raat. drie andere volken lijken wel F16's die gelijk boven op je duiken. Mijn vraag was meer of het mogelijk was uitgelopen koninginnen (onbevrucht) in deze volken in te brengen. (puur een gedachte) of toch beter om ze eerst te laten bevruchten en dan in augustus te vervangen. sorry voor ongemak.
    grt,
    Peter

    Ha Peter, ik zou broedafleggers maken van de lastpakken en daarin nieuwe jonge moeren introduceren en deze in augustus verenigen met de hoofdvolken. Je kunt het ook direct proberen door de oude stekelmoeren te doden en na 9 dagen de redcellen te breken en dan invoeren via een kluisje met suikerdeeg.
    Echter de risico's hierbij zijn groot. Je kunt redcellen over het hoofd zien en die grote stekelvolken willen ook nog wel eens de jonge moer afsteken. Groet, Ben

  • ruud

    01-07-2022 om 11:25

    Dag Ben, ik heb enige nieuwe Q's in mijn Kiefer kastjes en ik wil hiermee de oude vervangen. Jedoch vraag ik me af wat het beste is omdat ik er honingkamers op de BK staan! Ik wil het met een krantje doen (na de oude moer te hebben weggenomen) en de Kiefer erop maar waar laat ik de HK? Zet ik die er eventjes onder de BK of . . .Ik werk met het éénbaks systeem. gr Ruud

    Ha Ruud, haal medio juli of een weekje later nou eerst de hk's eraf. Dan 4 weken mijten bestrijden, en daarna pas de moeren invoeren. Geeft het beste resultaat. Groet, Ben

  • Paul

    26-03-2023 om 21:46

    Hallo Ben, weer een mooie video met goede uitleg! Heb je ook wel eens een koningin vervangen door een koningin van een ander ras? Dus met andere woorden: overstappen op een andere bijensoort? Hoe kun je dat het beste aanpakken denk je? Groet, Paul

    Ha Paul, ooit ben ik ook overgestapt van bastaard naar buckfast. Het recept is eenvoudig: maak een bastaard broedaflegger en breek na 9 dagen ALLE redcellen en voer via een kluisje met suikerdeeg of een wasdop een jonge carnica of buckfastmoer in. Na 3 weken check je of de moer aan de leg en vanaf nu ga je wekelijks checken op wisselcellen. Dat moet je drie weken doen, daarna is het gevaar op wisselcellen over want je hebt dan een nieuwe generatie bijen van de nieuwe moer. Groet, Ben

  • Paul

    04-05-2023 om 22:33

    Hallo Ben, ik heb eens ergens gelezen (maar geen idee waar...) dat als je je konignin in een volk niet kunt vinden (gesteld dat je dat persé wil), het mogelijk is om een andere koningin in een kooitje op de ramen te leggen en dat de gezochte koningin dan meteen komt opdraven. Klopt dat? Groet, Paul

    Ha Paul, het is natuurlijk een broodje aap dat dit zou gebeuren terwijl je naar een geopende kast staat te kijken waarbij dat kooitje op de toplatten ligt. In een afgesloten kast zal de Q wel het gevecht aan willen gaan, maar dat zal ook niet binnen een paar minuten gebeuren. Dus het voorspelde gedrag klopt wel, maar zal niet waarneembaar zijn. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.