30-11-2020

Over drie weken oxalen

 

Met de koude nacht, die we een paar dagen geleden hadden, stoppen de koninginnen hoogstwaarschijnlijk met het leggen van eitjes. De verzorging van het broed stagneert, soms wordt het zelfs uitgeruimd en vind je witte poppen voor de deur. De beste periode om oxaalzuur te druppelen is dit jaar vanaf 21 december, wanneer de temperatuur laag genoeg is, zodat de bijen strak op de wintertros zitten. Dit advies wordt ook in Duitsland gegeven door het Bienenkunde Institut Celle.

Mijn broedsensor, die midden in het volk hangt, laat ook zien dat dit volk uit het broed gegaan is. De temperatuur is per 2 december gezakt naar 15 graden. Ik ben benieuwd wanneer de stijging door nieuw broed weer te zien is. Dat zou maar zo over een maand al kunnen. Het is wel knap om te zien welke temperatuurverschillen de bijen tussen binnen en buiten moeten overbruggen. Dat scheelt soms wel twintig graden!

Nog een dringend advies: oxaalzuur druppelen mag slechts eenmalig in de winter uitgevoerd worden, anders leidt het tot sterfte onder de bijen. Behandel sterk verzwakte volken ook niet, deze kunnen de nattigheid niet verdragen en leggen vaak het loodje na een behandeling. Je kunt de erg verzwakte volken (2 of 3 straatjes) beter verenigen door broedkamers op elkaar te zetten. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Frans Maenhout

    02-12-2020 om 16:04

    Dat zal niet overal gelijk zijn. Ik controleer bij 1 volk het temp. verloop in de bovenbak. Dat volk was broedloos van eind oktober tot eind november (temp. 18-20°) Nu is de temp. geleidelijk gestegen tot 30° en ik denk dat er nu terug broed aanwezig is. ik heb half-nov. oxaalzuur gesublimeerd. Indien ik nu zou behandelen zou het te laat zijn want de mijten zitten nu terug in het broed.

    Frans, het is een algemeen advies, er zijn waarschijnlijk geen imkers, die in alle kasten een temperatuursensor hebben hangen. Tenzij je maar enkele kasten hebt.

    Maar ik ben het met je eens dat je beter vroeg dan te laat kan oxalen. De volken gaan eerder in het broed dan menigeen denkt. De behandeling tussen kerst en oud & nieuw is al aan de late kant. Groet, Ben

  • Menno Noordervliet

    02-12-2020 om 22:39

    Afgelopen jaren kon je soms lang wachten voordat het koud genoeg was om de kasten open te maken zonder opvliegende bijen.
    ik ben er toe overgegaan om de kasten open te maken bij intredende duisternis..
    De bijen vliegen niet op. ik heb een zaklantaren erbij om even bij te lichten om de straatjes te zien. Dat werkt prima. Je kan dan zelf bepalen wanneer je ze behandelt. !

    Menno, voor een effectieve behandeling met het druppelen van oxaalzuur is het noodzakelijk dat de bijen op een compacte wintertros zitten. Bij 8 graden zitten de bijen in het donker weliswaar in de straatjes, maar de bijen zitten niet op de wintertros. Het oxaalzuur wordt dan niet goed verdeeld over de bijen. Daarnaast is het aantal straatjes dat je telt wanneer het < 5 graden is vaak wel 20% tot 30% meer dan in het geval van een compacte wintertros.
    Dit zou kunnen leiden tot een overdosering.
    Groet, Ben

  • Jan Adrichem

    03-12-2020 om 08:43

    Hallo Ben
    ik ben wat verrast door de titel van je blogbericht en gelukkig zie ik je reactie aan Frans Maenhout. Ik had namelijk al eerder van je begrepen dat de broedloze periode veel eerder kan zijn. Door veelvuldige observatie kan dit vastgesteld worden. En zeker door temperatuur in het volk. (die ik niet heb hoor)
    Ik wil maar 2 volken van de 9 behandelen ( 7 hebben mijtval van minder dan 1)en wat ik dat wel lastig vind is dat ze nog niet erg compact op elkaar zitten. Dit zal de effectiviteit van behandelen ook wel beïnvloeden? Maar goed het is niet anders in de huidige tijd met toch wel hoge buitentemperaturen.

    Jan, soms is de titel bewust "uitdagend" gezocht om lezers te trekken ;-). Het is inderdaad goed om vooral 's morgens vroeg na een koude nacht te druppelen, dan is de kans op een redelijk strakke wintertros het grootst. Mooi dat je selectief bestrijdt! Vooral ook niet natelen van de volken die je wel moest bestrijden. Mooie natuurlijke manier van selectie! Groet, Ben

  • Dave Posthumus

    03-12-2020 om 08:44

    Hoi Ben,
    Geldt ditzelfde advies voor Varromed? Ook een eenmalige behandeling? Groet, Dave

    Ha Dave, jazeker! Gezien de grote kans dat broed ontbreekt, is een eenmalige behandeling in december bijzonder effectief. Met iedere bestrijding doodt je ook andere goedaardige micro-organismen in het volk, dus 1 x behandelen is echt genoeg. De bijen moeten ook leren zelf iets te doen tegen die mijten. Groet, Ben


  • J.sap

    03-12-2020 om 11:52

    Afgelopen maandag vroor het nog in de ochtend toen heb ik oxaalzuur gedruppeld.
    De volken voelden koud aan aan de dekplank.
    Ik heb al een paar keer gelezen dat je begin december het beste kan behandelen nu is het advies rond de 21e......verschilt het dan per jaar?

    J., het moment waarop de moeren stoppen met leggen is afhankelijk van genen, daglichtlengte en temperatuur buiten. De meest gehanteerde richtlijn is: dat je kunt druppelen 3 weken nadat het enige nachten licht gevroren heeft.
    Die lichte vorst doet de meeste moeren stoppen met leggen. Echter de vorst begin november was beperkt dit jaar, vooral de kustprovincies waren vrij van vorst.

    Jouw aanpak "bij koud aanvoelende dekfolie/planken" en begin december druppelen op een zeer koude ochtend is prima. Ik ga komende week een paar volken druppelen.
    Met name omdat ik nieuwsgierig ben hoeveel mijten er nog in deze volken zitten. Groet, Ben

  • Toon van de Rijt

    03-12-2020 om 14:52

    Ik wilde dit aankomende zaterdag doen. tussen -5 grC en + 5 grC
    Ik dacht dat ze dan goed op de tros zitten en er nu geen broed meer is.
    Vanwaar dan nu advies nog 3 weken te wachten??

    Toon,
    Indien de dekplank koud aanvoelt en de bijen zitten goed op de wintertros dan is komende zaterdag een goede timing.
    Het advies voor 21 december komt voort uit het feit dat het in de kustprovincies nog niet gevroren heeft in de eerste helft van november. Meer landinwaarts weer wel. Vandaar de twijfel tussen 1 dec of 21 dec. Groet, Ben

  • Henk de Heij

    03-12-2020 om 15:30

    Dag Ben, Hoe denk jij over oxaal verdampen? Op de aanschafprijs en behandeltijdsduur na, zie ik alleen maar voordelen. (Aanschaffen kun je ook gezamenlijk doen).
    1 gram per 10/11 raamskast heeft een vaste waarde en staat los van het aantal aanwezige bijen.
    Overdosering is niet aan de orde. Geen deksels van kasten halen/ geen temperatuur verlies. Veel rustiger voor de bijen. Op tros of niet op tros is niet aan de orde. Persoonlijke waarneming: bijen bruisen iets op (kort) als zuur verdampt. Na 10 sec. is de rust alweer terug. Er komt geen vocht in de kast. Onveilig voor de imker is m.i. niet aan de orde. Ik ga ook niet in de rook van een barbeque staan. Natuurlijk moet je de zure damp niet inademen. Het vullen van een doseerspuit is ook niet zonder risico. Samenvattend geen vocht, temperatuurverlies of paniek wel rust, temperatuur behoud. Tijdwinst vind ik als hobbyimker onzin, in een basiscursus leer je al met geduld te werken. Goed voorbereid ben je per kast zo'n 5 min.kwijt.

    Ha Henk, sublimeren is een paar % effectiever dan oxaalzuur druppelen. Je moet het echter niet doen wanneer de bijen vast op de wintertros zitten want dan dringt het gas niet voldoende in de tros. Dus is ook hier een bepaald weertype gewenst van tussen de 5 en 10 graden, het liefst windstil. Want het gas (onzichtbaar) kan alle kanten opwaaien. Daarom is een halfgelaatsmasker van de juiste kwaliteit echt een onmiskenbaar gereedschap. De kast moet 10 minuten volledig afgesloten zijn. Daarna mag de vliegopening weer open.
    De verbrandingstemperatuur speelt ook nog een cruciale rol. Dus toch een paar mitsen en maren. Als laatste punt de kosten. Die vallen wel heel erg hoog uit. Ik ken gelukkig veel NBV-verenigingen waarin het goed georganiseerd wordt door een vast oxaal-team. Deze link komt uit een ander blogbericht. Hierin staan alle methoden goed beschreven. Jammer genoeg niet in het Nederlands.
    https://www.bijenhouders.nl/files/blog/oxalsaeurebehandlungbz102011.pdf.
    Groet, Ben


  • klaes Jellema

    03-12-2020 om 16:28

    heb afgelopen maandag reeds ge-oxaald bij een temperatuur 's ochtends van -2 graad celsius.
    Dat moet kunnen volgens mij bij een broedloos volk.

    Klaes, zeker. Vielen er veel mijten de afgelopen dagen? En hoe was de mijtenval voor het oxalen?
    Groet, Ben

  • Mia Van Meensel

    05-12-2020 om 11:12

    Dag Ben, ik heb interesse om te werken met kleine cellen. Jij hebt daar goede resultaten mee als ik je daarover hoor spreken en in het laatste bijenblaadje van de NBV kwam het weer aan bod. Waar kan je terecht voor de aankoop van waswafels met kleine cellen? groet Mia

    Ha Mia,
    Ik laat mijn wastafels vanuit eigen kringloopwas produceren bij Joseph Rockl in Duitsland. In Nederland zijn ze te koop bij Imkerij onder de Linde in Sint Oedenrode. Je zou ook eens bij de Belgische imker Ludo Moens kunnen informeren. Misschien kun je van hem wel een 4,9 mm volkje kunnen kopen, want dat is de beste weg om te beginnen. Daarna opsplitsen via broedafleggers en verder uitbouwen op deze manier. In februari geef ik nog een online voordracht over kleine cellen in België voor de Zwartebijen.org. Groet, Ben

  • Marijn sanders

    05-12-2020 om 11:13

    Ben,
    U zet in deze periode gewoon de broed kamer van een zwakker volk boven op een sterker volk en gaat er vanuit dat de moer van het zwakkere volk het loodje legt?
    Komt dit vaak voor, gezien je meestal zwakkere volken niet inwinterd maar al eerder verenigd? (Dit is pas mijn tweede winter als imker)

    Marijn, het komt bij mij zelden voor. Ik heb het eens gedaan met 4 zwakke volken in november. Die hadden duidelijk allemaal last van hetzelfde virus en waren sterk verzwakt. Ik heb ze toen per twee verenigd en die hebben het voorjaar toen wel gehaald. En knapten daarna weer op.

    Verenigen doe je doorgaans voor het inwinteren. Maar als de sterkte toch sterk terug loopt daarna kun je als noodgreep toch nog verenigen. Ik zou alleen zwak met zwak of met middelmatig verenigen.
    Niet met sterk, want het verzwakte volk kan een gebrek hebben. Bij het verenigen sterft vaak de oudste moer. Dus dat hoeft niet altijd de moer van het zwakste volk te zijn.
    Groet, Ben

  • Mia Van Meensel

    05-12-2020 om 13:54

    dankjewel Ben, die online voordracht wil ik graag volgen. Geef je daar nog info over vooraf om het niet te missen?
    Ludo Moens ga ik contacteren . Hopelijk werkt hij met Buckfast? Ben niet zo'n liefhebber van zwarte bijen.

  • Marijn Sanders

    05-12-2020 om 14:16

    Bedankt Ben.

    Exact hoe ik er over dacht.
    Ik hoor je bij de online voordracht.
    Ik ben wel fan van inheemse bijen.

  • Ben de blogger

    05-12-2020 om 15:10

    Ik hoop dat iedereen blij is met zijn eigen bijen, ras of geen ras. Mocht je niet blij zijn dan weet ik nog wel een heel plezierig en productief bijtje ;-).

  • hero

    05-12-2020 om 16:40

    als er imkers zijn die niet blij zijn met hun bijtjes dan heb ik in het voorjaar ook nog wel heel plezierige en productieve bijtjes te koop, dus Buckfast, , dus zijn er liefhebbers dan hoor ik het wel, groet buckfastman.

  • Mia Van Meensel

    06-12-2020 om 22:55

    dag Hero,ik ben liefhebber van Buckfast. Mijn vader is ooit begonnen met zwarte bijen,"echte steekduivels" noemde hij ze. Hij kwam later in contact met de Buckfast en is er nooit meer van afgestapt. Mijn eerste Buckfastzwerm ving ik als 9Jarige met het imkerpak aan van mn vader. dat had ik met zwarte bijen niet geprobeerd. Waar ergens in Nederland woon je? En wat is de prijs van een volkje? Is de koningin bevrucht door Buckfastdarren?

  • Hero

    07-12-2020 om 11:32

    Dag Mia, ik woon in zuidoost Drenthe, prachtig verhaal dat je als 9 jarige al een zwerm schept! Begon als 20 jarige met bijen maar op mijn 12 verjaardag vroeg ik mijn ouders al boeken over koningineteelt, mijn volken zijn standbevrucht maar we hebben hier veel buckfastimkers in deze omgeving, ze blijven zachtaardig, zelfs in de f2 generatie, sorry Ben dit is eigenlijk meer iets voor de imkerforum! Vriendelijke groet Hero.

    Ha Hero, past inderdaad beter in de vraag en aanbod rubriek van het forum. Ik probeer hier een beetje ras-neutraal te zijn. Voor ieder ondersoort zijn er gelukkig wel liefhebbers. Je moet echter wel aan koninginnenteelt gaan doen wanneer je rasbijen aanschaft of je vooral beperken tot F1 of F2-moeren. Soms, misschien vaak wordt dat vergeten. Groet, Ben

  • Hero

    07-12-2020 om 16:09

    Ha die Ben, kijk broeder Adam heeft gezegd , de kleur van de bijen of het ras is niet zo belangrijk, indien de bijen de juiste eigenschappen bezitten, dat vind ik ook , ken een semiberoepsimker met 100 volken in steenwijk, hij selecteert op de zwarte bij met zo donkermogelijke moeren, ieder zijn meug, zo als ik al zei, als ze de gewenste eigenschappen bezitten heb ik daar geen moeite mee, toevallig werk ik al jaren met de buckfast, trouwens waar vind ik de vraag en aanbodsite van het forum, vriendelijke groet Hero.

    Ha Hero, ik ben het helemaal eens met Broeder Adam. De bijen zitten toch in een donkere ruimte ;-). Voor mij zijn alleen de gebruikseigenschappen en niet de biometrische eigenschappen belangrijk. Je vindt vraag en aanbod via deze link: https://www.bijenhouden.nl/phpbb/viewforum.php?f=63&sid=d4187c559697329bbbbdedb07b212876
    Groet, Ben

    PS bij de Zwarte bij wordt vooral op verschillende vleugelindexen gelet en er wordt soms aanvullend DNA-onderzoek gedaan. Er zijn trouwens ook ecoptypen van de A.M.M. die bruin zijn van kleur. Broeder Adam heeft de bruine A.M.M. uit Frankrijk in zijn stammen ingekruisd.

  • Hero

    07-12-2020 om 18:15

    Tussen haakjes, imkers vergeet niet vandaag de verjaardag van de Heilige Ambrosius!!! Zet een aantal kaarsjes bij de bijenvolken, hij beschermt onze bijen en u de imker! Besteed hier aandacht aan, groet Hero.

  • Angelique

    10-12-2020 om 00:33

    Wat is normaal qua mijtenval na t druppel? En wanneer moet je je zorgen maken?

    groet Angelique

    Angelique,
    De bezetting van het aantal straatjes tijdens het druppelen is veel meer bepalend voor de overlevingskansen van het volk dan de mijten, die daarna vallen. De mijtenval kan makkelijk oplopen tot honderden mijten per dag bij een behoorlijke besmetting. Maar een volk van 6 a 7 straatjes kan dit makkelijk hebben. Bij drie straatjes of minder wordt het zeer zorgelijk. Groet, Ben

  • Marijn Sanders

    10-12-2020 om 11:31

    Dag Ben.
    Hierboven praat je over de overlevings kansen. Hoe veel invloed heeft het doden van mijten eind dec op de overlevings kans van een volk deze winter? Gezien dat de bijen reeds zijn ´aangetast´ door de mijten.
    Ik dacht dat ik behandelde om het komende seizoen zo varroa arm mogelijk te starten.

    Ha Marijn, het doden van mijten in december heeft geen enkele invloed op de overlevingskansen van bijenvolken. Het geeft je inderdaad uitsluitend een redelijk schone start in het voorjaar.

    In feite is de "restontmijting" in december een herstelaktie voor een te late of niet effectieve zomerbehandeling. Groet, Ben

  • Gerard Boswinkel

    11-12-2020 om 14:29

    Hoi Ben,
    In dit en vorig blogbericht heb je het gehad over het broedvrij zijn van de volken. Voor de lezers van je blog heb ik nog wat tips. Guido Eich, een bijenvoorlichter in Duitsland, geeft een aantal waarnemingen op de varroalade aan, die je kunnen helpen om te beoordelen of een volk broedloos is of niet. Deze vier waarnemingen zijn:
    - Eitjes in de wasmul
    - Kleine (doorzichtige) wasplaatjes in de mul
    - donkere kleine celdekseltjes
    - Lichte en donkere mijten (ook al door jou genoemd)

    Met name de kleine wasplaatjes zijn met een vergrootglas hel goed te herkennen in de wasmul op de varroalade. Dit is allemaal na te lezen in zijn maandpraatje van december 2019 dat te vinden is op de website www. imkerschule-sh.de onder het kopje 'Monatsbetrachtung'. (Wel in het duits)

    Verder is er, op dezelfde website, nog een stukje te lezen van Pia Aumeijer die in het maandpraatje van november 2020, uitgebreid in gaat op de oxaalzuurbehandeling in de late herfst. Uit haar verhaal blijkt dat broedvrij/niet broedvrij in de winter niet zo'n groot effect heeft op de effectiviteit van de oxaalzuurbehandeling. In een grafiek is te zien dat de gemiddelde effectiviteit van een oxaalzuurbehandeling in een volk met broed, 81% is en in een volk met broed 82%. In dit onderzoek zijn respectievelijk 167 en 266 volken geëvalueerd. Deze uitkomsten vind ik op zijn minst opmerkelijk en daarnaast ligt die effectiviteit nogal wat lager dan meestal beweerd wordt (>90%).

    Hoi Gerard, dank voor je aanvullingen. De eitjes en wasplaatjes vind je regelmatig wanneer er weer een nieuw broednest is opgestart na de korste dag (of soms eerder).
    De lichte mijten en de donkere celdekseltjes vind je ook tijdens het uitlopen van het laatste broed voor de broedloze periode.

    In het artikel wordt de effectiviteit van oxaalzuur druppelen geschat op 90% (plus/min 10%). Bij sproeien zelfs 97%. Het onderzoek werd gedaan in de warme winter 2014/2015. Gemiddeld hadden de volken slechts 313 broedcellen, die gemiddeld voor 3,4% bezet waren met reproducerende mijten (12 mijten). Dit geringe aantal mijten in het broed verklaart ook het geringe verschil tussen de effectiviteit met en zonder broed. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.