20-11-2021

Oxalen? 22 + 21 = 13 december 2021

Oxalen? 22 + 21 = 13 december 2021

Vanaf zondagnacht 22 november daalt in nagenoeg heel Nederland de nachttemperatuur tot winterse waarden. Dit betekent dat de bijen zich samen clusteren tot een wintertros, zodat de warmte die in de tros aanwezig is nauwelijks kan ontsnappen. De bijen vormen dus een winterjas rondom de eigen winterbijen. De bijen vormen een compacte massa, waarbij ze zelfs hun lichaam in de lege cellen stoppen. Er is dus nauwelijks ruimte voor de bijen en de moer om zich makkelijk te bewegen. 

De evolutionair ingeprente biologische klok en de kou zorgen voor het beeindigen van de eiproductie van de moer. Overigens zou het ook zo kunnen zijn dat de eiproductie op een minimumniveau van enkele eitjes per dag komt te liggen. Dit zal per ras verschillen. In ieder geval is het meeste broed na 3 weken uitgelopen en zijn vrijwel alle mijten foretisch (zitten op of beter gezegd onder de bijen) geworden. 

Over 21 dagen gerekend vanaf vandaag (22 november) kunnen we oxalen. We kunnen dus oxalen vanaf 13 december. Kies  wel de juiste dagtemperatuur uit die hoort bij het druppelen of bij het sublimeren. 

In dit blogbericht vind je foto's van dezelfde wintertros bij verschillende temperaturen. Zoals je ziet is de wintertros uiterst variabel en afhankelijk van de buitentemperatuur.

Bij een mijtval van ten hoogste 1 mijt per dag of minder, geteld over een periode van tenminste 5 dagen in de periode van eind november/begin december hoef je de bijen en jezelf niet te belasten met oxaalzuurdihydride. Volken met een lage mijtenbesmetting hebben de behandeling niet nodig en iedere behandeling vormt een zekere belasting voor bijenvolk en imker. 

Van de 22 volken die ik hier in de achtertuin tel, zitten er 18 ver onder de 1 mijt per dag. 1 zit op 2, 1 zit op 4, 1 zit op 14 en 1 zit op 17. Allemaal berekend over de afgelopen 8 dagen. 

Omdat we inmiddels weten dat er bij sommige volken met bepaalde eigenschappen onder bepaalde omstandigheden een gereduceerde mijtengroei kan plaats vinden, is het zaak deze volken te traceren via het tellen van de mijten ten einde met deze volken verder te gaan. De andere vollken kunnen we genetisch op een doodlopende weg zetten. Dit geldt ook voor een imker met maar twee volken. 

Ben Som de Cerff, auteur, hobby-imker en docent bijenteelt 

Onder deze link vind je een interessant onderzoek naar de relatie tussen de buitentemperatuur en de aanwezigheid van broed/mijtenbesmetting

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Patrick Lemmens

    22-11-2021 om 20:28

    Ik ben geen chemicus maar hydride, hydraat en anhydraat zijn verschillende termen.

    Om de winterbehandeling extra oumph te geven los ik zelf altijd oxaalzuur op in zuurstofdihydride! Succes gegarandeerd!

  • Janneke Mollema

    22-11-2021 om 20:49

    Vanaf 7-11 regelmatig mijten geteld en ik schrok nogal. Hoogste totalen waren 119 en 108 mijten. Laagste 8 en 9. Dit jaar ( voor het eerst) maar 1 x behandeld met mierenzuur, op 3-8. Is goed gegaan. Heb “VHS Carnica’s”. Heb eerder nooit geteld in deze periode, maar het is wel veel vind ik. Ga zeker behandelen!

    Ha Janneke, genoemde aantallen zijn per dag? Je kunt direct al zien welke moeren goed zijn in hun vsh-ruimgedrag en welke niet. Goede manier om het kaf van het koren te scheiden. Groet, Ben

  • Andrés

    22-11-2021 om 21:46

    Ha die Ben,
    door jou advies ben ik dit jaar ook in november de mijten val gaan tellen, dat geeft heel veel verschil tussen de volken.
    Van de 14 volken zijn er 5 die geen behandeling hoeven en 2 met een besmetting van wel 20 mijten per dag. De andere volken blijven hangen op 4 tot 8 mijten per dag. Wat mij ook opviel is dat als een dag kouder is dan de andere vallen minder mijten. Komt dit omdat de tros compacter wordt op die koude dagen?
    Dus toch handig dat mijten tellen, die hou ik erin!

    Ook deze blog vind ik goed van je, hoe jij de tijd om te kunnen oxalen uitrekent, ik deed het altijd in december als de temperatuur laag genoeg was om te kunnen druppelen, maar jou methode is zeker veel beter, wederom bedankt!!!
    Gr. Andrés

    Ha Andres, boeiend dat verschil tussen de volken. Het werkt echt. Bij mij zeker omdat ik helemaal niet meer behandel. Bij jou kunnen de verschillen ook nog veroorzaakt worden door een verschil in efficiëntie bij de behandeling. De sterkte van de volken speelt ook nog een rol.
    Er ontstaat inderdaad een verhoogde mijtenval na het loskomen van de wintertros, met het grootste effect bij volken met een hoge besmetting. Blijkbaar blijven de mijten in de wintertros of deels ook in de lege cellen hangen. Bij het loskomen van de tros ruimen de bijen alle troep weer op, dus ook de dode mijten. Groet, Ben

  • Claudio

    22-11-2021 om 23:21

    Beste Ben,

    Kan je de.mijten ook tellen over een periode van bijvoorbeeld een week.

    Als voorbeeld:
    Zaterdag schuiflade schoonmaken en dan 7 dagen later de schuiflade controleren op het aantal mijten. En dan deze waarde gebruik voor wel/niet druppelen.

    Ha Claudio, natuurlijk kan dat. Je treft alleen iets meer mul aan op de schuiflade. Dus moet je beter kijken naar de mijten. De hoeveelheid mul verschilt overigens per volk en valt in deze tijd erg mee. Groet, Ben

  • Imkertoon

    23-11-2021 om 07:52

    Ik oxaal altijd rond 5 dec. Zou dat dit jaar te vroeg zijn? Er is veel verschil tussen volken. Op één stand heeft één volk geen mijtenval en de ander meer dan 20 per dag. Toch maar allebei behandelen met oxaal?

    Ha Toon, de kans dat de volken op 5 december al broedloos zijn is zeer groot, dus je kunt dus gerust oxalen. Ik zou het volk zonder mijtenval niet behandelen, uitgaande van een korrekte gaasbodem.
    Oxaalzuur is echt geen snoepgoed voor de bijen. Groet, Ben

  • mari van iersel

    23-11-2021 om 09:45

    Broedvrij zijn en nachtvorst hebben weinig met elkaar te maken. Ik heb enkele jaren bij 25 volken broednesten opgemeten tussen 1 september en 1 februari. Dan zie je dat een enkel volk al eind september broedvrij is. Rond half oktober zie je steeds meer volken broedvrij worden. Begin december kan de imker ervan uitgaan dat al zijn volken broedvrij zijn. Bijenvolken worden broedvrij naar gelang hun aangeboren programma hen daartoe aanzet. Er is geen verband tussen nachttemperaturen en broedvrij zijn. Het enkele volk dat begin december nog broed vrij krijgt dan een behandeling die vermoedelijk wat minder effectief is. Het lijkt erop dat varroa minder actief is in het kleine winterbroednest. Er is geen garantie dat de volken met een beetje broed begin december alsnog even later stoppen met broeden.

    Ha Mari, de eerste helft van december is inderdaad de beste timing voor de laatste varroabehandeling. De evolutionaire biologische klok of zoals jij het noemt hun aangeboren programma leidt inderdaad in de meeste gevallen tot broedloze volken in de loop van november. Op 12 november voelden een beperkt aantal van mijn volken nog niet koud/broedloos.
    Het levensritme van de bijenvolken wordt mede beïnvloedt door de ondersoort, het milieu, de lokale omstandigheden en de genetische eigenschappen van individuele volken. De weersomstandigheden en dracht zullen zeker ook van invloed zijn, ze geven soms net het laatste duwtje in een bepaalde richting (zie het onderzoek in de link helemaal onderaan het blogbericht) In februari/maart kan dit leiden tot een extra aanzet van broed en in oktober/november tot snellere broedloosheid met overigens wederom verschillen per volk gelet op de genetische verschillen. Die verschillen per volk maakt het bijenhouden extra boeiend. Groet, Ben
    PS in de varroabrochure van bijen@wur staat nog steeds dat het druppelen in december/januari uitgevoerd kan worden. Wanneer wordt deze brochure geüpdatet? De eerste helft van december is de juiste timing.

  • Sander

    23-11-2021 om 11:28

    Ben een andere vraag. Ik wil een bijenkast 1 km verplaatsen. Als ik jouw blog lees, dan kun je dit beter niet doen tijdens deze periode van rust. Beter in de vroege lente?

    Ha Sander, het is beter om het nu te doen, want 1 km is wel wat weinig voor het voorjaar, wanneer ze al goed ingevlogen zijn. Bovendien is het voorjaar een rekbaar begrip. Dus doe het maar in december wanneer je het idee hebt dat ze ongeveer drie weken aaneengesloten binnen zitten of gezeten hebben. Groet, Ben

  • Erik

    24-11-2021 om 08:55

    Hoi Ben, ook een andere vraag.
    In een spaarkast passen met nageltjes 12 ramen.
    Kun je dan met 5.4 mm raat werken als je naar eenbaks imkeren wil overstappen??
    Gr.

    Ha Erik, met 5,4 mm zou ik 11 ramen aanhouden en bij 5,1 mm kun je 12 ramen gebruiken. Met 5,4 mm kunstraat kun je zeker overstappen naar het eenbaksimkeren. Dat is gewoon een kwestie van tijdig een moerrooster leggen en een honingkamer. Vervolgens zodra de hk enigszins bezet is een 2e hk bovenop plaatsen. Groet, Ben

  • Erik

    24-11-2021 om 14:58

    Even aanvullende vraag.
    Als je naar kleine broedkamer cellen gaat, moet dan de kunstraat in de honing kamer dezelfde maat hebben.
    Het lijkt me dat de bijen dan wel in de war raken.
    Gr. Erik

    Ha Erik, in de honingkamer kun je de huidige uitgebouwde 5,4 ramen blijven gebruiken. Mocht je kunstraat willen geven in de hk dan gebruik ik altijd 5,1 mm kunstraat. Dat doe ik omdat bij vrije natuurbouw bijen naar buiten toe iets grotere cellen bouwen. De natuurcellen zijn dus variabel, klein in de kern van het broednest en naar boven (honingopslag) iets groter. Groet, Ben

  • Jantje

    25-11-2021 om 00:58

    Dag Ben,
    Wat denk je van het gebruik van varromed in november.
    Paar kasten met grote mijtenval welk bezet nog op 2bk en vol met bijen.
    Of toch beter behandelen in december met axaal?
    Janjte

    Ha Jan, ik denk dat je het beste kunt behandelen begin december. Je kunt druppelen met oxaalzuur of met VarroMed. Zelfde dosering toepassen, zelfde effectiviteit. De volken zijn dan hoogstwaarschijnlijk broedloos, dus dan werkt het het beste.
    Groet, Ben

  • karin

    25-11-2021 om 09:48

    Hallo Ben,
    een vraag die eigenlijk niet in dit onderwerp thuishoort...;-) Heb jij een adres waar je je eigen was kan laten gieten op 4.9? Hier in België kan je bij de meeste imkersverenigingen wel je was laten gieten, maar 4.9 of 5.1 meestal (nog) niet. Je kan de wafels wel aankopen, maar ik wel mijn eigen was kunnen gebruiken. Een toestel kost al gauw 1000 euro....

    Ha Karin, zie: https://imkerei-wachsverarbeitung.de/roeckl/
    Je hebt wel tenminste 20 kilo was nodig. Mocht je nog langer moeten sparen, dan kun je hem ook mailen en vragen naar residuvrije kunstraat van 4,9 mm. Hij verkoopt soms ook wel kunstraat zonder omruil. Groet, Ben

  • Janneke Mollema

    27-11-2021 om 12:54

    Dag Ben, nee genoemde getallen waren het totaal over een periode van 13 dagen.
    Heb nooit eerder geteld in deze periode, meestal vlak voor en ook na de oxaalzuur verdamping.
    Over de Brochure van de WUR: tijdens de NBV webinar Samen imkeren op 10-11-21 heeft mw. Van Dooremalen beloofd naar de brochure te kijken. Ik vroeg om een update omdat er steeds meer mensen verdampen i.p.v. druppelen met oxaalzuur.
    Dank voor je blogs!

    Ha Janneke, over 13 dagen! Dan heb je toch 2 VSH-moeren, zo lijkt het. Vijf jaar geleden heb ik ook dezelfde vraag gesteld, toen was het antwoord dat er eerst geld voor vrijgemaakt moest worden. Het wordt tijd dat er meer honinggeld uit Brussel direct naar de imkerorganisaties gaat. Dan kunnen we het zelf aanpassen en up-to-date houden. Groet, Ben

  • Tomer

    27-11-2021 om 20:50

    Ik wil toch even iets opmerken: de mijtenval tussen kasten onderling vergelijken geeft maar een correct beeld als de bodems allemaal hetzelfde zijn. Ik heb verschillende soorten kasten (allemaal Dadant), een aantal met een volledige gaasbodem, andere enkel gaas over bvb de achterste 2/3 van de bodemoppervlakte. De meeste mijten vallen momenteel in de voorste 1/3 van de kast, dus dan zegt die mijtenval niet zoveel.

    Ha Tomer, je moet inderdaad volledig open gaasbodems hebben. De meeste kasten hebben dat met uitzondering van een bepaald type houten dadantkast. Maar ook die zou je onderling nog kunnen vergelijken. Het gaat om relatieve verschillen wanneer je de minst besmette volken wil onderkennen. Om over de behandeling te beslissen,
    moet het gaas volledig open zijn over de gehele bodem. Groet, Ben

  • Ingrid

    08-12-2021 om 16:19

    Goedemiddag Ben,
    Ik wil gaan oxalen (is de eerste keer voor mij) bij mijn twee volken (zitten elk op 2 kasten). Heb zojuist even deksels opgelicht en zag bij de ene kast de bijen TUSSEN raten zitten .. er zaten geen bijen OP de raten, dus het zag er niet uit als een tros (?). Bij het andere volk zag ik de bijen niet, die zitten kennelijk lager (wel mul op de bodem). Kan ik dan wel druppelen? mvg Ingrid

    Ha Ingrid, inderdaad zie je vaak alleen maar bijen in de straatjes, maar dat is ook goed. Wanneer je ze niet ziet, dan zitten ze inderdaad dieper en dan moet je voordat je kunt druppelen de bovenste BK los krikken met je kastbeitel en dan 1 a 2 cm naar je toe trekken en dan open kiepen aan 1 kant zodat je de wintertros wel ziet in de onderste BK. Daarna kun je wel druppelen in de straatjes. Ik zal nog even zoeken naar een video en die in een blogbericht zetten. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.