Blog categorieën

23-10-2018

Propolis als varroabestrijdingsmiddel?

Bijenvolken beschermen zich tegen schimmels, bacterien en virussen door het toepassen van propolis. Propolis heeft een positief effect op het sociale immuunsysteem van de bijen. Het is dan ook verstandig de plakkende kithars te laten zitten waar het zit. De bijen hebben er wel degelijk een breed spectrum toepassingsgebied voor.  

Op de witte schuifladen van de MiniPluskasten zie ik de laatste weken propolisdruppeltjes neervallen, met name in de volkjes met een meer dan gemiddelde mijtenval. Waarom die spetters naar beneden vallen, is mij een raadsel. Maar in veel kasten kom ik ze op de schuifladen tegen, soms zelfs dikkere klodders (zie foto).

Volgens een recent gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek (17 augustus 2018 o.a. door Michelina Pusceddu e.a.) werkt propolis ook enigszins narcoleptisch op de varroamijt. Narcolepsie is een slaapziekte, dus vertaald naar onze bijen en mijten zou je kunnen zeggen dat het verdovend werkt op de mijten? In nazomer en herfst zie je in grote getalen volwassen mijten en dochtermijten op de schuiflade vallen. Ook bij onbehandelde volken vallen ze in grote getalen bij ernstig besmette volken, maar ook bij minder besmette volken is er in de maanden augustus en september sprake van een verhoogde mijtenval. Kunnen deze mijten geen plaats meer vinden op de aanwezige winterbijen? Heeft propolis, dat juist in de nazomer en herfst in versterkte mate wordt aangebracht een slaapverwekkend effect op de mijten of kent de mijtenpopulatie ook een overgang naar een kleinere populatie langlevende wintermijten?  

Ik ga voor die laatste optie, het laatste broed loopt uit en levert blijkbaar heel veel niet levensvatbare mijten op. Te veel mijten is ook schadelijk voor het voortbestaan van de mijtenpopulatie, want door te veel mijten, lopen te veel winterbijen schade op en kunnen beide populaties - bijen en mijten - tenonder gaan. Het is echter de vraag wanneer de groeiende en krimpende bijen- en mijtenpopulaties elkaar in evenwicht gaan houden. Het naijlende karakter van de groei van de mijtenpopulatie gaat meestal ten koste van de gezondheid van onze winterbijen.

Mits de bijen hun gedrag aan weten te passen (denk aan VSH) en de besmettingsgraad van de mijten kunnen afremmen, ontstaat er wellicht een natuurlijk evenwicht tussen bijen- en mijtenpopulaties, die bestrijding in de verdere toekomst overbodig gaat maken. Mogelijk dat een kleinere celmaat het hygienisch karakter van onze bijen eveneens stimuleert of het instappen in werksterbroed afremt. Mocht je daarin geinteresseerd zijn, lees dan het laatste blogbericht over de metingen van de mijtenbesmetting in mijn 4,9 mm volken. 

Vooralsnog is het raadzaam het driegangen menu gewoon toe te blijven passen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Willem

    25-10-2018 om 11:50

    Ben, hartelijk dank weer voor je blog. Ze blijven goed. Ik heb nog een vraag. Hoe kan ik nu nog twee volken die niet naast elkaar staan verenigen?

    Willem, je hebt verschillende mogelijkheden. a) Indien er naast ieder van deze 2 volken nog andere volken staan, dan is het niet erg om 1 kast te verplaatsen voor de vereniging. De vliegbijen bedelen zich wel in in andere volken. b) je kunt de kasten dagelijks 50 cm naar elkaar toe zetten; c) je kunt de 2 volken naar een andere bijenstand verhuizen en daar verenigen;

  • Rikkie Plugboer

    25-10-2018 om 12:15

    Hoi Ben,
    De propolis hoort echt bij het volk, het is een onderdeel van het hele wezen de Bij.
    Daarom heb ik ook grote moeite om in de wintertijd de kast open te maken voor de oxaalzuurbehandeling. Het kraken en verbreken van de propolisbescherming doet me zeer aan de oren en hart ;-)
    Heb je het artikel van imker Jan Saal gelezen over het gebruik van Turfstrooisel in verband met varroa? Desgewenst stuur ik het je apart toe.

  • Ben de blogger

    25-10-2018 om 12:51

    Rikkie, indien je de natuurlijke mijtenval op de schuiflade in november monitort, dan kun je bij een lage mijtenval (1 mijt per 2 dagen) met een gerust hart afzien van de oxaalbehandeling. Echter bij een hogere mijtenval blijft het raadzaam te behandelen want anders kan de hele bijenpopulatie het komend jaar ten gronde gaan. De mijtenbesmetting verloopt als een echte broedziekte, alleen in de late herfst en vroege winter bevinden de mijten zich op de bijen en verdwijnt een klein % van de mijtenpopulatie via het bodemgaas of de bodembedekking. Het effect van een aangepaste bodembedekking is dus zeer beperkt, want de mijten zijn parasieten, die niet buiten de bijen kunnen leven. Groet, Ben

  • Anja de Kruijf

    25-10-2018 om 15:54

    Heel interessant, ik vraag me ook steeds af waarom ik het hele jaar nauwelijks een mijt zie maar wel in september en daarna niet meer.

  • André

    26-10-2018 om 00:48

    Propolis werkt inderdaad tegen schimmels en bacteriën. Want wie met blote handen in de kast werkt zal zien dat de oren van de ramen altijd propolis op zit. Dat komt dus omdat mensen altijd bacteriën aan de vingers hebben.

  • Hans Mohrmann

    26-10-2018 om 08:16

    Natuurlijk evenwicht kan alleen ontstaan als evolutie een kans krijgt. Door het ingrijpen met bestrijding verstoren wij (zij het goed bedoeld) dit proces.

  • Frank

    01-11-2018 om 20:50

    Nav opmerking van Rikkie en de reactie van Ben: daarom verdamp ik oxaalzuur. De kast hoeft dan helemaal niet open. Geen afkoeling, geen stress, geen verlies aan uitvliegende en verkleumende bijen, geen propolisbreken en de bijen verdragen het veel beter dan druppelen,omdat ze het oxaalzuur niet in hun lijf opnemen. Anders dan bij druppelen kan oxaalzuur verdampen, indien nodig, meer dan 1 keer.

    Frank, klopt. Echter de behandeling door sublimatie vereist wel veel meer beschermende maatregelen. De damp is zeer schadelijk bij inademing. Gezien de zeer hoge effectiviteit bij broedloze volken is een 2e behandeling niet nodig, maar het kan in directe zin geen kwaad voor de bijen. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht