21-10-2020

Ronde vlieggaten, de oplossing tegen wespen en muizen?

 

Nog steeds zijn er wespen actief. De hoeveelheid is weliswaar sterk afgenomen, maar blijkbaar zit er een nest met wespen in de directe omgeving van mijn bijenstand. De actieradius is dus beperkt, maar ze proberen nog steeds de verkleinde vliegopeningen binnen te dringen. Zeker bij spaarkasten met een onderbak laat de verdediging soms te wensen over. 

Bij wijze van proef heb ik vier houten kasten uitgerust met dubbele ronde vlieggaten. Deze heb ik zo'n 15 centimeter van de bovenkant van de broedkamer geplaatst en ze zijn voorzien van een draaischijf. Er staat nu nog slechts één draaischijf voor eenderde open. Ook bij de huidige weersomstandigheden zitten de bijen nog steeds in de ronde vliegopeningen om het broednest te verdedigen. 

Het lijkt dus een probate oplossing tegen lastige wespen. En nog sterker: met de draaischijf op de darrenstand kunnen ook geen Aziatische hoornaars de kast binnendringen. Tevens zorgt de plaats van de gaten zo'n 15 cm onder het dak dat de gaten onbereikbaar zijn voor muizen. 

Het lijkt dus een goede oplossing tegen muizen en wespen. Het is alleen de vraag of de bijen nog steeds in staat zijn de dode bijen voldoende op te ruimen. Tot op heden is de gaasbodem schoon. Ik moet echter de winter even afwachten om te bezien hoe het er in maart uitziet. 

Maar aangezien de bijen deze ronde vlieggaten ook in de natuur gebruiken, lijkt dit geen probleem te zijn. Omdat ik voorstander ben van warmbouw, ga ik deze winter ook een spaarkast voorzien van twee ronde vlieggaten in de zijkant. Hiermee kan ik de kast 90 graden draaien en in warmbouw imkeren. 

Dr. Thomas D. Seeley heeft in een onderzoek gepubliceerd in 2016 vastgesteld dat volken in een eenbaks broedkamer veel minder mijten ontwikkelen dan in een kast met twee broedkamers, daarnaast zijn de winterverliezen aanzienlijk lager in de eenbakskasten ten opzichte van de volken in de dubbele broedkamers. Wellicht later meer over dit onderzoek.  

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Marcel Bergmeester

    21-10-2020 om 15:10

    Beste Ben,

    Michael Bush, imker in Amerika, spreekt in zijn boek en/of op zijn website ook over zijn kasten met een aangepaste vliegopening. Hij gebruikt aangepaste daken bij zijn kasten, met de opening aan de bovenkant.
    Dank voor je leuke en informatieve berichten!

    Vriendelijk groetend

    Marcel

  • Luc Verachtert

    21-10-2020 om 15:15

    Dag Ben
    Bij mij (Ardennen, nabij de Semois) krioelende het dit jaar van de wespen en nog steeds vliegen er heel wat rond. Ze wringen zich zefs onder de ijzeren vlieggat beschermers onderdoor. Onlangs heb ik een confituurpot met oude deeg opengezet tussen de kasten. Dat blijkt te werken, want de hele bovenkant is bedekt met wespen en ik zie ze niet meer de kasten binnen dringen.

    Dag Luc, ik veronderstel dat de traditionele bodemopeningen bij iets minder sterke volken onvoldoende verdedigd kunnen worden. Wat zat er in je confituurpot?
    Groet, Ben

  • Henk Postma

    21-10-2020 om 15:17

    Hallo Ben, wij hebben een demonstratie kast staan bij het natuurmuseum in Eernewoude. Kunnen 10 ramen in in natuurbouw. Vliegopening zit boven in. Volgens Jan Bos, de imker die deze kast beheert brengen de bijen alles via de vliegopening naar buiten. Bodem is altijd schoon.

    Henk, ik hoop dat mijn bijen het schoonmaken in het winterseizoen ook volhouden anders moet ik ze eind februari een handje helpen. Groet, Ben

  • E van Dam

    22-10-2020 om 05:25

    hallo ben
    wat bedoel je met 90 graden draaien! om te kunnen warmbouw iemkeren?

    E, ja inderdaad om de ramen in warmbouw te kunnen plaatsen. Ik denk dat dit het warmtebehoud bevordert. Groet, Ben

  • J C ZWERVER

    22-10-2020 om 06:53

    Ik heb ronde gaten onder de kast zo groot als een zeefje in de goot steen en in de winter shuif er een blokje met een uit spaarig tegen aan daar door veel minder last van wespen ZE KUNNEN DE IN GANG NIET VINDEN de in gang ligt 10 cm onder de kast G v J c ZWERVER

  • Ange

    22-10-2020 om 07:37

    Hi Ben. Eerste jaar imker vraag (voor toepassing volgend jaar). Wanneer in het inwinter process ga je twee broedkamers terug brengen naar een?

    Ange, indien je volk twee bakken nodig heeft in de nazomer, dan winter je in op twee bakken en kun je eind februari na de winter de onderste bak (indien verlaten door de bijen) wegnemen. Groet, Ben

  • bas sprengers

    22-10-2020 om 08:55

    Beste Som, niet iedere gravende wesp is een graafwesp. Sterker nog, graafwespen vliegen al lang niet meer en graafwespen zijn doorgaans geen bedreiging voor je bijen. Uitgezonderd dan Philantus triangulum, de bijenwolf, die wel een echte graafwesp is. Maar Philantus vliegt niet meer in oktober.

    Bas, met de app Obsidentify heb ik de wesp gedetermineerd. De app vertelt mij dat een graafwesp is (Crabronidea). Bij nader inzien heeft de app het fout en is het een papierwesp (Vespinae), die overigens wel nesten in de grond kan hebben. Ik denk dat het de Middelste wesp is, Overigens de kleinere Duitse wesp kom ik ook nog tegen bij de bijenkasten. Bedankt voor de correctie. Groet, Ben

  • Luc Verachtert

    22-10-2020 om 09:33

    In de confituur pot zat een mengsel van honing, water en apipoeder: 1 pot honing en 1 pot water mengen met de suiker tot je een plakvrije deeg hebt. Die pot was al vijf jaar oud, maar blijkbaar nog steeds attractief voor de wespen

  • Jan S

    22-10-2020 om 10:12

    In hoeverre heeft dit effect op de warmtehuishouding? Warme lucht stijgt op en kan nu ontsnappen door de nieuwe vliegopening die niet meer op de hoogte van de vloer maar nu veel hoger zit.

    Jan, het is juist mijn bedoeling om de warmte te behouden, daarom is de opening niet bij het plafond van de kast geplaatst, maar 15 cm eronder. Daarnaast is de opening terug gebracht tot 30%. Groet, Ben

  • Arend

    22-10-2020 om 12:26

    Dag Ben,
    Even een vraag off-topic: ik heb laatst twee buckfast volken gekocht van een imker die wat rustiger aan wilde doen maar toen ik de kasten geplaatst had bleek er nogal wat varroa in te zitten. Ik ben de volken meteen gaan behandelen met Varromed (Hiveclean) en ik tel sindsdien elke dag de mijtenval. De eerste dagen was dat niet te doen (> 200 per dag). Ik heb afgelopen maandag voor de derde keer Varromed gesprenkeld en de aantallen nemen nu fors af: 12 in het ene volk en 92 in het andere. Is er verder nog iets wat ik kan doen? Hoe lang kan ik doorgaan met het toedienen van een middel als Varromed?
    Ik ben benieuwd naar je reactie.
    Groet!

    Dag Arend, het kan zijn dat er in het ene volk nog mijten uit het laatste uitlopende broed vallen. Ik zou stoppen met de behandeling bij het volk met 12 m/dag en nog 1 behandeling geven bij het andere volk. Daarna eind november weer eens het daggemiddelde vaststellen en op basis daarvan vaststellen of een oxaaldruppel behandeling begin december wenselijk is. Groet, Ben

  • Agnita

    22-10-2020 om 16:24

    Hallo Ben,
    Ik heb een zesramer, die zich in de belangstelling van wespen mochten "verheugen".
    Ik heb het vliegopeningsblokje op stand dicht gedaan en er toen met een 8mm boor een gaatje in geboord, geen wesp meer te zien. Is het verstandig om straks, als de wespen weg zijn, het vliegopeningsblokje weer open te zetten en te voorzien van gaas tegen muizen, zodat de bijen dode rommel uit de kast kunnen verwijderen?
    Het lijkt hier trouwens vandaag wel zomer en dat in Leeuwarden, veel bijen met grote klompen geel stuifmeel en ook nog steeds darren. Heeft dit drukke vliegen ook invloed op de wintervoorraad?
    Vriendelijke groet

    Ha Agnita, hier vlogen ze vanmiddag ook top! Veel geel stuifmeel, waarschijnlijk van Hedera en zwarte mosterd.
    Ik zou de gewone vliegopening weer open zetten wanneer de wespen verdwenen zijn, want 8 mm is te weinig voor de ventilatie. Bijen produceren namelijk ook CO2. Groet, Ben

  • Marina

    22-10-2020 om 17:21

    Ben, zouden de bijen geen moeite hebben met de verandering van koud- naar warmbouw (En andere uitvliegrichting).
    Met vriendelijke groet.

    Marina, de uitvliegrichting verandert niet, want je draait de kast in het prille voorjaar 90 graden. Alleen het binnenwerk van de kast draait en de vliegopening blijft "aan de voorkant".

    Daarom kun je deze verandering uitsluitend doorvoeren met vierkante Segeberger- en dadantkasten. In het voorjaar ga dit tevens uitproberen in een spaarkast door de bodemvliegopening te sluiten en een ronde vliegopening (2) in de zijkant te boren. Daarna 90 graden draaien. Groet, Ben

  • Hero

    22-10-2020 om 17:56

    Dag Ben, waarom heb je een voorkeur voor warmbouw? Een gedeelte van mijn volken zit in warmbouw de andere helft in koudbouw, moet eerlijk zeggen dat ik geen verschil zie. Net als sommige volken op 38 mm raatafstand en mijn andere volken op 36 mm raatafstand geen verschil in varroa of honingobrengst volgens mij is het verschil alleen van toepassing voor de imker, het maakt de bijen niets uit! Groet Hero

    Dag Hero, hoe heb je geprobeerd het verschil vast te stellen in varroabesmetting en honingopbrengst? Voor de honingopbrengst maakt het ook niets uit. Het zou een subtiel verschil kunnen uitmaken in de warmtebeheersing van het volk. Daarvoor zou je meerdere sensoren moeten plaatsen in meerdere volken. Dat is dus lastig om te onderzoeken. Ik geloof wel in die betere warmtebeheersing, maar doe het in combinatie met andere maatregelen zoals kleine cellen en een verkleinde raatafstand (3,2 cm), housel positioning en beperkte beschikbaarheid van darrenraat op ieder BK-raam.
    De combinatie van al deze zaken leidt wel volgens mijn meetgegevens tot een substantieel lagere mijtbesmetting.
    Overigens vind ik warmbouw ook makkelijker en beter voor mijn rug, wanneer ik achter de kasten sta. Groet, Ben

  • catharina

    23-10-2020 om 19:37

    Goedendag Ben.
    Even van een andere orde als dat mag. Toen het wat kouder was zag ik door het transparante plastic dat hier allemaal (grote) druppels condens aan de binnenkant zat. Vandaag, met het warme weer, zag ik dat ze weer weg waren. Dus mag ik misschien aannemen dat het vocht later in de herfst weer terug komt. De deksel heeft piepschuim aan de binnenkant, de vliegopeningen zijn op een kleine opening gesloten nog vanwege de wespen en de lade staat 5 cm open. Zit er iets niet goed in deze opbouw? Kan ik nog meer doen om schimmelvorming te voorkomen zoals voorheen gebeurt is en er veel pollen onbruikbaar bleken? Dank bij voorbaat.

    Dag Catherina, condensvorming mag niet voorkomen, hooguit aan de randen omdat de wintertros alleen in het midden warmte afgeeft. De oorzaak kan zijn:
    1. de isolatie sluit niet goed aan op de folie, waardoor het folie nog steeds een koudebrug vormt; is de isolatie 2 cm dik?
    2. het laatste broed zit vermoedelijk dieper naar beneden, waardoor de bijentros bij kouder weer zich ver naar beneden terugtrekt, waardoor het bovenin de kast tegen het folie alsnog koud wordt en condensvorming ontstaat;
    3. het volk is enigszins zwak waardoor er weinig warmte afgegeven wordt;

    Kun je de bijen bij iets kouder weer nog zien door het folie of zijn ze dan volledig tussen de straatjes weg getrokken?

    Mocht het condensvocht in het centrum van het folie aanhouden, dan toch maar het folie vervangen door een houten dekplank, want op de bijen vallende druppels water is niet goed.

    Groet, Ben

  • Catherine

    25-10-2020 om 08:11

    Hej Ben,
    Heel interessant om ronde vliegopeningen te testen :-)
    Wat voor diameter hebben de vliegopeningen in jouw kasten? En heb je bewust voor die maat gekozen en waarom dan?
    En waarom heb je voor 2 openingen gekozen?
    Ga je 1 van de openingen nog isoleren tegen de winterkou?

    Ha Catherine, de openingen zijn ongeveer 5 of6 cm doorsnee. Dat is de doorsnee van de bij Holtermann.de gekochte schuiven, waarmee ik ze dicht kan zetten. Er zitten er twee in vanwege het voorkomen van files tijdens grote dracht. Nu heb ik er eentje dicht gedaan en de andere op de helft gezet. Niet geïsoleerd, dat is niet nodig want de afgesloten opening zit aan de kant van de kast waar de bijen niet zitten. In de wintertros beschermen de bijen zichzelf in de tros. Kou van buiten dringt niet door in de tros. Groet, Ben

  • Jan JANSEN

    26-10-2020 om 13:37

    Dag Ben,
    ik word echt helemaal moedeloos van de frelons hier, per kast hangen er nog steeds gemiddeld vijf van de jagers voor de kast. Snel rekenen geeft dat ik er over de gehele dag 120-150 frelons op de bijenstand heb. Iedere kast is beveiligd met frelon rooster, maar onderste boven lukt het ze toch om naar binnen te komen.

    Ik ga met een paar kasten de ronde gaten proberen en warmte bouw proberen.

    Vraag maak jij ze zelf of zijn er kant en klare te koop. BV kunsstof model met graaischijf.

    Ik lees het wel.

    Groet, Jan.

    Ha Jan, heb je ook last van het binnendringen van de A. hoornaars of blijven ze buiten om de bijen te pakken? Die ronde vlieggaten heb ik op dit moment in combinatie met koudbouw. Ik heb de indruk dat de bijen makkelijker naar binnen vliegen vanwege de ruime ronde openingen. De bijen zelf blijven in het ronde gat zitten ter verdediging van het broednest. Maar dat helpt dus niet in de bijenvlucht buiten. De draaischijven hebben zowel darrenroosters als koninginnenroosters. De werkbijen kunnen hier doorheen, de A. hoornaars niet.

    Zou je de hoornaars niet op afstand kunnen houden met fruitnetten of iets dergelijks? Zodat ze de kasten niet kunnen bereiken? Waarschijnlijk vliegen ze er toch door heen.
    In België pakken ze het probleem bij de wortel aan door levend gevangen hoornaars te zenderen. Daarna is het een stuk eenvoudiger om de nesten terug te vinden met gps detectie en een warmtesensor onder een drone.
    Misschien moet de imkervereniging of de landbouworganisatie hierin faciliteren want de A. h is een exoot. Mits je ze vroegtijdig vernietigt, komen er geen jonge koninginnen beschikbaar. Ik begrijp dat die zeer laat in het seizoen geboren worden. Groet, Ben

  • Jan JANSEN

    30-10-2020 om 22:58

    Dag Ben,
    bedankt voor de feedback.

    1) het is mij opgevallen dat de Aziatische (A) ik het late seizoen anders te werk gaan. Ze komen nu vlak boven het gras aan en gaan dan onder de kast handen,
    2) ze zijn veel alerter dan in de zomermaanden, dan pluk ik ze zou uit de lucht wat mij nu haast niet lukt,
    3) kasten hebben frelon rooster waar een dat nog net een bij door kan. In deze tijd van het jaar is mijn vliegopening nog ongeveer 3cm,
    4) vanaf de vliegplank komen ze niet binnen, dus gaan ze boven de vliegspleet zitten en kruipen met de kop naar beneden richting ingang en zo erin.
    5) de bijen doen hun uiterste best met verdedigen maar als er meer dan vijf A ‘s op de vliegplank lopen dan hebben ze het zwaar.

    5) is één van de redenen waarom ik denk aan ronde vlieg gaten, zonder nog een vliegplank.

    Ik moet zeggen dat wat ik nu zie voor het eerst is in de veertien jaar dat ik in Frankrijk woon. Voor een hobby imker een triest gezicht.

    Opsporen en netten ga ik opvolgen. De À versie woont in zijn nest hoog in de boom, en in nesten onder de grond. De laatste zijn wel eenvoudig daar zet ik mijn gasbrander vol vermogen in.

    Gelukkig nagenoeg geen normale kleine wespen.

    Ik zal je er niet meer mee lastig vallen, daar ik de enige bij de NBV die dit probleem heeft.

    Groet, Jan.

    Jan, val maar lastig want het is toch waarschijnlijk ook onze toekomst. Ik zie bij mijn "ronde gaten kasten" dat het enig openstaande halve gat steeds vol zit met bijen. Ik zie ook dat veel bijen rechtstreeks het vlieggat invliegen. Dus ik zie wel als optie om uit te proberen tegen de A. hoornaars.
    Groet, Ben

  • Brecht

    31-03-2021 om 08:30

    Hoe is de toestand in de kast na de winter (ivm dode bijen op de bodem)?

    Brecht, gezonde volken ruimen de dode bijen zelf op.
    Groet, Ben

  • Hilde

    04-05-2021 om 11:45

    Dag Ben,

    Vorig jaar heb ik mijn eerste volk overgenomen van iemand. Door corona is de cursus uitgesteld wat het soms lastig maakt. Ik geniet erg van jouw video's die me goed informeren, daarvoor mijn dank!

    Ik behandel nu met roofmijt op een compostbak en het gaat super. De 2e broedkamer staat erop en sinds 2 weken ook de honingkamer. Maar, onderop de mooie bijenflat heb ik een vliegplank met een vlieggat verkleiner. Ze kiezen nu steeds 1 gat en daar ontstaat soms file. Zou je me kunnen informeren of dit zorgwekkend is? Eventueel kan ik hem eronder uit halen, maar gezien het formaat en gewicht wordt het wel een inspanning en ik wil de bijen zo min mogelijk storen.

    Kan je me helpen? Alvast bedankt!

    Groetjes Hilde

    Hilde, meestal kun je de vliegspleetverkleiners eruit halen zonder de BK op te tillen. Maar daar is het nu toch te koud voor. De bijen hebben blijkbaar een voorkeur voor 1 kant, maar zo nodig kiezen ze straks ook wel de andere kant.
    Groet, Ben

  • Jeen

    07-09-2021 om 22:57

    Hoi Ben ,
    Bij de spaarkast in warmbouw met 2 ronde vlieggaten ,ga je de varroabodem ook aanpassen ?
    Zoals zonder vliegspleet ,schuif aan de nieuwe achterkant?

    Ha Jeen, door de warmbouw en kleinere cellen zijn de mijten geen probleem meer, tenminste dat is mijn voorlopige aanname, waarvoor ik proefondervindelijk bewijs zoek. Wanneer de mijt niet meer bestreden hoeft te worden, kan de schuiflade net als 35 jaar geleden achterwege blijven.
    De gaasbodems worden namelijk op den duur dichtgekit. De bijen vertellen ons dus dat die ventilatie in de bodem niet gewenst is. Groet, Ben
    PS ik denk na over een nieuw prototype van een vierkante spaarkast met 1 warmbouw broedkamer.

  • David V

    04-04-2022 om 19:16

    Beste Ben ,
    Ik lees hierboven jou reactie

    ' Wanneer de mijt niet meer bestreden hoeft te worden, kan de schuiflade net als 35 jaar geleden achterwege blijven.
    De gaasbodems worden namelijk op den duur dichtgekit. De bijen vertellen ons dus dat die ventilatie in de bodem niet gewenst is.
    '
    Hieruit concludeer is dan dat je eigenlijk geen schuif nodig hebt in de bodem en deze perfect dicht mag blijven het ganse seizoen ?

    Mvg Groet David

    Ps topwerk dat je levert . ideaal naslagwerk !

    Ha David, je kunt de bodems gerust het hele jaar dicht houden. Ik ken een beroepsimker met 1500 volken met dichte bodems. Gaasbodems zijn een uitvinding door de varroa introductie. Groet, Ben

  • Jurn

    20-03-2023 om 11:41

    Hi Ben, mbt "Omdat ik voorstander ben van warmbouw, ga ik deze winter ook een spaarkast voorzien van twee ronde vlieggaten in de zijkant. Hiermee kan ik de kast 90 graden draaien en in warmbouw imkeren. ", ik ben erg benieuwd hoe dit is gegaan, kun je daar iets over vertellen? Ook schrijf je dat je nadenkt over een nieuw prototype van een vierkante spaarkast met 1 warmbouw broedkamer, is daar iets concreets uitgekomen?

    Ha Jurn, binnenkort zal ik proberen de warmbouw-spaarkast te controleren en te filmen. Het ronde vlieggat is bijna volledig dicht gepropoliseerd. Met warmbouw lijkt de voedselconsumptie iets minder te zijn in de winter. Als nadeel zie ik dat ze de bodem van de kast iets minder goed schoon houden. De vierkante spaarkast is nog niet gerealiseerd. Staat op mijn verlanglijstje maar de bevriende timmerman moet er ook maar tijd voor hebben ;-). Groet, Ben

  • Jurn

    23-03-2023 om 16:11

    Dag Ben, nog een vraag mbt de rond vlieggat. Op Imkerpedia lees ik "De afstand vanaf de vliegopening, en de grootte van het broednest, bepaald waar de bijen de honing opslaan". Zou een bijkomend voordeel van een rond vlieggat kunnen zijn dat, inden er nog wel ruimte zou zij in de BK, de bijen toch meer de neiging zullen hebben de nectar in de HK op te slaan omdat een rond vlieggat hoger is geplaatst dan de standaard vliegopening in de spaarkast?

    Ha Jurn, de opslag van honing is altijd boven en/of achter het broednest. Het broednest zit altijd in de buurt van de vliegopening. Dus het type kast bepaalt waar ruimte is voor honingopslag, niet de soort vliegopening. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.