27-08-2021

Stille wissels en stille roverij

Ik heb de indruk dat er dit jaar veel tweejarige moeren stil gewisseld worden. Vrijwel alle moeren uit 2019 worden de afgelopen maanden stil gewisseld, dit betreft zowel KI-moeren als standbevruchte moeren. Gelukkig zijn mijn moeren allemaal gemerkt, anders zou je het uberhaupt niet opmerken dat er gewisseld is. 

Toch is het belangrijk om te weten hoe oud je moeren zijn. Ze presteren namelijk het beste in het jaar volgend op het geboortejaar. Een moer geboren in 2020 presteert het beste in 2021. Maar ook in 2022 zal ze nog goed kunnen presteren, echter met een grote kans dat ze in dat jaar ook weer vervangen wordt door een dochter. Houd je een dergelijke moer uit 2020 nog aan in het winterseizoen van 2022/2023 dan loop je enig risico op winterverliezen. Mocht ze de winter van 2022/2023 overleven dan presteert ze vaak minder en door minder eitjes te leggen, is haar feromoonproductie ook lager met grotere kans op zwermcellen in mei en juni. 

In diverse kasten ben ik de afgelopen maand wisseldoppen of een moeder en dochter samen tegengekomen. Laat die paar wisselcellen, die je mocht tegenkomen, altijd staan. Het zijn er in de regel tot maximaal zes. Meestal 2 of 3. 

In deze video kwam ik moeder en dochter tegen. Volgend jaar maart zie ik wel verder. 

Een ander stil verlopend fenomeen betreft stille roverij. Je merkt er eigenlijk weinig van, tot het moment dat je het gewicht van de kasten of kastjes controleert en het vlieggedrag gaat obverseren. Blijkbaar hebben rovende bijen door hun aanhoudende pogingen om in kastjes binnen te dringen uiteindelijk een keertje succes en vertellen hun drachtbron door wanneer ze thuis komen. In dit geval betreft het een miniplus-volkje dat tussen drie andere kastjes staat. Blijkbaar is hun verdediging niet voldoende en wordt zo de voorraad wintervoer ontvreemdt. Overdag loopt het gewicht van het kastje drastisch terug, terwijl ik het in de avond/nacht door bij te voeren probeer te herstellen. Blijft het onontdekt - wat me bij een andere kastje overkwam - dan komt het volk om vanwege honger. Gelukkig kon ik nog net op tijd de koningin redden temidden van drie raampjes bijen. 

De rovende bijen hebben gladde en daardoor zwart glimmende achterlijven, hetgeen ontstaat door het voortdurende vechten wat ze doen. Hierdoor verliezen ze hun haren en gaan dan glimmen. Een verschijnsel dat ook voorkomt bij zwartzucht (ABPV of CBPV), echter daarvan is hier geen sprake.

In de schemering wanneer de andere kasten in rust zijn, wordt dit ene volk nog steeds bevlogen. Vanwege de gevechten bij de zeer kleine vliegopening blijft het druk door het komen en gaan van rovers. Vanavond zal ik dit kastje afsluiten en morgenochtend verplaatsen naar een andere bijenstand. 

Gezien de matige verdediging valt deze moer uiteraard af voor de verdere nateelt. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Maurits Tax

    27-08-2021 om 16:23

    Beste Ben,
    Vraag is altijd hoe je dit voor kunt zijn. Je kunt dat niet altijd, maar een basisregel is toch om vooral niet -in deze nazomertijd- overdag bij te voeren. Als je dan toch wilt bijvoeren, doe dat dan vroeg in de ochtend of laat -bij het schemeren- wanneer er nog maar weinig haalbijen vliegen. Overigens reageer ik uiteraard niet op jou, Ben, van wie ik heel veel leer (!), maar op je bericht over roverij in het algemeen;-) Dank hiervoor weer.

    Ha Maurits, goed advies om vooral in de avond te voeren. Toch denk ik dat de roverij vooral veroorzaakt wordt door de volken zelf, die hun verdediging niet op orde hebben. Dat kan aan zwakte liggen, of aan een koninginnen probleem of ze laten het gewoon genetisch afweten. Bij mij hebben er 2 vd 15 miniplussen een probleem, de rest niet. Groet, Ben

  • Christel

    27-08-2021 om 18:44

    Dank voor je Blog Ben!
    Ben,
    Ik had een volk overwinterd in een topkast (met spaarramen) en het kwam supersterk en groot de winter uit.
    Omdat de kast een constructiefout had, heb ik het volk afgelopen april naar een andere topkast verplaatst.
    Sindsdien gaat t eigenlijk berg afwaarts: het volk werd kleiner en kleiner en het hele seizoen kwam er nauwelijks honing binnen, ik heb ze echt van de zomer moeten bijvoeren.

    Er worden eitjes gelegd, maar het hele seizoen spaarzaam en de laatste weken weinig.
    Er is vliegactiviteit, maar in vergelijking met mijn 2 andere volken veel minder.

    Ik ben nu bezig om ze in te winteren.
    De 1e portie van 1,5 liter ging redelijk snel op.
    De 2e portie van 1,5 liter is na 4 dagen nog maar voor de helft opgegeten, terwijl er dus echt maar weinig voer in de kast zit.

    1.enig idee wat er aan de hand kan zijn?!?!
    2.waarom maken ze zelf geen nieuwe koningin aan?! Het volk gaat zo toch zijn eigen dood tegemoet?
    3.i.p.v. om ze in te winteren is t misschien beter om ze samen te voegen met een ander volk? En dan wordt die "slechte" koningin vanzelf door de "goede" koningin geelimineerd?

    Ha Christel, de koningin is hoogstwaarschijnlijk het probleem. Maar blijkbaar hebben de bijen dat niet in de gaten. Ze produceert blijkbaar nog genoeg feromonen.
    Je zult haar dus eerst moeten vinden en wegnemen voordat je beide volken verenigd. Anders weet je niet zeker dat zij het gevecht verliest. Je kunt de gok nemen, maar ik zou het niet doen. Groet, Ben

  • Paulus

    28-08-2021 om 16:00

    Hoi Ben,
    Ik ben afgelopen winter twee volken verloren, waarschijnlijk doordat ik de roverij te laat in de gaten had, dit jaar een week of wat geleden vliegopeningen drastisch verkleind, de rovers probeerden zelfs via kieren aan de zijkant in de kast te komen. Ik kan ze niet verplaatsen, helpt het als ik in de winterstop de kasten een andere kleur geef of voorzie van andere merktekens?

    Ha Paulus, nee dat zal niet helpen. Je kunt de bijen alleen maar helpen door de vliegopeningen flink te verkleinen. Zorg er ook voor dat de bijen in het juiste formaat kast zitten.
    Dus heb je een volk dat 1 bk bezet, zet ze dan niet op 1,5 of 2 bk want dan hebben ze ook moeite om de vliegopening te verdedigen.
    Alleen in de avond voeren. Maar de kern is toch bijen die zichzelf goed verdedigen. Ik heb mijn volkje verplaatst, dat zal ze wel verlossen van de rovers. Vanmiddag zag ik ze bezig bij het buurvolk maar die namen de rovers flink te pakken. Rollend over de grond werden ze verdreven. Groet, Ben

  • Leo hazelzet

    29-08-2021 om 09:09

    Hoi Ben, weer een leuke inkijk in het roofgedrag, allemaal hulpjes om te detecteren wat er gaande is.
    Je zei honing ramen opslaan in de schuur. Ik heb gisteren natte ramen nagelopen voor opslag en volop was mot, niet fijn. Wat is nu een goede methode om ramen op te slaan voor de winter?

    Ha Leo,
    Enkele voorwaarden voor de goede opslag van uitgebouwde ramen zijn:
    De kamers moeten gestapeld worden en goed afgesloten worden met een dekplank oid.
    De uitgebouwde ramen moeten niet bebroed geweest zijn, dit trekt juist wasmotten aan. Ramen met stuifmeelrestanten trekken de stuifmeelmijt aan. Deze kan verder geen kwaad.
    De schuur of berging moet niet verwarmd zijn. Je kunt tussen de kamers gebruik maken van de bladeren van de walnotenboom. De etherische oliën werken afstotende voor insecten.
    Groet, Ben

  • Riaonline

    30-08-2021 om 17:22

    Ik heb de lege honingramen opgeslagen in kunststof bakken met deksel van de HEMA en die staan in een slaapkamerkast. Niet echt koud maar wel afgesloten van insecten. Is het slim om daar ook walnootblad bij te doen?

    Ha Ria, die bladeren stinken behoorlijk. Dus ik zou het niet doen daar ;-). Je moet je ramen om de paar weken vooral in de herfst checken op wasmotlarven, want de eitjes kunnen er al op het volk ingekomen zijn. Een enkele larf kan geen kwaad. Groet, Ben

  • Frank

    30-08-2021 om 18:08

    Beste Ben,
    Ik blijf last houden van mieren in het volk die er onrustig van wordt, ze vreten zelfs kanalen in het piepschuim.
    Is hier iets aan te doen ??

    Ha Frank, ze vragen bij mij ook in de bodemranden. Heb ik moeten repareren. Je zult ze moeten verdrijven met huis tuin en keuken middeltjes. Probeer eens koperen munten of goudsbloemen of azijn. Misschien helpt het. Groet Ben

  • Christel

    30-08-2021 om 18:21

    Dank Ben,
    1. Het volk heeft na 3 dagen 0,25 van liter invertsuiker gegeten. Heb je nog een verklaring waarom ze zo weinig eten, terwijl er eigenlijk een tekort is?

    Verder in een ander volk het volgende gaande:
    Het is een supersterk volk, heeft veel honing gegeven, meer dan ze zelf nodig hebben.
    Toen ik vorige week een laatste check wilde zag ik dat er NUL brias in het volk was. Niks nada noppes. Ik zag ook geen enkele lege moerdop of zo waar een nieuwe koningin uit zou zijn gekropen. Na 3 dagen nog een keer gecheckt: geen brias. Toen heb ik een raam met brias uit een ander volk er in gehangen. Vandaag gecheckt: er is geen redcel gemaakt.
    2. En geen lege moercel, dus er kan geen sprake zijn van stille wissel?
    Het volk was vorige week en deze week super agressief toen ik de kast opende.
    De ramen zijn voornl. bezet met stuifmeel en beetje honing (en bovenop zit een HK met 75% honing)

    3.Wat kan er aan de hand zijn met dit volk?!
    4.En welke actie zou ik moeten ondernemen?

    Ha Christel, er is iets mis met dat volk dat geen voer opneemt. Maar wat? Sterk genoeg?
    Anders over een week nog eens proberen. Je kunt ze helpen door een geurspoor van echte honing naar de voerbak te maken, (In de avond) je kunt ook een mespuntje zout of iets van kamillethee toevoegen aan de suikeroplossing.

    Dat volk dat geen redcellen optrekt, is gewoon pissig vanwege het ontbreken van broed. Geen redcellen, dan zit er toch echt een wisselmoer in. Gewoon nog 10 dagen de tijd geven. Ze leggen niet zo veel meer, dus zijn de eitjes lastig te vinden. Over 10 dagen nog eens kontroleren. Komt meestal wel goed. Groet, Ben

  • Paul

    31-08-2021 om 17:44

    Dag Ben, in 2 volken kom ik nog darren tegen. En geen leggende koningin. Is daar een verband tussen?

    Ha Paul, jazeker, vermoedelijk heb je te maken met een stille moerwisseling en dan houden ze hun darren aan. Dit gebeurt nu bij gemiddeld 10% van de volken dus zijn er ook voor de bevruchting van jouw jonge moeren nog voldoende darren waarschijnlijk. Gewoon eind september nog een keer checken of het zo laten. Dat laatste die ik. Groet, Ben

  • Korneel

    01-09-2021 om 10:37

    Hallo Ben,

    omtrent het inwinteren zit ik met volgend dilemma: zo snel mogelijk of traagjes aan wintervoeding geven?

    Voordeel zo snel mogelijk: winterbijen hoeven niet meer (veel) te werken
    Nadeel: mijn kasten staan op 1 bak (11 ramen), als ik ze te snel voeder, heeft de koningin dan nog voldoende plaats en drang om te leggen?

    Momenteel voeder ik ze 2l per week, maar twijfel om dit op te trekken naar 2 keer per week.

    Ha Korneel, dat kan allebei. Belangrijkste is dat er wel minimaal een interval van 3 a 4 dagen tussen zit, zodat de bijen de tijd hebben om het voer in te dikken en netjes op te slaan. Door het indampen vereist het ook minder ruimte. Zorg dat je half september in ieder geval klaar bent. Het wordt dan steeds kouder in de nacht en vochtiger. Groet, Ben

  • Maurits Tax

    05-09-2021 om 14:29

    Dag Ben,
    Een vraag van andere orde: ik kan nergens achterhalen waar ik de plastic afdekplaten kan kopen, die jij iedere keer zo handig gebruikt bij opening en sluiting van de kast. Heb jij een goed advies? Dank voor je reactie.
    Hartelijke groet,
    Maurits

    Ha Maurits, ze zijn volgens mij bij het Bijenhuis te koop. Ik koop ze altijd via Holtermann.de. Zijn beschikbaar voor Dadant US en Frankenbeute. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.