23-07-2019

Uitlaatborden plaatsen en voeren

Gisteren heb ik op de eerste standplaatsen de bijenuitlaten geplaatst. Bij de Dadantkasten met twee uitlaten en bij de spaarkast met een enkele uitlaat. Bij het plaatsen en de controle op moergoedheid bleek dat de meeste volken hun totale voervoorraad rondom het broednest verbruikt hadden. Het is dan ook al vele weken geleden dat de zomerdracht met linde- en tamme kastanjebomen ten einde kwam. 

Een gebrek aan verse nectar betekent ook automatisch dat het broednest inkrimpt, terwijl nu juist het broednest de komende winterbijen moet gaan opleveren. Daarom heb ik bij het plaatsen van de uitlaten gelijk de interne voerbakken geplaatst (links in de kast op de foto) en een paar liter invertsuiker gegeven. Vanmorgen waren de honingkamers redelijk bijenvrij.

Het gebrek aan nectar en vers stuifmeel leidt er soms toe dat moeren helemaal stoppen met het leggen van eitjes. Geen paniek, geen nieuwe moeren invoeren, hooguit bij twijfel een raam open broed inhangen om je eigen vrees op moerloosheid weg te nemen. 

Vanwege de hitte van vandaag en de komende dagen ben ik even gestopt met het plaatsen van de uitlaten, oververhitting dreigt. Deze waarschuwing geldt dus ook voor de varroabestrijidng. Wacht tot zaterdag of zondag wanneer de temperatuur weer duidelijk onder de dertig graden komt. Boven de dertig graden verdampen de middelen te snel en ontstaat er sterfte aan het broed.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt 

Deel dit bericht

Reacties

  • imme

    23-07-2019 om 18:51

    Beste Ben,
    Hier bloeit een nog de groenbemesting genaamd luzerne.. daar vliegen de bijen nu op... daarom heb ik de honing kamer nog maar even laten zitten. ook omdat ruimte in deze warmte wel prettig is, ik heb de voorraad rond het broednest nog niet gecheckt. wilde wachten tot na de warmte en de bloei van deze klaversoort.... lijkt je dat ook een goed plan?

    Imme, luzern kan mega veel nectar geven bij warm weer, dus verstandig om de hk's te laten staan. Waarschijnlijk zal de droogte de nectarstroom indammen tot...…. Kijk maar of de lege cellen tussen het gesloten broed gevuld zijn, dan weet je het zeker of het honingt. Groet, Ben

  • Gaby

    23-07-2019 om 19:36

    @Ben,
    Ik vind dat mijn bijen zolang als mogelijk is door moeten kunnen op hun eigen honing. Of is dit onverstandig? Dwz, met eigen honingzolders erop blijft het broednest misschien nog groeien en ontstaat er straks een probleem als de echte inwintering begint? Op sommige van mijn Dadant US kasten heb ik zelfs nog meerdere honingzolders. En die lopen nog steeds vol. Vorig jaar kwam ik in de problemen toen ik later ging inwinteren en al die bijen uit de honingzolders ook een plekje moesten vinden in de broedkamer. Wat kun je me adviseren Ben?

    Gaby, je moet toch ook weer niet te laat beginnen met de varroabestrijding vanwege het ontstaan van de winterbijen. Lastige keuze, maar ik zou gaan voor de varroabestrijding. Dus volgende week gaan mijn HK's er af. Groet, Ben

  • Nelleke

    23-07-2019 om 20:22

    Beste ben,
    Kan het ook TE warm worden voor de bijen ? Als het buiten 39 graden is .. dan is het waarschijnlijk nog warmer in de kasten. Kunnen ze daar wel tegen ?

    Nelleke, bij extreme warmte gaan de bijen buiten zitten tegen de voor- en onderkant van de kast. 's Morgens zijn ze meestal weer binnen en begint het spel van ventileren en ruimte maken in de kast opnieuw. Je kunt de schuifladen wegnemen. Dat helpt zeker. Groet, Ben

  • Greetje

    24-07-2019 om 00:54

    Hallo Ben, ik ben een beginnend imker (1e jaars) met mn vader als mentor. Hij imker al meer dan 40 jaar.
    Vorige week hebben we linde honing geslingerd, en de geslingerde raten teruggezet on de honingkamer.
    Moeten we aankomende week al bijvoeren?

    Greetje, tijdens het afnemen van de honing heb je wellicht ook de broedkamer gekontroleerd. Zo niet, dan alsnog doen. Er moeten volle kantramen met honing inzitten, anders 4 liter
    invertsuiker geven of een pak apifonda op het voergat. Groet, Ben

  • Jochum c zwerver 180

    24-07-2019 om 07:49

    JA HET KAN te warm worden een bijen zijn bos dieren komen uit een holle boom ik hep mijn bijen onder de bomen staan en bij zeer warm komen er veel bijen uit hangen dan trekken ze baart hep 7 VOLKEN en dat wisselt

  • Piet van Dijk

    24-07-2019 om 09:22

    In de officiële uitgave van de NBV over varroabestrijding wordt de imker dringend geadviseerd om niet later dan 15 juli de eerste bestrijding toe te passen.
    Heb ik netjes gedaan, wordt geadviseerd het nog even uit te stellen. Moet ik het er nu subiet uithalen (mijn bijenkast staat wel in de schaduw in het bos)

    Piet, de werking is na een week stukken minder geworden, dus maak je geen zorgen. Groet, Ben

  • Rob uit Assen

    24-07-2019 om 09:22

    Grappig hoe groot de regionale verschillen zijn. Hier in Assen is de zilverlinde net uitgebloeid en zijn de broedkamers nog loodzwaar van het voer.

    Rob, Til je niet broed- en honingkamers tegelijk? En pas op: gesloten broed weegt net zo veel als honing. Dus kijken in de broedkamer is wel wenselijk! Groet, Ben
    PS het aantal zilverlindes is niet zo groot in Nederland, althans hier niet groot.

  • karin

    24-07-2019 om 11:15

    Ben,
    zou je bij dadant ook een honingzolder kunnen laten staan, de winter door? Ik heb vrij veel ramen waar flink wat onverzegelde honing in zit. Kan ik die gewoon bovenop laten staan, ik slinger liever geen honing waar toch relatif veel vocht in zit (gemeten, iets meer dan 20%). Of Wordt de ruimte dan te groot? IK heb polystereen kasten, dus goed geisoleerd

    Karin, het vocht% zal nog wel verder teruglopen, maar dat terzijde. Als je deze honingbak niet wil slingeren, kun je hem misschien beter onder de BK plaatsen. Dan slepen de bijen de honing wel naar boven en het voorkomt dat er suikervoer in de HK terecht komt. Groet, Ben

  • mari van iersel

    24-07-2019 om 11:15

    wat mij een beetje verbaasd is dat hier het verband tussen broeden en dracht zo sterk wordt ingeschat. Het bijenvolk volgt een eigen intern programma, daar is geen dracht voor nodig. Voorwaarde is wel dat er genoeg voorraden met voer in het volk zijn. Vorig jaar heb ik gemeten dat mijn bijenvolken van half juli tot half september 8 kg lichter waren geworden terwijl de broednesten helemaal in tact bleven. Die 8 kg is een beetje minder broed maar vooral voorraad die opgemaakt is. Waarschijnlijk hebben de bijen veel meer dan 8 kg suiker gebruikt want ik kan niet meten hoeveel nectar ze dagelijks binnenslepen. Bijen hebben de eigenschap om voorraden aan te leggen voor slechte tijden om dan toch hun interne programma te kunnen volgen. Dus zeker voer voorraden controleren en indien nodig bijvoeren zodat de bijen hun interne programma kunnen volgen.

    Mari, eens dat bijen een jaarlijks terugkerende cyclus volgen. Deze wordt echter bij mijn bijen wel degelijk sterk beïnvloed door dracht en weersomstandigheden, dus door de externe omstandigheden. De lokale drachtverschillen zijn groot in Nederland. Vele imkers benaderen mij en de NBV met de vraag waarom hun moeren volledig stoppen met leggen terwijl er nog volle honingkamers op staan. Sommige imkers denken echt dat hun volken moerloos zijn.
    De droogte en derhalve het gebrek aan verse nectar en stuifmeel noopt sommige moeren tot een broedstop. Bij gebrek aan stuifmeel wordt het broednest zelfs gedeeltelijk gekannibaliseerd. Overigens zie je dit niet bij alle volken, maar ieder volk/ras heeft dan ook zijn eigen kwaliteiten en interne en externe gerichtheid. Groet, Ben

  • Dide

    24-07-2019 om 13:25

    Toch de volle honingkamers onder de BK ?

    Dide, ik weet niet in welk verband je deze vraag stelt. Maar volle verzegelde honingkamers, die als wintervoer dienen, mag je gerust boven laten staan (zonder moerrooster uiteraard), want met een volle honingkamer hoef je geen suikerwater bij te voeren.
    Bij een bak onverzegelde honing moet je wel degelijk bijvoeren met suikerwater en suiker wil je niet in je honingkamers krijgen i.v.m. de komende voorjaarsoogst. Dan kunnen er nog restanten suiker in zitten..... Groet, Ben

  • Hero

    24-07-2019 om 15:19

    Beste Ben, vind eind juli te vroeg om de honingkamers eraf te halen, moet de bijen dan in hun broedkamer 16 raams of spaarkast 20 raams proppen! Zoals ik al eens had met jonge zwermende moeren in augustus vanwege overbevoking.op 20 ramen, en inderdaad mijn volken zitten ook zonder voer in hun broednesten, wist niet wat ik zag, 1 volk vloog steeds minder, bleek de moer een gat in het moerrooster gevonden te hebben ,en doordat ik werk met 7 raams honingkamers had ze daar een klein broednestje! Moer terug gezet in de 16 raams broedbak, zal ze nu nog wel een goed wintervolk kunnen opbouwen? Denk het wel, had ooit minivolkjes begin september, toen drijfvoeren tot oktober, en dan inwinteren tot half oktober, was bang dat ze het met 8 graden celcius niet konden verzegelen! Maar ongelooflijk wat had ik in het voorjaar sterke volken, warme groet Hero.

    Hero, die moer bouwt nog wel een broednest op de komende maand. Met de honingbakken er nog op kun je eigenlijk geen varroabestrijding uitvoeren, alhoewel de producent van Varromed aangeeft dat het geen kwaad kan. Maar met Thymovar ed en mierenzuur moeten de hk's er wel af zijn. Groet, Ben

  • Marcel

    24-07-2019 om 19:01

    Ben,
    Ik behandel mijn bijen het gehele jaar door (in blokken) met VarroMed. Ik blijf dit doen tot eind September. Dus ook met de HK's op de BK's. Mijn HK's gaan er af half Aug. Als je HK's vol zitten dan kunnen de bijen toch niet verhongeren?
    Vr gr Marcel

    Marcel, voor verhongeren met de volle hk's erop hoef je zeker niet bang te zijn uiteraard. In plaats van het vele mijtenbestrijdingswerk zou je ook de bijen/mijten-belasting kunnen meten en dan minder bestrijden (alleen wanneer de mijtbesmetting > 2%). Het is het overwegen waard? Groet, Ben

  • flora

    25-07-2019 om 13:27

    misschien een domme vraag, maar hoe kan ( zo lees ik bovenstaand her en der) het voer rond de broedkamers ( te) laag kan zijn terwijl de honing kamers vol zitten...
    je kunt er dus niet vanuit gaan dat als de honingkamers goed lopen het broed nest tevens goed verzorgt is met honing en stuifmeel?
    als je een volle honing kamer treft begin augustus kan het dan zijn dat de broedkamers "verhongeren"?
    regelen bijen dat niet intern op een natuurlijk perfecte manier?

    Flora, de bijen regelen het ook zelf ook wel perfect en zullen met volle honingkamers zeker niet verhongeren. Ze reageren echter wel sterk op binnenkomende nectar en stuifmeel.
    Komt er geen verse nectar binnen, dan gaan ze op de spaarstand en wordt het broednest vanzelf kleiner. De opslag van stuifmeel is altijd beperkt, meestal voor maximaal 2 weken. Bij extreem droog weer en een aflopende dracht is het aanbod van stuifmeel ook geringer. Daarmee kan dit stuifmeel ook opraken en kunnen de voedsters minder goed de larven verzorgen. Ook op dit punt wordt het broednest kleiner.
    Echter de bijen, die geen broed hoeven te verzorgen, leven echter weer veel langer. Dus het droge seizoen kent plussen en minnen. Het bijenvolk gaat dus lekker door o.b.v. de reserves, maar het broednest krimpt. Overigens wordt dat toch na de langste dag langzaam kleiner. Groet, Ben

  • Lippe

    25-07-2019 om 19:05

    Beste Marcel,
    Als ik jou was zou ik toch even de bijsluiter van VarroMed lezen. Tijdens de varroabehandeling GEEN honingkamers op de volken!

    Lippe, waar lees je dat op de VarroMed bijsluiter? Bij mij staat er: wachttijd honing: NUL dagen. Groet, Ben

  • Lippe

    26-07-2019 om 20:49

    Beste Ben, par. 4.11 geeft inderdaad een wachttermijn aan van 0 dagen, echter par. 4.3 geeft aan dat er niet mag worden behandeld tijdens honingdracht.

    Nog duidelijker op pagina 5 onder par. 4.9 staat:

    ‘VarroMed mag niet worden gebruikt tijdens honingdracht, of wanneer de honingkamers aan de kast zijn bevestigd.’

    Lijkt mij vrij duidelijk nietwaar.

    Overigens vind ik persoonlijk dat het een principe kwestie is om niet te behandelen als de HK’s op de volken staan, ongeacht wat er wordt geadviseerd. Wij zitten per slot van rekening in de levensmiddelenindustrie.

    Lippe, ik ben het helemaal met je eens dat het absoluut niet goed is om middelen te gebruiken met de HK's erop. Tenminste als de honing nog geoogst moet worden.

    Dat was niet de reden waarom ik vroeg waar dit advies staat in de bijsluiter. De reden is dat in de bijsluiter van de officiele Bee Vital VarroMed flessen, die ik gekocht hebt, geen art 4.3 of 4.11 te vinden is. Ik heb een bijsluiter met 15 artikelen in 4 talen zonder subnummers.

    De term, die jij noemt "wanneer de honingkamers aan de kast zijn bevestigd" klinkt Belgisch. Heb je misschien een Belgische bijsluiter? Groet, Ben

  • Lippe

    27-07-2019 om 09:37

    Beste Ben,

    Mijn informatie heb ik uit de bijsluiter die hier te vinden is. Het lijkt me geen Belgische bijsluiter, maar dat is mijns inziens ook niet relevant.

    https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/varromed-epar-product-information_nl.pdf

    Heb zelf nog geen VarroMed, omdat ik met de aangekondigde prijsverhoging tov Hiveclean 3 flessen op voorraad heb gekocht.

    Opmerkelijk dat er blijkbaar verschillende bijsluiters bestaan... een onderzoek waard.

    Lippe, je hebt helemaal gelijk, het staat er toch in. Het staat echter in andere paragrafen van de bijsluiter. Jij citeert uit een Europees toelatingsbesluit. Achterin het door jou gelinkte document staat de bijsluiter, zoals die bij de fles VarroMed zit. Dus inderdaad niet behandelen wanneer een HK's opstaan of als er dracht is.
    Wat mij betreft geldt dat voor alle middelen. Ik zou willen pleiten voor het vaststellen van de mijtenbesmetting voordat je eventueel gaat behandelen. Groet, Ben

  • Gabrielle

    28-07-2019 om 20:10

    Beste Ben, ik vroeg mij af of je per honingkamer 1 uitlaatbord met 2 bijenuitlaten plaatst? Of dat dit ook voldoende is als er 3 honingkamers op staan?

    Gabrielle, met 3 hk's heb je ook genoeg aan 1 uitlaatbord onder de onderste HK. Groet, Ben

  • Anton

    29-07-2019 om 09:55

    Hallo Ben, in een van mijn volken is op dit moment de honing nog niet (voor tweederde) verzegeld. Tijdens de hitte heb ik alles zo laten staan, mede door jouw opmerking hierover. Moet/kan ik nu nog langer wachten zodat er wellicht nog meer verzegeld gaat worden, of nu toch maar een keer gaan oogsten? Indien ik nog kan wachten, hoelang kan ik het nog aanzien voordat ik ze echt moet verwijderen?
    Groet, Anton

    Anton, de belangrijkste vraag is meer: wanneer wil je de mijten bestrijden? Hoe langer je wacht des te meer kans op schade. Onverzegelde honing kan al droog genoeg zijn, even de stootproef doen en vooral de hk's 's morgens afnemen en niet later op de dag vanwege verse nectar.
    Zie je weinig voer in de kantramen, geef ze direct na het afnemen van de honing een paar liter voer en aansluitend daarna de mijtenbehandeling beginnen. Groet, Ben

  • Anton

    29-07-2019 om 11:14

    Ben, acht dagen geleden spetterde de honing nog. Ik ga dat opnieuw controleren. Geen spetteren wordt dan dus oogsten. Wel spetteren, hoe lang kan ik nog afwachten?
    Gr. Anton

    Anton, na 3 tot 5 dagen kou of regen is de honing ook wel uitgespetterd oftewel voldoende opgedroogd. Maar waar blijft de regen? Groet Ben

  • Len den Besten

    29-07-2019 om 15:26

    Dag Ben.
    Ik schrijf dit op 28 juli. Ik zie de bijen vrij veel stuifmeel naar binnen brengen. Is dat een teken dat er ook nectar binnenkomt?
    Groet, Len.

    Len, waarschijnlijk is het (licht)gele stuifmeel afkomstig van mais. Tenminste mais komt nu overal in bloei, dus de kans is groot dat het maisstuifmeel is. In dat geval komt er geen nectar binnen. Daar waar het nog niet geregend heeft, zullen de andere planten ook nog geen nectar geven. Groet, Ben

  • Marco de Nood

    29-07-2019 om 17:57

    Vandaag ook begonnen met beehive en het afhalen van overtollige honingkamers. Korte controle in de kasten gedaan. Helaas ontstond er bij 1 van mijn bijenkasten (er staan er vijf op mijn stand) meteen roof. Had ik dit kunnen voorkomen? Wat was ik aan het doen?... er stonden twee honingkamers op de kast. 1 heb ik eraf gehaald en meteen weggehaald, de andere even naast de kast gezet. Vervolgens controle gedaan op voervoorraad in de broedkamer en beehive gegeven. In de broedkamer meerdere raten met nectar. Toen ontstond er dus roof.

    Als iemand tips heeft om dit in het vervolg te voorkomen en/of beter te coördineren hoor ik het graag. Vervelend om mee te maken dit. Morgen maar even controleren of ze niet volledig leeggeroofd zijn, want dan kan ik beter de vliegspleet verkleinen en voorzichtig beginnen met Trim-O-Bee voeren?

    Marco, het beste kun je werken met uitlaatborden. Je laat de HK's gesloten, neemt ze allebei tegelijk af, doe een korte check op de broedkamer, legt het uitlaatbord op de broedkamer (laat het moerrooster weg) en zet de 2 HK's op het uitlaatbord terug.
    Hiermee veroorzaak je de minste verstoring en komt de geur van honing vanuit de HK's minder vrij.
    De roverij ontstaat doordat je de 2 HK's van elkaar scheidt, daarmee breken er ook honingcellen open en dat geeft reuring van de speurbijen. Groet, Ben

  • Bastiaan

    31-07-2019 om 16:38

    In de bijsluiter (https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/varromed-epar-product-information_nl.pdf) lees ik dat na openen de houdbaarheid maar 30 dagen is. Je zal nooit precies een fles leegmaken bij gebruik en wanneer je klaar ben met behandelen en eventuele herhalingen zal je altijd een aangebroken fles overhouden. Gooien jullie dit dan weg? Ben benieuwd hoe anderen dit doen.

  • Lippe

    05-08-2019 om 16:17

    Beste Bastiaan,
    Later is bevestigd dat voor Varromed dezelfde houdbaarheidsdatum geldt als voor Hiveclean.
    Geen zorgen dus:)

  • Lennie

    08-10-2019 om 20:57

    Hallo Ben, ik heb een jong volkje in het voorjaar gekregen. Inmiddels 2 honingkamers er op en deze zijn geslingerd in september. Had ik moeten bijvoeren na het slingeren? Verder de vraag wat ik nu moet doen; kan er 1 honingbak opblijven? Dus 2 broedbakken en 1 honingbak? HB boven of naar onder verplaatsen? Ik heb nog niets tegen varroa gedaan. Kan dat nu nog wel? Ik heb Apilife. Is dat schadelijk voor de honingconsumptie?

    Lennie, ik zie je bericht nu pas. Je moet half augustus na het slingeren altijd de voervoorraad inschatten en dan berekenen hoeveel je moet bijvoeren (inwinteren noemen we dat). De meeste imkers kopen een can invertsuiker. Dat had al voor half september gevoerd moeten zijn. Twee broedkamers is in de winter ruimschoots voldoende, dus alle HK's eraf laten.
    Nu nog tegen de varroa's behandelen is te laat, dus wacht maar tot de tweede helft van november en ga dan druppelen met een oxaalzuursuikeroplossing.
    PS ApiLifeVar, maar ook andere middelenen, pas je niet toe met honingbakken op de volken, want het is inderdaag niet goed voor de honing. Voedselveiligheid moet voorop staan!
    Bezoek ook svp een NBV-basiscursus. Je kunt je nu nog inschrijven. Zie de homepage van de NBV. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.