10-10-2021

Van oude raat nieuwe kunstraat laten maken

Raatvernieuwing is een goede manier om de bijenvolken te verlossen van verontreinigingen van oude raat met vervellingen van larven en poppen, virussen en bacterien. De oude raten kun je omsmelten via een zonnewas- of stoomwassmelter. Bij zo'n 5 tot 10 volken loont het zeker de moeite van het opsparen van gesmolten was. Oude raten moet je niet lang bewaren, want dan vallen ze ten prooi aan wasmotten, dus gelijk de smelter in. 

Na de zonne- of stoomwassmelter filter ik de blokken aangevuld met zegeltjeswas nog eenmalig in een au bain marie wekketel, hierin zit de was eerst in een schone pantybroek om alle ongerechtigheden eruit te filteren (zie foto's). 

De wasblokken kun je wel lang bewaren en op den duur samenvoegen met de wasblokken van andere collega-imkers, zodat je ze gezamenlijk kan laten omzetten tot prachtige nieuwe kunstraat. Zoek wel collega-imker(s) uit, die dezelfde manier van varroabestrijding toepassen, want als je chemievrij behandelt (bijvoorbeeld met mierenzuur of VarroMed) dan wil je natuurlijk geen Armitraz in je kunstraat krijgen. Mocht je wel harde chemische middelen gebruiken, maak dan maar kaarsen van je was en gebruik uitsluitend zegeltjeswas voor de nieuwe kunstraat. 

Ik besteed de verwerking van wasblokken tot nieuwe kunstraat uit. Ga je echter zelf aan de slag dan moet je de wasblokken aan de onderkant nog een keer schoon schrapen en nog één keer smelten en filteren. Daarna is het voldoende schoon om zelf kunstraat te kunnen gieten. 

Houd tevens raat, dat slecht uitgebouwd wordt of snel smelt rondom de bedrading of raat met veel hagelschot uit je waskringloop. Er lijken nog steeds vellen kunstraat met verkeerde bijmengingen in omloop te zijn. Vernietig deze, het moet uit het circuit gehaald worden. Heb je eenmaal de routine van het verzamelen, omsmelten en aanbieden aan de kunstraatproducent te pakken, dan hoef je nooit geen vreemde kunstraat meer te kopen. Het scheelt aanzienlijk in aanschafprijs. De prijs van het verwerken tot kunstraat ligt in Duitsland op ongeveer 4 euro per kilo bij een opdracht van 10 of 20 kilo was. Het minimum verschilt per aanbieder. 

Het is bij sommige aanbieders ook mogelijk om 5,1 mm of 4,9 mm te laten vervaardigen. Ook andere formaten van kunstraatvellen is soms mogelijk. Ik maak hier al 20 jaar tot volle tevredenheid gebruik van. Gelukkig woon ik dicht bij de Duitse grens en is DHL dus dichtbij. In Duitsland mag je dozen tot 31,5 kilo aanbieden, in Nederland tot 20 kilo. In Geffen zit Robert Schuurmans, hier kun je kleinere partijen was om laten zetten tot 5,4 mm kunstraat. 

Mochten er in Nederland ook nog andere aanbieders zijn voor bovengenoemde prijzen per kilo, dan hoor ik het graag. De professionele wasverwerkingsbedrijven verhitten bovendien de was zodanig hoog dat alle sporen van vuilbroed en dergelijke dood gaan. 

Meer info over was en kunstraat? Klik op deze link

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Geert

    10-10-2021 om 15:32

    Kan je namen geven waar je 5,1 en 4,9 mm raat kan laten vervaardigen.

    Ha Geert, zie www.zschopautaler-imker.de of Google jozef rockl wachsverarbeitung. Groet, Ben

  • Johan

    10-10-2021 om 22:03

    Dag Ben,
    kan het dan geen kwaad om bijenwas op een heel hoge temperatuur (boven 70 graden) te smelten? Ik dacht dat dit niet goed was... gr Johan

    Ha Johan, op de volgende site https://honeybeevalley.eu/doit/de-gesloten-waskringloop kun je van alles over was en kunstraat terug vinden. Was verandert pas bij 120 graden en de AVB-sporen gaan dood bij 110 graden. Alle andere zaken al bij lagere temperaturen.
    De sporen van avb schijnen trouwens ingekapseld te worden bij de verwerking van was naar kunstraat, indien de was verwerkt bij lagere temperaturen. Maar bij de meeste wasverwerkingsbedrijven staat dat de was ontsmet wordt. Groet, Ben
    PS zelf filter ik de was bij 80 a 85 graden.

  • Teake

    10-10-2021 om 22:40

    Dag Ben,
    Dat was ook bij mij de vraag die gelijk opkwam..., tot welke temperatuur mag je bijenwas verhitten?

    Zie antwoord bij Johan

  • Marcos

    11-10-2021 om 09:01

    Dag Ben,
    Wij hebben inmiddels zelf een 4.9mm kunstraatpers aangeschaft en op een koele winterse dag is het persen van kunstraatvellen een gezellige bezigheid waar veel voldoening uit gehaald kan worden in het voorjaar.

    Ha Marcos, zeker aan te bevelen bij kleinere hoeveelheden. Groet, Ben

  • Susan

    11-10-2021 om 09:32

    Beste Ben, misschien niet zo'n bijenvraag maar weet jij waardoor mijn bijenwaskaarsen altijd zo zielig branden en uiteindelijk toch uitgaan? Ik koop officiële lonten en gebruik echt schone was. Moet er misschien nog een andere olie ofzo aan toegevoegd worden?
    Dank je wel, Susan

    Ha Susan, mijn eerste kaars had hetzelfde probleem. De oorzaak zit 'm in de richting van de lont. De gevlochten lont kan maar in 1 richting opbranden, wanneer je deze andersom in de kaars doet, gaat de lont langzaam uit. Ik kwam er ook pas later achter ;-). Simpel he! Groet, Ben

  • Susan

    11-10-2021 om 10:50

    Beste Ben, ik gebruik gekochte lonten van het bijenhuis met een klein metalen voetje eraan voor het waxinelichtje model, ook daar een probleem. Zou de was nog zuiverder moeten? Ik laat de gesmolten was al dik geïsoleerd zeer zeer langzaam afkoelen.

    Ha Susan,
    was kan natuurlijk verontreinigd zijn, er kunnen ook vuiltjes inzitten, maar dat geeft een knetterend geluid en flikkerende kaarsen. Maar ze gaan dan niet uit.
    Is de verhouding in dikte van kaars en lont goed? ik neem aan de standaard waxinebakjes gebruikt? Groet, Ben

  • arie

    11-10-2021 om 10:54

    hoi ben klopt dat wel dat een kaarsenlont een verkeerde richting heeft?
    meestal zie je twee kaarsen aan één lont gemaakt waaraan ze samen opgehangen worden.
    dan zit er altijd één kaars verkeerd.
    gr arie

    Ha Arie, bij de aanschaf van mallen en lont kreeg ik nadrukkelijk het advies mee om de lont in 1 richting te gebruiken. Toen ik per ongeluk de lont een keer andersom deed, wilde de kaars niet blijven branden.
    Misschien geldt dit tegenwoordig niet meer? Ik ben ook geen kaarsen-specialist.
    Ik zal het nog een keer navragen in de landwinkel, waar iemand zelfgemaakte kaarsen te koop aanbidt. Groet, Ben

  • Han Holdijk

    11-10-2021 om 11:33

    Dag Ben, even een kleine correctie.
    Het is Au bain Marie. De methode wordt ook in de keuken en de banketbakkerij toegepast.b.v bij het maken van composities voor pudding en ijs.

    Mijn bijen hebben de afgelopen dagen volop de bloeiende Hedera bevlogen.
    Groet.

    Ha Han, bedankt en gecorrigeerd! Er komt inderdaad regelmatig nog steeds geel stuifmeel binnen, alhoewel het aantal vlieguren drastisch minder wordt. Maar september heeft ze goed gedaan. Groet, Ben

  • karin

    11-10-2021 om 15:18

    hoi Ben,
    ik heb gelezen dat het toevoegen van oxaalzuur aan de gesmolten was, naast traag afkoelen, de onzuiverheden beter doet bezinken en de was geler maakt, klopt dat?

    Ha Karin, het toevoegen van een bepaalde dosering oxaalzuurwateroplossing maakt de was inderdaad lichter van kleur. Je kunt het terugvinden in de bijgevoegde link onderaan het blogbericht. Groet, Ben

  • PimS

    11-10-2021 om 16:06

    Ik smelt de oude ramen in een zelfgebouwde smelter, ca 28 stuks in een keer. Dat doe ik buiten omdat het nogal een natte bedoening wordt. Maar de bijen hebben dat gauw in de gaten en gaan massaal op de uitlaat zitten. Is het een oplossing om op de dag dat ik smelt de bijenkasten voor een 6tal uren te sluiten?

    Ha Pim, ik smelt de ramen ook buiten om en inderdaad komen er speurbijen op af. Daarom kun je beter tot november wachten met omsmelten of tijdens een goede dracht, dan komen de bijen er niet op af. Opsluiten van bijen voor dit doel is niet echt diervriendelijk. Groet, Ben

  • Martin

    11-10-2021 om 20:08

    Hoi Ben,
    Je had het over harde chemische middelen! Valt het sublimeren met oxaalzuur in de winter daar ook onder?

    Ha Martin, nee zeker niet. Groet, Ben

  • Marianne

    11-10-2021 om 21:32

    Ik heb al jaren een eigen gesloten was-kringloop. Hier nog enkele tips. Ik smelt en zuiver me was 2x nadat het uit de stoomwassmelter komt. Het smelten doe ik altijd in ruim regenwater. Eerste keer giet ik de was door een stuk gordijn in een zeef op emmertjes. En de tweede keer giet ik de was door een pantykousje die ik in en om een leeg frisdrank of melkpak hang. Door het pak er later vanaf te scheuren hou je handzame blokken was over. Het laten stollen doe ik in een oude koelbox gevuld met heet water.
    Als je een beetje handig bent kan je zelf een kunstraatpers maken.
    Ik heb dit beschreven op de site van Beemsterbijenteeltvereniging. Succes!

  • Henk Bakker

    12-10-2021 om 12:42

    @ Susan
    Bijenwas moet mooi schoon zijn. Ik voeg ook altijd 3-5% parafinekorrels toe tijdens het smelten van de bijenwas. Dan blijven de kaarsen heel rustig en mooi branden.
    Pas wel op dat je die gesmolten was dan niet meer terecht laat komen bij was dat voor raat gebruikt wordt!
    Eenrichtingsverkeer voor lonten is nieuw voor mij.

    Ha Henk en Susan, bij platte lonten maakt de richting niets uit, echter bij ronde lonten wel degelijk. Groet, Ben

  • Toon

    12-10-2021 om 22:04

    Harde chemische middelen, hoort daar ook de mierenzuur en oxaalzuur bij??

    Ha Toon, nee. Bij harde chemie moet je denken aan Armitraz, de Bayer Gatekeeper en TicTac. Groet, Ben

  • Bijenhoudergilde Oosterhout

    13-10-2021 om 13:37

    Een deel van onze leden zamelt de was in en laat die omsmelten tot kunstraat bij
    Eecopoll in Geffen.

    Zeker een goed adres voor 5,4 mm kunstraat, helaas nog niet voor 4,9 en 5,1 mm. Groet, Ben

  • Pascal

    14-10-2021 om 22:56

    Hallo Ben,
    ik ga naar het buitenland verhuizen, 2 dagen rijden.
    Wanneer is nog onduidelijk: in 1e kwartaal of 2e kwartaal 2022.
    Ik wil mijn 2 bijenkasten meenemen.
    In het 1e kwartaal is dat denk ik goed te doen, omdat de bijen vanwege het weer toch in de kast zitten?

    Welke maatregelen raadt je aan te treffen mocht de verhuizing in 2e kwartaal vallen?
    Kunnen de bijen ook 3 dagen opgesloten zitten?

    Of is het af te raden om de bijen mee te verhuizen?

    Als ik de volken in NL aan iemand geef en mijn eigen lege kasten meeneem, dan heb ik daar waarschijnlijk niets aan omdat in het buitenland niemand met spaarkasten werkt, dus ik van niemand een volkje kan overnemen.

    Ik hoor graag je ideeen.

    Hartelijke groet,
    Pascal

    Ha Pascal, zo lang het tijdens de verhuizingsdagen onder de tien graden blijft, kun je met open gaasbodems goed verhuizen. Zorg wel dat ze echt verse lucht aan de onderkant kunnen krijgen, anders lopen ze warm.
    Vanaf eind maart kan ook al warmer zijn, bij warmer weer zou je tevens (horren)gaas over de bovenkant kunnen aanbrengen. Hiermee kan je warmte opstijgen en kun je een natte vaatdoek op het gaas leggen zodat ze water op kunnen nemen. Bij langere tochten kan het toch te warm worden in een afgesloten cabine van een busje. Files met zon op de auto kan dan funest worden.
    Er zijn dus veel externe toevalligheden waar je rekening mee moet houden. Verhuizen in februari is dus veel beter dan in mei of juni, want dan zou ik het niet doen. Misschien kan het dan nog wel op een open aanhanger.
    Houd ook rekening met de juiste export- en gezondheidsverklaringen. Bij de NVWA kun je e.e.a. navragen. Groet, Ben

  • Wally

    29-10-2021 om 08:53

    Bij Nectarist (Mechelen, België, voorheen Pro-Polis) kan je je was inleveren en inruilen tegen kunstraat waswafels. Geen idee of je ook specifiek je eigen was kan laten smelten en terugbezorgd krijgen als waswafels. Bij voldoende aangeleverd gewicht allicht wel.

    Vraag: hoe ontdoe je je ramen van de was? Stop je je gehele ramen in de wassmelter? Of snijd je eerst de raat uit de ramen?
    Als ik de ramen in het geheel in de stoomsmelter doe komt bij mij zoveel afval mee dat het filterrooster snel verstopt.
    Groet

    Ha Wally, ik gebruik twee dadantbroedkamers met daartussen een RVS bak met twee roosters. Bovenste rooster is grof en het onderste rooster is fijner. De stoom blaast tegen het onderste fijne rooster omhoog de bovenste bak met raten in. Het werkt goed.

    Per 60 of 70 ramen moet je inderdaad de smurrie (vervellingen van de larven/poppen) van de beide roosters verwijderen. Die smurrie komt niet van de houten ramen maar van de zwarte raat zelf. Dus uitsnijden heeft totaal geen zin. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.