Blog categorieën

18-03-2018

Vliegafstand hangt af van dracht

Met de huidige en vorige vorstperiode zien de bijen gedurende langere tijd geen kans om vers stuifmeel te verzamelen. Het is de vraag of er nu nog wel voldoende bijenbrood van de vorige herfst beschikbaar is als noodzakelijk kwaliteitsvoer om de voedersapklieren van de voedsterbijen te activeren.

Bij gebrek aan voldoende kwaliteitsvoer kan het open broed gekannibaliseerd worden, hiermee vullen de bijen hun eigen eiwitbehoefte aan. De jonge bijen, die in schaarste opgroeien, worden eerder gepromoot tot vliegbij en leven daardoor korter. Zo heeft het bijenvolk allerlei natuurlijke mechanismes om  schaarste te kunnen overleven. Het zou echter wel tot minder sterke volken kunnen leiden in de periode van fruit- en koolzaadbloei. 

In 2009, 2010 en 2011 is er in het Verenigd Koninkrijk een uitgebreid onderzoek gehouden naar de vliegbereik van de honingbij. Hieruit blijkt dat in onze huidige leefomgeving vooral het voorjaar een zeer rijke dracht biedt, met als gevolg dat de bijen zo veel voedsel binnen handbereik kunnen vinden dat ze gemiddeld niet meer dan 500 meter hoeven te vliegen om voldoende voedsel te vinden. Mits de buitentemperatuur voldoende hoog is om te vliegen, lijkt de buitentemperatuur niet de doorslaggevende factor te zijn in de afstand, die bijen afleggen. Aan een drachtgebied van bijna 1 km2 hebben ze genoeg in het voorjaar. In de zomer wordt er gemiddeld ruim 2 km gevlogen in een gebied van 15 km2 om voldoende eten bij elkaar te scharrelen. In de herfst kunnen ze volstaan met een vliegafstand van ruim 1,2 km in een gebied van 5 km2. 

Het onderzoeksgebied was representatief voor gemiddelde drachtgebieden, zoals we die ook in dorpen en randstedelijk gebied in Nederland aantreffen. De vliegafstand en het verzamelgedrag wordt met name bepaald vanuit de beschikbaarheid van dracht en de behoefte van het bijenvolk en de status van het broednest. 

Het volledige onderzoek is hier (klikken) na te lezen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Raoul Teeuwen

    18-03-2018 om 15:47

    Ha Ben. In mijn hoofd zit een bijen-radius van 3 km, dus zonder voedselschaarste zouden ze niet verder komen dan 9km2? Ik snap de 15km2 niet.

    Raoul, in het onderzoek wordt een gemiddelde actieradius van 2,2 km genoemd. Soms vliegen ze tot 5 km, op het kaartje kun je het precies zien. Een cirkeloppervlakte is Pi x straal x straal = 3,14 x 2,2 x 2,2.Groet Ben

  • Anoniem

    18-03-2018 om 16:03

    Een circel met straal 3 km heeft een opp van 28 km2.
    Hans, de straal is ruim 2 km....Groet Ben

  • Philippe

    18-03-2018 om 16:11

    @Raoul:
    *Gemiddeld* 2 km in een gebied van *totaal* 15 km2.

    Dank Philippe, groet Ben ;-).

  • Anoniem

    18-03-2018 om 18:23

    In de zomer is er ook meer concurrentie van de andere bestuivers en moeten ze daardoor dus ook een groter gebied bevliegen. De honingbijen die als enigen al in grote getale zijn in het begin van de lente, hebben dan het rijk quasi voor zich alleen.

  • Willem

    18-03-2018 om 19:26

    Van de bijenexpert Liebig heb ik begrepen dat Bijenbrood altijd binnen enkele dagen moet worden gebruikt. Oud bijenbrood wordt in de lente, als de cellen nodig zijn verwijderd en ligt op de schuiflade.
    Heeft de heer Liebig gelijk?

    Willem, ik ken deze uitspraak van de heer Liebig niet. Bijen leggen voorraden aan voor tijden van schaarste, zoals in maart, wanneer er toch al een behoorlijke hoeveelheid open broed kan zijn. De bewerking van het verse stuifmeel is er juist op gericht om het heel lang te kunnen bewaren. Groet, Ben

  • Robin

    18-03-2018 om 20:59

    Ik zou ook wel zo een reeks foto's willen hebben aan het eind van het bijen seizoen .om te zien waar en hoever ze hun dracht halen .
    ; ) bedank voor het delen

    Robin, dan kunnen ze zeer ver vliegen. Zelfs 5 tot 8 km is dan geen uitzondering wanneer er dichter bij niets te halen is. De opbrengst is echter verwaarloosbaar ivm het verstoken van de energie tijdens het vliegen. Groet, Ben

  • Gijs

    14-09-2020 om 17:49

    Case:
    Mijn vrouw heeft een Jamin winkel in het hart van Leiden. Elk jaar, aan het eind van de zomer wordt de winkel belaagd door hongerige bijen die zich tegoed doen aan diverse zoetigheden in de winkel. Ze zijn er in grotere aantallen dan de wespen die gewoonte getrouw dit in de nazomer doen.
    Stelling:
    a. Er is een Imker in de stad met een of meer volken die te weinig voedsel kunnen vinden en daardoor snoepgoed verkiezen boven natuurlijke nectar!
    b. de bijen kasten staan binnen een straal van 1 a 2 km van de winkel

    Vraag:
    a. Kan de imker met aanvullend bijvoeren voorkomen dat de bijen het snoep opzoeken en daarmee onverkoopbaar maken?
    b. is de imker met zijn gehouden bijen aansprakelijk voor schade aan het onverkoopbare product (snoep)?

    Gijs, het zou heel goed kunnen dat deze bijen uit een "wild" volk komen dat ergens in een spouwmuur zit van een gebouw. Vooral het historische centrum kent veel gebouwen met ruime spouwmuren.
    Het is niet gebruikelijk dat bijen dergelijke zoetigheid ophalen, wanneer ze over voldoende dracht of voer beschikken.
    Het is vooral zaak om de eerste speurbijen te weren, want die veroorzaken een kettingreactie van nieuwe haalbijen. Dus vooral werken met een hordeur tijdens zonnige en warme uren van de dag, zodra er speurbijen verschijnen.
    Hou je de eerste speurbijen buiten, dan vinden ze ongetwijfeld andere bloemen om te foerageren.
    Je kunt de imker of bijen/wespen niet verantwoordelijk stellen voor de diefstal of schade, wanneer de deur open staat. Een verzekeringsmaatschappij vergoedt ook geen fietsendiefstal wanneer de fiets zonder slot geparkeerd wordt.
    Groet, Ben

  • Paul

    30-07-2021 om 19:48

    Dank voor het interessante artikel. Mag ik aan de deskundigen een vraag stellen?

    Ik overweeg het dak van mijn huis te vergroenen met een sedumdak van ongeveer 20 m². Mijn dak ligt circa 15 meter hoger dan de straat en de tuinen. Hebben bijen wat aan zo'n sedumdak? Weten bijen dat te vinden op die hoogte?

    Dank alvast voor uw reactie.

    Ha Paul, bij ons ligt er wel 100 m2 sedum op de daken. Het is prachtig en vooral op de bieslook zie ik vaak hommeltjes en soms ook een solitaire bij en af en toe een foeragerende honingbij.
    Het levert dus natuur op, maar geen echte dracht. Misschien is de keuze van vetplanten en bieslook niet de beste keuze voor insecten, maar het blijft al 10 jaar een prachtig gezicht. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht