19-03-2020

Voorjaarscontrole van spaar- en dadantkasten

 Op 6 april is de tweede online vragensessie oftewel NBV Q & A sessie. Heb je vragen over zwermbeheersing of het invoeren van jonge moeren of wil je gewoon mee luisteren, geef je dan op via deze link.

Het was zo waar voorjaarsachtig de afgelopen twee dagen. De eerste zeven volken op de thuisstand heb ik vluchtig kunnen controleren, de wind was nog fris. Waar let je vooral op?

  1. Moergoedheid (vlak gesloten broed en hoeveel ramen broed?);
  2. Sterkte, bezetting van het aantal ramen;
  3. Voersituatie (tenminste twee ramen wintervoer en stuifmeelvoorraad?);
  4. Overtollige voerramen in de dadantkasten verplaatsen naast het sluitbord of uitnemen;
  5. Lege oude ramen uitnemen en eventueel vervangen door kunstraat (niet in dadantkasten);
  6. indien gewenst: het plaatsen van het bouwraam op positie 2 of 9 in de bovenste broedkamer. 

Gezien de lagere temperaturen de komende week kunnen de honingkamers in de schuur blijven, compacte warme broednesten komen de broedontwikkeling ten goede. Afkoeling van het broed faciliteert namelijk de mijtenreproductie. 

Ben Som de Cerff, hobbyimker en docent bijenteelt 
 

Deel dit bericht

Reacties

  • Geert

    20-03-2020 om 00:49

    Dadant. Ramen achter het sluitbord komen die tegen het sluitbord of laat je vrije ruimte. Ik heb 1 volk dat raat bouwt in de vrije ruimte acher het sluitbord. Andere volken doen dit niet.

    Geert, ik zet ze tijdelijk in de vrije ruimte een paar cm los van het sluitbord om te voorkomen dat de moer er snel op gaat leggen. Indien ze toch gaan bouwen, is dat een teken van sterkte en bouwdrift. Indien ze inderdaad sterk zijn, plaats dan een HK zodra het iets warmer wordt. Dan kunnen ze daar hun energie in stoppen. Soms hangen dadantimkers een raam kunstraat tegen het sluitbord. Zodra ze deze uitbouwen, kun je die omhangen naar het broednest. Groet, Ben

  • Freek

    20-03-2020 om 08:49

    Maar hoe krijg je de onderste honing kamer ooit leeg? Zodra het warmer wordt gaat ze daar beneden zelfs leggen verwacht ik..

    Freek, die honing benutten ze wel weer in slechtere tijden. Ik denk dat 50% van de cellen nog gevuld was. Bijen zijn meesters in het reorganiseren van hun voorraden. Die bak is in augustus wel weer leeg.
    Groet, Ben

  • Frank

    20-03-2020 om 08:57

    Hoi,
    Het weer is hier dusdanig dat een voorjaarscontrole lastig is. Het kan net niet qua temperatuur. Gewoon geduld hebben? Of toch gaan kijken?

    Frank, gewoon geduld hebben. 90% van mijn volken is ook nog niet bekeken. De ontwikkeling gaat ongestoord gewoon goed door. Ze hebben de afgelopen dagen voldoende nectar en stuifmeel kunnen halen, dus kunnen ze nu alle aandacht op het broed richten. De mooiere dagen komen over een week wel weer. Groet, Ben

  • jan timmers

    20-03-2020 om 10:09

    Bedankt voor de duidelijke uitleg. Zeer waardevol voor iedere imker.

  • Arjan

    20-03-2020 om 11:23

    Ha Ben, heel erg bedankt voor je uitleg! Ik ben een trouwe kijker. Twee vragen: wat gebeurt er als je het sluitbord niet plaatst? Groeit het volk dan minder hard? En de tweede vraag: je hebt het over het vervangen van lege ramen door kunstraat. Waarom laat je ze het nest niet uitbouwen op de lege voedselramen?

    Ha Arjan, de ingreep bij dadantkasten is er op gericht om het broednest te beperken tot de huidige ramen en de broedvlakken op deze ramen te vergroten. Dus meer broed op een beperkt aantal ramen. Door het broednest af te sluiten met een voerraam aan beide zijden en alles tegen 1 kant van de kast te schuiven, sluit je het broednest af met een sluitraam met als doel de moer op deze broedramen haar eitjes te laten leggen. Het draait allemaal om behoud van warmte in het broednest. Dit is vooral nu erg belangrijk vanwege de beperkte hoeveelheid broedverzorgende bijen en de soms lage buitentemp.

    Bij spaarkasten vervang je lege uitgebouwde ramen door 1 of 2 ramen met kunstraat naast het broednest om de natuurlijke bouwdrift, die bijen in het voorjaar ontwikkelen, een kans te geven. Bijen willen in april dolgraag nieuwe raten bouwen, aan de buitenkant het liefst darrenraat. Die drift willen we dus gelegenheid bieden d.m.v. kunstraat of ramen met reepjes voorbouw. Groet, Ben

  • Jannes

    21-03-2020 om 15:15

    Dag Ben

    Een van mijn volken heeft overwinterd op 2 bk. Toen ik er vorige week even inkeek zag ik dat het broednest ook was verspreid over 2 bk. Kan is wel wel minder ruimte gevan door 1 bk weg te halen en de ramen waarun broed zit naast de andere broedramen hangen? En welke bk kan ik dan het bbeste weghalen? Of hangt dat af van de hoeveelheid broed

    Jannes, het totale broed moet samen met 2 volle voerramen wel in 1 BK passen, anders lukt het niet. Ik zou de broedramen uit de onderbak (deze hebben broed tot tegen de bovenlat) centraal in het midden van de bovenbak plaatsen. Dus goed tellen hoeveel ramen je totaal hebt.
    Je kunt de onderbak weer aanvullen met kunstraat en onder plaatsen. Deze actie alleen uitvoeren bij 15 graden of hoger. Broed koelt snel af. Groet, Ben

  • Nathalie

    21-03-2020 om 19:59

    Hoi Ben,

    Wat gebeurd er als je ze op 2 BK laat staan, ze zitten bij mij nl in het midden boven en onder? En er zit nog veel wintervoer in, hoeveel moet ik eruit halen en wat plaats ik daarvoor terug, of moet ik gewoon een sluitraam plaatsen?

    Nathalie, zorg dat er in de bovenbak tenminste twee volle voerramen tegen de kastwand overblijven. De overige voerramen kun je per stuk of per twee tegelijk vervangen door 1 raam kunstraat per kant tegen het broednest te hangen. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    21-03-2020 om 22:20

    Hoi Ben,
    Vanwege de lage temparaturen en nog steeds teveel wind heb ik mijn kasten nog niet geopend maar ik zag door de doorzichtige dekplaat wel dat de bijen inmiddels 10 van de 11 ramen bezetten en dat er op de toplaten raat wordt gebouwd. Ik wacht op betere weersomstandigheden en ben vreselijk nieuwsgierig naar wat ik aantref.
    Vriendelijke groet, Ed

    Ed, mocht je volk op 1 bk staan, dan kun je natuurlijk altijd een hk of bk met kunstraat onder plaatsen, daarvoor hoeft de kast niet open. Ik zou zodra het weer richting de 15 graden is gegaan een hk met uitgebouwde ramen op een moerrooster plaatsen. Groet, Ben

  • Natasja

    22-03-2020 om 12:29

    Goedemiddag Ben,
    Ik heb zelf nog geen voorjaarscontrole gedaan in mijn spaarkast, ik wil nog wachten op wat beter weer.
    Maar nu is mijn vraag ik wil dan de tweede bk eronder plaatsen zou u dat ook adviseren ik begreep dat de bijen dat minder snel uitbouwen, maar is dat dan nadelig voor de bijen of maakt dat niks uit.
    Mvg Natasja

    Natasja, ik heb de meeste volken ook nog niet geopend. De bijen bouwen inderdaad de onderbak pas uit wanneer ze die echt nodig hebben. Dit is volstrekt natuurlijk.
    Die onderbak kun je uiteraard wel plaatsen want de bovenbak blijft dicht. Maar gezien de temperatuur doen ze er deze week weinig mee, dus wacht maar een week. Zit over een week je bovenbak vol bijen, plaats dan ook een HK met moerrooster en uitgebouwde ramen. De dracht komt snel op gang als het warmer wordt. Groet, Ben

  • Bé Heeres

    22-03-2020 om 18:37

    Hallo Ben,
    Ik heb kast waarin er behoorlijk wat ramen beschimmeld zijn. De meeste hebben nog een behoorlijke hoeveelheid honing (zit wel een witte was overheen). Kan ik hier nog iets mee of moet ik het allemaal maar in de wassmelter doen?
    Groet, Bé (Noordhorn, Groningen)

    Bé, de delen met verzegelde honing zijn waarschijnlijk niet beschimmeld? Je kunt de witte schimmel aan de onderkant van de lege cellen eraf snijden en dan het wintervoer hergebruiken voor afleggers. Soms zit er op de verzegelde cellen een beetje grijze waas, maar dat is niet erg. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    23-03-2020 om 09:47

    Hoi Ben,
    Wat een tegenvaller, door de Corona uitbraak is de cursus bijen houden stopgezet.gelukkig is deze blog er wel en met jouw tips and trics kan ik toch verder met mijn twee volken. ik ga bij beide kasten een bk plaatsen (waarom onderop eigenlijk?) maar uitgebouwde hk ramen heb ik (nog) niet, mogen dat ook met kunst raat ingesmolten raampjes zijn?
    groet, Ed

    Hoi Ed, ik neem dat je volken nu op 1 BK staan? Het onder plaatsen van de 2e (halve of hele) BK met kunstraat gaat niet ten koste van de warmtehuishouding in het broednest. Dus gebruik gerust kunstraatramen in deze 2e bk.
    Zodra de temperatuur omhoog gaat, kun je - aangezien de bovenste bk goed bezet is bij jou - de 1e HK plaatsen. Met moerrooster als je uitgebouwde ramen hebt of zonder als je uitsluitend kunstraat hebt. Na 7 dagen even kijken of ze al werken in de HK en dan toch het moerrooster plaatsen. Groet, Ben

  • Ed Rietdijk

    23-03-2020 om 10:29

    Mooi, hier kan ik mee uit de voeten en ga dat zo doen, hartelijk dank maar weer en heel graag tot een volgende keer.
    Vriendelijke groet, Ed

  • ivo

    23-03-2020 om 14:51

    Stel, we zitten nog een hele tijd vastgekluisterd door Corona maatregelen en er kan in Juni geen honing geslingerd worden. Kan die dan blijven zitten tot begin Augustus? [het gedacht alleen al]

    Vanuit Leuven België. 10 °C, zeer zonnig maar strak briesje

    Ivo, mits je ze in augustus direct een alternatief geeft na het wegnemen, dan kan dit wel. Echter uitgezonderd koolzaadhoning, want dat gaat keihard kristalliseren. Je mag het uiteraard ook laten zitten als wintervoorraad, want daar halen ze het voor ;-). Groet, Ben

  • Lippe

    24-03-2020 om 13:08

    Geen honing slingeren... wie zegt dat?

  • ivo

    24-03-2020 om 14:52

    Lippe,
    @Lippe, mijn bericht begon met "Stel", dus volledig in de voorwaardelijke wijs.

    In België zijn de winkels met imkermateriaal gesloten. Slingers huren en glazen potten kopen kan dan ook niet. En als je kasten ver weg staan kan je er misschien niet eens naartoe met de auto.
    daarom even dit doemdenken

  • Ed Rietdijk

    25-03-2020 om 16:47

    Hoi Ben,
    Onder allebei de broedkamers heb ik een broedkamer met kunstraat geplaatst, dat ging moeiteloos en ik kon gelijk de bodem bekijken.
    Bij een kast een aantal dode bijen bij de ander géén. Moet ik nu ook al een bouwraampje plaastsen om darrenbroed te stimuleren en zo ja waar moet die dan komen? Vandaag hoorde ik dat heel de cursus bijenhouden is gestopt, ook het digitale gedeelte dus ik zal best nog wel eens wat te vragen hebben maar ik had mij al opgegeven voor de q&a sessies.
    Vriendelijke groet, Ed

    Ed, makkie he, zonder de kast te openen. Zodra de tem > 15 graden is, kun je waarschijnlijk twee ramen op positie 1,2, 9 of 10 wegnemen. Aan beide kanten van de kast 1 raam wegnemen. Ramen met stuifmeel en ramen met broed laten zitten uiteraard.
    Op positie 2 kun je dan een bouwraam plaatsen en aan de andere kant van het broednest plaats je een raam met kunstraat tegen het broednest. De twee uitgenomen ramen bewaar je om straks een vlieger te maken. Groet, Ben

  • Frank

    25-03-2020 om 22:53

    Ben, er komt al veel nectar binnen en de wilde kers bloeit al. Kan al het wintervoer eruit?

  • Karin

    26-03-2020 om 09:10

    Hoi Ben, onze bijenvolken over winter ik altijd op 2 Bk.en zet ze dan in het voorjaar eerst klein. Moet dit dus nog doen, maar vind het altijd moeilijk om te weten wanneer het beste moment is. En moet je bij het klein zetten ook nog kunstraat in de overgebleven bak plaatsen? Ik heb zelfs 1 volk dat nu al op 10 raten zit.

  • Ben de blogger

    26-03-2020 om 10:14

    Frank, uiteraard kun je het overtollige wintervoer eruit halen en bouwraam of kunstraat daarvoor in de plaats inhangen. Bouwraam op positie 2 of 9 en kunstraat tegen het briednest.

    Karin, waarschijnlijk hebben de bijen beide bk's al in gebruik genomen. Het beste moment om de onderbak weg te nemen is altijd rond 1 maart of iets eerder. Indien je de oude ramen er gedeeltelijk uithaalt dan vervang je deze direct door kunstraat. Indien de bovenste bk bijna volledig bezet is dan kan er ook bij goed vliegweer een hk en moerrooster geplaatst worden. Het liefst met uitgebouwde ramen. Groet, Ben

  • Stefan

    13-05-2020 om 04:29

    He ben,

    Ik heb een kunststof dadantkast zonder afstandstrip. Ik begreep dat sommige imkers een punaise tussen te ramen drukken om de juiste afstand te bepalen, wat is de beste methode. Ik wil volgend jaar helemaal over op dadant want ben wel klaar met de controle van 22 ramen

    Stefan, er zijn dadantramen met zogenaamde verbrede Hoffman-zijkanten, die strak tegen elkaar geduwd kunnen worden. H.o.h. afstand is dan 3,5 cm. Je kunt ook speciale kopnagels kopen in lengtes van 5, 7 en 10 mm. Deze sla je standaard links boven en onder om de juiste raamafstand te bewaren. Groet, Ben

  • Stefan

    20-05-2020 om 06:31

    Bedankt voor je reactie

  • Tine Bosman

    17-03-2021 om 09:35

    Dag Ben,
    Mijn man ik ik zijn beginnende imkers, nu een bijna een jaar bezig. We hebben een volk dat goed de winter is doorgekomen op 2 broedbakken. Bij het schoonmaken van de bodem zagen we met een snelle blik dat er in de onderste kamer veel bijen zaten. We willen echter over gaan op anderhalve bak, zoals we jou steeds horen vertellen in je filmpjes, of zelf 1 bak. Onze vraag is: hoe doen we dat? En wat is eigenlijk het verschil, 1 of anderhalve bak. Wat zijn de voordelen hiervan? We horen jou steeds vertellen over ruimte geven met honingkamers, maar hoeveel kamers zijn dat? Kunnen wij nog met een gerust hart 3 weken op vakantie zonder dat ons volk is verdwenen omdat ze te weinig ruimte hadden? Van de 10 ramen zijn er nu 7 bezet en onderin zitten dus ook veel bijen. Past dit grote volk dan wel op anderhalve of zelfs maar 1 bak? Het zijn veel vragen, maar het houdt ons al een poosje bezig.
    Groet, Tine

    Ha Tine, bijenhouden blijft altijd boeiend. Jouw volk bezet dus 7 ramen in de bovenbak en de bijen op de middelste vijf ramen hangen vervolgens door in de onderbak. Er is dus met die 3 lege ramen in de bovenbak nog genoeg ruimte voor de bijen om ze allemaal in 1 BK te plaatsen.

    Zwermdrift is afhankelijk van meerdere factoren, maar de twee meest belangrijke zijn:
    1. Zit de zwermdrifteigenschap verankert in de genen van dit volk/moer, dan hebben ze extra aanleg om zwermcellen te beleggen (eind april en in de maand mei);
    2. overbevolking, tegen te gaan door extra bakken te geven;

    Aan punt 1 kun je niets veranderen, behalve de moer vervangen in de toekomst. Maar aan punt 2 kun je wel iets doen, namelijk ruimte geven in de vorm van extra honingkamers. Die plaats je dus eind maart, zodra de BK ongeveer 8 a 9 ramen bezet. Wel moerrooster plaatsen en een hk met uitgebouwde ramen geven. De 2e hk plaats je zodra de 1e redelijk is bezet met bijen. Met folie als dekplaat kun je dat in de namiddag zien zonder de kast open te maken. Dit kan al na een week het geval zijn!!!!
    Indien de 2e hk bezet is met bijen de derde plaatsen.

    Mocht je in een gebied wonen met een hele goede voorjaarsdracht, plaats dan voor de tijdelijke opslag van de verse dagelijkse nectar een uitgebouwde HK onder de BK. In normale drachtgebieden hoeft dit niet.

    Omdat zwermdrift in de genen kan zitten, moet je uiteraard wel je ene BK eind april/begin mei controleren op belegde zwermcellen. Maar met 10 of 11 ramen in 1 BK is dat natuurlijk veel makkelijker dan met 20 ramen. Vind je geen belegde zwermcellen, dan een week later weer controleren.
    Vanaf 1 juni mag je er van uitgaan dat de kans op zwermen steeds kleiner wordt, dus eind juni/juli kun je meestal gerust op vakantie.

    Vind je wel belegde zwermcellen, maak dan gelijk een vlieger. Dit is makkelijker dan een veger en de vlieger geeft meestal een mooie voorjaarshoningoogst.

    In de zomer moet er vanwege de zomerdracht ook altijd zo'n 3 HK's op staan. Op dezelfde wijze als in een voorjaar. Is een HK bezet met bijen, dan plaats je een volgende HK.

    Groet, Ben


  • Tine Bosman

    18-03-2021 om 18:50

    Dag Ben,
    Bedankt voor je antwoord. Het is ons al een stukje duidelijker. Is het wijs om op 11 ramen over te stappen als wij op 1 bak gaan imkeren of kan dit ook gerust op 10? We hebben een Buckfast volk, maar geen idee of we in een gebied wonen met veel voorjaarsdracht. We wonen op het platteland tussen Coevorden en Hardenberg. Er staan wel veel kastanjebomen in de buurt en we hebben een grote tuin met veel bloemen. De krokussen werden al massaal bezocht en er werd al veel stuifmeel binnengebracht op de warme dagen. Ik neem aan dat we tot de voorjaarscontrole van eind maart moeten wachten om de onderste broedkamer weg te nemen? We willen het in elk geval proberen. Er staat al een kast klaar voor een tweede volk, die zetten we dan meteen op 1 bak. Fijn dat je ons even wegwijs maakt.
    Groet, Tine

    Ha Tine, volgend jaar kun je - indien je nog een onderbak gebruikt - deze beter eind februari wegnemen. Dan is het volk op z'n kleinst en zit het nog op de wintertros.
    Eind maart is de onderbak waarschijnlijk al voorzien van verse nectar en stuifmeel. Maar deze ramen kun je wellicht nog hergebruiken later.
    Denk vooral aan het plaatsen van de 1e Hk en een moerrooster.

    Je kunt in je tweede volk wellicht overschakelen op 11 ramen, dat scheelt 5500 extra cellen op een raam. Leuk om het verschil te zien. De warmtehuishouding is iets makkelijker voor de bijen met 11 ramen. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.