15-10-2021

Vroege broedloze winter?

Klikken op foto om te verkleinen (die neerwaartse piek in september was een interrupt van het geheugen van de sensor)

Bij veel volken constateer ik dat de broedwarmte niet meer voelbaar is door het folie of plexiglas, uitzonderingen daargelaten. Het nagenoeg beeindigen van het broednest lijkt bij vele volken een maand vroeger te beginnen dan vorig jaar. Het kan ook toeval zijn. Op de bovenstaande tempertuurmeting midden in het broednest is duidelijk te zien dat de daling vorig jaar ergens in november begon en dit jaar al in oktober. 

Toch hadden we voor de bijen een fantastische maand september met veel dracht van de klimop. Dat betekent dat de jonge winterbijen voldoende eiwitreserves hebben kunnen aanleggen en daardoor kunnen rekenen op een lang leven tot volgend voorjaar. Ze slaan daarmee een brug tussen 2021 en 2022 en leven een compleet ander leven dan hun soortgenoten in voorjaar en zomer. Hommels moeten solitair overwinteren en spelen daardoor in het prille voorjaar een verwaarloosbare rol bij de bestuiving van vroege bloeiers. Veel solitaire bijen overleven als pop. Over het algemeen zijn de meeste wilde bijen niet bloemvast, de meer zeldzame wilde bijen beperken zich vaak tot hun waardplant. Hiermee zijn ze veel kwetsbaarder dan de honingbijen, die vooral generalist zijn en hun reserves in korte tijd moeten opbouwen met massaal bloeiende gewassen. Honingbijen hebben totaal geen interesse in die bijzondere waardplanten. Denk bijvoorbeeld aan de Lathyrusbij en de vaste Lathyrus. De moeite waard om aan te planten. 

De komende weken zullen we de wintertros weer zien ontstaan en verdwijnen. In de grafiek zie je dat de broednesttemperatuur constant op 35 graden gehouden wordt onafhankelijk van de buitentemperatuur zolang er veel broed is, maar zonder broed zie je dat de temperatuur in de wintertros dagelijks meelift met de buitentemperatuur. Het lijkt erop dat ze een verschil accepteren van zo'n 15 graden. 

Tijdens koude nachten in oktober kun je het begin van het terugtrekken op de wintertros 's morgens al zien gebeuren. Ik zal het broednest in de Topkasten blijven volgen door er foto's van te maken. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Mireille

    15-10-2021 om 15:17

    Beste Ben,

    Een reactie die weinig te maken heeft met het onderwerp…
    Mijn bijen wonen in TBH’s. Nu kunnen ze niet langer blijven staan waar ze ondertussen al jaren staan. Ik moet de kasten enkele kilometers verplaatsen.
    Lastige klus, sowieso, maar met de kwetsbare raat in TBH’s weet ik niet goed hoe eraan te beginnen…
    Wat lijkt jou de beste periode om dit te doen en heb je enige tips om dit aan te pakken met zo weinig mogelijk schade aan de raat en het volk?
    Alvast bedankt voor je reactie en mijnexcuses om dit hier zo plompverloren te schrijven.
    Vriendelijke groet,

    Ha Mireille, je schrijft er maar op los hoor. Doe ik ook ;-). Wanneer de volken er al een paar jaar inzitten, zullen de raten wel vast zitten op twee punten aan iedere kant van de zijwanden van de TBH. Je moet natuurlijk oppassen voor drempels op de weg want dan kan er eventueel een raat met wintervoer afbreken. Ik heb op 1 van mijn tbh's draaggrepen zitten op de kopse kanten dan kun je de tbh met zijn tweeën optillen.
    Je moet zorgen - als dat kan tenminste- dat de raten in de rijrichting van de auto staan. Dan breken de raten minder snel.

    Mocht je bij aankomst toch het vermoeden hebben dat er iets afgebroken is, dan pas in het voorjaar de troep opruimen. De bijen halen het wel leeg.

    Verhuizen bij koud weer, het liefst niet in oktober, want anders vliegen ze bij mooi weer nog terug. Groet, Ben

  • Nelleke

    15-10-2021 om 19:50

    Dag Ben,
    Allereerst hartelijk dank voor de altyd zo duidelijke uitleg!
    Mijn complimenten!
    Hier heb ik 2 vragen.
    Wij hebben onze volken behandeld met thymovar, de stripjes liggen er nu nog op van de laatste behandeling, is het raadzaam om de kast open te maken en ze weg te nemen? Of gewoon laten liggen totdat we ze straks druppelen met oxaalzuur? Ze zitten nu namelijk zo mooi dichtgekit met propolis.
    Vraag 2: haal ik de varoa bodems eruit? Zodat opengaasbodem is? Of liever erin laten zodat ze niet teveel kou verliezen?
    Graag uw advies.
    Met vr gr nelleke

    Ha Nelleke, dank voor je feedback. Ik zou de thymovar plaatjes zeker wegnemen, want de bijen hebben een hekel aan de geur. In de toekomst beter drie weken laten liggen, want de stoffen in thymovar kunnen in de was terecht komen.
    De schuifladen moeten tijdens de behandeling ook geplaatst blijven. Ik zou ze maar snel weer plaatsen zodat je eind november kunt controleren of er nog dagelijks mijten vallen. Valt er per dag eind november slechts 1 mijt per dag dan kun je de oxaalbehandeling overslaan. Groet, Ben

  • Janus

    16-10-2021 om 14:39

    Hallo Ben
    Is het niet beter om altijd de winterbehandeling te doen? Je start dan met zo min mogelijk varroa in het nieuwe broed seizoen. Je hoeft dan geen darrenbroed te verwijderen. Met nog een toegevoegde broedstop (veger) bereik je dat de hele zomer de besmetting laag is.
    M.vr.gr. Janus

    Ha Janus, je kunt op twee manieren kijken naar bijen en mijten. 1. Je kunt de mijten zien als plaag, die je uit wil roeien om je bijen te helpen. 2. Je kunt de mijten zien als een parasiet, die er blijkbaar bij hoort sinds 35 jaar en waartegen de bijen zich uiteindelijk gaan verzetten.
    Hun soortgenoot de Apis ceranae heeft dit inmiddels bewezen.
    Zo lang wij de mijten volledig proberen te elimineren, zullen onze bijen nooit de kans krijgen om te bewijzen dat sommige volken wel de mijten onder de duim kunnen houden.
    Daarom kijk ik liever eerst naar de mijtbesmetting en beslis dan of het wel of niet nodig is om de mijten te bestrijden. Hiermee kun je dan gelijk zien welke volken je moet aanhouden en welke dat je moet vervangen via een andere moer.
    Op den duur hoeven we dan minder te bestrijden of zelfs niet te bestrijden. Groet, Ben

  • Anton vV

    16-10-2021 om 15:54

    Hoi Ben, hier heb ik hetzelfde vastgesteld. Bij zeven volken (Dadant en miniplus) op drie locaties met de hand op de folie geen of nauwelijks nog enige temperatuurverhoging te bemerken.
    Gr. Anton

    Ha Anton, het kan ook nog in de verwantschap zitten tussen jouw en mijn bijen ;-). Groet, Ben

  • J El

    16-10-2021 om 18:36

    Ook hier niet anders, zaterdag 09-10 twee zesramers omgehangen naar winterbestendige zesramers, en op een enkele laatste gesloten cel al uit het broed bij beide volken

    Ha J, goede eigenschap dat ze uit het broed gaan. Groet, Ben

  • Erik

    17-10-2021 om 07:24

    vraag hoe kontroleer je een topkast op varoa om te zien of je moet behandelen?
    ik had er een wit papier onder geschoven op de bodem om het te monitoren maar die werd direct in stukjes de kast uit gewerkt en het deel wat ik er toen nog uit haalde
    zag ik allen stuifmeel bolletjes liggen .
    gr. Erik

    Ha Erik, door de beperkte hoogte (1-baks) is de warmtehuishouding veel beter waardoor de reproductie van de mijten vertraagd lijkt te worden in de Topkast. Ook het hygiënische gedrag van jouw bijen wijst daar op.
    Mocht je de besmetting willen testen dan kun je dat beter eind juli/begin augustus met een speciale schudbeker met 300 bijen doen. Hiermee weet je dan zeker of je de zomerbestrijding achterwege kan laten.
    Je kunt ook nog een gaasraampje maken ter breedte van de kast en met daaronder een vel wit papier en die 5 dagen naar binnen schuiven. Groet, Ben

  • Monika

    17-10-2021 om 10:52

    Beste Ben, ik ben beginnende imker en kom erachter dat ik een broedloos volk heb en dus denk ook moerloos. Bijen zijn wat opvliegerig (waren ze niet) en ik zag zeker drie levende wespen in de kast. Er is wel genoeg voer. Heb je een tip of is het afgelopen voor dit volk?

    Ha Monika, ik zou ze nu met rust laten. Het is niet vreemd dat je volk nu broedloos is, ook andere imkers zien dat.
    Gezien de lage temp is het ook normaal dat ze iets meer defensief zijn. Verder kun je weinig doen.
    Wacht maar af hoe ze uitwinteren en hopen op een goed begin. Groet, Ben

  • Karel

    18-10-2021 om 09:40

    Dag Ben
    Door (besmet) gesloten broed bij een aflegger te voegen zit ik nu met een zwaar dwv - besmet volk. Bij mooi weer zie ik zo'n 3-5 bijen met verkreukelde vleugels of met zeer kort achterlijf rondlopen. Benieuwd of dit volk het voorjaar zal halen.

    Nu zie ik wel ook steeds (schijnbaar) gezonde bijen besmette bijen de kast uit dragen. Soms dragen ze zelfs zwaar aangetaste bijna uitgegroeide larven de kast uit.
    Is dat te beschouwen als VSH gedrag of zou het ruimen van besmette bijen vroeger moeten gebeuren om als waardevol beschouwd te worden.

    Heb je hier ook waarnemingen van of ervaringen mee?

    Ha Karel. dit gedrag valt onder gewoon hygiënisch gedrag, maar het is uiteraard wel positief dat ze zieke bijen en poppen de kast uitslepen.
    VSH gedrag is puur gericht op de mijtenfamilies, die zich bij de poppen met nog rose ogen bevinden. In dit geval is de hygiene gericht op zieke poppen en bijen.

    Vaak is het laatste broed ernstig besmet door de laatste mijten, die zich nog willen voortplanten en dan stappen er meerdere (heb er wel eens 7 gevonden) in en daardoor is de jonge bij niet meer levensvatbaar.

    Mooi dus dat ze de troep opruimen. Groet, Ben

  • Henri

    18-10-2021 om 11:26

    Goeie morgen Ben,
    Een weekje geleden heb ik een volk een nieuwe kast moeten geven.
    Een paar vandalen hadden de kast kapot gemaakt en omgegooid.
    Bij het omhangen van de raampjes viel op dat er nog maar op 2 raampjes een beetje gesloten broed zat.
    Ik schrok hiervan, maar nu weet ik dat het dit jaar allemaal vroeger is.
    De zomerbehandeling is niet zolang geleden geweest, maar nu dat het volk komende week tot 10 dagen waarschijnlijk helemaal broedllos wordt, is het dan misschien een ideen om te oxalen?
    Of beter 2 maanden wachten?
    Groetjes Henri

    Ha Henri, je zegt dat de zomerbehandeling nog niet zo lang geleden geweest is. Dus is het beter te wachten tot eind november en dan eerst eens te kijken naar de mijtenval. Is die zeer gering (1 per dag) laat dan de bestrijding liever achterwege.
    De bestrijdingsmiddelen zijn namelijk niet alleen slecht voor de mijten, maar tevens voor de bijen. Wanneer het niet nodig is, gewoon niet doen. Groet, Ben

  • Christel

    19-10-2021 om 13:11

    Ben, dank weer voor je blog!!!

    I.t.t. anderen heb ik in een kast nog veel broed zitten. Ik heb de volgende situatie:

    -onderste BK: veel ramen bezet met veel stuifmeel

    -koninginnerooster (om te voorkomen dat koningin naar onderste BK gaat)

    -bovenste BK: aan beide kanten een sluitraam, op alle zijden van raam 5 en 6 grote plakaten broed, rest honing, weinig tot geen stuifmeel.

    HK: met 10 ramen waarvan 2 tm 8 verzegelde honing bevatten.

    Ik wil het volk op 1 (bovenste) BK houden, maar omdat alle stuifmeel in de onderste BK zit heb ik die BK toch maar laten staan. Of is het beter om die toch nog eronder uit te halen?

    Ha Christel, het is beter alles zo te laten zoals het nu is. Je zou eventueel het moerrooster nog weg kunnen halen. Maar die kun je ook samen met de onderste bak eind februari wegnemen. Dan kunnen ze eventueel nog iets van het stuifmeel uit de onderste bk eten.
    Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.