Hygienisch gedrag van bijen wordt gezien als een voorwaarde om de mijtenreproductie tegen te gaan. Het gedrag berust op 2 peilers:
1. het vermogen van bijen om moedermijten, die dochters hebben voortgebracht in de cel met de bijenpop te detecteren en vervolgens het gesloten broed te voorzien van een gaatje in de celdeksel;
2. het vermogen om de open gebeten cellen leeg te ruimen. Hierbij sneuvelen de nog niet volwassen mijtendochters;
In feite zijn dit 2 verschillende kwaliteiten (detecteren en ruimen doen waarschijnlijk verschillende werkstergroepen), beide eigenschappen moeten dus aanwezig zijn om de reproductie van de mijten sterk af te remmen.
Dit hygienische gedrag heeft nog meer voordelen. Dergelijke volken blijken ook minder last te hebben van andere infecties, zoals kalkbroed, Europees en Amerikaans Vuilbroed.
Vanwege dit laatste is het in ieders belang om het hygienische gedrag mee te nemen bij de selectie van bijen (teeltlijnen).
Om de eigen teeltkoninginnen (stammoeren) te testen op de aanwezigheid van sterke of zwakke hygienische eigenschappen kun je een test uitvoeren, een vorm van testen heet de pintest. Deze heb ik op 21 april samen met collega imker en koninginnenvermeerderaar Louis Scheffer op 3 mijn raszuivere moeren uitgevoerd.
Onderstaand een verslagje van onze ervaringen:
Linksboven: het geselecteerde volkje dat getest wordt op hygienisch gedrag, de moer is gecodeerd als Z-12.
Rechtsboven: er wordt gekeken of het broed de juiste leeftijd heeft, de poppen moeten inmiddels gekleurde ogen hebben.
Links onder: nadat vastgesteld is dat het omliggende broed de juiste leeftijd heeft, wordt er met een mal een vlak met honderd cellen uitgeselecteerd met naaldjes.
Rechts onder: de cellen worden met een insectennaald aangeprikt, zodat de poppen sterven en bij voldoende hygienische eigenschappen geruimd gaan worden door de bijen.
Na 8 tot 20 uur kan de test uitgelezen worden. Hoe hoger het hygienisch gedrag, des te sneller zullen ze het gedode broed uitruimen.
De resultaten van de 3 verschillende moeren ziet er als volgt uit: Linksboven heeft circa 96% van alle cellen geruimd.
Deze moer heeft dus duidelijk meer hygienische gedrag in haar genen dan de andere moeren.
Ben Som de Cerff, bijenteeltleraar en hobby-imker
