Blog categorieën

28-09-2016

Waarom breken TBH-raten?

Waarom breken TBH-raten?
 

Door schade en schande wordt een mens wijs. Alhoewel de controle van de TBH vlekkeloos verlopen is, word je soms bij de volgende controle geconfronteerd met een of meerdere gescheurde of gebroken raten. De vraag is dan ook, hoe komt dat? De meest voor de hand liggende oorzaak is om het warme weer er de schuld van te geven of de ventilatie, die onvoldoende is. We zeggen dan eigenlijk dat de bijen onvoldoende ventileren. Maar bij nader inzien is dit niet de reden, tenzij de bezetting met bijen sterk gereduceerd is. In de kast wordt het nooit zo warm, want bijen gaan zelf dood vanaf 50 graden. 

Het euvel doet zich vrijwel altijd voor na een geweldige dracht of na het inwinteren (wat in feite ook een geweldige dracht is voor de bijen ;-). Soms ook in jonge volken, die flink verwend zijn om te groeien. Ook hier is weer sprake van een geweldige (voer)dracht. De werkelijke oorzaak is de imker zelf en niet de bijen, niet de kast en niet het warme weer.

Tijdens de controles zijn het met name de jonge raten, die op 2 of 4 punten worden vastgezet aan de zijkanten van de TBH-kast. Juist die raten zitten vaak overvol met voer. De oudere belegde ramen, die al meerdere keren belegd zijn, hebben stompe kanten en zijn harde raten geworden. Die zitten ook niet meer vast aan de zijwanden. De jonge raten zijn echter zeer kwetsbaar, dat is bekend. Echter door het lossteken van de 2 of 4 aanhechtingen aan de zijkant van de kast, veroorzaken we imker zelf het verschijnsel dat de raten na enige uren of dagen bezwijken onder hun eigen gewicht. Ze scheuren zoals op de foto's te zien is af omdat de steuntjes aan de zijkanten verwijderd zijn.

Op de bovenste foto links betrof het 1 raat, die heb ik, omdat er geen broed meer in zat, weggenomen en vervolgens onder de laatste raten op de bodem gelegd (zie 2e foto). De bijen halen ze wel leeg, zodat ik die raat nog weg kan halen over twee weken. Op de onderste foto waren meerdere raten gescheurd, gelukkig bleef het onderste deel rechtop staan. Dit laat ik zo. Tijdens de voorjaarsinspectie haal ik de gescheurde en inmiddels leeg gehaalde raten wel weg en bouwen de bijen wel weer nieuwe raten. 

Toch ben ik onder de indruk van het vernuft van de bijen: stompe oude en sterke raten laten ze los zitten van de zijwanden en de jonge raten, die steun nodig hebben, zetten de bijen vast aan de zijwand. Knap wiskundig en natuurkundig inzicht van de bijen. 

Wat leer ik hiervan? Ik laat de bijen in de toekomst tijdens het inwinteren en na het inwinteren met rust. Raten, die vol zitten met voer, wegen 2,7 kg. Zeker als ze vastzitten aan de zijkant, lekker vast laten zitten, dan kan er ook niets mis gaan. Een andere oplossing zijn sateprikkers in de onderkant van de toplatten bevestigen. Dit versterkt het geheel.

Zijlatten of bedrading vind ik een tegenstelling met het natuurlijke imkeren in de TBH, maar het is ook een oplossing. 

Ben Som de Cerff, hobbyimker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Edith

    28-09-2016 om 18:52

    Het is bij mij gebeurd tijdens de hitte, had nog niet ingewinterd, en daar waar ik sta is niet echt over vloedige dracht. Ik had er al een paar weken niet ingekeken dus ook niets los gestoken heb alleen gecontroleerd via het kijkglas. Daar kon je ook mooi zien dat de raten aan de zijwanden waren bevestigd. Daarnaast had ik er drie laten naast gelegd er was dus nog ruimte over. En toch zijn alle 8 raten ineen gestort. Ook de ramen vol met broed. Alle raten leken goed bevestigd aan de bovenlat, dit kon ik zien bij het opruimen van de zooi. Geen raat meer aan de bovenlatten echt alles lag op de bodem en de bijen hinger in een grote tros buiten de kast, en aan de buitenkant verspreid zaten de overige bijen, de honing kwam naar beneden gedropen uit de vliegopening Hoogst waarschijnlijk zat de koningin in de tros deze hebben wel namelijk in een tienramer geveegd, raam voer erbij en een raam open broed. Bij controle na 2 dagen zagen we de koningin lopen. Dit alles was niet gebeurd als de kast niet in de volle zon ( stond ook nog in de luwte) had gestaan. Om het zekere voor het onzekere te nemen hebben wel er ventilatie in gemaakt en komt hij onderdak op de bijenstal te staan. Ik wil dit niet nog een keer meemaken, 8 volledig uitgebouwde ramen naar de filistijnen. Zo zonde. Volk is nu verenigd met een ander volk.

  • Wim Lansdaal

    28-09-2016 om 23:40

    Als je kijkt naar de bouw in een korf die natuurlijk lijkt op die in een rotsholte of in een holle boom dan bouwen bijen ook met dwarsverbindingen of raten die splitsen in twee of meer vlakken. Een dergelijke bouw maakt het werk vanzelfsprekend veel sterker. Bij een oude imker die ook een soort TBH had heb ik gezien dat hij in het midden van de toplat ook nog een verticale lat had gemaakt. Misschien een goed idee.

  • Pieter

    30-09-2016 om 20:34

    Imker nu drie jaar met bijen in een TBH. Vorig jaar 5 volken, nu 14 ingewinterd in TBH. Nog nooit last gehad van gescheurde raten. De kasten staan smiddags een paar uur in de volle zon. Bij erg warm weer kom ik niet in de kasten. Ik steek de raat aan één kant los en schraap het overtollige wat tegen de kastwand zit niet weg. Bij terugplaatsing heeft de raat weer steun. Ik werk met schuine kanten onderaan de latten, zonder verticale ondersteuning. Verder laat ik de bijen op eigen honing overwinteren.
    Op de kasten zit een schuin dak waar de wind door heen kan, scheelt misschien ook voor ventilatie.

  • Ben de blogger

    30-09-2016 om 21:47

    Pieter,
    Goed leerpunt voor mezelf, achterblijvende stukjes steunraat aan de zijwand niet weg schrapen. Je zegt te werken met schuine kanten onderaan de latten, iedereen heeft toch schuine kanten? Kun je me een foto toesturen, indien er iets anders mee bedoelt?

  • Pieter

    02-10-2016 om 15:27

    Hoi Ben,
    Heb begrepen dat sommigen een stukje kunstraat aan een vlakke lat maken, of was aan de latten smelten. Ik doe geen van beide. Gewoon een kale lat met schuine kanten van 45 graden zodat er een hoek ontstaat van 90 graden. Als je de lat terug plaats is het wel even opletten of er geen bijen op de stukjes steunraat zitten, anders worden die geplet. Mochten ze er zitten dan veeg ik ze met een veer weg.
    Ben met 1 TBH naar de heide gereisd (5km). Tijdens de heide dracht niet in de kast geweest. Bij terug komst zag alles er goed uit, veel honing gehaald. Heb de kast wel achterin de auto vervoert, dus niet op een stuiter aanhanger.
    De bijen gaan nu zelf de vliegopening verkleinen voor de winterperiode met propolis en was. Prachtig om te zien. Zal er wat fotos van maken. Alleen jammer dat ik die niet hier kan plaatsen.
    Opmerkelijk is ook dat ik bij de TBH volken geen rook hoef te gebruiken en bij de Spaarkast volken meestal wel. Het lijkt alsof de bijen in de TBH vriendelijker zijn en het meer naar hun zin hebben dan in de Spaarkasten. Heb zelf ook een hekel aan rook dus gebruik het zo min mogelijk.

  • Pieter

    02-10-2016 om 16:45

    Hoi Ben,
    Wat is uw email adres?
    Ik heb een lijst gemaakt met de voor en nadelen van een TLK. Deze zou ik u graag sturen en vragen voor eventuele aanvullingen of opmerkingen.

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht