Wanneer oxalen?

Vele nieuwe (o.a. imker Julia) en wellicht ook ervaren imkers vragen zich af wat de gevolgen zijn van het huidige warme weer op de oxaalzuurbehandeling. Veel is er al over geschreven in Bijenwerk, zie www.bijenhouders.nl/bijen-en-welzijn/oxaalzuur-winterbehandeling

De redenering om te komen tot het juiste behandelmoment is eigenlijk tamelijk eenvoudig. Echter de vraag hoe effectief de behandeling is, blijft nog onbeantwoord, maar daar zal ik zo op in gaan. Eerst de timing:

Wat zeker is, is het gegeven dat moeren circa 10 dagen na de korste dag (21 december) weer beginnen om een nieuw broednestje aan te leggen. De winterzonnewende zorgt voor het verlengen van het daglicht en daarna begint heel langzaam de groei van het broednest weer op gang te komen. Na de eerste eileg (stel op 1 januari) duurt het nog 7 a 8 dagen voor de eerste larfjes zodanig oud zijn, dat de mijten weer onder de larf willen kruipen. Volgens dit tijdspad heb je dus tot 6 januari de tijd om te oxalen, daarna zal er zeker gesloten broed aanwezig zijn en verstoppen de mjten zich weer voor het oxaalzuur.  Het is vestandig niet tot de uiterste datum te wachten. 

De laatste oxaaldag is dus 6 januari. Maar wat is de eerste? In het weekend van 20 november (zie elders op dit BLOG) heeft het vrijwel overal in Nederland (m.u.v. het kustgebied) twee of drie dagen licht gevroren. Waarschijnlijk was dit voldoende om drie weken later - dat is dus ongeveer het komende weekend, dus laten we dit vaststellen op 14 december - de volken uit het broed te laten gaan. De vroegste oxaaldatum is dus 14 december.

De beste behandelingstijd is dus tussen 14 december en 6 januari. Mochten sommige moeren vanwege het zachte weer toch nog door gegaan zijn met leggen, dan kun je daar niets aan veranderen. Dat moet je dan maar voor lief nemen. Het effect zal dan wel een minder effectieve bestrijding zijn, maar baat het niet volledig, dan schaadt het ook niet in directe zin. Dus gewoon behandelen tussen 14 december en 6 januari, tenzij.......

Ik wil 1 kanttekening maken: ben je zeker van een verwaarloosbare mijtenval (minder dan een halve mijt per dag), dan kun je overwegen de oxaalbehandeling over te slaan, maar weet dat er nog steeds kapers op de kust zijn, zoals mieren en pissebedden. Ik kom ze vanwege het warme weer nog steeds tegen, dus onderschat de mijtenval niet.

Dus ik ga zeker oxalen. Wanneer? In de genoemde periode en ik kijk dagelijks naar de weersvoorspelling voor de komende 2 weken. Bij 5 a 6 graden overdag en een koude nacht daarop van 2 a 3 graden zitten de bijen 's morgens vroeg echt wel op de tros. Op zo'n vroege ochtend - of misschien wordt het wel kouder - sla ik toe en behandel mijn volken.

Bij het verhitten (sublimeren) van oxaalzuurkristallen moet de temperatuur juist > 5 graden zijn. Dus daar speelt de temperatuur dus een andere rol.

Nog een laatste tip: gebruik hardwarm oxaalzuur en gebruik bij zwakke volken (3 a 4 straatjes) een dosering van 5 ml per straatje. Dus NIET de volle 30 ml.

Als laatste: Nooit meer dan 1 behandeling geven! Het schaadt de bijen anders enorm. Vul na de behandeling ook nog even de winterbehandelingsenquete in svp (zie homepage NBV).

Ben Som de Cerff, hobbyimker en docent bijenteelt