Blog categorieën

12-12-2022

Zomerse condities onder winterse omstandigheden

Zomerse condities onder winterse omstandigheden

Op de foto zie je de bloeiende Gaspeldoorn, naast Viburnum tinus en Winterjasmijn één van de weinige bloeiende heersters in december.

De bijen hebben zich inmiddels dicht opeen gepakt en de ideale bolvorm ingenomen. De bol heeft de meest ideale verhouding tussen inhoud en oppervlakte. Met het kleinst mogelijke oppervlakte bevat de bol de grootste inhoud aan bijenmassa. De mantelbijen vormen de jas, die uitstraling van warmte moet voorkomen. Dat bijen hierin goed slagen, blijkt wel aan het verschil tussen buitentemperatuur en de temperatuur in de wintertros.  

Bij de laatste meting van een Broodminder warmtesensor zie je dat de temperatuur in de wintertros (de rode lijn) nog 25 graden bedraagt, terwijl de buitentemperatuur (de onderste lijn)  0 graden aangeeft. Bij vorst in de komende nachten zal het verschil op kunnen lopen naar 30 graden.  Een onvoorspelbaar knappe prestatie om zonder enige vorm van bescherming deze verschillen te kunnen overbruggen. De enige energiebron is de verbranding van wintervoer met de spieren in het borststuk van de bijen. Zelfs hiermee gaan ze efficient om, want ze verbranden hooguit 1 kilo wintervoer per maand, dat wil dus zeggen 33 gram wintervoer per dag. Drieendertig gram suiker per dag om 12.000 bijen warm te houden! Dit zijn ongeveer 8 suikerklontjes oftewel 128 Kcal. 

Hoe bijen reageren op de buitentemperatuur bleek wel rond 23 tot 26 oktober van dit jaar. Doordat de broodminder sensoren van verschillende imkers via internet toegankelijk zijn, kon je zien dat de meeste bijenvolken rond 23 tot 26 oktober weer opnieuw broed aanzetten. De buitentemperatuur steeg enige dagen tot 20 graden en de temperatuur in de bijenkasten liep gelijk ook op naar temperaturen dicht in de buurt van 33 graden. De temperatuur die als ondergrens aangehouden wordt om broed te verzorgen. 

In sommige volken zag ik drie weken later een toenemende mijtenval vanuit het nieuw aangezette broednestje. Bijenvolken beschikken over een groot aanpassingsvermogen en reageren snel op veranderende omstandigheden. 

Inmiddels zitten ze weer strak op de wintertros en kunnen we oxaalzuur druppelen. Voor sublimeren is het veel te koud, daarvoor moeten de bijen juist niet op de wintertros zitten. 

Op deze foto zie je een volk in een Topkast. Ze bezetten vanmorgen 11 straatjes. Bij de eventuele behandeling laat je de buitenste twee straatjes buiten beschouwing en geef je 5 a 6 ml oxaalzuur per straatje met een maximum van 50 ml. Persoonlijk ging ik zelf nooit verder dan 30 ml, domweg omdat ik vind dat de bijen zelf het varroa-probleem onder controle moeten brengen. Die kans moet je ze dan wel geven. Uitsluitend door de mijtenval of de mijtenbesmetting te meten, kun je op een verantwoorde wijze de behandeling achterwege laten. Tref je tijdens deze koude dagen maximaal 1 mijt per dag aan op de schuiflade dan is de mijtendruk zodanig laag, dat bestrijden overgeslagen kan worden. 

Spijtig genoeg worden er juist tijdens de oxaalbehandeling verzwakte of dode of verdwenen volken aangetroffen. Er is dan blijkbaar in de afgelopen maanden iets misgegaan bij de conversie van zomerbijen naar winterbijen. Een te grote belasting met DWV-virussen in de poppen, hoogstwaarschijnlijk overgebracht door de eiwitreserve consumerende varroamijten, maakt dat er kortlevende winterbijen ontstaan. 

 

Wanneer er nog duizenden mijten in augustus het broednest parasiteren, is het bijenvolk meestal ten dode opgeschreven. Indien de mijtenpopulatie zich minder goed ontwikkelen kan, valt de schade te overzien en blijven de winterverliezen beperkt.

Hoe we de groei van de mijtenpopulatie kunnen afremmen tot acceptabele proporties, zal ik nog wel eens proberen toe te lichten in een toekomstig Blogbericht. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Henkjan

    12-12-2022 om 23:29

    Beste Ben,

    Bedankt dat je steeds weer de moeite neemt om een mooi en interessant verhaal te plaatsen in dit blog. Ik geniet er elke keer weer van!

  • Eric

    13-12-2022 om 07:27

    Goedemorgen Ben, met veel plezier lees ik altijd je berichten. Ik ben een beginnende imker en ben blij om zoveel achtergrond info te krijgen, vaak met begeleidend filmpje.

  • Herma

    13-12-2022 om 08:16

    Ik had idd 2 dode volken. Wat doe jij met de raten van zo’n volk? Gooi je alles weg?

    Ha Herma, vervelend voor je. Ik smelt de ramen deels om, zodat de was opnieuw gebruikt kan worden. De ramen met dood broed erin gooi ik in de vuilcontainer. Groet, Ben

  • Gerrit

    13-12-2022 om 08:56

    Bedankt voor weer een mooi en helder verhaal. Elke keer weer erg informatief!! Ik heb afgelopen weekend gedruppeld (4 volken) geen bijzonderheden. Alle 8 volken met 5 of meer straatjes bezetting. Ziet er dus goed uit. Komende dagen blijf ik mijten tellen om te zien of nav behandeling er veel extra mijtenval is.
    Ha Gerrit, misschien kun je de telling van de mijten nog delen over een week. Vaak zie je volken met tientallen mijten en een enkeling met honderden. Vooral die laatste categorie zijn de mijtbommen geweest. Groet, Ben

  • Francien

    13-12-2022 om 12:53

    Hoi Herma. Mag ik je een tip geven? Ik had vorig jaar ramen (met lege) raat over van een volk wat was doodgegaan. Deze hadden we met raam en al bewaard, dat leidde tot een enorme berg wasmotten die de zich door de raten heen vraten. Ongemerkt want ze lagen keurig binnen opgeslagen...
    Als je de ramen/ honingraat wilt bewaren, doe het geheel dan >48 uur in de diepvries. Dan gaan alle eitjes (die niet te zien waren) dood. Vervolgens heb ik alle was eraf gehaald om te smelte nen de ramen schoongemaakt, die zijn nog bruikbaar.

  • marlou.vanessen@gmail.com

    13-12-2022 om 18:43

    Hoi Ben, Super bedankt voor alle info en wat bijzonder dat je enorm de tijd neemt om vragen te beantwoorden, ik heb een tijdje een cursus gevolgd met online community maar daar bleven veel vragen helaas toch onbeantwoord.
    Toen het nog zo mooi weer was vlogen mijn 3 volken en haalden propolis en stuifmeel, inmiddels ben ik er vorige week achter gekomen dat het afleggervolk wat een hele goede koningin leek te hebben en het goed deed dood is. Ik was er ontzettend verdrietig van. Het lijkt wel of er een 'em-puls' is afgegaan, soort van de stekker eruit getrokken, sommige bijen zijn dood gegaan terwijl een groepje bij elkaar op een raam zat, een enkeling lijkt ook 'versteend' te zijn, de rest ligt op het rooster, het volk leek helemaal niet zo groot. Ik kwam ditzelfde vorig jaar tegen bij mijn eerste volk wat midden september pas kwam. Nu wordt er in de omringende weilanden tegen bepaalde onkruiden in het gras gespoten, dit gebeurde in september nog en de lucht stonk toen erg naar benzine. Het loonbedrijf heeft eindelijk de gebruikte stoffen doorgegeven: Primstar en Starane. Of dit gebruik invloed heeft weet ik natuurlijk niet maar tijdens het gebruik vertoonden de bijen raar gedrag, alsof ze in de war waren, sommigen kwamen in onze tuin naar me toe op een manier die vreemd was, normaliter zijn ze niet in mij geinteresseerd maar in voedsel in de tuin. Vind jij het zinvol om de bijen naar de WUR op te sturen? Voer is er voldoende maar sommige raten hebben schimmel, de raten met suikeroplossing denk ik. Ik kan aan de bijen verder niets raars zien, geen kapotte vleugels oid. Ik heb roofmijten ingezet en gebruik geen gif, zelfs de natuurlijke tijmproducten lijken volgens David Heaf het microbioom van de bijen nadelig te beinvloeden.
    Is voer verder nog bruikbaar of alles liever omsmelten? Grote dank en Blessings, Marlou

    Ha Marlou, midden september is er geen dracht meer, waardoor bijen op kruiden in weilanden zullen proberen te fourageren. Daarnaast hebben ze op zonnige dagen ook behoefte aan water. De gebruikte bestrijdingsmiddelen zijn herbiciden opgelost in water en doden vrijwel alle kruiden, die de insecten juist zo lief hebben.
    Ze zijn bovendien zeer slecht afbreekbaar volgens het veiligheidsinformatieblad van Primstar. Gevaarlijk spul dus.
    De LD50 ligt voor bijen op 359 microgram. Dit is 0,000359 gram oftewel 0,359 milligram.
    De stof is dus niet dodelijk, hetgeen overigens niet wil zeggen dat er geen lange termijn gevolgen kunnen zijn of aantasting van geheugen of schade aan de larven zal veroorzaken. Dit wordt gewoon niet onderzocht.
    Ik zou hier zeker melding van maken bij BIJEN@WUR, wellicht via een NBV-bijengezondheidscoordinator.
    Helaas zullen waarschijnlijk de stoffen nu niet meer aantoonbaar zijn in de resterende bijen. Maar de case is triest, maar wel interessant.
    Ik zou de overgebleven ramen afvoeren bij het restafval. Ik zou geen enkel risico nemen. Groet, Ben

  • Inge

    14-12-2022 om 17:27

    Bedankt voor de moeite en tijd die je stopt in het maken van je blogs. Hier een vraag over een opmerking in je blog mbt te koud om te sublimeren. Bijen moeten juist niet in een wintertros hangen. Wat is de reden dat dit juist niet de goede omstandigheden zijn voor verdampen?

    Ha Inge, bij vorst gaan de buitenste mantelbijen heel dicht op elkaar zitten, zodat er geen warme lucht kan ontsnappen uit de wintertros, maar dan kan er ook geen lucht van buiten de tros in de wintertros doodringen. De gesublimeerde oxaalkristallen zijn een damp net als lucht. Die damp blijft dus buiten de wintertros en slaat niet neer in kristalvorm op de bijenharen. Bij loszittende bijen komt het oxaal wel op de bijen terecht en daarmee op de mijten. Groet, Ben

  • Andrés

    14-12-2022 om 22:32

    Ha die Ben,
    Klein vraagje, is aanstaande weekend nog te vroeg om te druppelen?
    Als ik nog een week zou wachten is de temperatuur boven 5 graden, naar verwachting.
    Bedankt en alvast fijne feestdagen.

    Ha Andres, ik zou het zeker aanstaande zaterdag doen, prima timing. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht