31-05-2020

Zwermcellen of wisselcellen?

Als basiscursist zonder praktijkopleiding vanwege de coronacrisis blijkt het toch verrekte lastig te zijn al die verschillende soorten doppen te onderscheiden. Is het een speeldop of een belegde dop? Is de belegde dop een zwermcel of misschien een wisselcel? Is die inmiddels gesloten of nog open? Pas wanneer je door de ogen van een beginner naar de doppen kijkt, weet je hoe lastig het is om deze cellen te determineren. Vinden, herkennen en de juiste naam eraan geven, blijkt knap lastig te zijn. Vandaar deze video! 

Hierin zien we lege speeldoppen, denk ik vervolgens zwermcellen te vinden, maar blijken het later - gezien hun beperkte aantal (3) en de ouderdom van de koningin - toch wisselcellen te zijn. Wisselcellen kun je dus het hele jaar door tegenkomen en niet uitsluitend in de nazomer. De koningin loopt in dit volk nog braaf rond en legt ook nog heel behoorlijk, maar toch duidelijk minder dan de twee voorgaande jaren. 

In een tweede volk kwam ik redcellen tegen. Goed om alle 4 voorkomende doppen nog eens in beeld te zien. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

Reacties

  • Anton

    31-05-2020 om 13:31

    Dag Ben, dank voor je heldere vlog!
    Toch nog een vraag: waarom voer je zelf een koningin in en maak je geen gebruik van de redcellen. Zijn de Q van redcellen minder van kwaliteit??
    Dank voor alles, Anton

    Anton, van redcel tot goed leggende koningin kost een paar weken. In die tijd loopt de bezetting terug. Ik heb leggende moeren van 2020 (F1), dus waarom zal ik F2 redcelmoeren laten ontstaan, terwijl ik goede F1 moeren direct beschikbaar heb? Groet, Ben

  • Eline

    31-05-2020 om 16:22

    Hallo Ben, hartelijk dank voor de goede uitleg.! Kun je nog wat meer vertellen over die kleine kastjes waar je reserve koninginnen in hebt. Of is daar al een filmpje over.?! Gr.

    Eline, ik zal straks een video proberen te maken. Groet, Ben

  • Cor van Kuijk

    31-05-2020 om 19:55

    Tja, Massa Hypnose en Hysterie, genaamd COVID19.. Jammer van de cursus.

  • Eric W

    31-05-2020 om 20:36

    Ik had afgelopen week een zwerm. Bij controle van de kast bleken er nog een paar grote doppen midden op de raat te zitten.
    Als ik eerder gekeken had zou ik beslissen dat het redcellen of toch stille moerswisseling zou zijn en er dus geen zwermverwachting.
    Wat is er fout aan die conclusie?

    Eric, in mijn video kun je duidelijk het verschil zien in de vorm van redcellen en wisselcellen/zwermcellen. Redcellen zitten in het werksterbroed, vak geclusterd. Wisselcellen en zwermcellen zijn in de regel grote individuele pinda's.
    Bij het afkomen van een grote voorzwerm is er ALTIJD sprake van zwermcellen. Bij kleinere zwermen is er sprake van redcellen of zwermcellen. Groet, Ben

  • Len den Besten

    31-05-2020 om 21:10

    Dank voor deze weer leerzame video. Ik heb wekelijks gecontroleerd op zwermcellen en toen ik ze vond waren er meerdere al gesloten. Omdat ik de kast vol bezet was, dacht ik dat de Q er nog was. Een week later bleek het volk moerloos. Ik had alle zwermcellen weggebroken. Mijn vraag is nu is het zo dat de oude konngin vertrokken is zodra je een gesloten zwermcel ziet?

    Len, bij mij (buckfast) loopt de moer vaak nog rond als er al gesloten doppen zijn. Dus de voorzwerm zou kunnen vertrekken na het sluiten van de eerste doppen, maar dat hoeft niet. Kom je gesloten doppen tegen, ga dan zoeken naar eitjes. Vind je die dan is de kans groot dat de moer er nog is.
    Vind je ze niet, dan is ze vrij zeker vertrokken en kun je het volk op 1 mooie gesloten dop zetten en laat ze maar 4 weken met rust! Groet, Ben PS voor jou: nu snel een raampje open broed inhangen en op dag 13 doppen breken.

  • Trudy

    31-05-2020 om 21:10

    Hoi Ben, bedankt voor je interessante filmpje. Ik zag in het eerste filmpje dat je HK haaks op je BK staat, is dat met een bepaalde reden? Ik heb spaarkasten.
    Bedankt, groeten Trudy.

    Trudy, dat doen alleen dadantimkers, die met een beperkt aantal broedkamerramen werken. Dit zorgt ervoor dat in alle HK-ramen honing komt. Groet, Ben

  • Jan Berbers

    01-06-2020 om 09:21

    Als je een dop van de raat af haalt, kun je die ook gebruiken in een andere kast waar geen koningin aanwezig is. Of gaat dat niet?

    Jan, mits je 'm ruim uitsnijdt dan kun je de dop zo overplanten. Niet schudden en op z'n kop houden. Maar dat gaat prima. Groet, Ben

  • Sander

    01-06-2020 om 12:31

    Beste ben, erg duidelijk en leerzaam filmpje. Ik heb ik een week of twee geleden een volk gekregen en na controle vandaag blijkt er geen q te vinden te zijn zitten geen larf en geen eitjes meer in. Ook de eerste 4 Bk ramen zitten helemaal vol honing. Wat is de beste optie om te doen met dit volk en hoelang zal het duren voor dat werksters gaan liggen? Is dit iets om me op korte termijn zorgen om te maken.

    Sander, ik hoor je niets zeggen over aanwezige redcellen. Is de moer echt verdwenen of is ze van de leg? Om die vraag te beantwoorden kun je een raampje open broed uit een ander volk inhangen. De aanwezigheid van broed remt ook de ontwikkeling van eileggende werksters af. Over een dag of vijf een kijken naar redcellen. Aanwezig dan op dag 13 vanaf inhangen doppen breken. Indien geen redcellen dan zit toch je moer erin en moet je nog even geduld hebben. Groet, Ben

  • joyce janssen hengelo

    01-06-2020 om 12:46

    Hallo Ben, weer veel geleerd, zal het filmpje nog een keer bekijken, voor ik het allemaal goed snap en mij attent maakt als ik in de bakken ga kijken. mijn vraag is ; bij controle/inspectie, bekijk je altijd 4 raten van de zijkant ( maakt niet welke kant) maar hier bekijk je alle raten....doe je dit omdat het nu de periode is aangebroken van zwermen of omdat je al doppen zag zitten en dit wellicht betekent dat er ( diverse)doppen in zitten en dan moet je oppassen?

    Joyce, ik bekijk uitsluitend alle ramen wanneer ik op de eerste drie of vier belegde doppen tegenkom. Want dan zitten ze op meerdere ramen, ook in het midden of de andere kant. Groet, Ben

  • Thijs

    01-06-2020 om 13:59

    Ben, je geeft in de video aan dat er doppen aangezet worden op larfjes van 1 dag oud. Worden op de volgende 3 dagen geen doppen meer aangezet op larfjes die nog moeten uitkomen uit 1, 2 of 3 dagen oude eitjes??

    Thijs, het klopt wat je zegt. In de dagen erna worden er ook weer doppen gevormd uit de dan 1-daags zijnde larven.
    Wanneer je dus helemaal niets doet, kunnen er over een langere periode nazwermen afkomen. Groet, Ben

  • Anton vV

    01-06-2020 om 16:59

    Hoi Ben, je geeft aan dat een leggende Q altijd vervangen moet worden door een eveneens leggende Q. Dit omdat het volk een Q met een andere ‘status’ niet zou accepteren.
    Hoe is dat in een moerloos volk waar wel of niet redcellen zijn aangemaakt? Zo’n volk heeft geen Q meer maar was als laatste gewend aan een leggende Q.
    Maakt het hier uit of er een leggende of (nog) niet leggende Q wordt ingevoerd?

    Anton, bij een volk met redcellen kun je wanneer dit hopeloos moerloos is gemaakt zowel een leggende als een jonge onbevruchte moer invoeren beiden kan. Het blijft echter wel risicovol om een leggende moer in te voeren in een groot volk.
    Ze hebben redcellen, dus verwachten eigenlijk een jonkie! Groet, Ben

  • Renee

    01-06-2020 om 17:36

    Je zegt dat je een leggende koningin kan vervangen voor een leggende koningin. Begrijp ik het goed dat je dan de koningin eruit haalt en direct daarna een andere koningin inhangt?.

    Renee, ja ik hang de leggende moer erin direct na het uithalen van de oude. Ik doe haar in een kluisje met een heel klein beetje suikerdeeg of candipolline. Werkt echt, net nog gezien. Groet, Ben

  • wim westerveld

    01-06-2020 om 18:17

    Hallo Ben,
    Allereerst bedankt voor al je heldere verhalen .
    Verder bij ons in het bestuur is er de discussie over zelf opgeloste bijensuiker
    en gekochte invertsuiker, er zijn meningen dat zelf opgeloste kristalsuiker
    van minder kwaliteit is dan gekochte invertsuiker, wat is jou mening hierover,
    Ik los zelf de suiker altijd op in koud water in een meng installatie, dit is
    goed houdbaar, ik heb hierbij geen problemen ondervonden.
    gr Wim W

    Wim, ik moet toegeven dat ik vanwege gemak ook invertsuiker gebruik. Maar de kans dat er met invertsuiker iets aan de hand is, is superklein maar wel aanwezig. Er zijn voorbeelden van winterverliezen vanwege te hoog HMF gehalte in inverstuiker.

    Kristalsuiker blijft natuurlijk mits droog bewaard veel langer houdbaar en opgelost voer jet het direct. Er bestaat ook een wetenschappelijke publicatie waarin men opgeloste kristalsuiker licht positiever aanduidt voor de overwintering van volken. Groet, Ben

  • Eric van Genechten

    02-06-2020 om 13:10

    Beste ben, ik had laatst ook zwermcellen, gelukkig nog net tijdig gezien(controle alle 9 dagen) heb een aflegger gemaakt met de oude Koningin en alle doppen weggedaan op 1 na, nu 7 dagen later is die dop open gebroken,maar niet mooi langs boven maar meer zijdelings. Geeft dat een probleem(ik heb heel de kast gecontroleerd maar geen Koningin gevonden) er zitten wel veel bijen op dus ik kan erovergekeken hebben.
    Grts eric

    Eric, een gesloten dop die zijwaarts is opengebeten duidt op een reeds aanwezige jonge moer. Je zal wel een verstopte dop hebben laten zitten. Gewoon 3 a 4 weken wachten. En als je geen geduld hebt een raampje open broed inhangen voor de test op redcellen. Maar ik denk dat Maxima al rond loopt. Groet, Ben

  • wdvill

    03-06-2020 om 18:13

    Van waar overigens de algemene reflex om op één na alle doppen te breken? Maken de bijen uiteindelijk niet gewoon zelf uit welke Q het wordt?
    Groet

    W, indien je alle doppen laat zitten, is de kans groot dat er meerdere nazwermen afkomen. Die kunnen hun intrek nemen in schoorstenen, spouwmuren of holle bomen. In de genoemde voorbeelden in huizen levert dat veel overlast op en duizenden dode bijen wanneer ze opgeruimd moeten worden. Groet, Ben

  • Peter

    03-06-2020 om 21:20

    Ben, ik zie dat je niet de krantmethode gebruikt voor het verenigen van de volken. Waarom niet?

    Peter, waarom zou ik een krant met chemische drukinkt gebruiken als het niet nodig is? In de maanden maart, april en september en later kun je volken in de regel zo bij elkaar hangen of op elkaar zetten. In negen van de tien gevallen gaat het goed. Wellicht zou het de tiende keer dat het mis gaat, met een krant ook mis gegaan zijn. Groet, Ben

  • wdvill

    03-06-2020 om 23:14

    Bedankt voor de respons. De reflex om op één na alle doppen te breken ter voorkoming van nazwermen: enkel bij zwermcellen dus? (niet bij redcellen?)
    Groet

    W, voor redcellen geldt hetzelfde. Maar aangezien je bij redcellen nauwelijks kwaliteitsverschillen kunt waarnemen omdat ze in het werksterbroed zitten, is het daar gebruikelijk om op dag 13 na 16.00 uur de doppen open te breken en de moeren los te laten zodat de moeren onderling kunnen uitvechten wie er de nieuwe maximarol mag krijgen. Groet, Ben

  • Mariëlle

    04-06-2020 om 14:31

    Hoi Ben! Bedankt voor de duidelijke uitleg. Ik heb geen extra moeren, dus ik moet er altijd een laten uitlopen. Nu is het al meerdere keren gebeurd dat de 13de dag te laat is, wil ik doppen breken, kom ik al een rennende koningin tegen. De volgende keer probeer ik de 12de dag. Ik ben eigenlijk nieuwsgierig over met mini kastje dat je op de moerloze kast hebt geplaatst, is het mini kastje zonder bodem? Ik vind het een zeer interessante methode, en zou zoiets graag willen proberen.

    Mariëlle, telers gebruiken dag 12 om de moeren te oogsten, want dat is de dag waarop ze rijp worden en op het punt staan geboren te worden. Bij het maken van een kunstzwerm waarbij de bijen redcellen aantrekken, krijg je een grotere spreiding in rijpheid. Maar op dag 12 zul je inderdaad al enkele rijpe moeren aantreffen.
    De minipluskastjes bestel ik met een losse houten bodem met schuiflade en dakje. Groet, Ben

  • Mourad

    05-06-2020 om 18:47

    Hoi Ben,

    Dankjewel voor de leerzame filmpjes! Ik heb op dit moment twee apidea’s staan die voor 70% gesloten broed bevatten. Ik wil ze nu overzetten naar een zesramer. Is dit het juiste moment? En hoe kan ik dit het best doen?
    Alvast bedankt!

    Mourad, je kunt een 2-raams broedaflegger maken met broed dat aan het uitlopen is (dat laatste is belangrijk, anders gaat het broed dood vanwege afkoeling) daarnaast een raam voer tegen de zijwand. Aanvullen met kunstraat.
    Na 24 uur afvliegen kun je op de dekplank met voergat je apideakastje zetten. Doe er voor de zekerheid voor een paar dagen een moerrooster tussen, zodat de moer niet gestresst naar beneden kan rennen. Na een week kun je het moerrooster wegnemen, zodat de moer wel naar beneden kan.
    Het vervolg begrijp je wel. Groet, Ben

  • Christel

    28-06-2020 om 18:13

    De gesloten wisseldoppen uit de eerste kast waren superklein. Ik vroeg me af: daar kan toch nooit een volwassen koningin in groeien?! Dan zou die dop toch barsten?!

    Christel, wisseldoppen zijn per definitie altijd groot. Dus dit zijn wellicht toch andere cellen geweest? De grootte van de dop zegt niet altijd iets over de jonge moer, want de dop kan in de diepte toch groter zijn. Groet, Ben

  • Jurrien

    06-07-2020 om 13:16

    Hoi Ben, wederom bedankt voor de fantastische filmpjes die je maakt. Kijk ze allemaal!

    Met dit filmpje, van 2 maanden geleden, nog in gedachten heb ik afgelopen week ook een aantal koninginnen vervangen door mijn miniplus volkjes op een ander (groot bestaand) volk te zetten. Zo heb ik een aantal koninginnen gewisseld. Wat ik echter opmerk is dat veel bijen uit de verenigde miniplus met het (grotere) volk terug vliegen naar de oude plaats waar de miniplus stond. Die miniplus staat er natuurlijk niet meer en de bijen gaan dan massaal bij naast staande miniplussen (die er nog wel staan om later nog te verenigen met andere volken) naar binnen. Het lijkt er echter op dat deze terugvliegende bijen vervolgens de koningin van die miniplus afsteken.. Ik ben op deze manier de afgelopen week 2 eiland bevruchte koninginnen kwijt geraakt.
    Ben, heb jij hier nooit last van? Een volgende keer zou ik denk ik de miniplussen die nog even blijven staan tijdelijk afsluiten..

  • ben de blogger

    06-07-2020 om 20:55

    Jurrien, ik verenig nooit volken in mei, juni en juli. Mij veel te riskant. Ik wacht tot de tweede helft van augustus. Echter jouw probleem is het terug vliegen van de bijen uit miniplussen. Ik voer in augustus/september uitsluitend een nieuwe moer in zonder verenigen. En als ik een enkele keer wel verenig om het volk te versterken dan komt de miniplus met bijen van een andere bijenstand.
    Overigens vraag ik me af of je de juiste conclusie trekt, want het was zeker vroeger, maar sommige imkers doen het nog steeds, gewoon om volken vlak voor de dracht te versterken met afvliegende andere volken. Die bijen bedelen zich in, maar zullen normaal gesproken niet de nieuwe moer om zeep helpen. Hoe kom je tot die conclusie? Vind je de dode moer voor de kast? Groet, Ben

  • Jurrien

    07-07-2020 om 16:36

    Hoi Ben,

    Dankjewel voor je reactie! Ik had/heb 2 super vervelende (niet Buckfast) volken die niet te handhaven waren/zijn, daar wil ik zo snel mogelijk vanaf en heb daarom al een nieuwe moer ingevoerd (gaat tot nu toe goed overigens, al worden er wel flink wat wisseldoppen gemaakt, maar dat heb ik onder controle tot nu toe).
    Ik had de 2 vervelende volken moerloos gemaakt, 9 dagen later de redcellen gebroken en daarna bij elk volk een miniplus met een eiland bevruchte moer geplaatst met krantje ertussen. Vlak ervoor had ik al m'n kasten gecontroleerd incl. al m'n miniplussen, overal een moer of in elk geval eitjes aanwezig. Toen ik na het verenigen van de 2 miniplussen later veel bijen zag op de plaats waar de miniplussen eerst stonden, en deze bijen daarna massaal naar de ernaast staande miniplussen zag gaan was ik een klein beetje benauwd of dat goed zou gaan.. ik heb ze daarom een aantal dagen later opnieuw bekeken en zag geen moer meer maar wel (beginnende) redcellen, 1 moer vond ik op de bodem van de miniplus, de andere heb ik helemaal niet meer gevonden. Het kan natuurlijk dat ik de moeren zelf omzeep heb geholpen bij de de controle, maar ik probeer echt heel voorzichtig te zijn en is me eigenlijk nog niet eerder overkomen. Vandaar dat ik er vanuit ging dat de massaal inbedelende bijen de moeren hadden afgestoken.. ik vrees dat we nooit definitief vast kunnen stellen waar het nou mis gegaan is..

    Jurrien, het zou nog kunnen zijn, dat de inbedelende of ruziënde bijen stress veroorzaakt hebben bij de moer in de MP, waardoor de moer mogelijk ingebald is door de eigen bijen. Groet, Ben

  • ruud

    24-07-2020 om 17:01

    Dag Ben, vraagje, ik heb een hopeloos moerloos volk. Hier heb ik een raam brias van mijn P0 moer ingehangen. Nu na 6 dgn veel gesloten doppen. Ik zou de 31e doppen moeten breken (13) maar ben dan op vakantie (kom dag later namiddag weer thuis)....Wat nu te doen...op slechts een paar doppen zetten of ......Misschien zwermen ze sowieso niet en zoeken ze het wel uit...graag je advies met dank, gr Ruud

    Ruud, de kans is niet zo groot, want door de moerloosheid is er lang geen aanwas van bijen geweest. De kans is groot dat je bij terugkomst open geknaagde doppen vindt en ook nog gesloten doppen. Want alleen de rijpe doppen worden in eerste instantie dood gestoken, is mijn ervaring. Dus misschien kun je nog reservemoeren oogsten. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.