0. Winterwerkzaamheden: raampjes voorbereiden en bijenkasten kuisen

Verschillende soorten ramen

Raampjes voor honing- en broedkamers kun je kant-en-klaar kopen. Daar betaal je dan wel de hoofdprijs voor. Je kunt ook alles zelf doen of eventueel deelproducten, zoals bespannen raampjes inkopen. Raampjes zijn er in verschillende maten en vormen. De zijkanten zijn meestal recht, maar er worden ook raampjes geleverd met zogenaamde Hofmannzijkanten. Hoffmanzijkanten verbreden de zijlatten tot een raamafstand van 3,5 cm. De meest gebruikte raampjes in Nederland heten simplexramen. Dadantramen, die veel groter zijn, worden ook gebruikt. Je hebt hogere broedkamerramen en halfhoge ramen, die vaak honingkamerramen worden genoemd. De plaats in de kast en het gebruik van een moerrooster bepaalt of er honing of broed in komt. 

Het plaatsen van kunstraat

Raampjes worden in de regel voorzien van kunstraat. Kunstraat wordt gemaakt van gerecyclede bijenwas. De kunstraat wordt als 'middenwand' in het raampje geplaatst. Om de kunstraat goed op zijn plaats te houden, worden de raampjes voorbespannen met dun RVS-draad.  Imkers, die zonder kunstraat op een volstrekt natuurlijke manier de bijen hun raat willen laten bouwen, kunnen een driehoekig latje aan de onderkant van de toplat bevestigen. Hiermee krijg je ook mooie recht uitgebouwde ramen. Natuurbouw blijft echter wel meer kwetsbaar.

De bespanning van de RVS-draad moet horizontaal uitgevoerd worden. Aangezien honing en broed zwaar zijn, zou de raat bij een verticale bespanning onder invloed van gewicht en zwaartekracht naar beneden doorzakken. Om dit te vookomen, is een horizontale bespanning met 3 of 4 horizontale draden de beste oplossing.  Voor het bespannen moeten de losse onderdelen (latjes) van de raampjes nog in elkaar gezet worden met op iedere hoek een spijkertje van ongeveer 2 cm. 

In deze video zie je de montage van de ramen en het insmelten (vastzetten) van de kunstraat. 

Belangrijkste succesfactor: goed strak bespannen bedrading. Je moet op de bedrading kunnen tokkelen als ware het een gitaar. 

Samenvatting benodigdheden

1. raampjes *)
2. rvs-bedrading *)
3. messing oogjes *)
4. spijkertjes met platte kop en 20 mm lengte
5. priem om de messing oogjes te plaatsen in de zijlatten
6. hamertje
7. kunstraat *)
8. een 12 volts transformator (van een speelgoed spoortreintje).

*) verkrijgbaar bij de imkervakhandel.

Kunstraat is te verkrijgen in gewalste en gegoten vellen. Gewalst is soepeler en breekt minder snel, maar heeft sneller last van krom trekken of golven. Gegoten raat is vormvast, maar breekbaar. Zelf verkies ik de gegoten kunstraat, die vormvaster is. 

Hoe wordt kunstraat handmatig gegoten?

Machinaal kunstraat gieten:

Het schoonmaken van lege gebruikte bijenkasten

Een andere winteractiviteit betreft het schoonmaken van lege, gebruikte kasten. Een bijenvolk kan ook dood gaan of je koopt een tweedehands kast. In beide gevallen is het goed om de kast aan de binnenkant te kuisen. Gebruik hiervoor een hete sodaoplossing van 60 gram soda per liter water en schrob de kast goed schoon, daarna afspoelen met schoon water. Houten kasten kun je eventueel ook schoon branden. 

De binnenkant van een nieuwe kast behoeft niet geschilderd te worden, dit bevordert het ademen van het hout en reguleert de vochthuishouding beter. De bijen zorgen zelf voor het propoliseren van de binnenkant van de kast. Dit remt het ontstaan van schimmels, virussen en bacterien. Gebruik om zelf kasten te maken liever geen watervast verlijmd multiplexhout of betonplaat. Dit hout kan namelijk niet ademen en zorgt derhalve voor schadelijke condensvorming. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt