1b. Tweede helft maart: een vluchtige voorjaarscontrole

De eerste korte voorjaarscontrole

Meestal wacht je - indien daartoe geen aanleiding is - met de voorjaarscontrole tot eind maart of begin april. De eerste zonnige en windstille dag met temperaturen in de richting van de 20 graden is zeer geschikt voor een eerste controle en indien nodig een uitbreiding van het broednestgedeelte.

Eerder ingrijpen nodig?

Mocht je echter twijfelen aan de voervoorraad of aan de gesteldheid van de koningin, bijvoorbeeld omdat je nu al darren ziet rondvliegen, dan zoek je een moment om een supersnelle inspectie van het volk uit te voeren.  Bij 15 graden en gewapend met twee theedoeken om de openstaande kast af te dekken kun je dan een vluchtige inspectie uitvoeren. 

Het doel van de voorjaarscontrole

Je concentreert je bij de voorjaarscontrole op drie zaken: 

1. Moergoedheid: tref je vlak gesloten broed aan op het eerste raam waarop zich broed bevindt? 
2. Beschimmelde kantramen: zijn de buitenste kantramen niet beschimmeld vanwege het vocht tijdens de wintermaanden?
3. Wintervoer: heeft de kast nog tenminste twee volle voerramen? 

Ad 1. Het antwoord op de eerste vraag is bepalend voor de aanwezigheid van een goed leggende koningin. Tref je uitstuppelde gesloten broedcellen aan (zie foto), dan is de koningin hoogstwaarschijnlijk darrenbroedig geworden. Dat wil zeggen ze heeft geen sperma meer in haar spermablaas en legt dus onbevruchte eitjes waaruit alleen darren geboren kunnen worden. Zoek in dit geval de moer op en haal haar uit de kast en verenig dit volk met een ander volk door de bakken van beide broednesten op elkaar te plaatsen (kan gewoon zonder krant in maart en april).  

Ad 2 en 3. Mocht je te weinig voer aantreffen, hang dan een vol raam over uit een volk, dat wel wat kan missen. Heb je drie of vier ramen voer, haal er dan één of twee weg als reserve voor andere volken. Mochten je kantramen beschimmeld zijn of heb je sluitblokken in de kast, dan kun je deze in de tweede helft van maart tijdens de wilgendracht vervangen door ramen met kunstraat. Hiermee ondersteun je de bouwdrift van volken, die graag in het voorjaar nieuwe raat willen bouwen. 

Plaats nooit meer dan 2 ramen met kunstraat per volk tegelijkertijd en plaats het kunstraat altijd tegen het broednest aan, daar wordt het snel uitgebouwd tot mooi werksterbroed. Het volk moet uiteraard wel voldoende sterk zijn om deze uitbreiding aan te kunnen. Dat wil zeggen het volk moet wel zo'n 4 ramen broed hebben en zo'n 7 ramen of meer bezetten. Zo niet, dan beperk je de vervanging tot één raam kunstraat. 

Hoe maak je als beginnende imker voor het eerst een spaarkast open?

In de volgende video zie je een vroege voorjaarscontrole op 18 maart 2020. Van minuut 0 tot 8 zie je een controle van een dadantkast, van 8 tot 17 een controle van een spaarkast en daarna nog een dadantkast. 

Het bouwraam plaatsen (gang 1 van het driegangenmenu)

Mocht de bezetting goed zijn (7 of meer ramen bezet), dan kun je nu tevens het bouwraam (leeg broedraam met reepje kunstraat) plaatsen. Dit raam plaats je altijd in de bovenste broedkamer en altijd op positie twee of negen (bij gebruik van tien ramen). Meestal kun je na twee of drie weken het darrenraat uitsnijden en weer terughangen (voorwaarde > 70% is gesloten darrenbroed). 

Het verenigen van zwakke of middelmatige volken

Volken, die minder dan 5 ramen bezetten in maart, kunnen beter samengevoegd worden met een ander volk. Dit komt de vitaliteit van het volk ten goede. De uitbreiding van de kast met extra broedruimte of honingkamer(s) wordt in het volgende blogbericht over de maand april behandeld. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt